İçeriğe atla

Oyuncak bebek evi

Zürih Oyuncak Müzesi'ndeki bir bebek evi.
Bebek evi mobilyaları

Oyuncak bebek evi (minyatür bebek evi), çocuk oyuncağı veya yetişkinleri için el uğraşı, koleksiyon nesnesi veya eğlence aracı olarak üretilmiş maket ev.

Minyatür evler, ilk defa 16. yüzyılda yetişkin erkek koleksiyoncular tarafından sahibinin servetini ve toplumsal statüsünü sergilemek amacıyla birer gösteriş nesnesi olarak yapılmışlar; 17. yüzyılda gelişmiş Avrupa ülkelerinde seçkin sınıftan kadınlar günlük işlerinden uzaklaşıp düşsel bir dünya kurmak için bebek evleri üretmiştir.

Zamanla özellikle kız çocuklarına yönelik eğitici ve öğretici araçlar olarak üretilen bebek evleri, Sanayi Devrimi ve II. Dünya Savaşı'ndan sonra seri olarak üretilmiştir.

Geçmişi

Minyatür evler, ilk olarak, nadire/merak kabinesi geleneğinin uzantısı olarak, ilginç nesneler barındırmak ve sahibinin varlığını ve zenginliğini sunmak üzere ortaya çıkmıştır. Bugün bilinen haliyle en eski örnek, Bavyera dükü 5. Albert'e ait olan dört katlı malikânenin minyatür ölçekli kopyasıdır.[1] Münih Bebek Evi olarak adlandırılan bu ev, 1558 yılına tarihlendirilir, 1674'teki bir yangında yanmış ve günümüze gelememiştir.[2]

16. ve 17. yüzyılda, başta Almanya olmak üzere İngiltere, Hollanda gibi dönemin güçlü sanayi ülkelerindeki seçkin ve varlıklı erkekler tarafından oyuncak bebek evleri üretilmiştir. Bu evlere bir diğer örnek, Szczecin Bebek Evi'dir. II. Pomerania düküne ait bir evin minyatürü olan bu minyatür ev, 1610 yılına tarihlendirilmiştir.[1]

Çocuklar için tasarlanmış ilk bebek evleri, Oyuncak Şehri olarak bilinen, Almanya'nın Nuremberg şehrinde üretilmiştir. Başlangıçta tek bir mutfaktan ibaret olan ve kız çocuklarının evcilik oyunu oynamasını ve bu sayede ev işlerini öğrenmesini sağlayan evlerdi. Zamanla çok odalı ve çok katlı bebek evleri üretildi.

17. ve 18. yüzyıllarda Hollanda'da, Almanya'dakilerden daha detaylı çalışılmış ve daha büyük bebek evleri üretildi. Bunları üretenler, seçkin sınıftan kadınlardı ve bu minyatür evler ve içindekiler, sahiplerinin gerçek evlerinin ve ev eşyalarının minyatür ölçekli kopyalarıydı. Seçkin kadınlar, günlük işlerinden uzaklaşmak ve düşsel bir dünyada hayaller kurmak için bu evleri ürettiler. Bu evler, ideal bir Hollanda evini; bu evin içindeki kadınların eş, anne ve ev idarecisi olarak konumlarını üç boyutlu bir şekilde görselleştirmektedir.

17. yüzyıl bebek evlerinin bir örneği, 1676 yılına tarihlendirilen Petronella de la Court Evidir. Utrecht'teki Merkez Müze'de (Centraal Museum) sergilenmektedir. Amsterdamlı bir ipek tüccarının karısı olan Petronella de la Court'a ait olan ve yapımının 20 yıl kadar sürdüğü tahmin edilen bu bebek evinin özelliği, içinde farklı işlevlere sahip 10 odasının olması (çamaşır odası, mutfak, bebek odası, oturma odası, yatak odası, müzik odası, sanat odası) ve odalarda yaklaşık 1600 nesnenin ve 20 kadar porselen bebeğin bulunmasıdır.

