İçeriğe atla

Pakistan'daki Dünya Mirasları listesi

Pakistan'daki Dünya Mirasları'nın konumu.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir.[1][2] Pakistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 23 Temmuz 1976'da onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.[3]

2016 yılı itibarıyla, Pakistan'da listede altı alan ve geçici listede 26 alan bulunmaktadır.[3] Listeye eklenen ilk yerler, 1980 yılında Dünya Miras Komitesi'nin 4. oturumunda kayıt altına alınan Mohenco-daro'daki Arkeolojik Kalıntılar, Taht-i-Bahi'deki Budist Harabeleri ve Sehr-i-Behlül'deki Komşu Şehir Kalıntıları ve Taksila'ydı.[4] 1981'de iki alan daha eklendi. En son olarak 1997'de Rohtas Kalesi listeye dâhil edildi.[3]

Dünya Mirasları listesi

UNESCO, alanları on kritere göre listelemektedir; her alanın kriterlerden en az birini karşılaması gerekir. i'den vi'ye kadar olan kriterler kültürel, vii'den x'e kadar olan kriterler doğaldır.[5]

Ad Fotoğraf Yer Seçildiği yıl UNESCO verileriAçıklama
Mohenco-daro'daki Arkeolojik Kalıntılar Birkaç tuğla duvar dahil antik kalıntılarSind1980 138; ii, iii (kültürel) Mohenco-daro, İndus Vadisi Uygarlığı'nın en büyük şehirlerinden biriydi ve Güney Asya'nın ilk planlı şehriydi. İndus Nehri'nin kıyısında yer alan bu şehir, M.Ö. 2.500 ile 1.500 yılları arasında gelişmiştir. Şehir çoğunlukla pişmiş tuğladan inşa edilmişti ve katı bir ızgara planı takip ediyordu. Halka açık hamamlar, bir tahıl ambarı ve ayrıntılı bir drenaj sistemi vardı. MS 2. yüzyılda kalıntıların üzerine bir Budist stupa inşa edildi. Bölgedeki kazılar 1922'den bu yana devam etmekte ve şu ana kadar şehrin yaklaşık üçte biri keşfedildi.[6]
Taksila Bir Budist stupasının kalıntıları ve önünde bir bilgi panosuPencap 1980 139; iii, vi (kültürel) Neolitik dönemde zaten yerleşim yeri olan Taksila, MÖ 5. yüzyıl ile MS 2. yüzyıl arasında önemli bir Budist öğrenim merkeziydi. Arkeolojik alan, alanın kentsel gelişimini ortaya koyan dört yerleşim yerinin kalıntılarını içermektedir. Şehir, İpek Yolu'nun kollarından birinde bulunuyordu ve Ahameniş İmparatorluğu'nun ve Yunanların etkisinde kalmıştı. Bhir Höyüğü, Büyük İskender'in MÖ 326'da Taksila'ya girişiyle ilişkilidir. Anıtlardan bazıları arasında Cavliyan manastırı, Mohra Muradu Stupası, Darmaracika Stupası, Candial kompleksi ve Sirkap kenti bulunmaktadır.[7]
Taht-i-Bahi'deki Budist Harabeleri ve Sehr-i-Behlül'deki Komşu Şehir Kalıntıları Tepelik bölgedeki antik kalıntılarHayber Pahtunhva1980 140; iv (kültürel) Taht-i-Bahi Budist manastırı MS 1. yüzyılda kuruldu ve 7. yüzyıla kadar kullanımda kaldı. Dik bir tepenin zirvesindeki konumu nedeniyle, bölgenin ardı ardına gelen istilalara rağmen iyi korunmuş durumda. Manastır ve yakındaki Sehr-i-Behlül kentinin Kuşan dönemine ait kalıntıları, Gandhara bölgesindeki en önemli Budist anıtlarından bazılarıdır. Manastır, Pakistan'daki en eksiksiz Budist manastırıdır ve çeşitli stupa gruplarından, manastır hücrelerinden, tapınaklardan ve seküler binalardan oluşur.[8]
Makli'deki Tarihi Anıtlar, Thatta Kumtaşından yapılmış iki katlı büyük bir mezarSind1981 143; iii (kültürel) Makli, Thatta şehrinde büyük bir nekropoldür. 14. ve 18. yüzyıllar arasında aktifti. Anıtlar ve türbeler yüksek kaliteli taş, tuğla ve sırlı çinilerden yapılmıştır. II. Cem Nizamüddin ve İsa Han gibi ünlü azizlerin ve hükümdarların mezarları hâlâ korunmaktadır ve yerel tarzlardan etkilenen Babür mimarisinin güzel örnekleridir.[9]
Lahor Kalesi ve Şalemar BahçeleriBazı sütunların arasından Babür tarzı bir kaleye bakınPencap 1981 171; i, ii, iii (kültürel) Lahor'daki Kale ve Shalimar Bahçeleri, Babür döneminden kalma iki imparatorluk kompleksidir. Kale, Lahor Duvarlı Şehri'nin kuzeybatı köşesinde yer alır ve tarihi boyunca birkaç kez yıkılıp yeniden inşa edilmiştir. Günümüze ulaşan anıtlar Ekber Şah döneminde 16. yüzyıldan kalmadır. Şalemar Bahçeleri, 1642 yılında Şah Cihan döneminde inşa edilmiştir. Bunlar, Pers ve İslam geleneklerinden etkilenen Babür bahçelerinin bir örneğidir.[10]
Rohtas KalesiKaleye açılan büyük taş kapıPencap 1997 586; ii, iv (kültürel) Kale, 1541 yılında Babür hükümdarı Hümâyun Şah'a karşı kazanılan zaferin ardından Şir Şah döneminde inşa edilmiştir. Barut çağındaki erken dönem İslam askerî mimarisinin istisnai bir örneğidir ve Osmanlı ile Hindistan alt kıtasının sanatsal geleneklerini bütünleştirir. Daha sonraki Babür mimarisi için bir model görevi gördü. Hiçbir zaman savaşta fethedilmedi ve günümüze kadar bozulmadan kaldı.[11]

