İçeriğe atla

Pakfront

Pakfront, Alman kuvvetlerince II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde geliştirilen bir askeri savunma taktiğidir. Tank cephesi olarak Türkçeye çevrilebilecek olan bu kavram, Almanca tanksavar topuna verilen addan gelmektedir. Almanca PanzerabwehrKanone (tank savunma topu) sözcüğünün baş harflerinden türetilmiştir. Kızıl Ordu kısa sürede bu taktiği kendi savunma sistemlerine entegre ettiler ve onu, son derece etkili bir şekilde Kursk Savaşı (Temmuz – 1943) sırasında kullandılar.

Doğu Cephesi'nde 1941 yılı sonları ve 1942 yılında, çok sayıda Sovyet tankının taarruzları sırasında Almanlar, kendi tanksavar savunmalarındaki bir yetersizliği fark ettiler. Tek bir komuta altında toplanmaksızın tek ya da küçük gruplar halinde kullanılan tanksavar silahları, Sovyet taarruzlarının sayısal üstünlüğü karşısında eziliyordu.

Tank cephesi, bu Sovyet üstünlüğüne karşı geliştirilmişti. Hedeflerin belirlenmesinden ve ateş idaresinden sorumlu bir subayın komutası altında on kadar tanksavar topu bir araya getirilerek bir tanksavar cephesi oluşturuldu. Bu şekildeki bir düzenleme, tüm topların belirlenmiş hedeflere ateş açmasıyla, özellikle pusu etkisinin bir anda kendini göstermesine olanak sağlıyordu. Topların tek hedefe ateş açması sonucu, isabet şansı artmış oluyor, dolayısıyla hedefin ateşe karşılık verme olasılığı da düşürülüyor.

Bu taktiğin son derece etkili olduğu görüldü ve kısa sürede Kızıl Ordu tarafından kendi sistemine uyarlandı. Sıklıkla, kendi ateş hatlarında çok sayıda tanksavar cepheleri, mayın tarlaları, tank hendek ve engelleri ile birlikte kullanıldı. Sovyet sisteminde pusu taktiği daha belirgin biçimde uygulandı. Tüm toplar, önemli bir tek hedefe (çoğu kez ağır zırhlı araçlar) nişan alıyor ve komutla aynı anda ateş edebiliyordu. Böylece silahların bileşik etkisi gerçekten de hedefin anında imha olmasını sağlıyordu. Bu teknik özellikle Alman komuta tanklarına ve ağır zırhlı araçlara karşı etkili oldu. Sovyet tanksavar cephesine karşı Almanlar da panzerkeil sistemini geliştirdiler, bu sistem, sınırlı bir etkiye sahipti.

Kursk Savaşı'nda Sovyet tanksavar cephesi Kursk çıkıntısının güney kesiminde Alman taarruzlarını yavaşlatırken kuzeyde tamamen durdurdu. Panzerkeil, yetersiz bir önlem olarak kaldı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">T-34</span> Rus menşei savaş tankı

T-34, 1940 ve 1958 yılları arasında üretimi yapılan Sovyet orta sınıf tankıdır. Çoğu otoriteye göre II. Dünya Savaşı'nın 2. en iyi tankı olarak kabul edilir. T-34, 1940'te piyasaya sürülen Sovyet orta boy bir tanktır. 76.2 mm'lik tank topu, çağdaşlarından daha güçlüydü ve 60 derece eğimli zırhı tank karşıtı silahlara karşı iyi koruma sağladı. T-34 o güne kadarki tank tasarımı anlayışını değiştirmiş, ondan sonraki bütün tanklar T-34'leri örnek almıştır. Doğu cephesinde Alman Ordusu bu tank karşısında zor durumda kalmıştır. Tiger ve Panther tanklarının çıkışı ile T-34 savaş alanındaki mutlak üstünlüğünü kaybetse de, Rusya iklimine uygunluğu, kolay üretilebilirliği ve bunun getirisi olarak tartışılmaz sayı üstünlüğü ile Alman askerleri arasında nefret edilen bir tank olarak kalmıştır. T-34 ateş gücünü, hızı ve sağlamlığı dengeli bir biçimde bir araya toplamıştır. Ayrıca eğimli zırh tasarımı, isabet eden mermilerin birçoğunun tanka zarar vermeden sekmesini sağlamıştır. Bazı askeri tarihçiler onu dünyanın ilk ana muharebe tankı olarak addederler.

