İçeriğe atla

Palto

The Gazette of Fashion, 1872

Soğuk havalarda, mevcut giyeceklerin üstüne giyilen kalın kumaştan giysiye palto adı verilir.[1] Paltolar genellikle dizin aşağısına kadar uzanır; soğuğu engellemek için ağır kumaştan veya kürkten yapılır. Dizde veya dizin yukarısında biten türleri de vardır. Bu ikinci türdeki paltoların kumaşları ise daha hafif olur.[2]

Palto tipleri

Pea Coat

Fransız denizcilerinin giyim tarzı olarak dünyaya yayılan bir moda akımının parçasıdır. Kalın yün kumaşlı, düz kesime ve geniş yakalı modele sahip paltolardır. Yakalarının dik ve geniş olmasının nedeni dalgaların sert yüzeye çarptıktan sonra sıçrattıkları sulardan korunmaktır.

Trençkot

Trençkot kalın kumaşlı alternatiflerine göre hafif kumaşlar kullanılan bir palto çeşididir. Yün ya da pamuklu kumaştan yapılan poplin kumaş kullanılarak trençkot yapılır. Hem suya dayanıklıdır, hem de hafif yapıya sahiptir.

Mont

İçi dolgu malzemeleri ile doldurulmuş ve günlük kullanım için tasarlanmış kaban türüdür. Farklı kumaş türleri ve teknolojileri kullanılarak üretimi gerçekleştirilmektedir. Diğer palto tiplerine göre daha kısa tasarlanmıştır.

Pardösü

Yün ya da kaşmir kullanılarak dikilir. Doğal malzemeler (kemik, ağaç vb.) kullanılarak tasarlanmış düğmelere sahip olmasından ötürü daha üst düzey bir moda akımı olarak dünyaya yayılmıştır. Diğer türlere göre resmî olarak kabul gören palto türüdür.

Tarih

Birçok ülkede, diz altına kadar uzanan paltolar ve önlükler yüzyıllardır, genellikle resmi kullanımlar için, ya sosyal statüyü belirleyen ya da profesyonel ya da askeri üniformanın bir parçası olarak giyilir. 17. yüzyılda, palto yaygın bir şekilde stilize edildi ve farklı sınıflar tarafından kullanılabilir hale geldi.

Batı dünyasında, paltoların genel profili uzun süredir büyük ölçüde değişmeden kalmıştır. Regency döneminde moda, yan gövdeli, bel dikişli ve kloş etekli, vücuda çok oturan giysilere sahip olmaktı. Buna örnek olarak frak palto ve paletot dahildir.

Chesterfield ceket

Silindir şapkalı kruvaze Chesterfield ceket (1876).

Frak üstü palto, Viktorya döneminin sonunda popüler hale gelen Chesterfield paltosu ile karakterize edilen, şimdi daha yaygın olan daha gevşek stillere yavaş yavaş kaymıştır. O zamana kadar, çoğu palto kruvaze idi, ancak Chesterfields ve gardiyan paltosu gibi stiller hem tek hem de kruvaze çeşitlerde giyildi.

Günümüzde, tam uzunlukta paltoların giyilmesinde bir düşüş var ve kruvaze olanlar çok daha az yaygın.

Palto

Jean-Louis-Ernest Meissonier imzalı gri bir palto giyen Napolyon, 1814'te Fransa'da savaş yürütüyor.

Çeşitli şekillerde paltolar, en azından 18. yüzyılın sonlarından beri ordular tarafından kullanılmaktadır ve özellikle Napolyon'un Rusya seferi gibi kış seferleriyle ilişkilendirilmiştir. Tam boy palto, I. Dünya Savaşı sırasında trençkotun kullanılmasıyla bir kez daha popüler hale geldi.

Stereotipik olarak, ordu tarafından kullanılan paltolar tek göğüslü olma eğilimindeyken, donanmalar genellikle kruvaze paltolar kullandı. Paltolar, 1940'ların ortaları ve 1950'lerin pratik olmadığı düşünülene kadar savaş elbisesi olarak kullanılmaya devam etti. Ancak, eski Sovyetler Birliği gibi daha soğuk ülkelerde yayınlanmaya ve kullanılmaya devam ediyor. Daha verimli giysiler ve sentetik elyaflar hazır hale geldiğinde, palto orada bile aşamalı olarak kullanılmaya başlandı.[]

Kaynakça

  1. ^ "TDK". 25 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016. 
  2. ^ "Palto Ne Demek? TDK'ya Göre Palto Sözlük Anlamı Nedir?". Sabah. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2021. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Naylon çorap</span>

Naylon çorap, Amerikalı şirket DuPont'un kimyageri Wallace Hume Carothers tarafından icat edilen poliamid bazlı sentetik lif. Naylon çoraplar renk, tasarım ve şeffaflık bakımından farklılık gösterir. Bugün, naylon çoraplar öncelikle moda ve estetik için, genellikle orta uzunlukta veya kısa eteklerle birlikte giyilir.

