İçeriğe atla

PLOS Genetics

PLOS Genetics, PLOS tarafından aylık olarak yayınlanan akran denetimli bir açık erişim dergisidir. 7 PLOS dergisinin içinde, "toplum dergisi" olan dört dergiden biridir (PLOS Computational Biology, PLOS Pathogens ve PLOS Neglected Tropical Diseases ile beraber) ve biyolojinin tüm alanlarından orijinal katkılar yayınlayarak genetik ve genomiğin tüm genişliğini ve interdisipliner doğasını göstermeyi amaçlamaktadır.[1] PLOS Genetics 2005'te Wayne N. Frankel (The Jackson Laboratory) tarafından bulunmuştur ve bugünlerde sorumlu müdürler Gregory S. Barsh (HudsonAlpha Institute for Biotechnology, and Stanford University School of Medicine) and Gregory P. Copenhaver'ın (Kuzey Karolina Üniversitesi, Chapel Hill) liderliğindeki uluslararası bir komite tarafından yönetilmektedir. PLOS Genetikteki tüm içerik Creative Commons Attribution (CC BY) lisansı altında yayınlanmaktadır, bu da içeriğin, orijinal yazarlar ve kaynaklar alıntılanarak ücretsiz olarak dağıtılabilmesini ve kullanılabilmesini sağlamaktadır.[2]

Amaç ve kapsam

Dergi, genetik ve genomik alanındaki araştırmacıların, geniş bir genetik toplumuna ilgilendikleri araştırmaları yayınlayabilmeleri için bir açık erişim platformu oluşturmak amacıyla oluşturuldu. PLOS Genetics; gen keşfi ve işlevi, popülasyon genetiği, genom projeleri, karşılaştırmalı ve işlevsel genomik, medikal genetik, hastalık biyolojisi, evrim, gen ifadesi, kompleks özellikler, kromozom biyolojisi ve epigenetik gibi konulardaki araştırmaları yayınlar.

Veri ulaşılabilirliği

PLOS Genetics'te bir makale yayınlamadan önce yazarların çalışmalarındaki tüm veri ve materyalin kısıtlama olmadan ücretsiz olarak ulaşılabilir olmasını kabul etmesi gerekmektedir. Diğer PLOS dergilerinde olduğu gibi, yazarlar verilerini Dryad,[3][4] gibi alanlarıyla ilgili veritabanlarına yüklemek konusunda teşvik edilir ve bunların ücretsiz olarak ulaşılabilir olduğunu teyit etmelidir.

Özet ve içerik

Dergi PubMed Central, PubMed ve ISI Web of Knowledge'da yer almaktadır.

İş modeli

PLOS dergileri sponsorlar bularak veya yazarların yayınlama ücreti vererek masrafları karşılamasına dayanan bir iş modeliyle çalışmaktadır. Bu, tüm PLOS içeriğinin altında paylaşıldığı Creative Commons Attribution (CC BY) lisansına göre makalelerin ücretsiz olarak ulaşılabilir olmasını sağlamaktadır. PLOS Genetics, normalde makale başına $2,250 talep etmektedir; buna rağmen ücretler ülkele temelli bir modele göre belirlenir.[5] Editörler ve eleştirmenlerin, verilecek kararları sadece eleştiri sonucunda almasını garantiye almak amacıyla yazarların ödemesiyle ilgili bilgiye erişimi yoktur.

Kaynakça

  1. ^ About PLOS Genetics 23 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  2. ^ [[creativecommons:by/4.0/|http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ 21 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]]
  3. ^ Haggie, E. 2013.
  4. ^ http://www.bio-itworld.com/els/2013/1/30/plos-dryad-assign-dois-plos-genetics-articles.html 27 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ Knutsen, D. 2012.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Genetik</span> biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı

Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve genetik varyasyonu inceleyen bir dalıdır. Türkçeye Almancadan geçen genetik sözcüğü 1831 yılında Yunanca γενετικός - genetikos ("genitif") sözcüğünden türetildi. Bu sözcüğün kökeni ise γένεσις - genesis ("köken") sözcüğüne dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">GNU Özgür Belgeleme Lisansı</span>

GNU Özgür Belgeleme Lisansı, GNU projesi için Özgür Yazılım Vakfı (FSF) tarafından tasarlanmış bir lisans modelidir. GNU GPL'nin açık içerik karşılığıdır. Lisansın mevcut son sürümü 1.3 olup, resmi metni www.gnu.org/copyleft/fdl.html adresinde bulunabilir.