<span class="mw-page-title-main">Kursk Muharebesi</span> Alman-Sovyet muharebesi

Kursk Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Alman kuvvetlerinin Kursk çıkıntısına karşı 1943 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında giriştikleri genel taarruzdur. II. Dünya Savaşı sırasında yapılmış en büyük tank çarpışmalarından biri ve bir günde en fazla kayıp verilmiş hava çatışmaları bu muharebede gerçekleşmiştir. Almanların Doğu Cephesi'nde gerçekleştirdiği son stratejik taarruzdur. Sonucundaki Sovyet zaferi, Doğu Cephesi'nde inisiyatifi Sovyetlere vermiştir ve savaşın sonuna kadar da öyle kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kundağı motorlu topçu sistemi</span> Başka bir aracın çekişine ihtiyaç duymadan kendi başına hareket edebilen toplara denir

Kundak Motorlu Topçu Sistemi (KMT) tekerlekli veya paletli bir şase üzerinde başka bir aracın çekme gücüne gereksinim duymadan manevra kabiliyeti olan topa denir. Bu terim hem kundağı motorlu obüsler hem de roket atan platformları kapsar. Bu araçları yüksek hareket kabiliyetine sahip genellikle paletli, üzerlerinde obüs, havan, roket veya güdümlü füze taşıyan araçlardır. Bu silahlar çatışma bölgesine uzun menzilli dolaylı ateş gücü sağlarlar.

<i>Blitzkrieg</i> piyade ve hava desteğinin hızlı, ezici bir kuvvet yoğunluğunu kullanarak düşmanı kırmak, yerinden oynatmak ve dengesini bozmak için sürpriz saldırısı

Blitzkrieg ya da yıldırım harbi, II. Dünya Savaşı sırasında Almanların temel savaş doktrinidir. Doktrinin amacı hızlı ve ani saldırılarla, düşmanın düzenli bir savunma kurmasını engelleyip sonra da hızlı bir şekilde yok etmektir. I. Dünya Savaşı'nda uygulanan siper savaşı yöntemine karşı geliştirilmiştir. Tankların, uçakların ve zehirli gazların gelişmesiyle siper savaşları terk edilmeye başlanmış, daha çok hareketli savunmaya geçilmiştir. Almanların bütün savaş araçları bu doktrin üzerine üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Panther (tank)</span> Alman yapımı II. Dünya Savaşı orta sınıf tankı

Panzerkampfwagen V, Alman yapımı II. Dünya Savaşı orta sınıf tankı. Doğu cephesinde Almanların Pzkpfw III ve ilk nesil Pzkpfw IV tanklarının Sovyet T-34 tanklarına karşı etkisiz kalması dolasıyla üretilmiştir. Panzer III ve Panzer IV tankları ile değiştirilmeleri öngörülse de savaşın sonuna kadar o tanklarla ve üst bir model olan Tiger I tankları ile beraber kullanılmışlardır. Panther, zırh, ateş gücü ve hareketlilik faktörlerinin hepsine sahip bir tanktır. Bundan dolayı birçok otorite tarafından II. Dünya savaşı'nın en iyi tankı olarak kabul edilirler. Mühimmat envanter tanımı Sd.Kfz. 171'dir.

