İçeriğe atla

PETA

People for the Ethical Treatment of Animals
SloganAnimals are not ours to eat, wear, experiment on, or use for entertainment
Kuruluş1980
TürKâr amacı gütmeyen ve vergiden muaf kuruluş
MerkezNorfolk, Virginia
LiderIngrid Newkirk
Bütçewww.peta.org
Personel187

Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler (PETA, People for the Ethical Treatment of Animals) bir hayvan hakları organizasyonudur. Norfolk, Virginia kökenli ve yaklaşık 6.5 milyon üye ve destekçisi olan[1] organizasyon dünyanın en büyük hayvan hakları grubudur. Grubun uluslararası başkanı Ingrid Newkirk'tür.[2][3]

1980'de kurulan organizasyon, 187 çalışanlı, 501(c)(3) kapsamında, kâr amacı gütmeyen, vergiden muaf bir kuruluştur ve neredeyse tamamen üyeleri tarafından finanse edilir. ABD dışında Kanada, Hindistan, Güney Afrika ve Avrupa Birliği'nde de kuruma ait ofisler bulunur. Ayrıca organizasyona bağlı, liseli ve üniversiteli aktivistler için peta2 Street Team ve PETA'nın malvarlığını yöneten Foundation to Support Animal Protection (PETA Vakfı olarak da bilinir) bulunur.

Organizasyon temelde dört konuya odaklanır: fabrika çiftçiliği, kürk çiftçiliği, hayvan testleri ve hayvanların eğlence amaçlı kullanılması. PETA ayrıca balıkçılık, haşere olarak nitelendirilen hayvanların öldürülmesi, hayvanları zincirle bağlamak veya esaret altında tutmak, arka bahçe köpekleri, horoz dövüşü ve boğa güreşine karşı da kampanyalar düzenler.

PETA, türcülüğe ve hayvanların yiyecek, giyecek, eğlence veya araştırma gibi herhangi bir şekilde istismar edilmesine karşı çıkan bir hayvan hakları örgütüdür. PETA, hayvan refahı mevzuatı ihlal edildiğinde para cezaları ve/veya hayvanlara el konulması için devlet kurumlarına kulis yapar, vegan bir yaşam tarzını teşvik eder, fabrika çiftlikleri ve mezbahalardaki uygulamaları reform etmeye çalışır, hayvan araştırma laboratuvarlarına, çiftliklere ve sirklere gizli araştırmacılar gönderir, belirli şirketlere veya uygulamalara karşı medya kampanyaları başlatır, daha önce sirkler ve hayvanat bahçeleri tarafından kullanılan hayvanlar için barınakların bulunmasına yardımcı olur ve uygulamalarını değiştirmeyi reddeden şirketlere karşı davalar başlatır.[4]

Grup bazı kampanyaları için ve ötanazi yaptığı hayvanlar için eleştirilir. Ayrıca 2005'te Oklahoma senatörü Jim Inhofe tarafından senatörün terörizm hareketleri dediği bu gruplarla ortaklaşa yapılan eylemler sonrasında, PETA'yı Hayvan Kurtuluş Cephesi (ALF) ve Yeryüzü Kurtuluş Cephesi'nin (ELF) sözcü grubu gibi hareket etmekle suçladı.[5][6]

Tarihi

1980'de kurulan PETA ilk kez 1981'de Silver Spring maymunları olayı duyulduğunda halkın ilgisini çekti.[7]

