İçeriğe atla

Pakize Başaran

Pakize Başaran
Doğum1 Ocak 1920
Bandırma, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm12 Haziran 2023 (103 yaşında)
Bandırma, Balıkesir, Türkiye
MeslekYazar
DilTürkçe
MilliyetTürk
EvliliklerFikri Başaran
ÇocuklarTunç Başaran
Meriç Başaran

Pakize Başaran (1 Ocak 1920, Bandırma - 12 Haziran 2023, Bandırma), Türk yazar.

Otuz yedi yıl İstanbul İkinci Noterliğinde çalışmış, çalışma hayatı devrin ünlü yazarları ve yayıncıları ile tanışıp edebiyat dünyasına girmesine vesile olmuştur. Roman, şiir, öykü, radyo piyesi türünde eserleri vardır.[1] Romanlarında Türkiye'nin tek parti dönemi, II. Dünya Savaşı yılları, Demokrat Parti dönemi, 27 Mayıs darbesi, gibi önemli tarihi olay ve zamanları işlemiştir.[2]

Hayatı

Başaran, 1 Ocak 1920'de Yugoslavya göçmeni müzisyen Ömer Musiç ve Naile Aykut Musiç'in üç kızının ortancası olarak Bandırma'da dünyaya geldi.[3] Babasının ölümünden sonra Bandırma Belediyesi'ne daktilo olarak giren ablasından daktilo yazmayı öğrenen Başaran, arkadaşı sekreter Siranuş'un yönlendirmesiyle noter memurluğu sınavına girdi ve birinci olarak 1941'de İstanbul İkinci Noterliği'nde noter memurluğuna başladı. 14 Mayıs 1954 itibarıyla de İstanbul İkinci Noter Yeminli Vekili ve Yeminli Başkatibi olarak uzun yıllar görev yaptı.[3] Noterlikte çalışırken tanıştığı gazeteci Tarık Mümtaz Göztepe'nin teşviki ile yazın hayatına başladı. İlk öyküsü "Hacı Nine", 31 Ocak 1948'de Yeni Sabah Gazetesi'nde; ilk romanı "Benim Doktorum", 1951'de yayınlandı.[3] Radyoda piyesleri yayınlandı. Zeki Müren ile röportaj yapan ilk kadındır.

Demokrat Parti üyesi olan yazar, Safa Kılıçlıoğlu'nun diktesiyle Demokrat Parti tüzüğünü yazdı.[1] 27 Mayıs 1960 İhtilali döneminde, Davutpaşa Askeri Cezaevi'ndeki tutuklularla irtibat sağladığı iddiasıyla sorgulandı.[3] Celal Bayar'ın cezaevinden çıkmasının ardından kendisiyle yüz yüze görüşme yaptı.[1]

Başaran, on yedi yaşındayken ince marangoz ustası Fikri Başaran ile evlendi.[1] Bu evlilikten yönetmen Tunç Başaran ve oyuncu Meriç Başaran dünyaya gelmiştir.

Yazar 2008'den beri yaşadığı Bandırma'da 12 Haziran 2023'te doğal nedenlerden 103 yaşında vefat etti.[4] Cenazesi Bandırma, Balıkesir'de toprağa verildi.

Eserleri

  • 1951: Benim Doktorum
  • 1953: Sahte Gelin
  • 1955: Köye Dönen Yosma
  • 1958: Meçhule Giden Yol
  • 1960: Şaka Bitti
  • 1963: Seni Yalnız Seni
  • 1964: Aşk Acıları
  • 1967: Döner Koltuk
  • 1969: Devenin Öcü
  • 1970: Sonbaharımda Bahar (şiir)
  • 1977: Büyükler, Küçükler ve Köpekler
  • 1973: Günahkar Adam
  • 1977: Tekinsizler
  • 2006: Fırtına'nın Oğlu
  • 2008: Ben Yaşarken: 27 Mayıs 1960 ve Öncesi (anı)
  • 2020: Bir Yıl Sonra Bugün

Kaynakça

  1. ^ a b c d Yasemin Ercan (2019). Pakize Başaran’ın Romanları ve Romancılığı (PDF). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 10. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  2. ^ Aşkaroğlu, Vedi (14 Kasım 2020). "Pakize Başaran". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022. 
  3. ^ a b c d Başaran, Pakize (2008). Ben yaşarken : 27 Mayıs 1960 ve öncesi. 1. baskı. İstanbul: Simurg. ISBN 978-975-7172-98-7. OCLC 290946456. 
  4. ^ "Bandırma'da Yaşamaktan Çok Mutluyum". 4 Mayıs 2019. 21 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Necip Fazıl Kısakürek</span> Türk yazar, İslamcı ideolog ve komplo teorisyeni

