İşçi ve Köylü Kızıl Ordusu, genellikle Kızıl Ordu olarak kısaltılır.
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.
Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından 11 Eylül saldırıları gerekçesi ile yapılmıştır. ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. Harekât Usame bin Ladin'in yakalanmasına değin sürecekti. Aynı zamanda Taliban ve diğer Taliban yandaşı güçlerin ortadan kaldırılması ile harekât sona erecekti. Böylelikle Afganistan'da iç güvenlik sağlanmış olacaktı.
Basmacı Hareketi, Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya'da 1917'de başlattığı ve aralıklı olarak 1934'e değin sürdürdükleri ayaklanma hareketi.
Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi veya Sovyet-Afgan Savaşı, Sovyet kontrolündeki Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nde (DRA) 1979'dan 1989'a kadar süren uzun süreli bir silahlı çatışmaydı. Savaş, Soğuk Savaş'ın büyük bir çatışmasıydı, çünkü DRA, Sovyetler Birliği ve müttefik paramiliter gruplar arasında Afgan mücahitlere ve onların müttefik yabancı savaşçılarına karşı yoğun çatışmalar yaşandı. Mücahitler çeşitli ülke ve kuruluşlar tarafından desteklenirken, desteklerinin çoğunluğu Pakistan, ABD, İngiltere, Çin, İran ve Basra Körfezi'ndeki Arap ülkelerinden geldi. Yabancı güçlerin katılımı, savaşı ABD ile Sovyetler Birliği arasında bir vekalet savaşı haline getirdi. Çatışmalar 1980'ler boyunca çoğunlukla Afgan kırsalında gerçekleşti. Savaş yaklaşık 3.000.000 Afgan'ın ölümüyle sonuçlandı, milyonlarcası da mülteci olarak ülkeden kaçtı. Ülke dışında yerinden edilen Afganların çoğu Pakistan ve İran'a sığındı. Afganistan'ın 1979 nüfus sayımına göre 13,5 milyonluk eski nüfusunun yaklaşık %6,5 ila %11,5'inin çatışma sırasında öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Sovyet-Afgan Savaşı, Afganistan genelinde büyük yıkıma neden oldu ve bilim adamları tarafından Sovyetler Birliği'nin dağılmasına ve Soğuk Savaş'ın resmen sona ermesine katkıda bulunan önemli bir faktör olarak gösterildi.
Tambov Ayaklanması veya Antonovşina, 1920-21 yıllarında Rus İç Savaşı sürerken Bolşeviklere karşı yapılan köylü ayaklanması. Ayaklanma Moskova’nın 450 km güneydoğusundaki Tambov ve Voronej oblastlarında çıkmıştır. Ayaklanmanın lideri konumundaki kişi Rus İmparatorluğu Çarlık Ordusunda subay olan ve Aziz George Nişanına sahip P.M. Tokmakov’dur. Sovyet tarihçiler ayaklanmayı yanlış olarak SR partisi üyesi Aleksandr Antonov’a bağlayarak Antonov İsyanı veya Antonovşina olarak adlandıracaklardır. Antonov ayaklanmanın liderlerinden ise de onunla beraber mücadele eden diğer liderler de mevcuttu.
Beyaz Terör, Rusya'da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen Rus İç Savaşı sırasında Çarlık yanlısı Beyaz Orduların Kızıllara ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.
Türkiye'de ırkçılık ve etnik ayrımcılık, ülkenin toplumunda tarih boyunca yaygın bir şekilde görülen ve Müslüman olmayan ya da Sünni olmayan azınlıklara karşı kurumsal bir hâle gelen olgu. Genellikle Türkler tarafından etnik kimliği Türk olmayan kişilere yönelik gerçekleşen olumsuz davranış ve eylemler şeklindedir. Ermeniler, Kürtler, Araplar, Rumlar, Süryaniler ve Zazalar gibi azınlıklar Türk olmadıkları için ayrımcılığa maruz kalırken Aleviler ve Şiiler ise Sünni olmadıkları için ayrımcılığa maruz kalmaktadır.
Afganistan, resmi adı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, 1987'den sonra Afganistan Cumhuriyeti, Afganistan'da 1978-1992 yılları arasında, sosyalist Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) yönetimde olduğu dönemi kapsar.
Afganistan ordusu, ilk kez 1709'da Kandehar'da Hotakîler'in ve ardından Dürrânîler'in kurulmasıyla ortaya çıkmıştır. Afgan ordusu, ülkenin Abdurrahman Han tarafından yönetildiği 1880'de İngilizlerin yardımıyla yeniden yapılandırılmıştır. 20. yüzyılın başlarında Kral Emanullah Han'ın yönetimi sırasında ve daha sonra Kral Muhammed Zahir Şah'ın kırk yıllık yönetimi sırasında modernize edildi; Sovyetler Birliği, 1950'ler ve 1970'ler arasında neredeyse tüm silah, eğitim ve askeri ihtiyaçları sağladı. 1978'den 1992'ye kadar, Sovyet destekli Afgan Silahlı Kuvvetleri, o zamanlar Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve diğer ülkeler tarafından desteklenen çok uluslu mücahit gruplarla şiddetli çatışmalara girdi. Başkan Necibullah'ın 1992'de istifa etmesi ve Sovyet desteğinin sona ermesinden sonra, Afgan ordusu farklı gruplar tarafından kontrol edilen kısımlara ayrıldı. Bu dönemi, liderleri Pakistan Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitilen ve etkilenen Taliban rejimi izledi.