Ingrid Newkirk ile birlikte PETA'nın ortak kurucularından biri olan Alex Pacheco, 1981 yazında Silver Spring, Maryland'deki Davranış Araştırması Enstitüsü'ne gizli bir çalışan olarak girdi. Araştırmacı Dr. Edward Taub deafferentasyon denilen bir işlemle maymunların, parmaklarına, ellerine, kollarına ve parmaklarına sinir sağlayan duyusal gangliyonlarını kesiyordu böylece maymunlar bu organlarını hissedemiyordu. Doktor bazı durumlarda ise spinal kolonun tamamına deafferentasyon uyguluyordu.[8] Sonrasında doktor maymunlar üzerinde engel ve elektrik şok kullanıyordu ve onları deafferente edilen uzuvlarını kullanmaları için yiyecek ve içecek kısıtlamasına maruz bırakıyordu.[9] Bu araştırma nöroplastisite kavramının gelişmesine ve inme kurbanları için zorunlu kullanım tedavisi (constraint-induced movement therapy) isimli yeni fiziksel terapinin keşfine götürdü.[10] PETA, Silver Spring maymunları'na ait resimlerle bu konudaki toplumsal farkındalığı artırmaya çalışmıştır. PETA onları "Bu bir dirikesimdir, size bundan farklı bir şey söylenmesine izin vermeyin." resimaltı yazısıyla dağıtmaya başladığında ikonik hale geldi. ILAR'ın (Institute for Laboratory Animal Research) yayınına göre, Pacheca gece laboratuvara giderek maymunların berbat koşullarda tutulduğunu belgeleyen fotoğraflar çekti.[11] Daha sonra bu delilleri polise götürdü. Polis laboratuvara baskın düzenledi ve Taub'u tutukladı. Taub hayvanlara işkence etmesi sebebiyle altı dava maddesinden mahkûm edildi. Taub (karar daha sonra temyizde bozulmuş olsa da) bu konuda mahkûm edilen ilk Amerikalı araştırmacı bilim insanı oldu.

Notlar

  1. ^ "Financial Reports". PETA. 23 Haziran 2010. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ PETA letter to the Sarasota County Commission 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Mayıs 2008 tarihinde erişildi
  3. ^ "About Peta" 8 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10 Temmuz 2006 tarihinde erişildi.
  4. ^ "PETA annual review 2004". Archived from the original on 15 Şubat 2005. Erişim tarihi: 15 Şubat 2005. 
  5. ^ "PETA and Euthanasia" 2 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Newsweek, 28 Nisan 2008
  6. ^ "U.S. Senate Committee on Environment & Public Works, Hearing Statements, 05/18/2005". 7 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
  7. ^ Newkirk, Ingrid. Free the Animals. Lantern Books, 2000. ISBN 1-930051-22-0
  8. ^ Doidge, Norman. The Brain That Changes Itself. Viking Penguin 2007, p. 141.
  9. ^ Johnson, David. Review of The Mind and the Brain: Neuroplasticity and the Power of Mental Force 6 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., curledup.com.
  10. ^ "Constraint-Induced Movement Therapy" 3 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., excerpted from "A Rehab Revolution," Stroke Connection Magazine, September/October 2004.
  11. ^ Sideris, Lisa et al. "Roots of Concern with Nonhuman Animals in Biomedical Ethics" 1 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Institute for Laboratory Animal Research, ILAR Journal V40(1) 1999.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hayvan bakımevi</span>

Hayvan bakımevi veya Hayvan barınağı devlet ya da özel kuruluşlar tarafından işletilen, genellikle sokakta yetişmiş, kaybolmuş ya da sahipleri tarafından terkedilmiş hayvanlara sığınacak geçici bir yer sağlamak için, çoğu ülkede hayvan hakları savunucularının ve hayvan severlerin desteğiyle kurulan barınaklardır. Bazı ülkelerde ise, devletin sağladığı kamu kaynaklarıyla kurulan barınaklar vardır. Çoğunlukla kedi ve köpeklere ev sahipliği yaparlar.

Hayvan hakları, insan harici hayvanların tümünün ya da bir kısmının kendilerine ait bir özerkliğe sahip oldukları ve acıdan kaçınma gibi temel çıkarlarının tıpkı insanların temel çıkarlarının korunduğu gibi korunması gerektiğini savunan fikirdir. Hayvan hakları kavramı, insan harici hayvanların insan amaçlarına uygun düştüğü biçimde kullanılabilecek birer eşya olmadığı, kendi arzuları ve ihtiyaçları olan bireyler olarak muamele görmeleri gerektiği anlamına gelir. Pratikte bu, hayvanların insancıl muamele görmelerinin gerekli olması anlamına gelebileceği gibi, hayvanların tibbi ve kozmetik deneylerde kullanılmasının, eti ya da derisi için öldürülmesinin, eğlence için avlanmasının ve hayvancılık sektöründe hammadde ya da kaynak olarak kullanılmalarının hayvan hakkı ihlalleri olarak tanımlanması anlamına gelecektir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya maymunları</span> mevcut tüm (insan hariç) Amerikalı primatlar

