İçeriğe atla

Pachystruthio dmanisensis

Pachystruthio dmanisensis
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Struthioniformes
Familya:Struthionidae
Cins:†Pachystruthio
Tür: †P. dmanisensis
İkili adlandırma
†Pachystruthio dmanisensis

Pachystruthio dmanisensis deve kuşu benzeri soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içindeki Pachystruthio cinsi içinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile akrabadır. 450 kiloya ulaşan kütlesi ve 3.5 metrelik uzunluğu ile kuzey yarımkürede yaşamış en büyük kuş türlerindendir. Doğu Avrupa ve Kafkasya'da yaşadı. Oldukça büyük bir vücuda sahip olmasına rağmen iyi bir koşucuydu bu sayede etoburların bulunduğu bölgelerde yaşayabildi. Pleistosen dönemde Karadeniz'in kuzeyinde, Pliyosen dönemde ise Anadolu ve Gürcistan'da yaşamıştır. Kırım'da bulunan ilk fosilden elde edilen bilgilere göre Homo erectus ve modern insan arasındaki bir tür olan Homo georgicus ile aynı dönemde yaşadığı için H. georgicus tarafından bir et kaynağı olarak avlanmış olabilir. Hatta bu türün neslinin tükenmesinde ilkel insanların etkisi olabilir.

Keşif

Gürcistan'daki Dmanisi kazı alanında 1983'te başlayan kazılarda bulunan dev bir deve kuşuna ait uyluk kemiği 1990 yılında Burtchak-Abramovich tarafından Struthio dmanisensis olarak adlandırılmıştır.[1]

2018 yılındaki bir karayolu inşaatı sırasında ise Karadeniz'in kuzeyinde Rusya ile Ukrayna arasında çekişmeli bir bölge olan Kırım yarımadasının merkezindeki Belogorsk rayonundaki bir otoyol inşaatı sırasında keşfedilen Taurida mağarasında bulunan fosil kalıntıları arasında dev bir kuşa ait uyluk kemiği bulundu.[2] Tek bir uyluk kemiğin bulunması sebebiyle kuşun mağarada değil dışarıda ölüp kemiğin yırtıcı bir hayvan tarafından mağaraya taşındığı düşünülmektedir. Ancak kemiğin neden iskeletten ayrı olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Buna rağmen kemik iyi biçimde korunmuştur. Bu sayede bilim insanları kemiği diğer büyük kuş kemikleri ile karşılaştırarak kuşun dev bir deve kuşu türüne ait olduğunu düşündü. Kemiğin kalınlığının familya içerisindeki diğer deve kuşlarından önemli ölçüde fazla olduğunun anlaşılmasının ardından tür, Pachystruthio cinsinin dmanisensis türü olarak kabul edildi.[3]

Görünüş

Tür 450 kiloya ulaşan kütlesi ve 3.5 metrelik uzunluğu ile Avrupa için görülmemiş büyüklükteydi. Madagaskar'daki Vorombe titan gibi birkaç fil kuşu türü ve Güney Adası dev moası dışında dünyanın en büyük kuşlarından biri olan P. dmanisensis, kuzey yarımkürede yaşadığı bilinen en büyük kuş türlerindendir.[4] Uyluk kemiklerinin en düşük çevresinin ölçüsü (LCF) 24 santimetreyi aşabilmekteydi. Bayağı deve kuşlarında ise LCF ölçüsü en fazla 16 santim olarak gözlemlenir.[5] Türün tam iskeletinin veya tüylerinin bulunmaması nedeniyle görünüşü net biçimde bilinmemektedir.

Türün bacak kemikleri fil kuşları ve moalardan farklı olarak daha ince ve daha uzundu. İnce ve uzun kemikler muhtemelen fil kuşu ve moalardan daha hızlı koşabilmelerini sağlıyordu. Bu sayede Doğu Avrupa'da sırtlanlar ve kılıç dişli kaplan gibi yırtıcılardan kaçarak av baskısına dayanabiliyordu. Yine de bilim insanları kemiğin düzlüğü sebebiyle modern deve kuşlarından daha yavaş olduklarını düşünüyor.[3]