<span class="mw-page-title-main">Elefant</span>

Elefant, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir Panzerjäger serisi tank imha edici araçtı. Ferdinand adını aracı çizen Ferdinand Porsche'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi (Almanca: Die Ostfront 1941-1945, der Rußlandfeldzug 1941-1945 veya der Ostfeldzug 1941-1945 Rusça: Великая Отечественная война Avrupalı Mihver Devletleri ve Finlandiya'nın Sovyetler Birliği, Polonya ve diğer Müttefik Devletlere karşı verdikleri savaşı anlatır. Nazi propagandası savaşa Bolşevizme karşı haçlı seferi anlamı yüklemiş, Sovyetlere karşı savaşmak üzere Avrupa'nın neredeyse tamamından gönüllüleri Waffen SS birliklerine dahil etmiştir. Savaş 22 Haziran 1941 - 9 Mayıs 1945 tarihleri arasında orta, doğu, kuzeydoğu ve güneydoğu Avrupa topraklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Harkov Muharebesi</span>

Üçüncü Harkov Muharebesi,, Almanya'nın Güney Ordular Grubu tarafından Kızıl Ordu'ya karşı 19 Şubat ile 15 Mart 1943 tarihleri arasında, Harkiv çevresinde gerçekleştirilen bir dizi saldırı harekâtı. Almanlarca Donets Seferi olarak, Sovyetlerce Don Havzası ve Harkov Harekâtı olarak da bilinen harekâtta; Sovyetlerin 52 tümeni bozguna uğramış, Harkov ve Belgorod şehirleri Almanlar tarafından yeniden ele geçirilmiştir. Bu muharebede Erich von Manstein'in kullandığı taktik, "Rochade" (Rok), "Schlagen aus der Rückhand" olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper Taarruzu</span>

Dinyeper Taarruzu, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde gerçekleşen bir Sovyet genel taarruzudur. Aşağı Dinyeper Savaşı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Bagration Harekâtı</span> Harekât

Bagration Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır. Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Seelow Tepeleri Muharebesi</span>

Seelow Tepeleri Muharebesi, Sovyet Seelow-Berlin Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır. II. Dünya Savaşı'nda geniş savunma mevzilerine yönelen son taarruzdur. Çatışmalar 16 - 19 Nisan tarihleri arasında üç gün sürdü. Mareşal Georgi Jukov'un 1. Beyaz Rusya Cephesi'nin bir milyona yakın askeriyle, Berlin'in Kapısı olarak kabul edilen mevzilere taarruz etti. Bu taarruz kuvvetlerinin karşısında Alman 9. Ordusu'nun yaklaşık 110 bin askeri vardı. Alman 9. Ordu'su, Vistül Ordular Grubu'na bağlı olup General Busse komutası altında idi.

<span class="mw-page-title-main">Narva Muharebesi (1944)</span>

Narva Muharebesi, II. Dünya Savaşı'ın Doğu Cephesi'nde gerçekleşmiş bir muharebedir. Savaş 1944'ün 2 Şubatından 10 Ağustos'a kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kutuzov Harekâtı</span> II. Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetlerine karşı Kızıl Ordu’nun yürüttüğü askeri bir harekât

Kutuzov Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetlerine karşı Kızıl Ordu'nun yürüttüğü askeri bir harekâttır. I. Napolyon'un 1812 yılında Rusya'yı istilası sırasında Rusya'yı yenilgiden kurtaran General olarak ünlenen Mihail İllarionoviç Kutuzov'a ithafen, harekâta onun ismi verilmiştir. Harekât 12 Temmuz'da başladı ve 18 Ağustos 1943 tarihinde sona erdi. Muharebelerin son aşamasında, Oryol yakınlarında mevzide olan 2. Panzer Ordusu'nun, Sovyet Batı ve Bryansk Cepheleri tarafından atılmasıyla Oryol girintisi ortadan kalkmıştır.