O Topraklar Bizimdi, Cengiz Dağcı'nın 1966 tarihli romanı. Yazarın 1958 tarihli Onlar da İnsandı adlı eserinin devamıdır. Önceki romanda köyden kaçarak kurtulan Selim bu romanda başkişidir. Eser 1938-1946 yılları arasında geçmektedir. Kırım'da bulunan Çukurca köylülerinin kolhoz yaşamları ve II. Dünya Savaşı sırasında yaşadıkları ele alınmaktadır.
Nemmersdorf Katliamı veya Nemmersdorf Tecavüzü; 21 Ekim 1944'te, Kızıl Ordu işgali altında olan Doğu Prusya'daki bir Alman köyü Nemmersdorf'ta meydana gelen ve günümüzde mevcut olan verilere göre çoğu yaşlı, kadın veya çocuk olan en az 26 insanın öldürüldüğü ve iki kadının tecavüze uğradığı olaylardır. Olayların merkezinde, Wehrmacht ve Sovyet askerleri arasındaki çatışmaların ortasında kalan ve bir sığınaktayken Sovyet askerleri tarafından vurularak öldürülen 13 Nemmersdorflu vardı. Bunun yanında, köyün Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi sırasında köy halkından olmayan bazı silahsız kişiler ve en az 6 Nemmersdorflu daha öldürüldü. Sivillerin ölümlerinin koşulları hâlâ tam olarak aydınlatılamamıştır ve olayların nasıl gerçekleştiği hakkında kesin bir görüş birliği yoktur, ancak 21. yüzyılda akademisyenlerin büyük çoğunluğu olayların bir Sovyet savaş suçu örneği olduğunu kabul etmektedir.
Kuşkonar ve Koçağılı köylerinin bombalanması, 26 Mart 1994'te Şırnak ilindeki Kuşkonar ve Koçağılı köylerine yapılan TSK tarafından yanlışlıkla bombalama sonucu 38 Kürt sivilin öldüğü ve köylerin yok edildiği olay.
Azerbaycan'daki Ermeniler, Azerbaycan devletinde ve onun selefi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda yaşamış Ermenilerdir. İstatistiklere göre, 1988'de Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın patlak vermesinden önce Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 500.000 Ermeni yaşıyordu. Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının bir sonucu olan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na giden olaylarda Ermenistan Azerileri gibi Ermeni-Azerbaycanlıların çoğu da cumhuriyetten kaçmak zorunda kaldı. Sumgayıt, Gence ve Bakü'de Ermeni nüfusuna yönelik vahşetlerin yaşandığı bildirildi. Bugün Azerbaycan'daki Ermenilerin büyük çoğunluğu, 1991 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adı altında tek taraflı bağımsızlık eylemini ilan eden dağlık Karabağ bölgesi tarafından kontrol edilen topraklarda yaşamaktadır. Ermenistan dahil herhangi bir ülke tarafından tanınmaktadır.
Gönyeli katliamı, 12 Haziran 1958 tarihinde Kördemen köyünden bir grup Kıbrıslı Rum'un, Gönyeli köyünden Kıbrıslı Türkler tarafından saldırıya uğraması olayı. Katliamda sekiz Kıbrıslı Rum öldürüldü, beş kişi ağır yaralandı.
Sovyetler Birliği'nin Ghagheharan'da mültecileri bombalaması, Ekim 1984'te Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında Pakistan'a kaçmakta olan 300 aileden oluşan bir mülteci kafilesinin Gur ilindeki Ghagheharan köyünde Sovyet Hava Kuvvetleri tarafından jetler ve helikopterlerle saldırıya uğraması olayı. Kafile ve bulundukları bölge, herhangi bir askeri tehdit veya önem teşkil etmiyordu. Saldırıda ölen ve yaralanan sivil sayısı belirlenememiştir, ancak yüksek kayıp tahmin edilir.
Kulchabat, Bala-Karz ve Muskizi Katliamı, Kızıl Ordu ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuvvetleri tarafından 12 Ekim 1983'te Afganistan'ın Kandehar ilindeki Kulchabat, Bala-Karz ve Muskizi köylerinde antikomünist olmakla suçlanan Afganların ve ailelerinin köylerin meydanlarında kurşuna dizilerek toplu idam edilmesi olayı. Katliamda 20'si kadın ve 20'si yaşlı olmak üzere 360 sivil öldürülmüştür.
Rauzdi Katliamı, Kızıl Ordu ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuvvetleri tarafından 30 Haziran 1983'te Gazne şehrinin Rauzdi köyünde Afgan sivillerin katledilmesi olayı. Katliamda arasında kadınların ve çocukların bulunduğu 23 kişi öldürülmüştür. Raporlara göre siviller öldürüldüğünde Afgan direnişçiler köyden uzaktaydı ve katliam bir çatışma sırasında gerçekleşmemişti.
Dash-e Bolohan ve Dash-e Asuhan Katliamı, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında Kızıl Ordu ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuvvetleri tarafından Mart 1984'te Afganistan'ın Dash-e Bolohan ve Dash-e Asuhan köylerinde antikomünist olmakla suçlanan yüzlerce Afgan sivilin katledilmesi olayı.
Kasham Kali Katliamı, Ağustos 1982'de Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında Afganistan'ın Kasham Kali köyünde 100 kadar Afgan sivilin antikomünist olmakla suçlanıp Kızıl Ordu tarafından katledilmesi olayı. Raporlara göre siviller öldürüldüğünde Afgan direnişçiler köyden uzaktaydı ve katliam bir çatışma sırasında gerçekleşmemişti.