18. yüzyılda Avrupa'da daha gerçekçi dış cepheye sahip daha küçük oyuncak evler ortaya çıktı. İlk oyuncak bebek evlerinin tamamı el yapımıydı, ancak Sanayi Devrimi ve II. Dünya Savaşı'ndan sonra giderek daha fazla seri üretildi ve daha uygun fiyatlı hale geldi. Bu bebek evleri, kendinden önceki bebek evlerinden farklı olarak, sahibinin iç dünyasını yansıtmak veya otobiyografik anlatısını sunmak gibi amaçlara hizmet etmedi; çocuklara evcilik oynama imkanı tanıyan nesneler olarak varlık buldu.

Ünlü oyuncak bebek evleri

  • Münih Bebek Evi
  • Petronella Dunois Bebek Evi
  • Petronella de la Court Bebek Evi
  • Petronella Oortman Bebek Evi
  • Carrie Stettheimer Bebek Evi
  • Colleen Moore Peri Kalesi
  • White Ladies House
  • Jesse Bebek Evi

Kaynakça

  1. ^ a b Şumnu, U. (2024). "Büyük Hikâyelerin Küçük Mekânları: Minyatür Bebek Evleri". Online Journal of Art and Design, 12(1). 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024. 
  2. ^ Kraft, Carolyn Mohler (Mayıs 2010). "History of Miniatures, Part III". The Miniature Way. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 

Ayrıca bakınız

  • Oyuncaklar listesi
  • Ahşap oyuncaklar listesi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eyüp oyuncakçılığı</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde üretilmiş olan geleneksel oyuncaklara verilen isim

Eyüp Oyuncakçılığı Eyüpsultan semtinde gelişen ve 1950'lere kadar süren, atık malzemelerden oyuncak üretimi geleneği.

<span class="mw-page-title-main">Kitap</span> ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiş, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütünü

Kitap ya da betik, bir kenarından birleştirilerek dışına kapak takılmış, yani ciltlenmiş kâğıt, parşömen, vb. malzemeden üretilmiş üzeri baskılı sayfaların bir araya gelmesiyle oluşan okumalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak</span> pek çok varlığın takliti olan ve genellikle çocuklar tarafından kullanılan nesnelerdir

Oyuncak; genellikle çocuklar tarafından oyun oynarken kullanılan her türlü nesnedir. Pek çok oyuncak gerçek bir varlığın taklidi şeklindedir; ancak oyuncaklar, çeşitli anlamlar yüklenmiş basit nesneler de olabilir. Örneğin bir çocuk üzerine bindiği bir değneği hayalinde bir ata, elindeki taşı bir otomobile dönüştürebilir. Bunun yanı sıra elektronik ve mekanik parçalardan oluşan, çok karmaşık oyuncaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Anne</span> çocuğun dişi ebeveyni

Anne ya da ana, bir çocuğu doğuran, bakımını üstlenen veya kendi doğurmadığı bir çocuğu evlat edinen ve bakımını üstlenen kadın. Genlerin yarısı anneden gelir. Bir çocuğu evlat edinen veya eşinin kendinden olmayan çocuklarına annelik yapan kadınlara üvey anne denir. Tanımlama amacıyla kullanılan bu terim çocuklar veya ebeveynler tarafından tercih edilmeyebilir. Bu durumda üvey olsun ya da olmasın ilgili şahıs, anne olarak adlandırılır. Bir çocuğun dünyaya gelmesinde yumurta hücresi kullanılan ve genellikle çocuğu dünyaya getiren anneye öz anne, tıbbi olarak da fizyolojik anne denir. Yumurta hücresini sağlamayan ve başka bir annenin çocuğunu dünyaya getiren kişiye de taşıyıcı anne denir. Taşıyıcı anneler, genellikle annelik haklarından feragat ederler ve bu işlemi, ya çocuk sahibi olamayan bir yakınlarına yardımcı olmak ya da maddi kazanç elde etmek için uygularlar.

