İçeriğe atla

Oyuncak

Oyuncak at

Oyuncak; genellikle çocuklar tarafından oyun oynarken kullanılan her türlü nesnedir. Pek çok oyuncak gerçek bir varlığın taklidi şeklindedir; ancak oyuncaklar, çeşitli anlamlar yüklenmiş basit nesneler de olabilir. Örneğin bir çocuk üzerine bindiği bir değneği hayalinde bir ata, elindeki taşı bir otomobile dönüştürebilir. Bunun yanı sıra elektronik ve mekanik parçalardan oluşan, çok karmaşık oyuncaklar da mevcuttur.

Oyun ve oyuncağın tarihi insanlık kadar eskidir. Tıpkı hayvanlar gibi, ilk insanlar da muhtemelen doğadaki pek çok nesneyi oyuncak olarak kullanmışlardır. Ancak sırf oyun amaçlı olarak üretilen ilk nesnelerin top, uçurtma ve yoyo olduğu kabul edilir.[1]

Tarihçe

Cakarta'da eski bir futbol topu

Arkeolojik kazılarda, Sümerlere ait, MÖ 2600 yıllarından kalma, insan ve hayvan şeklinde nesneler bulunmuştur.[1] Hindistan'da ise MÖ 2500 yıllarına ait, tekerlekli hayvan figürleri bulunmuştur.[1] Oyuncak kavramından bahseden en eski kayıt ise, tahta ve terrakottadan yapılmış yoyoları anlatan, MÖ 500 yıllarına ait bir Antik Yunan belgesidir.[1] Bununla birlikte yoyo çok daha önce Çin'de ortaya çıkmıştır ve yine Çin'de MÖ 1000 yıllarında, günümüzde dahi oldukça popüler olan uçurtmalarla oynandığı bilinmektedir.[1]

MÖ 2. yüzyılda Mısır'da topaç ve misket biliniyordu. Yine aynı dönemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur. Eski Yunan, Roma ve Çin'de de kilden yapılıp fırınlanmış, hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilinmektedir. Seri olarak üretilen ilk tahta bebekler ise 1700'lerin Almanyasına aittir. Osmanlı döneminde Eyüpsultan'da, hayvan bağırsağından yapılmış balonlar, tahta topaçlar, çemberler, tefler, toprak düdükler satıldığı bilinmektedir.

Kullanım

Oyuncak ayılar

Çocuk, bebekliğinden başlayarak oyuncaklarla oynayarak dünyayı anlamlandırır ve eğlenir. Çocuk, hayal dünyasına bağlı olarak kendi oyuncaklarını bulur veya imal eder. Tektip satılan oyuncaklar harcıalemdir. Çocuk, büyüklerini taklit ederek büyüdüğü için, büyüklerin kullandığı araç gereçlerin benzerleri ile oynamaktan zevk alır.

Çok basit nesneler oyuncak olarak kullanılabilir. Örneğin Üçtaş gibi oyunlar sadece taşlarla oynanır. teknolojideki ilerlemelere bağlı olarak oyuncaklar da çok kapsamlı bir evrim geçirmişlerdir. Günümüzde sesli ve hareketli robotlar, uçabilen helikopterler, oyun konsolları gibi çok gelişmiş oyuncaklar bulunmakla birlikte; oyuncak ayı, top veya atlama ipi gibi basit oyuncaklar da popülerliğini yitirmemiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "toy." 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Encyclopædia Britannica. Erişim: 29 Aralık 2013.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kukla</span>

Kukla, tek aktörlü, üç boyutlu, taklit ve söze, karşılıklı konuşmaya dayalı geleneksel seyirlik oyunu.

<span class="mw-page-title-main">Abaküs</span> Hesaplama aracı

Abaküs, sayı boncuğu, çörkü veya eski adıyla mihsap, basit toplama ve çarpma işlemleri için kullanılan, aritmetik hesaplamaları yapmaya yardımcı bir alet. Boncukların sayılması şeklinde çalışır. İlköğretim sınıflarında matematik dersine yardımcı olması amacıyla da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Eyüp oyuncakçılığı</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde üretilmiş olan geleneksel oyuncaklara verilen isim

Eyüp Oyuncakçılığı Eyüpsultan semtinde gelişen ve 1950'lere kadar süren, atık malzemelerden oyuncak üretimi geleneği.

