İçeriğe atla

Panamerikan Karayolu

Panamerikan kara yolu Prudhoe Bay, ABD'den Ushuaia, Arjantin'e.
1933 Harita

Panamerikan kara yolu (İngilizce: Pan-American Highway, İspanyolca: Carretera Panamericana, Portekizce: Estrada Panamericana, Fransızca: Autoroute Panaméricaine), Alaska'dan Ateş Toprakları'na kadar uzanan ve çok az boşluğu olan bir kara yolu sistemidir. Kuzey-güney uzantısında tüm Amerika kıtasını kateder. Ağ hattı olarak 48.000 kilometreyi kapsarken en uzun Kuzey-Güney hattı 25.750 kilometredir. 1923 yılındaki "5. Uluslararası Amerika Ülkeleri Konferansı" sırasında kıtayı boydan boya geçen tek bir kara yolu fikri oluştu. Nihayetinde 23 Aralık 1936 tarihinde Buenos Aires'teki "İnteramerican barışın pekişmesi Konferansı" esnasında "Carretera Panamericana" konvensiyonu imzalandı.

Yolun hemen hemen tamamı tamamlanmış ve kullanılabilir durumdadır. Sadece 90 kilometrelik Panama Kanalı ile kuzeybatı Kolombiya arasında kalan Darién eyaletinden geçmesi gereken kısmı tamamlanmamıştır. Bu kısma Darién boşluğu (İngilizce :Darién Gap) denir. Yol burada Panama'daki Yaviza kasabası ile Kolombiya'daki Turbo kasabası arasında kopmuştur. Darien ormanlık, dağlık ve biyolojik çeşitlilikler gösteren, ekolojik önemi olan bir bölgedir. Bu kısmın inşa projelerine, çeşitli sebeblerden birçok muhalefet gelmektedir. Bu muhalefetin sebebi, yağmur ormanlarının ve yerli halkların yaşam şekillerinin korunması ve bununla beraber bölgenin hayvan hastalıklarının yayılmasına ve uyuşturucu tacirlerine engel teşkil etmesidir.

Panamerikan kara yolu çok değişik iklim zonlarından geçer. Hem çok sık ormanlarda hem yüksek dağ geçitlerinde yol bulur. Bunun dışında 14 ile 19 arasında farklı ülkeyi kat eder. Bu yüzden birbirinden çok uzak bir tabela dili ve yol kullanılabilirliği mevcuttur. Yolun belli kısımları sadece kuru zamanlarda kullanılabilir, yılın tüm zamanında kullanılması tehlikeli olabilir.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asya</span> kıta

Asya veya Asya Kıtası, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus'un güneyinde bulunan kıta, yüz ölçümü olarak Dünya'nın en büyük kıtası, aynı zamanda nüfus açısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları değişkenlik gösterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dünya'yı oluşturur. İnsanlığın Afrika'dan çıktıktan sonra ayak bastığı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dünya üzerindeki birçok dinin çıkış bölgesidir. Ortadoğu kökenli İslam, Hristiyanlık gibi İbrani dinler ile Hint Yarımadası kökenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna örnektir. Kuzey Kutup Dairesi'nden Ekvator'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryüzünün en alçak noktası olan Lut Gölü ve en yüksek noktası olan Everest gibi çok farklı yeryüzü şekillerini içinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya</span> Güney Amerikada bir ülke

Kolombiya veya resmî adıyla Kolombiya Cumhuriyeti, Güney Amerika'da yer alan ve Kuzey Amerika'da adaları bulunan bir ülkedir. Kuzeybatıda Panama, kuzeyde Karayip Denizi, doğuda Venezuela ve Brezilya, güneyde Ekvador ve Peru ve batıda Büyük Okyanus ile çevrilidir. Yüz ölçümüne göre Güney Amerika'nın 4., dünyanın ise 26. en geniş ülkesidir. Ülke 32 departman ve aynı zamanda en büyük şehir olan Bogotá Başkent Bölgesi'ne ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Alaska</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı ucunda yer alan bir eyaletidir. Bir yarı-eksklav olan Alaska, doğuya Kanada'nın British Columbia ve Yukon bölgeleriyle sınırlanmıştır ve batıda Bering Boğazı'ndaki bir deniz sınırını Rusya Federasyonu'nun Chukotka Otonom Okrugu ile paylaşmaktadır. Kuzeyde Arktik Okyanus'un Chukchi ve Beaufort Denizleri, güneyde ve güneybatıda ise Pasifik Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Panama</span> Orta Amerikada bir ülke

Panama veya resmî adıyla Panama Cumhuriyeti, Orta Amerika'da, Karayip Denizi ve Kuzey Büyük Okyanus kıyısında, Kolombiya ve Kosta Rika arasında yer alan bir ülkedir. Başkenti, ülke ile aynı adı taşıyan Panama şehridir (Panamá). Panama, 16. yüzyılda İspanyollar tarafından keşfedilmiş olup 1821'e kadar bir İspanyol kolonisi olarak kalmıştır. 1821'de ise Kolombiya ile birleşmiş ancak 1903 yılında Kolombiya'dan ayrılarak ABD’nin desteği ile bağımsızlığını ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Peru</span> Güney Amerika ülkesi

Peru, ya da resmî adıyla Peru Cumhuriyeti Güney Amerika'nın batısında bir ülkedir. Kuzeyde Ekvador ve Kolombiya, doğuda Brezilya, güneydoğuda Bolivya, güneyde Şili ve batıda Büyük Okyanus'la sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Simón Bolívar</span> Büyük Kolombiyanın kurucusu

Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios Ponte-Andrade y Blanco, genellikle bilinen ismiyle Simón Bolívar, günümüzde Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Peru, Panama ve Bolivya olarak bilinen ülkelerin İspanyol İmparatorluğu'ndan bağımsızlıklarını kazanmalarına öncülük etmiş Venezuelalı askeri ve siyasi liderdir. Halk arasında El Libertador ya da Amerika'nın Kurtarıcısı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika</span> Tek bir kıta veya kara kütlesi olarak birlikte ele alındığında Kuzey Amerika ve Güney Amerika

Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Puerto Montt</span> Şilinin güneyinde bir şehir

Puerto Montt, Şili'nin güneyinde, X. Los Lagos bölgesinin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 2017 sayımına göre 245.902 dir. Şehrin alanı yaklaşık 1.673 km²dir. Bölgenin %16,39 nüfusu bu şehir de yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Köprüsü</span> Panamada Büyük Okyanus girişi ile ve Panama Kanalını birbirine bağlayan bir yol köprüsü

Amerika Köprüsü Panama'da Büyük Okyanus girişi ile ve Panama Kanalı'nı birbirine bağlayan bir yol köprüsüdür.1962 yılında 20 milyon $ maliyetle yapılmıştır. 2004 yılında Centennial Köprüsü'nün açılışına kadar Kuzey ve Güney Amerika kıtalarını birbirine bağlayan tek kalıcı köprüydü.

<span class="mw-page-title-main">Karayip Denizi</span> Atlas Okyanusunun alt havzası

Karayip Denizi, Antil Denizi olarak da bilinir, Atlas Okyanusu'nun alt havzası. Batı Yarıküre'de, Ekvator çizgisinin kuzeyinde yer alır. Güney Amerika'nın kuzey, Orta Amerika'nın doğu kıyıları ile Meksika kıyılarının bir bölümü boyunca uzanır. Karayip Denizi, kapladığı yaklaşık 2,640,000 km²'lik alan ile dünyanın en geniş tuzlu su denizlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bering Buzulu</span>

Bering Buzulu, Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletindeki bir buzuldur. Şu anda, Wrangell-St. Elias Milli Parkı'nın güneyindeki Vitus Gölü'nde, Alasaka Körfezi'nden 10 kilometre uzaklıkta sonlanmaktadır. Buzulu besleyen karın toplandığı Bagley Buzbölgesi'yle beraber düşünüldüğünde Bering, Kuzey Amerika'nın en büyük buzuludur. Son yüzyılda yükselen sıcaklıklar ve değişen yağış rejimi buzulu birkaç yüz metre inceltmiştir. 1900 yılından beri buzulun son noktası 12 kilometre geri çekilmiştir. Alaska sahillerindeki pek çok buzul da Bering Buzulu'yla beraber geri çekilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Devletleri Örgütü</span> Amerika kıtasındaki devletlerin uluslararası örgütü

Amerikan Devletleri Örgütü genel merkezi Washington, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan bölgesel bir uluslararası kuruluştur. Üyeleri Amerika kıtasında toprağı bulunan 35 bağımsız ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Muson iklimi</span>

Muson iklimi, tropikal iklim özellikleri taşıyan Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya'da etkilidir. Görkemli yağmur bulutları, aralıksız yağış ve güçlü rüzgârları başta gelen özelliğidir. En yağışlı iklim tipidir dolayısı ile sık sık sel felaketi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaleti iç bölgesinde, Denali Borough, Matanuska-Susitna Borough'da bulunan, Kuzey Amerika kıtasının en yüksek zirvesi olan 6 194m irtifalı McKinley Dağı'nı ihtiva eden ABD Ulusal Park Hizmetleri tarafından idare edilen bir ulusal park ve ve Koruma Bölgesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Darién Millî Parkı</span> Panamada bulunan bir Dünya Mirası alanı

Darién Milli Parkı Panama'da bulunan bir Dünya Mirası alanıdır. Panama Şehri'nden yaklaşık 325 kilometre uzaklıktadır ve Panama'daki tüm ulusal parkların en geniş olanıdır. Ayrıca, Orta Amerika'nın en önemli Dünya Mirası alanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kıtalararası ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste; birden fazla kıtada toprağı olan kıtalararası ülkeler hakkındadır. Bu duruma örnek oluşturan birçok ülkenin iki kıta arasında bir toprak bağlantısı yokken, genelde Avrupa ile Asya arasında kalanlar ülkelerde sınır bütünlüğü mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Abya Yala</span>

Kuna dilinde "tam olgunluktaki diyar" anlamına gelen Abya Yala, şu anda Darién Boşluğu adlı Kolombiya'nın kuzeybatısında ve Panama'nın güneyinde yer alan coğrafi bölgede yaşayan Kızılderili Guna halkı tarafından Kolomb öncesi zamanlardan beri Amerika kıtasının ismi olarak kullanılmıştır. Terim, Amerika kıtasında milyonlarca yerli tarafından halen kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darién Boşluğu</span>

Darién Boşluğu Amerika kıtalarını birbirine bağlayan, Güney Panama'nın Darién Eyaleti ile Güney Amerika'da Kolombiya'nın Chocó Departmanı'nın kuzey kısmı boyunca uzanan bir coğrafi bölgedir. Büyük bir su havzası, yoğun yağmur ormanı ve dağlardan oluşan bu bölge, uzaklığı, zorlu arazisi ve aşırı çevre koşullarıyla bilinir ve dünyanın en misafirperver olmayan bölgelerinden biri olarak bilinir. Bununla birlikte, Kuzey ve Güney Amerika arasındaki tek kara köprüsü olan Darién Geçidi, tarih boyunca hem insanlar hem de yaban hayatı için önemli bir rota işlevi görmüştür.