İçeriğe atla

PJAK

PJAK
Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê
(Kürdistan Özgür Yaşam Partisi)
Kuruluş2004-günümüz
BağlılıkKCK
Lider(ler)Viyan Peyman
Emir Kerimi
Amaçİran Kürdistanı'nda öz yönetim kazanma.
Etkin bölgelerIrak ve İran
İdeolojiDemokratik Konfederalizm[1]
Siyasi yelpazeSol
Terör örgütü olarak tanımlayanlarTürkiye
ABD
İran
Japonya

PJAK, tam adı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (Kürtçe: Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê), İran ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt milliyetçisi silahlı örgüt.[2] PJAK; Türkiye,[3][4] İran,[5] Amerika Birleşik Devletleri[6] ve Japonya tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.[7] Kürdistan İşçi Partisinin (PKK) üyesi olduğu Kürdistan Topluluklar Birliğinin (KCK) üyesidir.

İran'da bulunan askeri hedeflere ve sivillere[] karşı silahlı eylemler yapan örgüt, 2003 yılında Hacı Ahmedi adlı kişi tarafından kurulmuştur. İdeolojisi, demokratik konfederalizmdir.

İran resmî haber ajansı İRNA'nın haberine göre, 12 Ocak 2009 tarihinde İran'ın baskılarına daha fazla direnemeyen PJAK'ın "Türkiye, İran, Suriye ve Irak'a yönelik faaliyetlerine son verdiği" iddia edilmiştir.[8] Bu iddialara karşın PJAK'ın günümüzde hâlen eylemlerine devam ettiği belirtilmektedir.[9]

6 Ağustos 2022 tarihinde Türkiye'nin Kamışlı'ya yaptığı hava saldırısında PJAK'ın üst düzey komutanlarından ve Doğu Özgürlük Örgütü (KODAR)'ın eski eş başkanı Rezan Cavid öldürülmüştür.[10][11]

Finansal kaynakları

PJAK komutanı ve Doğu Özgürlük Örgütü (KODAR)'ın eski eş başkanı Rezan Javid
PJAK militanları, 2012

İran Hükümeti, PJAK'ın Amerika Birleşik Devletleri'nden maddi ve askeri destek aldığını savunuyor. ABD basınında yer alan bazı haberlere göre, ABD ordusu PJAK ile irtibat kurup İran hakkında istihbarat topluyor.[12] Alınan bilgiler karşılığında PJAK'a para verildiği, örgütün de bu parayla silah ve casus temin ettiği iddia ediliyor.[12] ABD Vatanseverlik Yasası'nın (Patriot Act) X. başlığına göre ABD ordusunun verilen paranın hangi amaçta kullanıldığını araştırması gerekmiyor.[12] Pentagon ise PJAK'a destek verildiğinden haberdar olmadığını savunuyor.[13]

Doğu Kürdistan Savunma Birlikleri

Doğu Kürdistan Savunma Birlikleri (Kürtçe: Yekîneyên Parastina Rojhilatê Kurdistan) veya Kürtçe adından kısaltılarak YRK, İran'da faaliyet yürüten PJAK'ın silahlı kanadı.[14][15]

İran'da askeri hedeflere karşı silahlı eylemler yapan örgüt, 2004 yılından bu yana İran askerleri ile çatışmalar yaşamaktadır.[16][17][18][19]

YRK'nin kadın milislerden oluşan Kadın Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Jinê; HPJ) kadın örgütlenmesi de mevcuttur.[20][21]

Kadın Savunma Güçleri

Kadın Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Jinê) veya Kürtçe adından kısaltılarak HPJ, PJAK'ın kadın koludur.[22]

Örgüt, Geneva Call adlı sivil toplum örgütünün çağrısı ile 2015 yılında diğer Kürt örgütler ile bir araya gelerek çatışmalarda çocukları kullanmayacaklarını beyan ettikleri anlaşmaya imza atmıştır.[23]