Açık içerik, insanların önceden oluşturulmuş ücretsiz bir içeriğe erişerek bu içeriğe atıfta bulunarak, içeriği izinsiz bir şekilde kopyalaması, yayınlaması ve değiştirebileceği ve kullanabileceği bir çalışmayı tanımlar. Ayrıca "serbestçe kullanılabilir" olarak da tanımlanır. İçeriğin tamamını ya da dilediği bir kısmını kullanmak kullanıcıya kalmıştır.

PubMed, öncelikle yaşam bilimleri ve biyomedikal konulardaki referans ve özetlerin MEDLINE veritabanına erişen ücretsiz bir arama motorudur. Ulusal Sağlık Enstitülerindeki Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Tıp Kütüphanesi (NLM), Entrez bilgi erişim sisteminin bir parçası olarak veritabanını korumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Popülasyon genetiği</span> popülasyonların genetik farklılıklarıyla ilgilenen genetiğin alt alanı, evrimsel biyolojinin bir parçası

Popülasyon genetiği, popülasyonlardaki fertlerin benzerlik ve farklılıklarının kaynaklarını, bunun yanında popülasyonlardaki alel frekansının dağılımlarını ve değişimlerini araştıran bir genetik altdalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Svante Pääbo</span> İsveçli genetikçi ve bilim insanı

Svante Pääbo, İsveçli biyolog, genetikçi ve bilim insanı. Evrimsel antropoloji alanında uzmanlaşan Pääbo, paleogenetiğin kurucularından birisidir ve Neandertal genomu üzerinde yoğun bir şekilde çalışmıştır. 2022'de "soyu tükenmiş homininlerin genomları ve insan evrimi ile ilgili keşifleri" nedeniyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Model canlı</span>

Model canlı veya model organizma, belirli biyolojik olayların anlaşılması için yapılan deneylerde yaygın olarak kullanılan canlılara verilen genel isimdir. Bu canlılarda çalışılarak bulunması ümit edilen keşiflerle, canlılardaki diğer süreçlerin de açıklanacakları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Otizmin kalıtsallığı</span>

Otizmin kalıtsallığı, Otizm spektrum bozukluklarının nedenleri arasında en önemli yeri genetik faktörler tutmaktadır. İkizler üzerinde yapılan ilk çalışmalar otizmin kalıtsallığının %90'dan fazla olduğunu, bir başka deyişle genetik faktörlerin otizm vakalarının %90'ından fazlasını açıkladığını göstermiştir. Bu tahminin daha kesinleştirilmesi için ikizler üzerine yeni data ve yapısal genetik modeller gerekmektedir. Tek yumurta ikizlerinden yalnızca biri otistik olduğunda diğerinde genellikle öğrenme ve sosyal bozukluklar görülmektedir. Erişkin kardeşler için ise daha geniş olan otizm fenotipinin bir ya da birkaç özelliğine sahip olma riski %30'dur.