Habitat

P. dmaniseensis, Doğu Avrupa ve Kafkasya'da genellikle sıcak düzlük alanlarda yaşadı.[1] Pleistosen dönemde Karadeniz'in kuzeyinde Avrupa'nın doğusunda, Pliyosen dönemde ise Karadeniz'in güney doğusunda Türkiye ve Gürcistan'da yaşamıştır. Bu sebeple türün Doğu Avrupa'ya transkafkasya ve anadoludan geldiği düşünülmektedir.[3][6]

Gürcistan'daki Dmansi kazı alanında ve Kırım'daki Taurida mağarasında bulunan fosil örneklerine göre Homo erectus ve modern insan arasındaki bir tür olan Homo georgicus türü ile aynı zamanda benzer habibatları paylaşmıştır.[7] Ayrıca erken pleistosen dönemde ilkel insan türlerinin Avrupa'ya göç yolları ile kuşların göç yolları benzerlik taşımaktadır. Araştırma ekibinin İnsan-P. Dmanisenis etkileşimiyle ilgili hiçbir kanıt bulamamasına rağmen oldukça besleyici olabilecek bu tür ilkel insanlar tarafından avlanıp tüketilmiş olabilir.[3] Bazı görüşler bu türün neslinin tükenmesinde Kafkasya'dan Doğu Avrupa'ya göç eden ilkel insan türlerinin etkisinin olabileceğini düşünmektedir.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b "Giant Ostrich in Dmanisi Fauna" (PDF). Abesalom Vekua. BULLETIN OF THE GEORGIAN NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES. 2013. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  2. ^ Lopatin, A. V.; Vislobokova, I. A.; Lavrov, A. V.; Startsev, D. B.; Gimranov, D. O.; Zelenkov, N. V.; Maschenko, E. N.; Sotnikova, M. V.; Tarasenko, K. K.; Titov, V. V. (1 Mart 2019). "The Taurida Cave, a New Locality of Early Pleistocene Vertebrates in Crimea". Doklady Biological Sciences (İngilizce). 485 (1): 40-43. doi:10.1134/S0012496619020066. ISSN 1608-3105. 
  3. ^ a b c d "12-foot bird lived alongside early human relatives, fossils reveal". Science (İngilizce). 27 Haziran 2019. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  4. ^ "Giant Birds Roamed Europe Two Million Years Ago | Paleontology | Sci-News.com". Breaking Science News | Sci-News.com (İngilizce). 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  5. ^ Buffetaut, Eric; Angst, Delphine (2021). "A Giant Ostrich from the Lower Pleistocene Nihewan Formation of North China, with a Review of the Fossil Ostriches of China". Diversity (İngilizce). 13 (2): 47. doi:10.3390/d13020047. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  6. ^ Zelenkov, Nikita V.; Lavrov, Alexander V.; Startsev, Dmitry B.; Vislobokova, Innessa A.; Lopatin, Alexey V. (4 Mart 2019). "A giant early Pleistocene bird from eastern Europe: unexpected component of terrestrial faunas at the time of early Homo arrival". Journal of Vertebrate Paleontology. 39 (2): e1605521. doi:10.1080/02724634.2019.1605521. ISSN 0272-4634. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  7. ^ "Earliest human occupations at Dmanisi (Georgian Caucasus) dated to 1.85–1.78 Ma" (PDF). PNAS. 2011. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  8. ^ Rubboli, Matteo (28 Haziran 2019). "Scoperti in Crimea i fossili di un Uccello Preistorico Gigantesco". Vanilla Magazine (İtalyanca). 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo floresiensis</i> Floresli cüce insan

Homo floresiensis ya da Flores insanı Pleyistosen'de Flores Adası'nda yaşamış bir arkaik insan türüdür. Bu türe ait ilk fosillerin 2003 yılında keşfedilmesi ve çok az olması nedeniyle bu insanlar hakkındaki bilgiler oldukça azdır. İlk aşamada bu insanların kretenizm hastalığına sahip olan bir Homo sapiens alt türü olduğu düşünülse de Homo erectus'un küçülmüş bir versiyonu olduğu da ortaya atılmıştır. Yeni incelemeler ışığında Homo floresiensis fosillerinin, Homo sapiens'lere ait olmadığı kesinleşmiştir.