Kaynakça

  1. ^ "The World Heritage Convention". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  2. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  3. ^ a b c "Pakistan". UNESCO. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  4. ^ "4th session of the World Heritage Committee". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2024. 
  5. ^ "UNESCO World Heritage Centre – The Criteria for Selection". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  6. ^ "Archaeological Ruins at Moenjodaro". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  7. ^ "Taxila". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  8. ^ "Buddhist Ruins of Takht-i-Bahi and Neighbouring City Remains at Sahr-i-Bahlol". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  9. ^ "Historical Monuments at Makli, Thatta". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  10. ^ "Fort and Shalamar Gardens in Lahore". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 29 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  11. ^ "Rohtas Fort". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Pakistan'daki Dünya Mirasları listesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'de yirmi bir tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1985'te İstanbul'un Tarihî Alanları, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya ile Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, son olarak da 2023'te Gordion ile Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on dokuzu kültürel, ikisi karma alandır. Türkiye'nin Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise yetmiş dokuz tane varlığı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Makli Tepe</span> Pakistandaki UNESCO Dünya Mirası alanı

Makli Tepesi, Pakistan’ın Sind eyaletindeki Thatta şehri yakınlarındaki büyük nekropoldür.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Güney Kore'nin, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 14 Eylül 1988'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında yayımlanan Dünya Mirası Sözleşmesi'nin 11.4 maddesine uygun olarak Dünya Miras Komitesi tarafından Dünya Mirası Alanları'nı belirlemek ve yönetmek amacıyla derlenmiştir. Listelenen alanlar, korunması için büyük operasyonların gerekli olduğu ve "yardım talep edilen" Dünya Mirası Alanları'ndan oluşmaktadır. Listenin amacı uluslararası farkındalığı artırmak ve tehditlere karşı önlemler almaktır. Alana yönelik tehditler arasında yakın zamanlı, gerçekleşmesi kesinleşmiş tehditler veya alanda olumsuz etkilere neden olabilecek potansiyel tehlikeler sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Portekiz, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 30 Eylül 1980'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Takht-i-Bahi</span>

Takht-i-Bhai olarak yanlış şekilde telaffuz edilen Takht-i-Bahi, Pakistan'ın Hayber-Pahtunhva bölgesindeki Mardan'da bulunan ve eski bir manastır kalıntısını içeren Part arkeolojik alandır. Budizm'in gelmesinden önce bir Zerdüşt yerleşkesi idi, ancak Budizmin gelişinden sonra bir Budist manastırına döndürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Rohtas Kalesi</span>

Rohtas Kalesi, Pakistan'ın Pencap eyaletinde, Jhelum şehri yakınlarında bulunan 16. yüzyıldan kalma bir kaledir. Kalesi, Peştun kralın Şir Şah döneminde, Kuzey Pencap'taki Potohar bölgesinin isyankar kabilelerini bastırmaya yardım etmek için 1541-1548 yılları arasında inşa edilmiştir. Kale, kıtanın en büyüklerinden biridir.

UNESCO, Orta Asya ve Kuzey Asya'nın altı ülkesinde 19 Dünya Mirası Alanı belirledi: Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Rusya'nın Asya kısmı. Rusya'nın Avrupa kısmı Doğu Avrupa'ya dahil edilmiştir.

UNESCO Afganistan, Pakistan, Hindistan, Nepal, Sri Lanka ve Bangladeş olmak üzere altı ülkede 58 Dünya Mirası bölgesi belirlemiştir. Bölgede bulunan Bhutan ve Maldivler'de Dünya Mirası alanı yoktur.

Aşağıdaki liste UNESCO tarafından Orta Amerika'da ilan edilmiş Dünya Mirası listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Piyemonte'deki Üzüm Bağları Peyzajı: Langhe-Roero ve Monferrato</span> UNESCO Dünya Mirası Listesinde "muhteşem manzaraya sahip beş farklı şaraplık alan" ve İtalyanın Piyemonte bölgesindeki Grinzane Cavour Kalesinin resmi adı

Piyemonte'deki Üzüm Bağları Peyzajı: Langhe-Roero ve Monferrato, UNESCO Dünya Mirası listesinde "muhteşem manzaraya sahip beş farklı şaraplık alan" ve İtalya'nın Piyemonte bölgesindeki Grinzane Cavour Kalesi'nin resmi adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'taki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Arnavutluk'un, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 10 Temmuz 1989'da onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Belarus'ta dört tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. Geçici listede ise on bir miras vardır.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Sovyetler Birliği, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Ekim 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Finlandiya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 4 Mart 1987'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Malezya'daki Dünya Mirasları listesi</span>

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Malezya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş'teki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Bangladeş'in, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.