İçeriğe atla

Paluze

Paluze
Ülke(ler)Türkiye
YaratıcısıAbbâsî mutfağı, Endülüs Emevî mutfağı, Osmanlı mutfağı
Türüjöle
Ana malzemelernişasta, su, şeker, ceviz
Osmanlı mutfağı
Alkolsüz içecekler

Şerbetler

  • Ramazan şerbeti
  • Bal şerbeti
  • Kızılcık şerbeti
  • Menekşe şurubu
  • Zambak şurubu
  • Keçiboynuzu şerbeti
  • Demirhindi şerbeti
  • Frenkuzümü şurubu
  • Tükenmez

Hoşaflar

  • Vişne Kurusu hoşafı
  • Nar hoşafı
  • Pestil hoşafı
  • Kızılcık hoşafı
  • Padişah hoşafı
  • Çilek hoşafı
İçkiler
Hamur işi
Börekler

Simitler

Ekmekler

Mücverler

Kurabiyeler

Salatalar ve Mezeler
Çorbalar
Et yemekleri

Köfteler

Kebaplar

Külbastılar

Tavalar

Yahniler

Et Kızartmaları

Dolmalar
Pilavlar
Tatlılar

Helvalar

Şerbetli tatlılar

Reçeller

Çevirmeler

  • Taneli vişne çevirmesi
  • Vişne suyu çevirmesi
  • Ananas çevirmesi
  • Kayısı çevirmesi
  • Kuru kayısı çevirmesi
  • Şeftali çevirmesi
  • Erik çevirmesi
  • Kızılcık çevirmesi
  • Frenk üzümü çevirmesi
  • Çekirdeksiz üzüm çevirmesi
  • Kaya koruğu çevirmesi
  • Portakal kabuğu çevirmesi
  • Limon kabuğu çevirmesi
  • Turunç kabuğu çevirmesi
  • Ağaç kavunu çevirmesi
  • Çilek çevirmesi
  • Ağaç çileği çevirmesi
  • Amberbaris çevirmesi
  • Şam fıstığı çevirmesi
  • Gül çevirmesi
  • Menekşe çevirmesi
  • Zambak çevirmesi
  • Amber çiçeği çevirmesi
  • Filye çiçeği çevirmesi

Şekerlemeler

Soslar
Süt ürünleri
Peynirler

Paluze (Felûzec)[1], nişasta ve şekerle yapılan ve üzerine dövülmüş ceviz serpilerek servis edilen bir tür Osmanlı tatlısıdır.[2] Kıbrıs mutfağında yer alır.[3] Geleneksel Türk tatlılarındandır.[4] Bolu yöresinde palize,[5] Şanlıurfa yöresinde palıza,[6] Aydın yöresinde pelvize,[7] Samsun ve yöresinde palüze[8] Mersin yöresinde paluza, denilmektedir.[4] Diyarbakır mutfağında yer alır.[9]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin'de Eski bir bağ köyü olan Bağlıköy'de, bağcılığın yeniden geliştirilmesi gereğine dikkat çekmek ve bağ kültürünü canlandırmak amacıyla düzenlenen geleneksel “Palüze Günü” etkinliği her sene 20 Ekim Pazar günü yapılmaktadır.Bu gün sokaklarda paluze dağıtılmaktadır.[10][11][12]

Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir.[13]1236 Selçuklu Mutfağı: Dergâhtan Saraya Bir Aşk Hikâyesi yemek kitabında faluze olarak tarifi verilmiştir.[14] Şirvanî'nin Kitabü’t-tabîh tercümesinde bu tatlının tarifi vardır.[1]

Felûzec Endülüs Emevî Devleti döneminde dükkanlarda satılan bir tatlıydı.[15]

Malzemesine göre çeşitleri

Meyve suyu ile hazırlanacaksa vişne suyu, erik suyu, limon suyu, çilek suyu ile güvem suyu, kızılcık suyu, böğürtlen gibi mayhoş tatlarla buluşturulması gerekir. Hem renk veren hem de aromasını veren paluze, Osmanlı döneminde gelincik veya gül şurupları kullanılarak hazırlanıyordu.[2]

