İçeriğe atla

Panavia Tornado

Panavia Tornado
Alman Hava Kuvvetleri'ne ait bir Panavia Tornado
Alman Hava Kuvvetleri'ne ait bir Panavia Tornado
TürüÇok Amaçlı Jet
Ulusal köken Birleşik Krallık
 Almanya
 İtalya
ÜreticiPanavia Aircraft GmbH
İlk uçuş14 Ağustos 1974
Hizmete giriş1979
Hizmetten çıkış2019 Kraliyet Hava Kuvvetleri
DurumuEtkin
Ana kullanıcıKraliyet Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılarAlman Hava Kuvvetleri
İtalya Hava Kuvvetleri
Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri
Üretim sayısı900

Panavia Tornado, İtalya, Birleşik Krallık ve Batı Almanya tarafından ortaklaşa geliştirilen ve üretilen çift motorlu, değişken kanatlı çok amaçlı savaş uçağıdır. Üç ana Tornado çeşidi vardır: Tornado IDS (avcı-bombardıman uçağı), Tornado ECR (SEAD uçağı) ve Tornado ADV (önleme uçağı). Lazer güdümlü bombalar taşıyabilir. İlk kez Körfez Savaşı'nda kullanılmıştır.

Tornado, British Aerospace (önceden British Aircraft Corporation), Batı Almanya'dan MBB ve İtalya'dan Aeritalia'dan oluşan üç uluslu bir konsorsiyum olan Panavia Aircraft GmbH tarafından geliştirildi ve üretildi. İlk olarak 14 Ağustos 1974'te uçtu ve 1979–1980'de hizmete girdi. Çok rollü tasarımı sayesinde uçağı kullanan hava kuvvetlerinde birkaç farklı uçak filosunun yerini alabildi. Üç orijinal ortak ülkeye ek olarak Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri (RSAF) Tornado'nun tek ihracat operatörü oldu.

Tornado, 1991 Körfez Savaşı sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF), İtalyan Hava Kuvvetleri ve RSAF tarafından kullanıldı ve birçok alçak irtifa saldırı görevi gerçekleştirdi. Tornado ayrıca Bosna Savaşı, Kosova Savaşı, Irak Savaşı, 2011 Libya iç savaşı, Afganistan, Yemen ve Suriye'de daha küçük rollerde kullanıldı. Tüm varyantlar dahil olmak üzere 990 uçak üretildi.

Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne ait Panavia Tornado.

Teknik özellikler

  • Azami Hız (km\s): 2340
  • İrtifa (ft): 50,000
  • Menzil (km): 1391
  • Azami Kalkış Ağırlığı (kg): 27220
  • Kanat Genişliği (mt): 13.9

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Supermarine Spitfire</span> İngiltere yapımı, yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı

Supermarine Spitfire, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait ilk yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı. 1938'de hizmete girdi ve bütün II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etti. 1950'lere kadar Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı. Baş tasarımcısı R.J. Mitchell'dır.

<span class="mw-page-title-main">Eurofighter Typhoon</span> Avrupa Birliği yapımı, 4,5. nesil, çift motorlu savaş uçağı

Eurofighter Typhoon, Avrupa Birliği yapımı çok amaçlı, 4.5 nesil, çift motorlu, kanart delta kanatlı, çok rollü savaş uçağı.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F-4 Phantom II</span> Amerikan yapımı savaş uçağı

McDonnell Douglas F-4 Phantom II, McDonnell Douglas Firması tarafından ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri Donanması için geliştirilmiş, tandem iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına uygun, uzun menzilli süpersonik, 3. nesil jet önleme ve avcı-bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Douglas C-47</span> askeri nakliye uçağı