<span class="mw-page-title-main">Amfitiyatro</span>

Amfitiyatro, Roma uygarlığında gösteriler, gladyatör ve vahşi hayvan oyunları için kullanılan, daire ya da elips biçimli, yükselen tribünlerden oluşan bir kamu yapısıdır. Modern anlamdaki en eski örnekleri Etruria ve Campania'da MÖ 1.yüzyıl başlarında inşa edilmiştir. Arena, kanlı gösterilerin sergilendiği alanlardır. Vahşi hayvanlar birbirlerini parçalar, insanlar birbirleriyle ya da vahşi hayvanlarla dövüşürlerdi. Genellikle ölümle sonuçlanan bu acımasız dövüşlerin büyük bir izleyici kitlesi vardı. Arena ayrıca suyla doldurularak çeşitli gösteriler yapılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Çocuk oyunu</span> çocuklara yönelik oyun

Çocuk oyunları, genellikle çocukların oynadığı ancak bazen yetişkinlerin de eşlik ettiği veya kendi aralarında oynadığı oyunlardır. Bazı oyunlar için açık alan gerekirken diğerleri bina içerisinde oynanabilir. Tek kişilik çocuk oyunları olduğu gibi onlarca kişi ile oynanan oyunlar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Zar</span>

Zar; çoğunlukla küp şeklinde, her bir yüzünde 1-6 arası rakamlardan birini temsil eden sayıda nokta bulunan, rastgele sayı üretmeye yarayan araç. Kemik, fildişi, plastik vb. maddelerden üretilir. Genellikle şans oyunlarında veya kura çekmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gordion Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Gordion Müzesi, Ankara'nın Polatlı ilçesinin Yassıhüyük köyündedir. Müzede Kral Midas'ın tümülüsü bulunmakla birlikte Kral Midas'ın kafatası sonradan Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne götürülmüştür. İskeletinin ise sonradan kaybolduğu iddia edilmektedir.

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi, Türkiye'nin ilk oyuncak müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yoyo</span> Oyuncak

Yoyo, bir dingil ile birleştirilmiş iki diskten ve dingil etrafına sarılan ipten oluşan bir oyuncak. İpin bir ucundan tutularak, oyuncağın yukarı aşağı hareket edecek şekilde sallanması şeklinde oynanır.

<span class="mw-page-title-main">Matruşka</span>

Matruşka, Rus yapımı bir oyuncak bebek türüdür.

<i>Cin Ali</i> Çocuk hikaye serisi

Cin Ali, Türkiye'de ilkokul öğrencilerine okumayı kolay öğretmek amacıyla geliştirilmiş 10 kitaplık hikâye serisi ve bu serinin kahramanı olan çöp adam karakterin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atlıkarınca</span>

Atlıkarınca, yere sabitlenmiş bir eksen etrafında döndürülen bir platform veya askılara takılı oyuncak atlar, uçaklar, arabalar gibi nesnelerden oluşan büyük bir oyuncak ve eğlence aracı.

<span class="mw-page-title-main">Tekerlek</span> Daire veya çember şeklindeki taşımacılık aracı

Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Topaç</span>

Topaç, çoğunlukla köşeleri yuvarlatılmış koni şeklinde, sivri ucu üzerinde ve dikey bir eksen etrafında dönen oyuncak. Çalışma prensibi ve fiziksel özellikleri jiroskopa benzer. Dönen bir topaca hafifçe vurulursa eğimli bir şekilde daireler çizmeye başlar. Bir topaç eğimli halde döndürülürse kısa süre sonra dik duruma gelir ve sürtünme nedeniyle durana kadar döner.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimat</span> savunma savaşı ve üsler için tasarlanan savunma yapıları

Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Beşik</span>

Beşik, yenidoğan bebeklerin ve emekleyip yürümeye başlayan ufak çocukların yatması için kullanılan sabit ya da sallamalı, çocuğun düşmemesi için genellikle parmaklıklı karyola benzeri yatak aracı. Bütün dünya halklarında farklı stillerde beşik tipleri görülür. Taşınabilen sebetli beşik türü de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak bebek</span>

Bebek, bir insanı model alarak yapılan çocuk oyuncağı.

Koçumbeli Yamaç Yerleşmesi, Ankara il merkezinin güneybatısında, eski Yalıncak Köyü'nün 1,5 km kadar güneyinde, günümüzde ODTÜ arazisi içinde kalan bir yamaç yerleşmesidir. Ahlatlıbel'in 2 km kuzeyindedir. Ahlatlıbel'le aralarında bir sıra tepe vardır.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak bebek evi</span>

Oyuncak bebek evi , çocuk oyuncağı veya yetişkinleri için el uğraşı, koleksiyon nesnesi veya eğlence aracı olarak üretilmiş maket ev.