Yörelere Göre Çeşitleri

Konya Paluzesi / Konya Palize

Konya Paluzesi / Konya Palize nişasta, su ve bal kullanılarak yapılır. Konya Paluzesi / Konya Palize 11.10.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[16]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "XV. VE XVI. YÜZYIL ANADOLU SAHASI TÜRKÇE MESNEVİLERDE "BEZM"" (PDF). T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ocak 2023. 
  2. ^ a b Haber7. "Paluze nasıl yapılır? Osmanlı jölesi tarifi". Haber7. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  3. ^ İslâmoğlu, Mahmut (1994). Kıbrıs Türk kültür ve sanatı: araştırma-inceleme yazıları : tebliğler. M. İslâmoğlu. 
  4. ^ a b Geleneksel Türk Tatlıları Sempozyumu bildirileri: 17-18 Aralık 1983, İstanbul. Başbakanlık Basımevi. 1984. 
  5. ^ "PALİZE". Kültür Portalı. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  6. ^ "( Şanlıurfa Yemekleri ) Palıza". 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  7. ^ "Aydın Yöresinden Pratik Yöresel Tatlı: Pelvize ⋆ Yöresel Yemekler". Yöresel Yemekler. 26 Eylül 2020. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  8. ^ "Karadeniz'in iki güzel şehri Samsun ve Sinop'tan tadına doyum olmaz lezzetler". Hürriyet. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  9. ^ Haber, Diyarbakır Güneydoğu Ekspres. "Diyarbakır'ın Yemek Kültürü". Diyarbakır Güneydoğu Ekspres Haber. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  11. ^ "Geleneksel Bağlıköy Palüze Günü etkinliği gerçekleşiyor". KIBRIS POSTASI. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  12. ^ "Sayfa Bulunamadı - Kıbrıs Genç TV- Halkın Televizyonu". www.kibrisgenctv.com/. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  13. ^ Altun, Nesrin. Kitāb-ı Me'kulāt (Yiyecekler Kitabı). 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021. 
  14. ^ "Dünyanın En İyi Mutfak Tarihi; 'Selçuklu Mutfağı'". Son Dakika. 7 Mart 2013. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022. 
  15. ^ "Ömercan Kaçar | Endülüs yemek kültürü: Tucibî'nin tarifleri". Independent Türkçe. 18 Nisan 2022. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Güllaç</span> sütlü Türk tatlısı

Güllaç, mısır nişastası, gül suyu, süt ve şeker ile hazırlanan geleneksel Türk tatlısıdır. Kitâb-ı Me’kûlât'da Gülac olarak tarifi verilmiştir. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) “terkib-i güllac” başlıklı tarifte sadece yufkasının yapımını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Çoban kavurma</span> Türk mutfağından bir et yemeği

Çoban kavurma,Çobaniyye Türk mutfağından bir et yemeği. Genellikle yanında pilav ile sunulur.Kitâb-ı Me’kûlât'da Çobaniyye olarak tarifi verilmiştir.

Hasıda ya da Hasuda, Doğu Anadolu bölgesinde hesida, hasude ve hasıta gibi adlarla, Bingöl'de ise maliyez olarak bilinen bir tatlı çeşididir. Erzurum mutfağına aittir. Iğdır ve Kars şehirlerinin yöresel helvasıdır. Ayrıca bazı Doğu Anadolu Bölgesi şehirlerinde de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Revani (tatlı)</span> Arap mutfağından şerbetli tatlı

Revani, Türk mutfağındaki tatlılardan biridir. Osmanlı döneminde Ermenistan'ın ve Erivan'ın fethedilmesi şerefine Saray aşçılarının icat ettikleri ve Erivan zaferi sebebiyle "Revani" adı verdikleri bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Sarma</span> Yiyecek

Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yassı kadayıf</span> Türk mutfağından tatlı

Yassı kadayıf ya da taş ekmeği Türk mutfağından tatlı.

