Budizm, bugün dünya üzerinde yaklaşık 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir dindir. İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra zaman içinde Güneydoğu ve Doğu Asya’da yayılmıştır.
Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.
Buddha, Sanskrit dilinde “uyanmak, idrak etmek, bilinçlenmek” anlamına gelen “budh” fiilinin geçmiş zaman kipidir. "Uyanmış, idrak etmiş, bilinçlenmiş” anlamına gelir.
Portekizce, iki yüz milyonun üzerinde insan tarafından ana dil olarak konuşulan Hint-Avrupa dili. Dünya üzerinde en yaygın altıncı dildir. Beş kıtada konuşulmaktadır. Güney Amerika'da yaklaşık 190 milyon kişi tarafından, Latin Amerika'da ise nüfusun % 34'ü tarafından konuşulmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesinin İtalo-Keltik alt grubunun Latin dilleri koluna bağlıdır. İspanyolcaya çok yakın olmakla birlikte İspanyolcadan daha yumuşak ve melodiktir. Sözcük hazneleri %70 ortak olsa da İspanyolcada kullanılmayan burundan seslere Portekizcede çokça rastlanır. Bu sesler aksanlı olduklarında, ã, õ harfleriyle; aksansız olduğunda ise sözcük sonuna konan m harfi ile gösterilir. İtalyanca, Fransızca ve Rumence ile de oldukça benzerlik taşır. Portekizceye en yakın dil ise İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan Galiçyaca'dır (Gallego). Dünya üzerinde yayılımı 15. ve 16. yüzyılda Portekiz'in sömürgeleştirme sürecinde hız kazanmıştır.
Arnavutça, başta Balkanlar'daki Arnavutlar olmak üzere Avrupa, Türkiye, Amerika ve Okyanusya'daki Arnavut diasporası tarafından konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir. Dünyada yaklaşık 7.5 milyon insan tarafından konuşulan Arnavutça, Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur ve hemen hemen hiçbir dille yakından akraba değildir.
Avesta, eski Orta Doğu inancı olan Zerdüştlüğün kutsal kitabıdır. Bu inancın kurucusu Zerdüşt'ün yazdığı Gatalar denen dörtlükler Avesta'da toplanır. Avesta, Zerdüşt'ün neye inandığını ve Zerdüştlüğün temellerini anlatan tek belgedir. Avesta dili artık konuşulmayan bir Hint-İran dilidir ve diğer Hint-İran dilleriyle benzerlikler taşır. Günümüzde Zerdüştlüğü benimseyen az sayıda Fars bulunmaktadır.
Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.
Bodhi hem Pāli, hem de Sanskrit dillerinde "aydınlanma" anlamına gelen, ancak genellikle "uyanış" veya "bilmek" olarak çevrilen kavram. Budh kökü uyanmak, farkına varmak, bilmek, anlamak anlamına gelir; "Buddha" kelimesi ise "uyanmış olan" anlamında kullanılır. En yaygın olarak Budizm'de kullanılsa da, bodhi diğer Hint felsefelerinde de çeşitli bağlamlarda kullanılan bir kavramdır.
Tayca ya da Merkez Tay dili, tarihî olarak Siyamca olarak bilinirdi, Merkez Tay halkıyla Çin asıllı Tayların büyük çoğunluğu tarafından konuşulan bir dil. Kra-Dai dil ailesinin Tay dalına ait. Tayland devletinin tek resmî dilidir.
Aryan, antik Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dilleri konuşmuş halkların kendilerini tanımlamak ve bölgedeki diğer halklardan ayırt etmek için kullanmış oldukları bir terimdir. Vedik döneminde Hindistan’ın Āryāvarta olarak adlandırılan bölgesine yerleşmiş, Hint-Aryan dilleri koluna dahil diller konuşan Hint-Aryan etnik grubu ve bu bölgeyi tanımlamak için günümüzde kullanılan bir ifadedir. Bu topluluklar yüzyıllarca bölge toplumları üzerinde aristokratik bir sınıf olarak hüküm sürmüşlerdir. Etnik olarak yakın topluluklardan olan Antik İran halkları, Avesta’da kendilerini tanımlamak için bu etnik tanımı kullandılar. Günümüzde İran adının Aryan sözcüğünden türediği ileri sürülür.
Nepalce, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-Aryan koluna ait bir Doğu Pahāṛi dili. Dil, Nepal'in resmî dili olup, aynı zamanda Hindistan'daki 22 tanınan dilden biridir. Nepalce Devanagari alfabesi ile yazılır.