MEDLINE, 1950 yılına kadar uzanan gazete ve dergi makalelerine yapılmış atıflara ait bir bibliyografik veri tabanıdır. Veritabanı, klinik tıp ve biyomedikal araştırmalarına ait 4,600’den fazla uluslararası yayını içermekte olup, aynı zamanda diş hekimliği, hemşirelik, kimya, farmakoloji, biyoloji, fizik, beslenme, sağlık teslimat, psikiyatri, psikoloji, çevre sağlığı, sosyal bilimler ve eğitim konularını da kapsar. Medline veritabanı, kayıtlardan oluşan koleksiyonu tarama özelliğine sahip olmanın yanı sıra, 13 milyon’dan daha fazla atıfı içerdiği için de etkili bir biçimde tarama yapmak önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">PubMed Central</span> serbestçe erişilebilen biyomedikal dergi makaleleri deposu

PubMed Central (PMC), biyomedikal ve yaşam bilimleri dergilerinde yayınlanan açık erişimli tam metin bilimsel makaleleri arşivleyen ücretsiz bir dijital depodur. Ulusal Biyoteknoloji Bilgi Merkezi (NCBI) tarafından geliştirilen başlıca araştırma veri tabanlarından biri olan PubMed Central, bir belge deposundan daha fazlasıdır. PMC'ye yapılan başvurular, her makale için XML yapılandırılmış verileri zenginleştiren gelişmiş metaveriler, tıbbi ontoloji ve benzersiz tanımlayıcılar için indekslenir ve biçimlendirilir. PMC'deki içerik diğer NCBI veritabanlarına bağlanabilir ve Entrez arama ve erişim sistemleri aracılığıyla erişilebilir, bu da halkın biyomedikal bilgisini keşfetme, okuma ve geliştirme yeteneğini daha da geliştirir.

<span class="mw-page-title-main">Açık erişim</span> açık lisanslar altında bilimsel içerik sağlanması

Açık erişim (AE), online araştırma çıktılarının erişiminde hiçbir kısıtlama olmamasına ve kullanımda da birçok kısıtlamadan serbest olmasına denir. Açık Erişim, akran denetimli olan veya olmayan akademik dergi makaleleri, konferans yazıları tezler, kitap bölümleri, ve monografilere uygulanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Creative Commons lisansı</span> bir çalışmanın ücretsiz kullanımına izin vermek için kamusal telif hakkı lisansı

Creative Commons (CC) lisansı, telif hakkı bulunan bir eserin veya çalışmanın ücretsiz olarak dağıtılmasını sağlayan bir çeşit kamu telif hakkı lisansı. Yazarın eserlerinin kamu kullanım haklarını kolaylıkla verebileceği çeşitli standart lisans sözleşmeleri içerir. Bir yazar oluşturduğu eserin kullanılması için paylaşmak veya üzerinde değişiklikler yapma hakkını vermek istediğinde CC lisanslarını kullanabilir. CC lisansları, eserlerin paylaşılması konusunda esneklik sağlar. Dağıtım için yazar tarafından belirtilen izin koşullarına uyulduğu sürece, eser hakkında telif hakkı için endişelenmeye gerek kalmaz. İnternet üzerinde, telif hakkı sahibi tarafından CC lisansları ile paylaşılan eserlerin kullanımı için, eser sahibinden ayrıca izin alma adımını ortadan kaldırır, böylelikle paylaşımı hızlandırır. CC lisansları herkesin kullanımına açık ve ücretsizdir.

PLOS Patojenler patojenler ve konak organizmalarla nasıl bir ilişki içerisinde oldukları hakkında orijinal makaleler içeren akran denetimli bir açık erişim tıbbi dergisidir.

PLOS Neglected Tropical Diseases, tropikal bölgelere endemik olan bakteri, virüs, kurt, mantar ve protozoa enfeksiyonlarını çalışmak amacıyla kurulan akran denetimli bir açık erişim bilimsel dergisidir. PLOS Neglected Tropical Diseases PubMed ve Web of Science'te tanınmaktadır. PLOS ailesinin yedinci ve en yeni açık erişim dergisidir.

Açık erişim (AE) dergileri "internetin kendisine erişim dışında finansal, yasal veya teknik bariyer olmaksızın" okuyucuya çevrimiçi ulaşılabilir olan bilimsel dergilerdir. Fiyat bariyerleri ve çoğu ruhsat baryerleri kaldırılır. Açık erişim dergileri okuyucuya ücretsiz erişilebilir olmasına karşın yine de bu dergilerin yapım ve yayımına ilişkin ücretlendirmeler bulunmaktadır. Bazıları finanse edilmiştir, bazıları ise yazar adına ödeme gerektirmektedir.