<span class="mw-page-title-main">Enginar dolması</span> enginarın iç malzeme (havuç, bezelye, vb. sebzeler) ile doldurulması suretiyle yapılan yemek

Enginar dolması, etli veya zeytinyağlı olarak hazırlanan bir çeşit dolmadır. Girit mutfağının tercih edilen yemeklerinden biridir. Osmanlı mutfağında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Piti</span> Türk ve Ermeni mutfaklarına ait et/nohut yemeği

Piti, Azerbaycan mutfağına ve Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi, özellikle Kars mutfağına özgü yemek. Bazı yörelerde, özellikle Iğdır ve çevresinde Bozbaş olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Nişasta helvası</span>

Nişasta helvası, ana maddeleri nişasta, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Erzurum nişasta tatlısı, boncuk helvası, tık tık helvası, nişasta palızası, tenem helva, sabuniye, kırma helva, hasuda, nişasta pelezesi, kum kum helva, tez pişti, dolu helva, hoşmani, hapısa, palıza, haside, reşadiye, pesude olan çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mutancana</span>

Mutancana, malzemeleri kuzu eti, arpacık soğan, soyulmuş iç badem, kuru kayısı, razaki üzüm, kurutulmuş mürdüm eriği, kuru incir, tereyağı, bal, tuz, su ve sumak olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Edirne mutfağında yer alır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) mutancana adı ile daha kısa bir tarif olarak yer verilmişken Kitâb-ı Me’kûlât'da butancana daha uzun bir tarif olarak tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zıngıl tatlısı</span>

Zıngıl veya zingil tatlısı süt, un, yumurta, kabartma tozu hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. Bir çeşit lokma tatlısıdır. Mardin,Diyarbakır ve Şanlıurfa yöresel mutfağında yapılmaktadır. Zingil Osmaniye ve Seyhan'da yumurta şeklinde lokma tatlısı şeklinde yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Zırva tatlısı</span>

Zırva tatlısı veya Zırvâ esas malzemesi nişasta, kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı olan tatlıdır. Osmanlı mutfağında bulunur. Osmanlı Devleti fetihlerle yeni topraklara kazandıkça, zırva da malzemesini değiştirmiştir. Bal, pekmez, hurma ve daha sonraları ceviz, çam fıstığı gibi maddelerin katılması ile aşure kıvamında bir tatlı haline gelmiştir. Bartın mutfağında yapılan çeşidi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Favniyye</span> Osmanlı mutfağında bir yemek

Favniyye, ekmek tatlısı, yumurtalı ekmek tatlısı ya da kabartlama, Osmanlı mutfağında ekmekten yapılan bir çeşit yiyecektir. Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir. Osmanlı mutfağında kabartlama çeşidi ayrıca yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haside</span>

Haside , bir çeşit un helvasıdır. Bazı yörelerde benzer tatlılar hoşmerim olarak adlandırılır. Osmanlı mutfağında benzer tatlı olan asîde nişasta ile yapılır. Konya Haside Tatlısı / Konya Kara Helvası 20.08.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşkembe dolması</span>

İşkembe dolması veya Zerbûdil (Zerbedûl) bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Elma dolması</span>

Elma dolması veya Tuffâhiyye bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir. İstanbul mutfağında yapılmaktadır. Zeytinyağlı elma dolması Erzincan mutfağında yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gil helva</span>

Gil helva , Osmanlı döneminde yapılan bir çeşit un helvasıdır. Gil Farsça sıradan demektir. Malzemeleri; un, bal, şırlağan yağı, badem, gül suyu, safrandır. Safran, badem ve gül suyu isteğe göre konulur. Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hay hay (yemek)</span>

Hay hay, Osmanlı döneminde yapılan bir çeşit pastırma yemeğidir. Malzemeleri yağlı pastırma, un ve bal köpüğüdür. Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir.Kitâb-ı Me’kûlât tarifi; Yağlı pastırma ufak doğranıp kavrulur ve yağı çıkarılır. Elenmiş undan bulamaç hazırlanır ve kavrulmuş pastırmanın üstüne aktarılır. Karışım devamlı olarak karıştırılır. Bulamaç pişip kızardıktan sonra balın köpüğü alınıp içine konulur. En son yemek pişirildiği tencereden servis yapmak üzere servis tepsine aktarılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.