Pürüzlü dişli yunus

Pürüzlü dişli yunus

Pürüzlü dişli yunus

Korunma durumu

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia (Hayvanlar)
Şube:	Chordata (Kordalılar)
Sınıf:	Mammalia (Memeliler)
Takım:	Cetacea (Balinalar)
Alt takım:	Odontoceti
Familya:	Delphinidae(Yunusgiller)
Cins:	Steno
Tür:	S. bredanensis

İkili adlandırma

Steno bredanensis
G. Cuvier, 1828

Pürüzlü dişli yunus
doğal yaşam alanı

Pürüzlü dişli yunus (Steno bredanensis), Steno cinsinde bulunan tek yunus türüdür. Oldukça büyük olan bu yunusa derin ılık ve tropikal sularda rastlanır.

Adlandırma

Pürüzlü dişli yunus türü ilk olarak Georges Cuvier tarafından 1828'de tanımlanmıştır. Bu türün tek başına yer aldığı Steno türünün adı Yunanca 'dar' anlamına gelir ve bu türün ayırtedici özelliklerinden biri olan çenesinin darlığı nedeniyle verilmiştir. Türün adı Cuvier'nin yazmalarını çalışan van Breda'nın anısına verilmiştir. Yunusun adı dişlerinde aşağıya doğru dik olarak inen ince mine çizgilerinden gelmektedir.

Özellikleri

Bu yunus türünün belirgin özelliği konik kafası ve dar burnudur. Yan yüzgeçleri, benzer yunuslara nazaran vücudun daha gerisindedir. Sırt yüzgeci oldukça belirgindir. Denizde iken Dönücü yunus, Pantropik benekli yunusu veya Afalina ile karıştırılabilir.

Dudakları, boğazı ve karnı pembemsi beyazdır. Yanı açık gri, sırtı ve sırt yüzgeci çok daha koyu gridir. Erişkin yunuslar 2,5 m boyunda ve yaklaşık 150 kg. ağırlığındadır.

Bu yunus türü sosyal bir yaşama sahiptir. Grup büyüklükleri genellikle elli yunus kadardır ama 100 yunusa kadar varan gruplar olduğu bildirilmiştir.

Nüfus ve dağılımı

Pürüzlü dişli yunusun nüfusu ve dağılımı çok iyi bilinmemektedir. Bu yunus türü ile ilgili araştırmaların çoğu yaklaşık 150,000 lik bir nüfusa sahip olduğu tahmin edilen doğu Pasifik Okyanusunda yapılmaktadır. Diğer ılık denizlerden de bu yunus türünün bulunduğuna dair bilgiler gelmektedir. Sayıları bilinmeyen yunus grupları Akdeniz'de, Karayip Denizinde, Atlantik Okyanusu ve Hint Okyanusunda yaşamaktadır. Genellikle bu yunuslara kıta sahanlığının ötesinde açık denizde rastlanmaktadır.

Korunma durumları

Bu yunus türü popülasyonunun insan eylemleri sonucu tehdit altında olduğu sanılmamaktadır. Az sayıda yunus Japon balina avcıları tarafından zıpkınla yakalanmıştır. Bir kısım yunus da orkinos avlayan balıkçıların ağlarına yakalanmıştır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:

Steno bredanensis

Hawaii'de Pürüzlü Dişli Yunuslar 28 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

Katil balina, Orka olarak da bilinir, okyanus yunusları ailesinin en iri üyesidir. Yayılım genişliği olarak dünyada en yaygın ikinci memelidir ve tüm okyanuslarda bulunur. Çok yönlü bir yırtıcıdır ve balık, deniz kaplumbağası, kuş, fok, köpek balıkları ve hatta diğer genç ve küçük yunusları yer. Bu şekilde deniz besin zincirinin en üst noktasındadır. Katil balina ayrıca diğer balinalara özellikle gri balinalara da saldırır.

<span class="mw-page-title-main">Yunusgiller</span> balina familyası

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.

Bayağı yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasının tipik cinsi Delphinus'u oluşturan iki yunus türünün ortak adıdır.

Haliç yunusu ya da Tucuxi Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika'nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" adı Tupi dilindeki tuchuchi-ana sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. Amazon nehir yunusu gibi gerçek nehir yunusları ile benzer coğrafi bölgelerde bulunmasına rağmen haliç yunusu genetik olarak nehir yunuslarına benzememektedir ve deniz yunusları (Delphinidae) familyasında yer almaktadır. Fiziksel olarak, özellikle de denizde bulunan tipi afalinaya benzer. Ancak yeteri kadar yakın olmadığı için kendi cinsi Sotalia altında sınıflanmıştır. Ayrıca gri yunus, gri nehir yunusu, Guyana nehir yunusu, Amerika ırmak yunusu, Sotali, Bufeo negro ve Bufo negro adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alaca yunus</span>

Alaca yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biri.

Beyaz başlı yunus, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Benguela yunusu</span>

Benguela yunusu ya da Heaviside yunusu Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biridir. Namibya kıyısında ve Güney Afrika'nın batı kıyısında bulunur. Haviside yunusu ve Güney Afrika yunusu diye de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik dönücü yunusu</span>

Atlantik dönücü yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve Atlas Okyanusu'nda bulunur. Aynı zamanda Clymene yunusu, miğfer yunusu ve kısa burunlu dönücü yunus adları da verilmektedir.

Çizgili yunus Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış olan bu yunus türüne aynı zamanda Euphrosyne yunusu ve mavi beyaz yunus adları da verilmektedir.

Dönücü yunus, dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen küçük bir yunustur. Sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınmıştır. Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Uzun burunlu dönücü yunus ve pantropik dönücü yunusu diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pantropik benekli yunusu</span> Memeli türü

Pantropik benekli yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

Sarawak yunusu ya da Fraser yunusu Pasifik Okyanusu'nun derin sularında ve kısmen Hint Okyanusu ile Atlantik Okyanusu'nda yaşayan, Yunusgiller familyasından bir yunustur.

Boz yunus, gri yunus ya da Risso yunusu, Grampus cinsinde yer alan tek yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Gölgeli yunus</span> Yunus türü

Gölgeli yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biri. Güney Yarımküre'nin kıyısularında yaşayan gölgeli yunus oldukça akrobatiktir ve insanlara sokulmayı çok sever. İlk olarak 1828'de John Edward Gray tarafından tanımlanmıştır. Pasifik beyaz yanlı yunusu ile genetik açıdan çok yakından akrabadır ancak günümüzde geçerli olan bilimsel görüşlere göre ayrı türler olarak sınıflandırılmışlardır.

Siyah çeneli yunus ya da Peale yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Bu küçük yunus türü Güney Amerika'nın en güneyinde yer alan Ateş Toprakları'nın çevresindeki sularda yaşar.

True gagalı balinası veya True iki dişli balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Adı, bu balina türünü ilk tarif eden zoolog Frederick William True tarafından verilmiştir.

Bering denizi gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü.

Pasifik beyaz yanlı yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Çok hareketli olan bu yunus türü Kuzey Pasifik Okyanusu'nun serin ve ılık sularında bulunur.

Sırt yüzgeçsiz liman yunusu yedi liman yunusu türünden biridir. Popülasyonun çoğu Kore Yarımadası'nda Sarıdeniz ile Doğu Çin Denizi'nde yaşar ancak Şanghay yakınlarında Jiuduansha'da Çin'in Yangtze Nehrinin ağzında yaşayan tatlısu popülasyonu da bulunmaktadır. Genetik araştırmalar bu liman yunusu türünün musurgillerin yaşayan türleri arasında en bazal üyesi olduğunu göstermektedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.