Ahmet Necip Kısakürek, Türk şair, romancı, oyun yazarı, İslamcı ideolog ve komplo teorisyeni.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Ali</span> Türk yazar, şair, gazeteci ve öğretmen (1907–1948)

Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. Daha çok öykü türünde eserler verse de romanlarıyla ön plana çıktı; romanlarında uzun tasvirlerle ele aldığı sevgi ve aşk temasını, zaman zaman siyasi tartışmalarına gönderme yapan anlatılarla zaman zaman da toplumsal aksaklıklara yönelttiği eleştirilerle destekledi. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940) ve Kürk Mantolu Madonna (1943) romanları Türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Kemal</span> Türk romancı ve oyun yazarı

Mehmet Raşit Öğütçü, yazar olarak Orhan Kemal, aydınlık gerçekçi Türk roman ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arif Damar</span> Türk şair (1925 - 2010)

Arif Damar, Türk şair.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Attilâ İlhan</span> Türk şair, yazar ve düşünür (1925–2005)

Attilâ İlhan, tam adıyla Attilâ Hamdi İlhan, Türk şair, romancı, düşünür, deneme yazarı, gazeteci, senarist ve eleştirmen. Entelektüel çalışmalarıyla Türk edebiyat ve düşünce dünyasına önemli katkıları olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Samet Ağaoğlu</span> Türk yazar ve siyasetçi

Abdüssamet Ağaoğlu, Türk yazar, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Tarık Buğra</span> Türk yazar ve gazeteci (1918–1994)

Süleyman Tarık Buğra, Türk gazeteci ve roman, hikâye, oyun ve fıkra yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Necati Cumalı</span> Türk yazar ve şair (1921-2001)

Necati Cumalı, Türk yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Faruk Nafiz Çamlıbel</span> Türk şair, siyasetçi, öğretmen (1898 - 1973)

Ahmet Faruk Çamlıbel, Türk şair, siyasetçi, öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Kemal</span> Türk yazar ve şair (1923–2015)

Kemal Sadık Gökçeli veya bilinen adıyla Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Faruk Sükan</span> Türk siyasetçi, eski Türkiye İçişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı

Mehmet Faruk Sükan, Türk siyasetçi, eski Türkiye İçişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı. Rafet Üçelli'nin bacanağıdır.

Ahmet Er Türk asker, siyasetçi ve yazar. 27 Mayıs Darbesini gerçekleştiren Millî Birlik Komitesinin en genç üyelerindendir. Ondörtlerden olan Er, Libya'ya sürüldü. 1962'de Türkiye'ye döndü ve siyasete atıldı.

<span class="mw-page-title-main">Masum Türker</span> Türk siyasetçi

Masum Türker, Türk siyasetçi, eski Demokratik Sol Parti Genel Başkanı. 2009-2015 yılları arasında Demokratik Sol Parti'nin genel başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Göktan</span> Türk bürokrat

Cemal Göktan, Türk bürokrattır.

Heyecan Başaran, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu.

Hasan Basri Aktaş, Türk siyasetçidir.

Nigâr Hanım ile Çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak 1923 yılında dünyaya gelen Yaşar Kemal, hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından; 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Dört ciltten oluşan seri, otuz dokuz yılda tamamlandı. Teneke (1955), Dağın Öte Yüzü serisi, Üç Anadolu Efsanesi (1967), Binboğalar Efsanesi (1971), Yılanı Öldürseler (1976), Hüyükteki Nar Ağacı (1982) dahil olmak üzere yazarın birçok eseri, Çukurova'da geçmektedir. Ayrıca eserlerden sekizi tiyatro oyununa, on ikisi sinemaya ve ikisi baleye uyarlanmıştır. Yaşar Kemal'in ayrıca senaryosunu yazdığı filmleri de mevcuttur.

Yaşar Kemal (1923-2015), hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından basıldı. Kayseri'de askerliğini yaparken ilk hikâyesi olan "Pis Hikâye"yi (1946) yirmi üç yaşındayken yazdı. 1948’de "Bebek" hikâyesini ardından "Dükkancı"yı yazdı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu dönemde Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği dizi röportajları ile tanınmaya başladı: Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955), Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün (1955), Peri Bacaları (1957). 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan "Bebek" öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54’te bitirdi. Roman, ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan İnce Memed'in halkı için savaşmasını konu almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.