İçeriğe atla

Oyratça

Oyratça
ᡆᡕᡅᠷᠠᡑ
ᡘᡄᠯᡄᠨ
Oirad kelen
ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ
ᠬᠡᠯᠡᠨ ᠦ
ᠣᠶᠢᠷᠠᠳ
ᠠᠶᠠᠯᠭᠤ
Mongγol kelen-ü Oyirad ayalγu
Ana dili olanlarMoğolistan, Rusya, Çin, Kırgızistan[1]
BölgeHovd, Uvs,[2] Bayan Ölgii,[3] Kalmukya, Sincan, Kansu, Çinghay
Etnisite638.272 - Oyrat
Konuşan sayısı368.000, etnik nüfusun %58'i  (2007–2010)
Dil ailesi
Moğol dilleri
  • Orta Moğol dilleri
    • Oyratça
Yazı sistemiTodo (Çin: resmi değil), Kiril (Rusya: resmi)
Resmî durumu
Resmî dilKalmukya, Rusya; Çinghay'daki Haixi Moğol ve Tibet Özerk İli, Çin; Bayangolin Moğol Özerk İli ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Bortala Moğol Özerk İli, Çin
Dil kodları
ISO 639-2xal
ISO 639-3Çeşitli:
xal – Modern Oirat
xwo – Written Oirat
Glottologkalm1243[4]

Oyratça (Todo: ᡆᡕᡅᠷᠠᡑ
ᡘᡄᠯᡄᠨ
, Oirad kelen, Kalmukça: Өөрд, Őrd; Moğolca: MoğolcaОйрад, Oirad) Moğol grubuna ait bir dil. Akademisyenlerin kimi Oyratça'yı ayrı bir dil olarak görürken[5] kimisi de onu Moğolcanın bir lehçesi olarak görür.[6] Oyratça'yı konuşanlar, Moğolistan'ın en batısı,[7] Çin'in kuzeydoğusu[7] ve Kalmukların yoğun olarak yaşadığı Hazar Denizi kıyısında yer alan Rusya'ya bağlı Kalmukya'ya kadar dağılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Svantesson et al. 2005: 148
  2. ^ Svantesson et al. 2005: 141
  3. ^ Coloo 1988: 1-6
  4. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Oirad-Kalmyk". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  5. ^ Birtalan 2003. Note that she is not altogether clear about that matter as she writes: "For the present purpose, Spoken Oirat, from which Kalmuck is excluded, may therefore be treated as a more or less uniform language." (212). See also Sanžeev 1953
  6. ^ Sečenbaγatur et al. 2005
  7. ^ a b Sečenbaγatur et al. 2005: 396-398

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hüma Hatun</span> II. Muradın eşi ve  Fatih Sultan Mehmedin validesi. Valide Hatun (1444 -1446)

Hüma Hatun, Osmanlı padişahı II. Murat'ın eşi ve Fatih Sultan Mehmed’in annesi.

<span class="mw-page-title-main">Urduca</span> Pakistanın iki resmî dilinden biri

Urduca, Hindustani dilinin Pakistan'da kullanılan standart biçimine verilen isim. Pakistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde de resmî dilidir. Hintçe ve Urdu Hindustani adlı dilin iki ayrı standart biçimi olarak kabul edilmekle beraber Urduca özellikle Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyinde Müslümanların daha yoğun olduğu yerlerde konuşulmakta ve Hintçeye kıyasla daha fazla Farsça aktarma sözcük içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Altay dilleri</span> bir dil ailesi

Altay dilleri ilk olarak 18. yüzyılda ileri sürülmüş Avrasya'da yaygınca konuşulan Türk dilleri, Moğolca, Tunguzca ve bazen Japonca, Korece ve Aynu dillerinin ortak bir ataya sahip olduklarını savunan varsayımsal bir dil ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Almanlar</span> Almanya vatandaşları

Almanlar, Almanya'nın yerlileri veya sakinlerine ve bazen daha geniş olarak Almanca kökenli bir dili veya Almanca dilini anadili olarak konuşan kişilere denir. Almanya anayasası Almanya'da yaşayanları Alman vatandaşı olarak tanımlar. Bugün, Alman dili, Alman kimliğinin birincil kriteri olarak görülmektedir. Dünyadaki toplam Alman sayısına ilişkin tahminler 100 ile 150 milyon arasında değişmektedir ve çoğu Almanya'da yaşamaktadır.