Scholarpedia; İngilizce dilinde, çevrimiçi, genellikle nitelikli bir içeriğe sahip olmayı amaçlayan açık erişimli çevrimiçi akademik dergileri içeren wiki-tabanlı bir ansiklopedidir. 

<span class="mw-page-title-main">Encyclopedia of Earth</span>

Encyclopedia of Earth(EoE) dünyanın doğal ortamları ve bunların toplumla olan etkileşimleri hakkında elektronik bir referanstır. Bu ansiklopedi işbirliği içinde çalışan ve birbirlerinin çalışmalarını inceleyebilen bilim insanları, uzmanlar, eğitmenler tarafından yazılan makalelerin ücretsizce ve tamamen araştırılabilir bir şekilde bir araya getirilmesi olarak tanımlanmıştır. Makaleler teknik olmayan bir dille yazılmıştır ve böylece öğrencilere, eğitmenlere, bilim adamlarına ve uzmanlara olduğu kadar halkında kullanımına uygun olması hedeflenmiştir. Yazarlara, editörlere ve kopya editörlerine bile makalelerde biyografik sayfalarda linklerle atfedilmiştir.

Açık lisanslar, kısıtlayıcı bir telif hakkı koruması içeren "her hakkı saklı" kısıtlaması yerine "bazı hakları saklı" yaklaşımını benimseyen lisanslardır. Telif hakları üretilen içeriğin yeniden paylaşılmasına ve kullanılmasına izin vermez. Üretilen içeriğe erişim kısıtlanınca da toplumsal yarar ortadan kalkmış olur. Açık lisansların kullanılması, telif haklarından tamamen kurtulmak anlamına gelmez. Bir konuyla ilgili tarama yaparken kullanım koşullarına bakmak, hak sahibine sormak ve hatta içerik üreticisiyle iletişime geçerek izin almak gerekir. Ancak Creative Commons ve diğer benzeri açık lisansların standart kullanım koşullarına uyarak insanların vakit kaybı yaşamadan ve kolaylıkla kullanımına izin verilir. Açık lisansların tarihi 1980 yılında ortaya çıkan GNU Genel Kamu Lisansıdır.

Moleküler tıp, moleküler ve hücresel biyoloji, biyokimya ve ilgili alanlardaki gelişmelerden yararlanarak normal hücresel olayların nasıl değiştiğini, hastalıkta nasıl bozulduğunu molekül düzeyinde inceleyen, son yıllarda büyük ivme kazanmış bir bilim dalıdır. Moleküler tıpın bakış açısı; hastalar ve organları üzerinde önceki kavramsal ve gözlemsel odaktan ziyade hücresel ve moleküler olayları ve müdahaleleri vurgulamaktır.

Türk Matematik Dergisi, Turkish Journal of Mathematics, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından elektronik ortamda ve iki ayda bir yayınlanan, açık erişimli, hakemli akademik bir dergidir. Derginin amacı, ortak bir akademik platform sağlayarak araştırma kültürünü geliştirmek ve bilginin akademik dünyada hızla yayılmasına yardımcı olmaktır. Turkish Journal of Mathematics'de yayınlanan tüm yazılar CC BY 4.0 ile lisanslanmıştır. Gönderim ve yayın ücretsizdir. İngilizce olarak yayınlanır ve journals.tubitak.gov.tr ve dergipark.org.tr/tr/ adreslerinden ücretsiz olarak erişilebilir. Makaleler ayrıca her zaman bulunabilmelerini sağlamak için CrossRef organizasyonundan Dijital Nesne Tanımlayıcıları (DOI'ler) alır. Dergi, araştırma makalelerinin ve inceleme makalelerinin yayınlarını kabul eder. Dergi, matematiğin geniş yelpazesi hakkında kritik ve güncel bilgiler sağlayan kapsamlı bir kaynaktır.