Yeni Dünya maymunları veya yassı burunlu maymunlar (Platyrrhini), bir maymun grubudur. Bu grup Amerika kıtasında yaşayan insan hariç tüm primatları kapsar. Eski Dünya maymunları ve cadı makigiller ile birlikte kuru burunlu maymunlar grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Köpeksi maymunlar</span> primat familyası

Köpeksi maymunlar veya uzun kuyruklu maymungiller (Cercopithecidae), Eski Dünya maymunları grubundan bir maymun familyasıdır. Kuyruklu Eski Dünya maymunlarının (Cercopithecoidea) tek yaşayan familyası ve 135 türü ile en kalabalık maymun familyasıdır. Üyeleri Afrika ve Asya'da yaşamaktadır. En tanınmış cinsleri uzun kuyruklu maymun, babun, şebek, mandril, langur ve uzun burunlu maymunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan refahı</span>

Hayvan refahı, hayvanların fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı ve huzurlu bir hayat sürmelerini sağlamayı amaçlayan bir akım. Hayvanların refahını tespit etmede kullanılan ölçütlerden bazıları davranışlar, fizyoloji, ömür ve üremedir.

<span class="mw-page-title-main">Maymun</span> bazı primatlar için kullanılan terim

Maymun, Primatlar takımındaki kimi memelileri kapsayan bir terimdir. Kimi kullanımlarda terim tüm primatları kapsarken genelde Simiiformes infra takımındaki primatlar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gary L. Francione</span> Amerikalı hukukçu

Gary Lawrence Francione hukuk alanında çalışan Amerikalı akademisyen. Francione, Newark'ta bulunan Rutgers Hukuk Okulu'nda seçkin profesör unvanını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan deneyleri</span> insan-dışı hayvanlar üzerinde yapılan deneysel ve bilimsel çalışmalar

Hayvan deneyleri, insan dışındaki hayvan türleri üzerinde bilimsel amaçlarla gerçekleştirilen prosedürlerdir. Bu bilimsel amaçların başlıcaları:

Hayvan ötanazisi bir hayvanı öldürme veya aşırı tıbbi önlemleri alıkoyarak ölmesine izin verme eylemidir. Ötanazinin nedenleri arasında tedavi edilemez hastalıklar, hayvanı desteklemeye devam edecek kaynakların olmaması veya laboratuvar test prosedürleri yer alır. Ötanazi yöntemleri, minimum ağrı ve sıkıntıya neden olacak şekilde tasarlanmıştır. Hayvan ötanazisi, hayvan katliamından ve haşere kontrolünden farklıdır ancak bazı durumlarda prosedür aynıdır. Hayvanda korku ve endişe oluşturmadan olabildiğince süratli yapılmalıdır. Ötanazi yapan kişiler kullanılan tekniklerin eğitimine, deneyime ve yeterli sertifikaya sahip olmalıdır. Böylece ötanazi ile hayvanın ızdırabı minimuma indirilir.

Animal Aid, 1977'de Jean Pink tarafından kurulan İngiliz bir hayvan hakları örgütüdür. Grup, hayvanların yiyecek olarak tüketilmesi ve tıbbi araştırma için kullanılması da dahil olmak üzere her türlü hayvan istismarına karşı barışçıl bir şekilde kampanya yürütmekte ve hayvanlara zulümden uzak bir yaşam tarzını desteklemekte. Ayrıca hayvanlara uygulanan zulümleri de araştırarak ortaya çıkarmaya çalışır.

Animal Justice Project, grubun türcülük olarak tanımladığı kavrama dayanarak hayvanları korumaya ve aynı zamanda diğer hayvan endüstrilerine karşı mücadele eden uluslararası bir baskı grubudur. Organizasyon, 1 Aralık 2014 tarihinde, Birleşik Krallık ve Avrupa'da tabandan gelen bir aktivizm ve profesyonel hayvan hakları alanlarında deneyim sahibi bir grup kampanyacı ve aktivist tarafından başlatıldı. Kuruluş şu anda hem Birleşik Krallık'ta hem de Amerika Birleşik Devletleri'nde aktiftir ve öncelikle laboratuvarlarda ve çiftliklerde hayvanların ıslah, araştırma ve eğitim için kullanımının kaldırılması için çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Equanimal (organizasyon)</span>

Equanimal, kâr amacı gütmeyen bir İspanyol hayvan hakları kuruluşudur. 2006'da kurulan organizasyon, "Alternativa para la Liberación Animal" ve "Derechos para los Animales" (2002) misyonundan geliyor.