C-47 Skytrain Amerikan Douglas şirketi tarafından DC-3 uçağından geliştirilerek üretilen bir askerî nakliye uçağıdır. Aynı zamanda Dakota adıyla da bilinir, II. Dünya Savaşı sırasında C-47'ler Müttefiklere savaşı kazandıran en önemli uçaklardan biridir. Müttefikler tarafından yaygın olarak kullanılmıştır ve savaş sırasında C-47, asker taşımacılığı, kargo, paraşütçü, planör çekme ve askerî kargo paraşütü atışı için kullanılmıştır. C-47'ler kolay üretilmesi aynı zamanda birçok görevde rahatlıkla kullanılabilmesi sayesinde yıllardır birçok ordunun bünyesinde kullanılmaktadır. ABD Ordusu için benzer bir rolü üstlenen daha büyük, çok daha ağır yük taşıma kapasitesine sahip Curtiss C-46 Commando'nun yaklaşık üç katı sayıda üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-23</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-23, Mikoyan Gurevich tarafından üretilen değişken kanat yapısına sahip Rus yapımı savaş uçağı. Üçüncü nesil bir savaş uçağıdır. İlk prototip uçuşu 1967'de gerçekleştirilmiştir. Ertesi yıl Domodedovo Havacılık Sergisi'nde Batılı'ların büyük ilgisini çekmiştir. MiG-23S olarak 1968'de seri imalatına başlanmıştır. Kısa ve ham pistlerden kalkabilme özelliğine sahiptir. Ayrıca MiG-23PD kodlu bir VTOL dikine kalkıp inebilen bir modeli de mevcuttur. Rus Hava Kuvvetleri'nde 1998'den itibaren görev dışı bırakılmaya başlanmıştır ancak birçok hava kuvvetinde görevine devam etmektedir. Yirmi bir ülkede on beş ayrı modeli kullanılmıştır. Tek motorlu ve tek kişilik bir uçaktır. Ayrıca MİG-23C ve MİG-23U modelleri iki kişiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-25</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-25 Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-15 Eagle savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan MiG-29</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

Mikoyan MiG-29, Mikoyan Gureviç tarafından 1977 yılında üretilmiştir. Dördüncü jenerasyona ait, üstün manevra yetenekli bir kısa menzil hava muharebe ve savunma uçağıdır. Birçok ilklere imza atan MiG-29, ilk iki alternatifli hava alıklarına sahip uçaktır. Ham zeminli pistlerden kalkış yaparken yerden fırlayan yabancı cisimlerin motora zarar vermemesi için ön hava emişlerini kapatıp gövde üstünde, kokpitin iki yanındaki klapeleri açarak emiş yapar. MiG-29 aynı zamanda ilk turbofan motorlu hava muharebe uçağıdır. Tek kişilik ve çift motorlu bu uçağın NATO ve batıdaki karşılıkları F-15, F-16 ve F-18'dir. 28 ülkede kullanılmaktadır. Su-27’lerle birlikte Rus Hava Kuvvetleri’nin ana avcı gücünü oluşturmaktadır. En son modelleri olan MİG-29SMT ve iki kişilik MiG-29UBT’ler HUD, MFD, HOTAS gibi modern elektronik cihazlarla donatılmış, menzili 3500 km’ye çıkarılmış; kara saldırı görevlerini üstlenebilecek tarzda modernize edilmiştir. Havada bir sefer yakıt ikmali ile menzili 5500km’ye çıkmaktadır. Üstün manevra yeteneğine sahiptir. Dünyanın ilk kaska monteli nişanlama sistemine sahip uçağıdır. Motoru nükleer bir saldırıdan sonra da uçabilecek şekilde dizayn edilmiştir. 11G Manevra kabiliyetine sahiptir ki bu manevradan fazlasına MiG-29 izin vermediği için değil hiçbir pilot 11G'nin üzerine dayanamadığı için çıkılamamıştır, gerçekte MİG-29'un tam manevra sınırı bilinmemektedir. Ayrıca MİG-29'un "Cobra" veya burun kaldırma denen bir manevrası vardır ki özellikle itdalaşında ona ezici bir üstünlük verir. Pilot fırlatma koltuğu yere 200 metre mesafede dahi çalışmaktadır. Bu da pilot güvenliğini artırıcı bir etkendir. Her biri kilotonluk olmak üzere 6 tane nükleer bomba taşıma kapasitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing B-52 Stratofortress</span>

B-52 Stratofortress, Amerikalı Boeing şirketi tarafından üretilmiş uzun menzilli stratejik bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II</span> Amerikan yapımı ilk yakın hava desteği sağlayan hava platformu

A-10 Thunderbolt II, Amerikan Fairchild Republic şirketi tarafından üretilen; kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için ABD Hava Kuvvetleri için özel olarak geliştirilmiş bir saldırı uçağıdır. Orijinal takma adı "Warthog" olmasına rağmen II. Dünya Savaşı'nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt'a izafeten aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saab 37 Viggen</span> 1967 İsveç Savaş Jeti