<span class="mw-page-title-main">Ayakkabı</span> ayak giyeceği

Ayakkabı; ayakların yerle doğrudan temasını keserek yabancı maddelerden ve değişik hava koşullarından koruyan, bunun yanı sıra şıklığı tamamlayan her türlü ayak giyimi'dir. Bot, çizme, sandalet, topuklu, spor ayakkabı, iskarpin gibi pek çok farklı türü vardır. Genelde "taban" adı verilen alt parça ile "saya" denen üst parçadan oluşur. Ayakkabının yer ile temasında dolayı yıprandığı için taban daha dayanıklı ve kalın bir malzeme kullanılarak yapılır. Ayağı saran saya ise deri, kumaş gibi daha ince bir malzemeden yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Nakış</span> süsleme sanatı

Nakış, canlı cansız veya geometrik birçok figürün süsleme amaçlı olarak değişik eşyaların zeminlerine işlenmesi ile elde edilen bir süsleme şeklidir. Daha çok kumaş türü zeminlere değişik renkteki iplikler ile yapılan süsleme için kullanılır. Nakışlar iki alanda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kauçuk</span>

Kauçuk, bazı tropikal bitkilerin öz suyundan (lateks) ya da petrol ve doğalgazdan imal edilen esnek bir madde. Ağaçların öz suyundan üretilene doğal kauçuk, petrol ürünlerinden üretilene sentetik kauçuk denir. Her iki tür de çok yönlü maddelerdir. Kauçuktan yapılan eşyalar genellikle lastik olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Külotlu çorap</span> İç giysisi

Külotlu çorap, genellikle kadınlar tarafından giyilen, belden ayak ucuna kadarki bölgeyi sıkıca kaplayan, saydam veya opak olarak iki ana ürün grubuna sahip giyecektir. Erkekler için külotlu çorap türleri de mevcuttur. Fonksiyonel nedenler ile veya görsel nedenler ile kullanılan bir giysidir. Çoraplar veya naylon çoraplar gibi, külotlu çoraplar da genellikle naylondan veya naylonla karıştırılmış diğer liflerden yapılır. Tek parçadan oluşan külotlu çoraplar 1960'larda ortaya çıkmış ve o zamana kadar kullanılan naylon çoraplara bir alternatif oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Dolak</span>

Dolak, bacağın ayak bileğinden dize kadar olan bölümüne dolanarak sarılan ensiz, uzun yünlü kumaş ya da deri parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eldiven</span>

Eldiven, dış etkilerden korumak ya da farklı amaçlar için ele giyilen kumaş, deri, kauçuk veya diğer malzemelerden üretilen el giysisi. Soğuktan korunmak ve hijyenik nedenler eldivenlerin kullanım amaçları arasında bulunmaktadır. Kış şartlarının ağır olduğu ülkelerde özel derilerden yapılan bu tür giysiler çokça tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pijama</span> uyumadan önce yatarken giyilen haff giysi

Pijama; hafif, genellikle iki parçadan oluşan ve uyumadan önce yatarken giyilen bir giysidir.

<span class="mw-page-title-main">Aba (giysi)</span>

Aba bir tür yünlü giysi. Aba giysilerde eskiden Bulgaristan şayağı kullanılırken, sonraları Feshane abası denen kalınca bir kumaş kullanılmıştır. Abalar baldır uzunluğunda, bol kesimli, iki parmak yüksekliğinde dik yakalı olup cübbeye benzer, bazısının yakasında kürk bulunurdu. Şayaktan yapılan cübbe, kukuleta, maşlah ve dikişli libadeye de aba denirdi. Kısa salta Aydın abası, daha uzun biçimi Balıkesir abası, kalınca softan yapılanı Bağdat abası olarak anılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Şalvar</span> ağı çok bol olan, bele bir uçkurla bağlanan geniş pantolon

Şalvar, genellikle ağı çok bol olan, bele bir uçkurla bağlanan geniş bir tür pantolondur. Özellikle Adana'dan başlayıp Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne kadar olan bölgede sıkça giyilen yöresel giysi türüdür. Şalvar bol olduğundan bağ bahçe ve tarlada çalışanlar için uygundur. Bu özelliği nedeniyle şalvarı hâlâ kırsal alanda tarım ve hayvancılık yapan insanlar kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Don (iç çamaşırı)</span>

Don erkek ya da kadın iç giyiminde, cinsel organın olduğu bölgeyi örtme ve koruma amaçlı olarak kullanılan iç çamaşırlarının tümünün ortak ismi.