İşçileri kaçırma iddiaları

PJAK'ın, İran ve çevresinde iş bulmak umuduyla Avrupa'ya gitmek isteyen işçileri kaçırıp, zorla kendi kamplarına götürdüğü ve orada kendi düşüncelerini empoze edip, işçileri kendi çıkarları doğrultusunda kullandığı iddia ediliyor. Türk medyasına konuşan mağdur bir İranlı: "Terör örgütleri hayatımın en iyi 14 yılını aldı. Beni haberim olmadan terör kampına götürdüler. Onlar beni zor koşullarda tutarak kendi düşüncelerini empoze ediyorlardı. HMTÖ yani münafıklar, PJAK ve PKK, gençlerin içinde pusuya yatıyor. Onları sıkıntılı durumda kaldıkları sırada tuzağa düşürmek ve kendi çıkarları için kullanmak istiyorlar. Ben de bu grupların eylemlerinin mağduruyum. Onların cinayetlerini kendi gözlerimle gördüm ve uzun yıllar o korkunç kamplarda yaşadım. Tüm hükümetlerden dünyanın bu terör gruplarından kurtulması için terörle mücadeleyi çok ciddi bir şekilde sürdürmelerini istiyorum.”[24]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022. 
  2. ^ American Foreign Policy Council (30 Ocak 2014). The World Almanac of Islamism: 2014. Rowman & Littlefield. s. 173. ISBN 9781442231443. 
  3. ^ T.C. Dışişleri Bakanlığı 2 Kasım 2007 tarihli basın açıklaması 24 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., URL erişim tarihi: 12 Haziran 2008.
  4. ^ Arif Keskin, 'PJAK: PKK'nin Bölgedeki Yeni Misyon Arayışı' (PDF dosyası)[]
  5. ^ (İngilizce) İran Dışişleri Bakanlığı 11 Eylül 2007 tarihli basın açıklaması 22 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., URL erişim tarihi: 12 Haziran 2008.
  6. ^ ABD, PJAK’ı terörist örgüt ilan etti 8 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTVMSNBC, 5 Şubat 2009, URL erişim tarihi: 5 Şubat 2009.
  7. ^ "Party for a Free Life in Kurdistan, Kurdistan Free Life Party, Partiya Jiyana Azad a Kurdistane". Japonya Adalet Bakanlığı. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021. 
  8. ^ Terör Örgütü PJAK Pes Etti[] TRT Haber. Erişim: 12 Ocak 2009
  9. ^ PJAK militanları Serdeşt’teki eylemin görüntülerini yayınladıKaynak: PJAK militanları Serdeşt’teki eylemin görüntülerini yayınladı 6 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 30 Haziran 2016.
  10. ^ "Kamışlo'daki SİHA saldırısında PJAK komutanı hayatını kaybetti". 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Rojava Özerk İdaresi İçişleri Komisyonu: Türkiye'nin drone saldırısında PJAK yöneticisi hayatını kaybetti". 
  12. ^ a b c (İngilizce) How to Handle the Kurds 24 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Time Dergisi, 25 Ekim 2007, URL erişim tarihi: 12 Haziran 2008.
  13. ^ (İngilizce) Iranian Raises Possibility of an Intrusion Into Iraq 4 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times - a Pentagon spokesman, Lt. Col. Jonathan Withington, said, "I am not aware of any support being provided" to Pejak - 10 Eylül 2007, URL erişim tarihi: 12 Haziran 2008.
  14. ^ YRK (East Kurdistan Defense Units) killed 9 iranian soldiers and kurdish traitors 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
  15. ^ Doğu Kürdistan Savunma Birlikleri kuruldu.
  16. ^ Ferris, J., & Self, A. (2015). Dead Men Tell No Lies 17 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
  17. ^ Partlow, Joshua. "Shelling Near Iranian Border Is Forcing Iraqi Kurds to Flee". The Washington Post. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016. 
  18. ^ Helo Meriwan ve Bawer Piranşar anıldı 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
  19. ^ Tehran faces growing Kurdish opposition 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
  20. ^ Ünver, H. A. (2016). Schrödinger's Kurds: Transnational Kurdish Geopolitics in the Age of Shifting Borders, Journal of International Affairs, 69(2), 65.
  21. ^ "Iran: a Kurdish armed movement commits not to use children in hostilities". Geneva Call (İngilizce). genevacall.org. 30 Nisan 2015. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016. 
  22. ^ Ünver, H. Akin. "SCHRÖDINGER'S KURDS: TRANSNATIONAL KURDISH GEOPOLITICS IN THE AGE OF SHIFTING BORDERS." Journal of International Affairs 69.2 (2016): 65.
  23. ^ "Iran: a Kurdish armed movement commits not to use children in hostilities". Geneva Call (İngilizce). genevacall.org. 30 Nisan 2015. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016. 
  24. ^ "İranlı terör mağdurları: PKK'yı beraber bitirelim". Aydınlık. 5 Kasım 2022. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">PKK</span> Kürt milliyetçisi ayrılıkçı silahlı örgüt