<span class="mw-page-title-main">Animizm</span> Nesnelerin, yerlerin ve yaratıkların hepsinin ayrı bir ruhani öze sahip olduğuna dair dini inanç

Animizm ya da Canlandırmacılık, doğanın bir bütün olarak ve her varlığın teker teker maddi varlığının ötesinde bir de ruha sahip olduğunu kabul eden görüş. Animizm, hayvanları, bitkileri, kayaları, nehirleri, hava sistemlerini, insan eserlerini ve bazı durumlarda sözcükleri canlı, fail ve özgür iradeye sahip olarak kabul eder. Animizm bir din olmaktan öte bir din sistemidir. Animizm, mantıksal temellerin ve prosedürlerin ötesinde doğaüstü evrene odaklanan metafizik bir inançtır ve özellikle maddi olmayan ruh kavramına odaklanır.

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi, Türkiye'nin ilk oyuncak müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Lebensborn</span>

Lebensborn e.V., Nazi ırk temizliğine ve sağlık ideolojisine dayanan "ırksal olarak saf ve sağlıklı" olarak sınıflandırılan kişilerin abartılı ilişkiler yoluyla "Aryan" çocukların doğum oranlarını yükseltmek amacıyla Nazi Almanyası'nda SS tarafından başlatılan ve devlet tarafından desteklenen kayıtlı bir birliktir. Reichsführer-SS Heinrich Himmler tarafından geliştirilerek hayata geçirildi.

<span class="mw-page-title-main">Minyatür</span> kendine has bir biçimi olan resim

Minyatür, kendine has bir biçimi olan resim çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Matruşka</span>

Matruşka, Rus yapımı bir oyuncak bebek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Amigurumi</span>

Amigurumi, Japonya kökenli bir el işi tekniği.

<span class="mw-page-title-main">Windsor Kalesi</span> Britanya monarşisinin resmi ana rezidanslarından birisi

Windsor Kalesi, dünyanın hususi ikametgâha tahsis edilmiş ve tarihin en uzun süreli ikâmet halinde bulunan sarayıdır.

Antalya Oyuncak Müzesi, 23 Nisan 2011'de açılan Antalya Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı bir oyuncak müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak bebek</span>

Bebek, bir insanı model alarak yapılan çocuk oyuncağı.

<span class="mw-page-title-main">Mattel</span> Kaliforniya merkezli bir oyuncak üretim şirketi

Mattel, Inc. dünya çapında tanınmış Kaliforniya merkezli bir Amerikan oyuncak üreticisidir ve birçok ikonik oyuncak markasının sahibidir. Mattel, gelir bakımından Lego Group'tan sonra dünyanın en büyük ikinci oyuncak üreticisidir. Şirket, birçok ikonik marka ve ürün ile küresel oyuncak pazarında önemli bir yer tutmaktadır. 2008'de Fortune 500'de 413. sırada yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda kadının toplumdaki yeri</span>

Osmanlı İmparatorluğu'nda kadının toplumdaki yeri geleneksel ve dinsel birçok nedenden dolayı kısıtlıdır. Bu tutum Tanzimat Dönemi'ne kadar devam etmiş olup Tanzimat döneminin getirdiği eşitlik anlayışı kadın ile erkek arasındaki eşitsizliklere de yansımıştır. Tanzimat döneminde kâğıt üzerinde eşitlik sağlansa bile uygulamada önceki tutum devam etmiştir. Osmanlı'da hukuk kurallarının İslami kaynaklarca belirlenmesi kadın hakları üzerinde de etkisini göstermiştir. Ayrıca Türklerin Orta Asya kökenli olmasından dolayı İslamiyet öncesi dönemlerdeki Türk kültürü, Osmanlı döneminde kadınların sahip oldukları hakların kısıtlı olmasına neden olmuştur. Teokratik ve monarşik rejimli Osmanlı İmparatorluğu'nda şeriat hükümlerinin etkili olması kadınları ev yaşamına itmiştir. Osmanlı'da miras konusunda da kadınların erkeklere oranla daha az miras payına sahip olduğu gözlenmiştir. Osmanlı Mahkemelerinde 2 kadın ancak bir erkeğe denk tutulmuş, dini eğitimde ise kız-erkek ayrımı yapılmayıp kız çocukları sıbyan mekteplerinde eğitim görmüşlerdir. Köydeki kadınlar ise erkekler gibi tarlalarda çalışarak evini yönetip, halı ve kilim dokumasına karşın asla erkekler ile eşit haklara sahip olmamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Minyatür raylı taşımacılık</span> Modelleme

