İçeriğe atla

Pakistan başbakanı

Pakistan Başbakanı
وزِیرِ اعظم پاکِستان‬
Başbakanlık Forsu
Görevdeki
Şahbaz Şerif

4 Mart 2024 tarihinden beri
Pakistan Hükûmeti
StatüHükûmet başkanı
Üyelik
  • Bakanlar Kurulu
    National Assembly
    Ortak Çıkarlar Konseyi
Rapor verilen
Resmî ikametBaşbakanlık Ofisi, Kırmızı Bölge, İslamabad, İslamabad Başkent Bölgesi
Görev süresi5 yıl, yenilenebilir
Oluşum14 Ağustos 1947 (77 yıl önce) (1947-08-14), Pakistan Anayasası
Açılışı yapanLiyakat Ali Han
Websitesipmo.gov.pk

Pakistan başbakanı (Urducaوزِیرِ اعظم پاکِستان‬ Vezir-i Azam), Pakistan'ın hükûmet başkanıdır.[1][2]

Başbakan, hükûmetin yürütme organını yönetir, ekonomik büyümeyi denetler, Millî Meclis'e önderlik eder, Ortak Çıkarlar Konseyi'nin yanı sıra Bakanlar Kuruluna başkanlık eder ve nükleer cephanelikler üzerinde komuta yetkisine sahiptir.[3][4][5] Bu pozisyon, ülkenin liderliğe ve iç ve dış politika ile ilgili tüm konularda kontrol altına almaktadır.[6] Başbakan, Millî Meclis üyeleri tarafından seçilir ve bu nedenle genellikle parlamentodaki çoğunluk partisinin lideridir. Pakistan Anayasası'na göre başbakan, kabineyi atamaktan ve yürütme organını yürütmekten, icra onayı gerektiren icra kararları, randevular ve tavsiyeler almaktan sorumlu olan yürütme yetkilerine sahiptir.[2]

Anayasa gereği başbakan, cumhurbaşkanına kritik konularda baş danışman olarak hizmet vermekte olup askeri liderliğin her bir kolunda atamada etkili bir rol oynamaktadır ve aynı zamanda ortak kurmay başkanları başkanlığı aracılığıyla kontrolünü sağlamaktadır.[7][8] Başbakanın yetkileri, her bir şubenin hassas bir kontrol ve denge sistemi ile önemli ölçüde büyümüştür.[9] 1960-73, 1977-85 ve 1999-2002 yılları arasında, yürürlükteki sıkıyönetim nedeniyle başbakanlık makamı boş kalmıştır. Bu dönemlerin her birinde, cumhurbaşkanı tarafından yönetilen askeri cunta başbakanın yetkilerine sahipti.[10]

Günümüzdeki başbakan 4 Mart 2024 tarihinden itibaren Şahbaz Şerif'dır.

Kaynakça

  1. ^ Article 90(1) 22 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Chapter 3: The Federal Government, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
  2. ^ a b "Prime minister". BBC News. 16 Ekim 2008. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  3. ^ Article 91(1) in Chapter 3: The Federal Government, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
  4. ^ Article 153(2a)-153(2c) 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Chapter 3: Special Provisions, Part V: Relations between Federation and Provinces in the Constitution of Pakistan.
  5. ^ Govt. of Pakistan (3 Mart 2010). "The National Command Authority Act, 2010" (PDF). İslamabad: National Assembly press. National Assembly press. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  6. ^ Pakistan Country Study Guide Strategic Information and Developments. Intl Business Pubns USA. 2012. ISBN 978-1438775258. 
  7. ^ Article 243(2)) 21 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Chapter 2: The Armed Forces. Part XII: Miscellaneous in the Constitution of Pakistan.
  8. ^ Article 46 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Chapter 1: The President, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
  9. ^ "Pakistan Supreme Court orders arrest of PM Raja Pervez Ashraf". BBC. 15 Ocak 2013. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  10. ^ Singh, R.S.N. (2008). The military factor in Pakistan. New Delhi: Frankfort, IL. ISBN 978-0981537894. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Federasyon</span> genellikle siyasal anlamda; dışişleri üniter, içişleri federe sistemi olan devletler topluluğu

Federasyon veya federal devlet, coğrafi yapılarına göre oluşmuş birden fazla devletin kendi istekleriyle bir araya gelerek dışarıya karşı tek bir siyasal güç olarak görülmeleri ve bu amaçla kurdukları örgütün, kendisini oluşturan devletlerin üzerinde olması; iç işlerinde ise, yine aralarındaki anlaşmaya göre geniş veya dar ölçüde özerk olmaları ile oluşan topluluk.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri</span> Liste maddesi

Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri veya Amerika Birleşik Devletleri'nin devletleri, 50 tane olup birbirleriyle politik bir birlik oluştururlar. Her bir eyalet, bir coğrafi bölgede idari yetkiye sahiptir ve egemenliğini federal hükûmetle paylaşır. Egemenliğin her bir eyalet ile federal hükûmet arasında paylaşılmasından dolayı Amerikalılar hem federal cumhuriyetin, hem ikamet ettikleri eyaletin vatandaşıdır. Eyalet vatandaşlığı ve ikamet esnektir ve bir eyaletten diğerine taşınmak için herhangi bir hükûmet iznine gerek yoktur. Şartlı tahliyeyle serbest kalmış hükümlüler ve velayeti paylaşan boşanmış ebeveynlerin çocukları gibi belirli bir mahkeme kararıyla bu hakkı sınırlandırılmış kişiler, anılan kuralın istisnasını oluşturur.

Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yürütme erki</span>

Yürütme erki, yasaların uygulanmasından sorumlu olan ve bir devletin yönetiminden genel olarak sorumlu olan hükûmetin bir parçasını tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Anayasası</span> Amerika Birleşik Devletleri Anayasası Hakkında

Amerika Birleşik Devletleri Anayasası, Amerika Birleşik Devletleri'nin en yüksek yasasıdır. Önsöz, 7 madde ve 27 yasa değişikliğinden oluşur. Yetkiyi ulusal ve eyalet hükûmetleri arasında bölerek, federal bir sistem kurar. Anayasa'nın ilk üç maddesi kuvvetler ayrılığı ilkesiyle federal hükûmeti üç bağımsız organa ayırır: Yasama organı, iki meclisli Kongre'den oluşur ve federal yasaları yapmakla yükümlüdür ; Yürütme organının başı olarak Başkan, ulusal yasaların uygulanmasından sorumludur ; ve Yargı organı olarak Yüksek Mahkeme ve diğer federal mahkemeler, kanunları yorumlayarak ve uygulayarak federal mahkemelerde görülmekte olan davaları karara bağlamakla görevlidir.

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Parlamenter sistem</span> ülke yönetim sistemi

Parlamenter sistem veya parlamenterizm, yürütme organının, yasama organının denetiminde olduğu demokratik bir yönetim sistemidir. Parlamenter sistemlerde devlet başkanı veya cumhurbaşkanı, ülke yönetiminde etkin olmayan sembolik mevkilerdir ve devleti temsil ederler. Ülke yönetiminde etkin makam başbakandır, yürütme gücü parlamentodan çıkan başbakan ve kabinesi tarafından yürütülür. Parlamenter sistemde, parlamento belirleyici üst organdır ve başbakan yasama organı tarafından denetlenmekle birlikte yönetimde yüksek güce sahiptir. Genel olarak başbakan olarak bilinen hükûmetin başı, ülkelere göre şansölye gibi isimler alabilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi</span>

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ('AKPM), Avrupa Konseyi'nin parlamenter koludur.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, anayasal olarak tanımlanmış hükûmet sistemine göre egemen devletleri listelemektedir. Bu liste siyasi yozlaşmayı, hükûmetlerin yetki alanlarını veya demokrasi düzeyini ölçmez.

<span class="mw-page-title-main">Devlet dini</span>

Devlet dini ya da resmî din, devlet tarafından onaylanan ve desteklenen bir dinî yapı ya da akide. Resmî dini olan bir devlet, seküler olmamasına karşın mutlaka teokratik olmak zorunda da değildir.

<span class="mw-page-title-main">Japonya hükûmeti</span>

Japonya hükûmeti, Japonya'yı yöneten kuruluştur. Japonya, başında bir imparatorun olduğu ve 47 idari bölümden oluşan bir üniter anayasal monarşidir.

İtalya'da siyaset, çok partili bir parlamenter cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir. İtalya, 2 Haziran 1946 tarihinden bu yana monarşinin referandumla kaldırıldığı ve 1 Ocak 1948'de yürürlüğe giren bir anayasa taslağı hazırlaması için bir kurucu meclisin seçildiği demokratik bir cumhuriyettir.

İspanya'da siyaset, 1978 Anayasası'nın oluşturduğu çok partili bir parlamenter monarşi çerçevesinde yürütülmektedir. İspanya, ulusal egemenliğin, devletin yetkilerinin yayıldığı halkın içinde yer aldığı, sosyal ve demokratik bir egemen devlet olarak olarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan cumhurbaşkanı</span> Macaristanın devlet başkanı

Macaristan cumhurbaşkanı, resmi olarak cumhuriyet başkanı, Macaristan'ın devlet başkanıdır. Makamın büyük ölçüde törensel bir rolü vardır, ancak aynı zamanda yasaları veto edebilir veya yasayı gözden geçirilmek üzere Anayasa Mahkemesine gönderebilir. Hükûmet bakanlarını seçmek ve yasama girişimlerine öncülük etmek gibi diğer yürütme yetkilerinin çoğu, onun yerine başbakanlık makamına verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kuveyt başbakanı, Kuveyt'in hükûmet başkanıdır. Kuveyt Anayasası'nın 56. Maddesi uyarınca Kuveyt emiri tarafından atanır. Kuveyt emiri ve Ulusal Meclis başkanından sonra ülkedeki en güçlü üçüncü yetkili olan başbakan, Kuveyt Hükûmetinin yürütme organına liderlik eder.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan Senatosu</span> Şûra Meclisinin üst kanadı

Pakistan Senatosu, Pakistan Şûra Meclisi'nin üst meclisidir.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan cumhurbaşkanı</span> Pakistan İslam Cumhuriyetinin devlet başkanı

Pakistan cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Pakistan'ın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, cumhuriyetin birliğini simgelemekte olup aynı zamanda Pakistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya Anayasası</span>

Avustralya Anayasası, Avustralya'nın en yüksek yasası olan yazılı bir anayasadır. Avustralya'yı anayasal bir monarşi altında bir federasyon olarak kurar ve federal yürütme hükûmeti, yasama organı ve yargının yapısını ve yetkilerini ana hatlarıyla belirtir.

Macaristan'da siyaset, parlamenter temsili demokratik cumhuriyet şeklinde işlemektedir. Çok-partili bir sistem bulunmaktadır. Başbakan, hükûmetin başıdır ve sistemde etkili bir role sahiptir. Cumhurbaşkanı ise devlet başkanı sıfatı ile büyük ölçüde sembolik bir konuma sahiptir.