PKK veya tam adı ile Partiya Karkerên Kurdistanê, Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Irak'ın kuzeyi, Suriye'nin kuzeydoğusu ve İran'ın kuzeybatısını kapsayan bölgede öz yönetim kurmayı amaçlayan ve bu amaçla söz konusu topraklara sahip olabilmek için askerî hedeflere, köy korucularına ve sivillere karşı saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt. PKK; Avrupa Birliği ülkeleri, NATO, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Japonya, Kanada, Kazakistan ve bölgedeki Türkiye, Suriye, Irak ve İran'ın da aralarında bulunduğu çeşitli ülke ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır. Rusya, Çin, Hindistan, İsviçre, Mısır, İsrail, Tunus, Suudi Arabistan, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri ise PKK'yı terör örgütü olarak kabul etmeyen ülkelerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kandil Dağları</span> Irak-İran sınırına yakın dağlık bölge

Kandil Dağları, Irak-İran sınırında yer alan ve yaklaşık 1.500 km uzunluğundaki Zagros Dağları'nın bir bölümünü oluşturan sıradağlar. Dağın büyük kısmı Irak tarafındaki Erbil ilindedir. Akarsular tarafından derin olarak yarılan Kandil'i, hem Irak hem de İran bölümünde faylar sınırlamıştır. Dağlık bir yapıya sahip olan arazi çeşitli bitki ve hayvan türlerini de barındırmaktadır. Zirveleri kar ve buzullarla, etekleri meşe ağaçları, alıç, kiraz eriği, kuşburnu, elma, ahlat, üvez vb. yabani ağaçlar ve çayır otlarıyla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">HPG (örgüt)</span> PKK’nin askerî gücü

HPG tam adı ile Halk Savunma Güçleri, PKK'nın amacı ve stratejisi doğrultusunda Türkiye'de sivillere, polis karakollarına ve askerî hedeflere karşı intihar saldırıları, silahlı ve bombalı saldırılar düzenleyen PKK'nın askerî kanadı. Çeşitli kaynaklarda örgütün savaş stratejisi olarak gerilla savaşı yöntemlerini kullandığı iddia edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">TAK (örgüt)</span> 2004te kurulan yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt

TAK tam adı ile Kürdistan Özgürlük Şahinleri, 29 Temmuz 2004 yılında kurulan, Türkiye'nin metropollerinde, turistik bölgelerinde sivillere, askerî hedeflere karşı bombalı saldırı, intihar saldırısı, sabotaj ve kundaklama türünde stratejik ve sansasyonel saldırılar düzenleyen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">PKK'yi terör örgütü kabul eden ülke ve kuruluşlar</span> PKKyı terör eylemlerinde bulunan bir silahlı örgüt olarak tanımlayan ülke ve kuruluşlar

Kürdistan İşçi Partisi veya Kürtçe ismi olan Partiya Karkerên Kurdistanê 'nin kısaltmasıyla PKK; Avrupa Birliği, NATO gibi uluslararası kuruluşlar ve bazı devletler tarafından terör örgütü olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">KCK</span> Kürt politik organizasyonu