Minyatür raylı taşımacılık veya model trenler demiryolları ve ilintili olarak kullanılan alet, edevat, yapı ve aygıtların belirli ölçeklerde küçültülerek yeniden yapılması amacını güden zevk için yapılan bir uğraştır.

<span class="mw-page-title-main">Melanie Klein</span>

Melanie Klein Avusturya asıllı İngiliz psikanalist. Çağdaş psikanaliz ve çocuk psikolojisi alanların etkili olan Klein, serbest oyun gözlemleri sayesinde çocuğun bilinçaltına ilişkin içgörüler sahibi olabileciğini göstererek iki ya da üç yaşlarındaki çocuklarına psikanaliz edilmesinin önünü açmıştır. Aynı zamanda Nesne İlişkileri Okulu'nun kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Münih Residansı</span>

Residenz, Münih'in merkezinde, Bavyera'nın Wittelsbach hükümdarlarının eski kraliyet sarayıdır. Residenz, Almanya'nın en büyük şehir sarayıdır ve bugün mimarisi, oda süslemeleri ve eski kraliyet koleksiyonlarından sergilenen sergileriyle ziyaretçilere açıktır. Residenz, 1918 yılına kadar Wittelsbach hanedanının eviydi. Binaların geçmişi, Neuveste'nin Münih'in surlarla çevrili bölümünde inşa edildiği 1385 yılına dayanmaktadır. 16. yüzyılda Antiquarium ve başka bir kanat eklenerek Grottenhof avlusu oluşturuldu. Kaiserhof 17. yüzyılda eklendi. Barok ve Rokoko dönemlerinde yeniden yapılandıktan sonra, topluluk 19. yüzyılda Königsbau ve Festsaalbau tarafından çevrelenmiştir.

Cinsiyet rolleri, erkekler ve kadınlar için uygun davranış beklentileri yaratan, kültürel olarak etkilenen stereotiplerdir. Bu rollerin anlaşılması, daha dört yaşındaki çocuklarda belirgindir. 3 ila 6 ay arasındaki çocuklar, erkek ve kadın yüzleri arasında ayrım yapabilir. On aya kadar, bebekler belirli nesneleri dişiler ve erkeklerle ilişkilendirebilir, örneğin çekiç erkeklerle veya atkı dişilerle ilişkilendirebilir. Cinsiyet rolleri medya, aile, çevre ve toplumdan etkilenir. Bir çocuğun cinsiyet rollerine ilişkin anlayışı, akranlarıyla nasıl sosyalleştiğini ve ilişki kurduğunu etkiler . Biyolojik olgunlaşmaya ek olarak çocuklar, aile yapısına, doğal oyun modellerine, yakın arkadaşlıklara ve okul hayatının kalabalık sosyal ormanına gömülü, cinsiyete özgü bir dizi sosyal ve davranışsal norm içinde gelişirler . Çocuklukta karşılaşılan toplumsal cinsiyet rolleri, bireyin benlik kavramının şekillenmesinde büyük rol oynar ve bireyin yaşamının ilerleyen dönemlerinde ilişkiler kurma biçimini etkiler.

Anadolu Oyuncak Müzesi, Antalya'nın Kepez ilçesinde bulunan oyuncak müzesi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.