Paflagonya (thema)
| |||||||||||||||||||||||||
Paflagonya theması (Yunanca: θέμα Παφλαγονίας) Modern Türkiye'de kuzey Anadolu kıyısı boyunca, Paflagonya'da kurulmuş Bizans Theması.
Tarihi
Paflagonya theması ve onu yöneten strategos ilk defa Kasım 826 yılında kayıtlarda geçmektedir ve thema yaklaşık 820 yılında kurulmuş gibi görünmektedir.[1][2] Themanın toprakları, Opsikion ve Boukellarion themaları dahil yaklaşık Paflagonya'nın Geç antik çağ eyaletini kapsamaktadır.[3][4]
İdari ve dini başkenti Geç antik çağ boyunca Gangra'ydı.[5] Paflagonya'nın Boukellarion'a değil ama Armeniakon'a ait olduğuna güçlü şekilde inanan Warren Treadgold ayrı bir eyalet olarak ortaya çıkmasının sebebi olarak Rusların Karadeniz'deki deniz faaliyetlerini gösterir.[6] Arap haritacılar İbn Hurdâzbih ve İbn Fakih el-Hamedani'ye göre, eyalet 5,000 birlik ve 5 tahkim edilmiş yer ihtiva ediyordu.[3][4][7] Genel thema hireraşisinden en önemli fark katepano'nun varlığıydı, Deniz gilosundan sorumluysu ve Amastris'te oturuyordu.[1][3]
1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra, bölgenin büyük kısmı, Selçuklu Hanedanına kaybedildi; II. İoannis'in 1130larda ki seferlerinde sahil tekrar ele geçirildi fakat iç kısımlar Türklerin elinde kalmaya devam etti. Dördüncü Haçlı Seferi sonrası, Paflagonya David Komnenos'un kontrolüne geçti, fakat 1204 yılında İznik İmparatoru I. Theodoros, Amastris'in batı parçalarını ele geçirdi. Buralar 14. yüzyıl sonlarına kadar, Türkler ya da Cenevizliler tarafından ele geçirilene kadar, Bizans'ın elinde kaldı.[3]
Kaynakça
- ^ a b McGeer, Nesbitt & Oikonomides 2001, s. 25.
- ^ Oikonomides 1972, s. 349.
- ^ a b c d Kazhdan 1991, s. 1579.
- ^ a b Pertusi 1952, s. 136.
- ^ Pertusi 1952, s. 137.
- ^ Treadgold 1995, ss. 31, 69.
- ^ Treadgold 1995, ss. 67–69.
Kaynaklar
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- McGeer, Eric; Nesbitt, John W.; Oikonomides, Nikolaos, (Ed.) (2001). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 4: The East. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-282-X. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- Oikonomides, Nikolaos (1972). Les Listes de Préséance Byzantines des IXe et Xe Siècles (Fransızca). Paris, France: Editions du Centre National de la Recherche Scientifique. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- Pertusi, A. (1952). Constantino Porfirogenito: De Thematibus (İtalyanca). Rome, Italy: Biblioteca Apostolica Vaticana.
- Treadgold, Warren T. (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3163-2. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