İslam peygamberleri, İslâm dininde Âdem ile başlayıp Muhammed ile son bulan ve peygamber oldukları kabul edilen dinî şahsiyetlere denir.

<span class="mw-page-title-main">Moğolca</span> Moğol yerlisinin konuştuğu dil

Moğolca, Moğolistan ve civardaki bazı özerk bölgelerde resmî dil olan Asya dilidir.

Bireyci anarşizm, farklı geleneklerden oluşan bireyci anarşizm bireysel bilincin ve bireysel çıkarın, herhangi bir kolektif organ ya da kamu otoritesi tarafından engellenmemesi gerektiğine inanır.

<span class="mw-page-title-main">Ural-Altay dil ailesi</span> Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotez

Ural - Altay Dil Ailesi, 19. yüzyılda ve bazı ülkelerde 20. yy ortalarına kadar yaygın biçimde kabul edilen, Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotezdir. Günümüzde ise dil bilimciler arasında bu dillerin birbiriyle alakası olmadığı ve Ural-Altay dil ailesinin gerçek olmadığı konusunda fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sting</span>

Gordon Matthew Thomas Sumner ya da tanındığı sahne adıyla Sting, İngiliz müzisyen, aktivist ve oyuncudur. 1977'den 1986'da dağılana kadar new wave grubu The Police'in solisti, baş şarkı yazarı ve basçısıydı. 1985'te solo kariyerine başladı ve müziğinde rock, caz, reggae, klasik, new-age ve worldbeat unsurlarına yer verdi.

<span class="mw-page-title-main">Maltaca</span> Maltanın resmî dili

Maltaca (Malti), Maltalılar tarafından kullanılan, Malta ve Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden birini oluşturan Latinleşmiş Sami dili. Latin alfabesi kullanılarak yazılan dilin kökenleri tarihi Sicilya Arapçasına dayanmakta olup, tarih boyunca Latin dilleri ve İngilizceden yoğun ödünçlemeler almıştır. İlk olarak 15. yüzyılda yazılmaya başlanmış dil, 1934'te Malta'nın resmî dili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî</span> Türk tasavvuf âlimi ve şair (1207–1273)

Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, Celâleddin Muhammed Rumi, ayrıca Celaleddin Muhammed Belhî veya yaygın adlarıyla Mevlânâ veya Rumi, 13. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir Fars tasavvufçu, ilahiyatçı ve Sufi bir mistik şairdir. Mevlana'nın etkisi ulusal sınırları ve etnik ayrımları aşar: onun manevi mirası son yedi yüzyıldır İranlılar, Tacikler, Türkler, Yunanlar, Peştunlar, Orta Asya ve Hint Yarımadası Müslümanları tarafından büyük ölçüde takdir edilmektedir. Şiirleri dünya dillerinin çoğuna geniş çapta çevrilmiş ve çeşitli biçimlere aktarılmıştır. Mevlana, Amerika Birleşik Devletleri'nde "en popüler şair" ve "en çok satan şair" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İç Moğolistan</span> Çinin kuzeydoğusunda özerk bölge

İç Moğolistan ya da resmî adıyla İç Moğolistan Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk bölge. Ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunda bulunur. Kuzeyde Moğolistan, doğuda Heilongjiang, Jilin ve Liaoning, güneyde Hebei, Şansi ve Şensi yönetim bölgeleri ile Ningxia özerk bölgesi, batıda da Gansu yönetim bölgesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 1.183.000 km², yönetim merkezi Huhhot'tur. Nüfus; 24.049.155 (2020).