<i>Homo georgicus</i> soyu tükenmiş hominid

Homo georgicus, Dmanisi'de, 2002 yılında tanımlanan hominin türü. Homo georgicus, Homo ergaster ile Homo erectus arasındaki insan türü olarak kabul edilir.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Struthionidae</span> ilk Kuş aile Türü

Struthionidae, içinde yaşayan deve kuşları ile soyu tükenmiş akrabaları gibi uçamayan kuşları içeren familyadır. Kendine özgü Struthioniformes takımında yer alır. Soyu tükenmemiş bir cinsinin iki türü bulunmaktadır. Yaşayan türleri Afrika kıtasında yaşamaktadır.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<i>Homo naledi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo naledi, orta Pleyistosen'den bir Homo türüdür. Güney Afrika Cumhuriyeti, Johannesburg yakınlarında, Rising Star isimli bir mağaranın, Dinaledi adlı bir odasının içinde 15 bireyine ait fosilleri keşfedilmiştir. Tür, boy ve vücut kütlesi yönünden, küçük-bedenli insan popülasyonları ile benzerdir; küçük kafatası hacmi ve kafatası şekli, erken Homo türleri –özellikle Homo habilis – ile benzerdir.

<i>Cava insanı</i> Homo erectus alt türü

Cava insanı ya da Cava adamı, 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Atapuerca Dağları</span>

Atapuerca Dağları,, İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya ve Leon'daki Atapuerca kasabası yakınlarında yer alan karstik bir tepedir. Hâlen devam etmekte olan kazı çalışmalarında, Batı Avrupa'daki en eski Homo sakinlerine atfedilen yerel mağaralar kompleksinde zengin fosil yatakları ve taş alet toplulukları keşfedildi. Atatuerca Dağları, Homo erectus, Homo antecessor ve Homo heidelbergensis topluluklarının tercih ettiği "olağanüstü veri rezervi", Alt Paleolitik Çağ'da çökelmiştir.

Kafatası 5 veya D4500 olarak da bilinen Dmanisi kafatası, Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Ekim 2013'te bir yayımlanan bir makaleye göre, yaklaşık 1.8 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir ve Pleistosen Homo türünün en eksiksiz kafatasıdır ve antik çağdaki ilk tam yetişkin hominini kafatasıdır. Araştırmacılara göre, keşif "erken Homo'nun beyinleri küçük, ancak vücut kütlesi, boy ve uzuv oranlarının modern varyasyonun alt sınırına ulaşan yetişkin bireylerden oluştuğuna dair ilk kanıtı sağlıyor."

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha Adamı</span> Buzul Çağı insanı

Ejderha Adamı, Orta Pleyistosen dönemine tarihlenen, Harbin, Heilongjiang, Kuzeydoğu Çin'den neredeyse eksiksiz bir kafatasından tanımlanan bir arkaik insan türüdür. Kafatası 1933'te keşfedildi, ancak çalkantılı bir siyasi atmosfer nedeniyle 2018'e kadar bilim insanlarının eline geçemeyecek ve 2021'e kadar isimlendirilmeyecekti. Tanımlayıcılar, modern insanın Neandertallerden çok H. longi ile daha yakın akraba olduğunu düşünüyorlardı.

<i>Paranthropus aethiopicus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Paranthropus aethiopicus, yaklaşık 2.7 ila 2.3 milyon yıl önce Doğu Afrika'nın Geç Pliyosen devri'nden Erken Pleistosen'e kadar yaşamış soyu tükenmiş bir güçlü australopithecine türüdür. Bununla birlikte, Paranthropus'un geçersiz bir gruplandırma olup olmadığı ve Australopithecus ile eş anlamlı olup olmadığı çok tartışılmaktadır, bu nedenle tür genellikle Australopithecus aethiopicus olarak da tanımlanır. Durum ne olursa olsun, çok daha sağlam olan P. boisei'nin atası olarak kabul edilir. P. aethiopicus'un P. boisei kapsamına alınması gerekip gerekmediği tartışmalıdır ve sırasıyla P. boisei sensu lato ve P. boisei sensu stricto terimlerinin kullanılabileceği tartışılmaktadır.

