Palomar–Leiden araştırması

Palomar–Leiden araştırması (PLS) ABD'de bulunan Palomar Gözlemevi ve Hollanda'da bulunan Leiden Gözlemevi işbirliğiyle soluk küçük gezegenlerin keşfedilmesi amacıyla yürütülmüş bir astronomik araştırmadır. Araştırma sonucunda birçok Jüpiter truvalısı dahil binlerce küçük gezegen keşfi yapılmıştır.

İlk olarak 1960'ta başlatılan araştırma 1971, 1973 ve 1977'de olmak üzere toplam dört ayrı dönemde gerçekleştirilmiştir. Baş araştırmacılar Leiden'de Cornelis van Houten ve Ingrid van Houten; Palomar'da ise Tom Gehrels'tir. Tüm araştırma boyunca bu üç astronom toplamda 4.637 numaralandırılmış küçük gezegenin keşfini gerçekleştirmiştir. Araştırma kapsamında keşfedilen cisimler araştırmanın kendisine özgü bir geçici adlandırma kuralıyla ilk olarak tasnif edilmişlerdir.^[1]

PLS günümüze kadar yürütülmüş olan en üretken küçük gezegen keşfi araştırmalarından biridir. Bu kapsamda beş adet yeni asteroit ailesi olduğu anlaşılmış,^[2] Jüpiter ile 1:3 ve 2:5 yörünge rezonanslarındaki boşluklar ortaya çıkarılmış ve Palomar'da konuşlu Samuel Oschin teleskobu ile yüzlerce fotoğrafik levha oluşturulmuştur. Bu levhalar günümüzde hala küçük gezegenlerin ön keşfi için dijitalleştirilmiş halleriyle kullanılmaktadır.

Büyük çoğunluğu Truva cisimleri olmak üzere PLS süresince yaklaşık 5.500 cisim keşfedilmiştir.^[3] Bu cisimlerin toplam 4.622 tanesi numaralandırılmış olup, Güneş Sistemi'ndeki küçük gezegenlerin tanımlanmasından sorumlu olan Küçük Gezegen Merkezi tarafından kaşifler tarafından keşfedilen cisimler olarak sınıflandırılmaktadır.^[1] Keşifler arasında çok sayıda Jüpiter truvalısı ile asteroit kuşağının iç ve en dış bölgelerinde bulunan Hungaria ve Hilda ailelerine mensup asteroitler yer almaktadır.^[2]

• P-L  Palomar–Leiden araştırması (1960), on bir gecelik gözlem süresi boyunca 2.000'den fazla asteroit keşfedilmiştir (bunların 1.800'ü yörüngesel bilgiye dayanır). Bu sayı fotoğraf levhalarının incelenmesi neticesinde 19'u truva cismi olmak üzere 2.400'e yükselmiştir.^[3] Çalışmada toplamda 130 fotoğraf levhası ortaya çıkmıştır.
• T-1   Birinci Palomar–Leiden Truva araştırması (1971), dokuz gecelik gözlem süresi boyunca 4 Jüpiter truvalısı dahil yaklaşık 500 cisim bulunmuştur.^[3] Çalışmada toplamda 54 fotoğraf levhası ortaya çıkmıştır.
• T-2   İkinci Palomar–Leiden Truva araştırması (1973), sekiz gecelik gözlem süresi boyunca 18 Jüpiter truvalısı dahil yaklaşık 1.200 cisim bulunmuştur.^[3] Çalışmada toplamda 78 fotoğraf levhası ortaya çıkmıştır.
• T-3   Üçüncü Palomar–Leiden Truva araştırması (1977), yedi gecelik gözlem süresi boyunca 24 Jüpiter truvalısı dahil yaklaşık 1.400 cisim bulunmuştur.^[3] Çalışmada toplamda 68 fotoğraf levhası ortaya çıkmıştır.

PLS ilk olarak Hollandalı-Amerikalı astronom Gerard Kuiper tarafından başlatılan Yerkes-McDonald asteroid araştırmasının (1950-1952) bir uzantısı olarak tasarlanmıştı. Bu araştırma görünür büyüklüğü 16 kadirle, PLS görünür büyüklüğü 20 kadire kadar olan küçük gezegenleri inceleyebiliyordu. Bununla birlikte, çalışma süresi ekliptiğin yalnızca ilkbahar ekinoksu ile ilgili bir bölümünü kapsıyordu ve hedef alanlar arkaplan yıldızlarının sayısını en aza indirecek şekilde seçilmişti.

Arizona'daki Lunar and Planetary Laboratuvarında Tom Gehrels tarafından Palomar Gözlemevindeki 48 inçlik Schmidt kamera kullanılarak çekilen fotoğraf plakaları kullanılmıştır. Yörünge elemanları o dönemde Küçük Gezegen Merkezi'nin bulunduğu Cincinnati Gözlemevi'nde hesaplanmıştır. Programın diğer tüm aşamaları Hollanda'daki Leiden Gözlemevi'nde yürütülmüştür.

Eylül ve Ekim 1960'ta, her biri 35,6 × 35,6 cm boyutlarında ve 20,5 sınırlayıcı büyüklüğe sahip ilk 130 fotoğraf plakası elde edildi. Gözlemlenen bölge 36° × 18°'lik bir alanı kapsıyordu. Heidelberg Gözlemevi'ndeki The Zeiss ışıldama karşılaştırıcısı plakaların karşılaştırmasını yapmak üzere uyarlandı. Bu, genellikle plaka başına 200-400 olmak üzere çok sayıda asteroitin keşfedilmesiyle sonuçlanmıştır. Bu nesnelerin bir alt kümesi, yörünge elemanlarının hesaplanmasına olanak tanıyacak yeterli veriye sahipti. Konumlarındaki ortalama hata 0,6″ kadar küçüktü, bu da plakalarda 0,009 mm'ye karşılık geliyordu. Büyüklük tahmininde ortaya çıkan ortalama yanılma payı ise 0,19'dur.^[2]

Üçüncü Palomar-Leiden Truva araştırması 1977 yılında gerçekleştirilmiş ve 26 Jüpiter Truvasının keşfiyle sonuçlanmıştır.^[4] Toplamda, 3570 asteroit keşfeden T-1, T-2 ve T-3 olarak adlandırılan üç Truva araştırması yapılmıştır. Araştırmanın bir başka küçük uzantısı 1984 yılında yayınlanmış ve 170 yeni nesne daha eklenerek keşfedilen cisim sayısı toplamda 2.403'e ulaşılmıştır.^[5]