KCK, Türkçe tam adı ile Kürdistan Topluluklar Birliği, Abdullah Öcalan'ın teorize ettiği demokratik konfederalizm çerçevesinde kurulan çatı örgüt. KCK bünyesinde Kürdistan'ın sırasıyla Türkiye, Suriye, İran ve Irak sınırları içinde kalan dört parçasını temsil eden demokratik konfederalist siyasi partiler olarak tanımlanan Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Demokratik Birlik Partisi (PYD), Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) ve Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi (PÇDK) bulunur.

Kani Yılmaz, PKK'nın bir dönem üst düzey sorumlularındandı.

<span class="mw-page-title-main">YPG</span> Suriyede aktif Kürt milliyetçisi örgüt

YPG tam adı ile Halk Koruma Birlikleri veya Halk Savunma Birlikleri, Suriye'de faaliyet gösteren, fiilen özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ne bağlı çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu silahlı örgüt. Suriye Demokratik Güçleri bileşendir ve silahlı gücünün çoğunu oluşturur. Kadın Koruma Birlikleri (YPJ), YPG'nin kadın kolu, YPG Enternasyonal ise yabancı gönüllülerden oluşan koludur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey</span> yasa dışı parti

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey (PDK/Bakur), Türkiye'de yasa dışı siyasi partiler listesinde bulunan, Türkiye Kürtlerinin bağımsızlığını savunan Kürt milliyetçisi parti.

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

Kürdistan Devrim Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren ayrılıkçı yasa dışı bir siyasi partidir. Partinin amacı Marksist-Leninist ilkelere dayalı bağımsız bir Kürt devleti kurmaktır.

Kürdistan İslam Partisi, Muhammed Saleh Gabori tarafından 11 Aralık 1980 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren İslamcı ayrılıkçı Kürt örgütü.

Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler, esas olarak eylemlerinde Türkiye'yi hedefleyen, (a) kendilerini kendi kendilerine verdikleri adlarında belirtildiği şekilde siyasi parti olarak kabul eden, (b) yasalar uyarınca kurulmayan veya kurulamayan örgütleri listeler.

<span class="mw-page-title-main">İran-PJAK çatışması</span>

İran-PJAK çatışması, İran İslam Cumhuriyeti ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nin (PJAK) militanları arasında 2004'te başlayan silahlı çatışmadır. Örgüt, İran'ın Kürdistan ve diğer Batı eyaletlerinde çok sayıda saldırı gerçekleştirdi. PJAK, Türkiye-PKK çatışmasında Türkiye Cumhuriyeti güçleri ile çatışan Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile yakından bağlantılı olup İran, Japonya, Türkiye ve ABD tarafından terör örgütü olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt güneşi</span> Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneş

Kürt güneşi, Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneştir. Eski çağlardan beri kullanılan sembolün Kürt milleti için dinî ve kültürel önemi mevcuttur. Ayrıca güneş, Kürdistan bayrağında da bulunur.

Terörle Mücadele Grubu (CTG) Kürdistan, aynı zamanda Lexoman Parastin olarak da bilinen bir devlet kurumudur. Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne ait birincil soruşturma koludur. Karargahı Süleymaniye'dedir. Örgüt şu anda Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) istihbarat servisi tarafından CTG Kurdistan adı altında kurulan bir devlet kurumudur. Ajansın birincil işlevi, Kürdistan Bölgesel Yönetiminin hem iç hem de dış güvenliğine ilişkin suçların soruşturulmasıdır. Teşkilatın resmi olarak tutuklama yetkisi vardır. Bölgesel Yönetimde terörizm de dahil olmak üzere bir dizi suç üzerinde yargı yetkisine sahiptir.

PÇDK tam adı ile Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi, 2002 yılında kurulan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde faaliyet gösteren bir siyasi partidir. PKK ile birlikte Kürdistan Topluluklar Birliği'nin (KCK) bir parçasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.