İnterlingua, Uluslararası Yapay Dil Derneği (IALA) tarafından 1951 yılında tasarlanmış bir dildir. Genel olarak biyolojik adlandırmada kullanılır. İnterlingua basit bir dilbilgisi yapısını en çok sayıdaki dilin sözcük dağarcığı ile buluşturmayı amaçlayan, yüz milyonlarca insanın ilginç bir şekilde anlayabildiği bir dildir. Aynı şekilde doğal dilleri ayırmak için bir referans olarak da kullanılabilir ve kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tunguz dilleri</span>

Tunguzca veya Tunguz dilleri, Sibirya, Moğolistan ve Mançurya'da konuşulan bir dil grubu. Bu dil grubuna ait dillerin günümüzde sadece 75,000 konuşanı bulunmaktadır ve ölü bir dil olma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Irk, toplum tarafından genellikle farklı görülen biyolojik, fiziksel ve sosyal niteliklere göre insanların gruplandırılmasıdır. Terim öncelikle ortak bir dil konuşanları ve sonrasında belirli milliyetten insanları anlatmak için kullanılmıştır. On yedinci yüzyıl itibarıyla bu terim fiziksel (fenotipik) özellikleri işaret etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Modern bilim ırk terimini sosyal bir inşa olarak görmektedir. Sosyal inşa bireyin toplum tarafından koyulmuş kurallara dayanan kimliğidir. Her ne kadar kısmen gruplar arasındaki fiziksel benzerliklere bağlı olsa da ırk terimi fiziksel ya da biyolojik bir anlam taşımamaktadır.

Lie to Me, 21 Ocak 2009 tarihinde Fox Broadcasting Company'de gösterilmeye başlanan ABD televizyon dizisi. Dizide Dr. Cal Lightman ve meslektaşları, beden dili ve mikro ifadeler aracılığıyla yerel veya federal soruşturmaları desteklemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Eski Usul ve Yeni Usul tarihler</span> Jülyen takvimden Gregoryen takvime dönüştürmede değişiklikler

Eski Usul (E.U.) ve Yeni Usul (Y.U.) tarihler, özellikle tarihsel İngilizce dil çalışmalarında Jülyen takviminde de her ne kadar yılın başlangıcı (E.U.) 1 Ocak'tan itibaren başlamış olsa bile, bazı ülkelerde Gregoryen takvimine (Y.U.) geçişin değişik tarihlerde olması nedeniyle arada oluşan gün farkını belirtmek amacıyla kullanılan bir zaman gösterme yöntemidir. Çünkü sonuç olarak, Jülyen takviminde tarih 1 Ocak iken, Gregoryen takviminde tarih 14 Ocak'tır. Arada toplam 13 günlük fark bulunmaktadır.

<i>Çılgın Kalabalıktan Uzak</i>

Çılgın Kalabalıktan Uzak orijinal adıyla Far from the Madding Crowd Thomas Hardy'nin 1874 yılında yayımlanan dördüncü romanı ve en büyük edebi başarısıdır. Kitap Cornhill Magazine ‘de anonim olarak ve aylık bir seri şeklinde yayımlanmış, bu sayede büyük okuyucu kitlelerine ulaşmıştır. Kitap yayımlandığı dönemde çoğunlukla olumlu eleştiriler almıştır. Hardy, 1895 baskısında kitaba eklemeler yapmış; 1901 baskısında ise kitap üzerinde düzenlemeler yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moğol dilleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Moğol dilleri, Doğu ve Orta Asya'da, çoğunlukla Moğolistan, İç Moğolistan, Çin'in Sincan-Uygur Özerk Bölgesi, Çin'in bir başka özerk bölgesi olan Qinghai bölgesi ve ayrıca bir Rusya'nın güneyinde cumhuriyet olan Kalmukya'da konuşulan bir dillerin ailesidir.