<span class="mw-page-title-main">Giyim</span>

Giyim, vücudun bir kısmını veya tamamını kapsayan her türlü kıyafet ve aksesuar. Giyim kuşamın en önemli ve muhtemelen en eski işlevi, vücudu doğa şartlarından korumasıdır. Hava koşullarından korumasının yanı sıra, spor ve yemek yapmak gibi tehlikeli faaliyetler sırasında deri ile çevre arasında bariyer görevi görerek güvenliği artırır. Ayrıca vücuda hijyenik bir bariyer sağlayarak vücuda toksinlerin ve mikropların girişini sınırlandırır. Giyim kuşamın en önemli işlevlerinden biri de kişinin stilini, zevklerini ve modayı yansıtmasıdır. Her halka ve ülkeye ait ulusal giyimler mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Uçuş giysisi</span>

Uçuş giysisi, aslında bir tür elbisedir. Askeri uçaklar,planörler ve helikopterlerde uçarken giyilir. Bu elbiseler genellikle, sıcağa dayanıklı maddelerden yapılır. Ayrıca pratik kullanım olanağı sağlaması için cepleri bol ve yanmaya dayanıklı olarak üretilir. Görünüşü itibarı ile bir tulumu andırır. Askeri bir uçuş giysisinin üzerinde rütbe işaretleri vardır. Yakın temas, indirme, arama, kurtarma, yakalama gibi durumlarda da kullanılabilen bir nevi savaş üniformasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tayt</span> bacakları sıkı saran pantolon türü

Tayt bacakları sıkı saran bir pantolon türüdür. Sıklıkla likra, naylon, pamuk ve polyester karışımından yapılsa da yün, ipek ve benzeri diğer malzemelerden de yapılabilirler. Kendi başlarına ya da üzerini örten bir etek, tights ve şortla giyilebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Skort</span> mikro şortun cephesini kapatan etek çeşidi

Skort ya da şort etek, genellikle altta giyilen bir mikro şortun cephesini kapatan bir tür etek çeşididir. Bazı skortların altındaki şort ile skort bütünleşik olarak tasarlanmıştır. Bu tür skortlar genellikle tenis vb. efora dayalı spor dallarında tercih edilmektedir.

String, genellikle bazı ülkelerde iç çamaşırı ya da mayo olarak giyilen bir giysidir. Geleneksel törenler veya sporlar için de giyilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Pardösü</span>

Pardösü büyük bir palto ve kaban türüdür. Tipik olarak sıcaklık ve hava şartlarına karşı koruma için tasarlanmış yünden ve su geçirmez bir malzemeden yapılmıştır. Yüzü ve elleri soğuktan ve yağmurdan korumak için yakası ve manşetleri çevrilebilir. 19. yüzyılda askerî üniforma, savaş üniforması ve zenginler için gündelik giyim olarak popülerdi. Hâlâ dünyadaki birçok silahlı kuvvetler tarafından sert hava koşulları nedeniyle kullanılmakdadır.

<span class="mw-page-title-main">Trikini</span>

Trikini, plaj kıyafeti olarak kullanılan üç parçalı bir giysidir. Bikini parçaları genellikle ön bölgede bulunan dar bir elemanla birleştirilir. Bu birleşim aynı kumaştan, farklı malzemeden veya her ikisinin bir kombinasyonu olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan milli giyimleri</span>

Azerbaycan milli giyimleri, Azerbaycan halkının maddi ve manevi kültürünün zor ve uzun bir gelişim süreci sonucunda ortaya çıkmıştır. Azerbaycan halkının etnik tarihi, halk yaratıcılığının sanatsal özellikleri, çeşitli durumlarda şekillenmeleri, sanatsal süslemeler, dokuma halk giysilerinde kendini göstermiştir. Azerbaycan'da ipekçilik ve pamuk üretimi gibi alanlar geliştikçe, milli giysilerin hazırlanmasında özel bir rol oynayan kumaş üretimi arttı ve bunun sonucunda milli giysilerde bir canlanma dönemi yaşandı. Milli giyim takımının hazırlanmasında özel bir rol oynayan, dekoratif uygulamalı sanatların diğer örneklerinde olduğu gibi, kumaşlarda Uzak Doğu kültürüne özgü birçok süsleme örnekleri kendini gösterirdi.