Prohorovka Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Alman 4. Panzer Ordusu ile Sovyet 5. Muhafız Tank Ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Askeri tarihteki en büyük tank savaşlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Rumyantsev Harekâtı</span>

Rumyantsev Harekâtı, Belgorod - Harkiv Stratejik Taarruz Harekâtı’nın kapalı adıdır. Harekât, Kızıl Ordu tarafından 3 Ağustos 1943 ve 23 Ağustos 1943 tarihleri arasında Wehrmacht'ın 4. Panzer Ordusu ve Kempf Ordu Müfrezesi’ne karşı yapıldı. Harekât, Voronej ve Step Cepheleri tarafından Kursk çıkıntısının güneyinde, Belgorod ve Harkov civarında ve derinliğinde icra edilmiştir.

Step Cephesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'ya bağlı bir askeri teşkildir. 20 Ekim 1943 tarihinden itibaren 2. Ukrayna Cephesi olarak adlandırıldı. Buradaki cephe kavramı, alışılmış cephe kavramından farklı bir anlam taşır. Sovyet askeri terminolojisinde cephe, her ne kadar coğrafi yönden belirlenmiş bir bölge kavramını da içeriyorsa da operatif bir organizasyonu ifade eder.

Belgorod Muharebesi, Stavka'nın Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı sırasında gerçekleşen muharebedir. Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu ile Alman kuvvetleri arasında, Kursk Muharebesi'ni izleyen Rumyantsev Harekâtı'nın bir bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Raseiniai Muharebesi</span>

Raseiniai Muharebesi, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Litvanya sınırının 75 km. kuzeybatısındaki Kaunas civarında 23 - 27 Haziran 1941 tarihleri arasında gerçekleşmiş olan bir tank muharebesidir. Muharebe, General Erich Hoepner komutasındaki 4. Panzer Grubu karşısında General Kurkin komutasındaki 3. Motorize Kolordu ve General Şestapolov komutasındaki 12. Mekanize Kolordu arasında gerçekleşmiştir. Bu iki Sovyet mekanize kolordusu, Sovyet Kuzeybatı Cephesi Komutanı General Fiodor Kuznetsov'un, Wehrmacht kuvvetlerinin Neman Nehri geçişlerini engellemekle görevlendirdiği kuvvetlerdir. Muharebenin sonucunda Sovyet kolorduları hemen hemen tümüyle imha edildiler. Aynı zamanda Sovyet Kuzeybatı Cephesi'nin tüm zırhlı kuvvetleri de imha edilmiş oldu. Alman kuvvetlerinin önünde Daugava Nehri yönündeki hat açılmış oldu. Sovyet resmi tarihinde 22 - 27 Haziran arası tarihlerde, cephenin kuzey kesimindeki savaşlar, Baltık Stratejik Savunma Harekâtı'nın bir bölümü olan Sınır Savunma Savaşları olarak geçmektedir. Raseiniai Muharebesi de bu savaşlar çerçevesinde gerçekleşen en geniş kapsamlı muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Brodi Muharebesi (1941)</span>

Brodi Muharebesi, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde Alman genel taarruzunun hemen ardından yaşanan bir tank muharebesidir. Alman 1. Panzer Grubu ve 48. Motorize Kolordu ile Sovyet 5. Ordusu ve Sovyet 6. Ordusu'na ait beş Sovyet mekanize kolordusu arasında, Ukrayna'daki Dubno, Lustk ve Brodi kentleri arasındaki üçgen alanda gerçekleşmiştir. Muharebeler 23 ve 30 Haziran 1941 tarihlerinde, Sovyet resmî tarihinde Sınır Savunma Muharebeleri olarak bilinen çatışmalar kapsamında olmuştur. Kızıl Ordu Alman kuvvetlerine büyük kayıp verdirmiş olmasına karşın taktik olarak yenildiler ve çok sayıda tank kaybettiler. Bu çatışmaları Barbarossa Harekâtı'nın açılış evresinde, zırhlı kuvvetler arasındaki en şiddetli çatışmalardandı ve iki yıl sonraki Kursk Muharebesi'ne kadar II. Dünya Savaşı'nın en büyük çaplı tank muharebesi olarak kaldı.