Pachystruthio bilinen üç türü olan soyu tükenmiş bir koşucu kuş cinsidir. Struthionidae familyası içinde yer alır ve bazen "dev deve kuşu" olarak da isimlendirilir. Pliyosen ve Pleistosen dönemde Avrasya'da yaşamıştır. Filogenetik olarak henüz sınıflandırılması tamamlanmamıştır ve diğer deve kuşu akrabaları ile birlikte daha fazla çalışmaya ihtiyaç duymaktadır.

Pachystruthio transcaucasicus, çok büyük boyutlu soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içindeki Pachystruthio cinsi içerisinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile akrabadır. Pliyosen dönemde Doğu Kafkasya'da yaşamıştır. Aynı cins içerisindeki akrabası P. dmanisensis ile benzer boyutlara sahiptir. Tür 2019 yılından önce Struthio transcaucasicus olarak biliniyordu.

Struthio oldawayi, deve kuşları cinsine ait olan soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile yakın akrabadır. Pleistosen dönemde yaşamıştır ve fosil kalıntıları Tanzanya'nın Tanganyika bölgesindeki Oldaway'da bulunmuştur.

Meganthropus, Endonezya'nın Pleistosen döneminden bilinen, hominin olmayan hominid insansılarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Endonezya'nın Orta Cava kentindeki Surakarta yakınlarındaki Sangiran bölgesinde birkaç izole dişin yanında bulunan bir dizi büyük çene ve kafatası parçasından bilinmektedir. Cinsin uzun ve karmaşık bir taksonomik geçmişi vardır. Orijinal fosiller yeni bir türe, Meganthropus palaeojavanicus'a atfedildi, bu isim uzun bir süre geçersiz sayıldı ve cins adı fosiller için resmi olmayan bir isim olarak kullanıldı.

Apidima Mağarası, Güney Yunanistan'da, Mani Yarımadası'nın batı kıyısında yer alan ve dört küçük mağaradan oluşan bir komplekstir. Mağaranın sistematik olarak incelenmesi sonucunda Paleolitik çağa ait Neandertal ve Homo sapiens fosilleri ortaya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Petralona mağarası</span>

Petralona mağarası, ayrıca Kızıl Taşlar Mağarası olarak da bilinir, Yunanistan'ın Halkidiki yarımadasındaki Selanik şehrinin yaklaşık 35 kilometre (22 mi) güney doğusunda, Petralona köyünün yaklaşık 1 kilometre (0,62 mi) doğusunda, Katsika Dağı'nın batı eteğinde deniz seviyesinden 300 m (984 ft) yükseklikte yer alan bir karstik oluşumdur. 1960 yılında fosilleşmiş bir arkaik insan kafatası bulunduğunda bölge halkın dikkatini çekti. Mağara, erozyon nedeniyle kayada yarıklar oluşmasından sadece bir yıl önce (1959) tesadüfen keşfedilmişti. Etkileyici sarkıt ve dikit oluşumlarıyla dikkat çeken ve yoğun miktarda fosil barındıran mağara kısa sürede jeologları ve paleontologları kendisine çekti. Onlarca yıl süren kazılardan sonra mağara halka açıldı ve bilimsel çalışmalara ait belgeler bitişikteki bir arkeoloji müzesinde sunulmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Sićevo Boğazı</span>

Sićevo Boğazı, Sırbistan'ın güneydoğusundaki bir nehir geçidi ve arkeolojik sit alanı, Nišava Nehri'nin oluşturduğu yerel olarak en belirgin jeolojik ve topografik özelliktir. Boğaz, Bela Palanka ve Nişka Banya kasabaları arasında yer almaktadır. 17 kilometre (11 mi) uzunluğunda ve 350 ila 400 metre derinliğindeki boğazın bazı kısımlarda kanyon benzeri yapılar yer almaktadır. Boğaz, Svrljig Dağları'nın güney yamaçları ile Suva Planina dağı arasında, Kunovica Platosu'nu kesmektedir. Çevredeki alanlar, yüksek kaliteli üzüm bağları ile tanınır. Boğaz çevresinde bir taş ocağı, Ostrovica ve altı köy yer almaktadır. Boğaz, bu köylerden en büyüğü olan Sićevo'un adını taşımaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.