Hayvan hakları hareketi kavramı bazen hayvan özgürlüğü, hayvan kişiliği veya hayvan savunuculuğu hareketi olarak da adlandırılır. insan ve insan olmayan hayvanlar arasında çizilen katı ahlaki ve hukuki ayrıma son veren, hayvanların mülk statüsünde görülmelerine ve hayvan deneyleri gibi araştırmalarda, gıda, giyim ve sirk-yunus parkı gibi eğlence endüstrilerinde kullanılmalarına son vermeyi amaçlayan sosyal bir harekettir.

Humphrey Primatt, İngiliz din adamı ve hayvan hakları yazarıydı. Primatt, "hayvan hakları kavramının geliştirilmesinde en önemli figürlerden biri" olarak tanımlanmıştır.

Hayvan hakları savunucuları ve hayvan özgürlüğü aktivistleri, duyarlı bireylerin insan olmayan hayvanların acıdan kaçınma gibi en temel ihtiyaçlarını, yalnızca tür üyeliği temelinde reddetmenin, ırkçılık veya cinsiyetçiliğe benzer bir ayrımcılık biçimi olduğu görüşündedir. Birçok hayvan hakları savunucusu, hayvanların, menfaatleri yasal korumayı hak eden ahlaki topluluğun bireyleri ve üyeleri olarak görülmesi gerektiğini savunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meet Your Meat</span>

Meet Your Meat, Alec Baldwin tarafından anlatılan, Bruce Friedrich ve Cem Akın tarafından yönetilen Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler (PETA) tarafından oluşturulan fabrika çiftçiliği hakkında 2002 yılında çekilmiş bir belgesel. Belgesel, modern hayvan tarımında hayvanlara yapılan muameleleri inceliyor. Film 12 dakika sürüyor.

<i>Animal Liberation</i>

Animal Liberation, WaxTrax tarafından 21 Nisan 1987 tarihinde PETA'nın yararına yayınlanan bir albümdür.

Mercy For Animals (MFA), 1999 yılında Milo Runkle tarafından kurulmuş, kâr amacı gütmeyen uluslararası bir hayvan koruma kuruluşudur. MFA'nın misyonu, "çiftlik hayvanlarına yönelik zulmü önlemek ve merhametli gıda seçimlerini ve politikalarını teşvik etmektir."

Bu hayvan hakları grupları listesi, hayvan hakları hareketindeki gruplardan oluşmaktadır. Bu tür hayvan hakları grupları, hayvanların araştırma, gıda, giyim ve eğlence endüstrilerinde "kullanılmaması" ve hayvanların insanlarla eşdeğer haklara sahip olması gerektiği gibi görüşleri içeren idealleri doğrultusunda çalışır ve hayvanların mülk statüsüne son vermeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Antrozooloji</span> insan ve insan olmayan hayvanlar arasındaki etkileşimlerin ve ilişkilerin incelenmesi

Antrozooloji, insan-insan-olmayan-hayvan çalışmaları (HAS) olarak da bilinen etnobiyolojinin insanlarla diğer hayvanlar arasındaki etkileşimlerle ilgilenen alt kümesidir. Antropoloji, etnoloji, tıp, psikoloji, sosyal hizmet, Veteriner tıp ve zooloji gibi diğer disiplinler ile örtüşen disiplinler arası bir alandır. Antrozoolojik araştırmaların ana odak noktalarından biri, insan-hayvan ilişkilerinin her iki taraf üzerindeki olumlu etkilerinin ölçülmesi ve bunların etkileşimlerinin incelenmesidir. Antropoloji, sosyoloji, biyoloji, tarih ve felsefe gibi alanlardan akademisyenleri içerir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.