Saab 37 Viggen İsveçli uçak üreticisi Saab tarafından tasarlanmış ve üretilmiş tek koltuklu, tek motorlu çok amaçlı bir savaş uçağıdır. Viggen, kanart donanımına sahip seri üretime giren ilk uçaktır. Aviyonikleri için entegre devrelere sahiptir ve dijital merkezi bilgisayarı kendisiyle beraber havada taşıyan ilk uçaktır. Bu özelliklerle, piyasaya sürüldüğü sırada Avrupa'nın en modern/gelişmiş savaş uçağı olarak değerlendirilir. Dijital merkezi bilgisayar, türünün ilk örneğiydi. Daha önce bir navigatör/yardımcı pilot gerektiren görevleri otomatikleştiriyor ve üstleniyordu. Başka birkaç görevin yanı sıra, yüksek hızları ve düşük tepki süreleriyle saldırıları başarılı veya başarısız olarak niteliyor ve taktiksel durumlarda idareyi kolaylaştırıyordu. Bu sistem, 1981 yılında Panavia Tornado'nun operasyonel hizmete girmesine kadar geride bırakılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-24</span> Sovyet yapımı hava tecrit ve saldırı uçağı

Suhoy Su-24 1970 ve 1980'li yıllarda Sovyetler Birliği 'nin her türlü hava koşulunda görev yapabilen en gelişmiş havadan tecrit ve saldırı uçağıydı. İki koltuklu, çift motorlu uçak Rusya 'nın ilk entegre sayısal seyrüsefer/atak sistemiyle donatılmıştı. Su-24'ün konfigürasyonu F-111 ile benzerlikler ihtiva eder. Eski Sovyet cumhuriyetleri hava kuvvetleri ve ayrıca başka birkaç ülkede daha halihazırda kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Boeing B-17 Flying Fortress</span> Bombardıman uçağı

Boeing B-17 Flying Fortress, US Army Air Corps (USAAC) için II. Dünya Savaşı öncesinde geliştirilmiş dört motorlu ağır bombardıman uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas AV-8B Harrier II</span> İngiliz-Amerikan yapımı savaş uçağı

AV-8B Harrier II gerçek anlamda V/STOL uçaklarının içinden en çok tanınanıdır. Bir adet Rolls Royce Pegasus II motoruna sahiptir. Motor uçağın tam ortasındadır ve uçağın iki yanında görünen hava girişleri ortadaki Rolls Royce Pegasus II motorunu beslemektedir. İlk Harrier II uçuşu 1981 sonbaharında gerçekleştiğinde asıl Hawker P.1127'nin ilk uçuşundan beri 21 yıl geçmişti. P.1127, 1957 tasarımı bir Fransız motor konsepti üzerine yapılandırılmış ve geliştirilmişti. Proje finansmanı Britanyalı Bristol Engine Co. ve ABD Hükûmeti tarafından “Müşterek Silah Geliştirme Programı” (MWDP) dahilinde karşılanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">CASA CN 235</span> hafif nakliye uçağı

CASA CN-235, İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği bir hafif nakliye uçağı. Türkiye'de lisansları alınarak TUSAŞ tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-30</span> Rusya yapımı çift motorlu askeri hava aracı

Suhoy Su-30, Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">AGM-65 Maverick</span> ABD yapımı, güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesi

AGM-65 Maverick, Amerikalı Hughes firması tarafından geliştirilen yakın hava desteği, düşman hava savunmasının bastırılması, kritik düşman birimlerinin imhası gibi görevlerde kullanılan güdümlü bir havadan karaya taktik taarruz füzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç DIS</span>

DIS-200 veya MiG-5,, Sovyetler Birliğinin II. Dünya Savaşında kullanmak istediği Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu'un bir prototip idi. Çift motorlu ve çift kuyruklu kombine uçaktan sadece iki adet üretildi. Keşif ve bombardıman için de düşünüldü ama bu asla hayata geçmedi.

British Aircraft Corporation (BAC), Birleşik Krallık merkezli eski bir uçak üreticisiydi. Şirket, 1960 yılında hükûmetin teşviki ile English Electric Aviation Ltd., Vickers-Armstrongs, Bristol Aeroplane Company ve Hunting Aircraft'in birleşmesiyle kurulmuştur. Merkezi Londra'nın Westminster semtinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Martin B-57 Canberra</span>

Martin B-57 Canberra, 1953 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ile hizmete giren, Amerikan yapımı, ikiz jet taktik bombardıman ve keşif uçağıdır. B-57, Glenn L. Martin Company tarafından üretilen, British English Electric Canberra'nın lisanslı bir sürümüdür. İlk Martin yapımı modeller, İngiliz yapımı emsalleriyle neredeyse aynıydı; Martin daha sonra tasarımı daha büyük miktarlarda ABD kaynaklı bileşenleri içerecek şekilde değiştirdi ve uçağı birkaç farklı varyantta üretti.