Hintçe Vikipedi Vikipedinin Hint dilindeki sürümüdür. 20 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Hintçe Vikipedi'nin 163.409 maddesi, 832.126 kullanıcısı ve 7 hizmetlisi bulunmaktadır ve Vikipedi'nin 51. en büyük sürümüdür. Hintçe Vikipedi, Hint dili konşuan insanların ve öncelikle Hindistan'da yaşayanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere yaratılmıştır. Mart 2007'de 10.000 madde sayısını geçmiştir. 2010 Temmuz'unda Google, Google translate ve manuel kontrol karışımı bir metot ile İngilizce Vikipedi'deki maddeleri Hintçeye programlı bir şekilde çevirmek için Hint Vikipedistlerle beraber çalıştıklarını açıkladı ve bugüne kadar 600.000'den fazla kelime çevrildi. Bu işlemlerin de Hintçe Vikipedi'deki büyümenin yüzde 20'sini oluşturduğu ifade edilmektedir.
Pali Derlemesi, Pali Kanonu ya da Tipitaka, Theravada geleneğinde kabul edilen Pali dilindeki şekliyle korunmuş Budist yazmaların standart bir derlemesidir. Sözlü gelenekten aktarılmıştır yazmalardan oluşan derleme, Dördüncü Budist Konsey döneminde, MÖ 1 yüzyılda Sri Lanka'da bir araya getirilmiştir. Sri Lanka'ya Kuzey Hindistan'dan aktarıldığı düşünülen yazmalar, buradan diğer Theravada ülkelerine geçmiştir. Derleme günümüze kadar bütünlüğünü koruyan erken Budist yazmalardandır, ayrıca en eskilerinden biridir.
Üç Hazine, değişik kaynaklarda Üç değerli taş ya da Üç sığınak olarak da adlandırılır. Budistlerin bir tören ile rehberliğine sığındığı üç şeyi ifade eder. Bunlar:
- Buda, kişinin kendi yorumuna göre, Şakyamuni Buda, Buda doğası ya da tüm varlıklarda bulunan ideal olarak düşünülebilir;
- Dharma, Buda'nın öğretileridir;
- Sangha, aydınlanmaya ulaşmış büyük insanların cemaatı, bu insanlar (Sangha) diğerlerine aydınlanmaya ulaşmaları için yardımcı olur.
Hindoloji, bir bilim dalıdır. Hintçe dilin, edebiyat, tarih, din ve Hint toplumların manevi, maddi kültürünü sistematik şekilde toplar ve araştırır. Geçmiş ve günümüz Hintçesi ve Hint toplumları ana konusunu oluşturur.
Pratītyasamutpāda öğretisi, Budist metafiziğin önemli bir parçasıdır. Tüm olguların, bir karşılıklı bağımlılık ilişkisi içinde, neden ve etkiler ağından ortaya çıktığını ifade eder. “Bağımlı köken”, “birbirine bağımlı kaynaklanma”, “koşullu oluşma” ya da “durumsallık” olarak çevirmek mümkündür.
Hint-Aryan dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin, Hint-İran kolunun bir alt ailesini oluşturur. Dünyada bilinen 219 Hint-Aryan dili var olup, ağırlıklı olarak Kuzey ve Orta Hindistan, Pakistan, Afganistan, Bangladeş, Nepal, Sri Lanka ve Maldivler olarak yaklaşık bir milyar konuşmacıya sahiptir. En önemli Hint-Aryan dilleri arasında Hintçe, Urduca, Bengalce ve Sanskritçe gibi klasik dillerdir.
Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.
"Fire of Love ", Tulia tarafından seslendirilen şarkı. Şarkı Dijital indirme olarak 8 Mart 2019 tarihinde Universal Music Polska tarafından yayınlanmıştır. 2019 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Polonya'yı temsil edecek şarkı. Şarkı İngilizce ve Lehçe dillerinde seslendirilmiştir. Sonia Krasny, Allan Rich ve Jud Friedmann tarafından yazılmıştır.
Toharca veya Tohar dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin soyu tükenmiş bir dalıdır. Dil, Tarım Havzası'nın kuzeyindeki vaha kentlerinde ve Lop Çölü'nde bulunmuş M.S. 6. yüzyıldan 8. yüzyıla kadar uzanan el yazmalarıyla bilinmektedir.
