Oylum Höyük
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Oylum Höyük |
| il: | Kilis |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Oylum |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | yapılaşma |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | A4157 |
| Tescil tarihi: | 10.02.1988 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Oylum Höyük, Kilis ilinin 7 km. doğu güneydoğusunda Oylum köyü[2] yakınlarında yer alan bir höyüktür. Oylum Höyük doğu - batı yaklaşımlarında Fırat Vadisi - Amik Ovası, kuzey – güney yaklaşımlarında ise Anadolu Platosu ile Kuzey Suriye ulaşım hatları üzerinde bulunmaktadır.[1] Öte yandan Holosen devirde Kilis Ovası'nın ılıman, dolayısıyla flora ve fauna yönünden zengin doğasında bölgenin insan yerleşimi açısından elverişliliği yüksekti.
Höyük tabanda 460 x 320 metre boyutlarındadır. Yükseklik kuzey kesiminde 22 metre, güney kesiminde ise 37 metredir. İki tepe arası, bir boyunla bağlanmıştır.[3]
Höyüğün batı ve doğu yamaçlarında köy evleri yapılmış olup ayrıca toprak çekilerek tahribata neden olunmuştur.[3]
Uzun yıllardır höyükte sürdürülen kazı çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Engin Özgen Oylum Höyük'ün Dünya Kültür Mirası listesine alınması yönünde çaba harcamaktadır.[4]
Kazılar
Söz konusu bölgede arkeolojik çalışmalar 1950'li yıllara kadar geri gitmektedir. J. Garstang, B. Hrozny, M.V. Seton-Willams, bölgede çalışma yapan bilim insanlarıdır. P. van der Meer ve C. Hillen ise Kilis'in de içinde bulunduğu daha geniş bir bölgede çalışmışlardır. Kilis civarının arkeolojik yönden değerini ilk ortaya atan ise U. B. Alkım olmuştur. Alkım, İslahiye Ovası çalışmalarında Mezra Höyük'ün arkeolojik önemini koymuştu. Höyük üzerinde ilk kapsamlı çalışmalar 1985 yılında Prof. Dr. Engin Özgen'in başkanlığını yaptığı bir ekip tarafından başlatıldı. Ancak arkeolojik kazılar 1987 yılında Hacettepe Üniversitesi ve Gaziantep Müzesi tarafından başlatılmıştır. 1990 yılından itibaren ise yine E. Özgen başkanlığında Hacettepe Üniversitesi ve İstanbul'daki Alman Arkeoloji Enstitüsü altında devam etmektedir.[3]
Tabakalanma
Yerleşme, Kalkolitik Çağ'dan (Obeid Kültürü) Helenistik Dönem'e kadar iskan edilmiştir. Roma Dönemi ise güney yamaçlardaki çanak çömlekle izlenmektedir. Henüz ana toprağa ulaşılamamış olan höyükte bugüne kadarki kazılar, Tunç Çağı ve Demir Çağı'nda önemli bir yerleşim görünümü vermektedir.[3]
Buluntular
Kalkolitik Çağ – Tunç Çağı katmanında yangın geçirmiş kerpiç duvarlı yapılar bulunmuştur. Bu katmanda belden yukarısı tahrip olmuş Akdeniz ırkındandan bir erkek cesedi bulunmuştur. Ceset, dizleri karnına kıvrılmış olarak (hocker) görülmektedir. Ayrıca üç bebek cesedi daha bulunmuştur. Geç Uruk Dönemi katmanında ölülerin evlerin tabanına gömüldüğü görülmektedir.[3]
Höyüğün Kalkolitik Çağ yerleşimlerinde yerleşmede ağırlıklı olarak tahılla beslenildiği, buna ek olarak bakla, mercimek, incir, üzüm ve çeşitli sebzelerin tüketildiği saptanmıştır.[3]
Helenistik Dönem yapı katındaki kazılarda büyük taş bloklarla yapılmış büyük bir yapı ve civarında gümüş, bakır ve tunç sikkeler bulunmuştur. Yapıda bulunan seramikler MÖ 1. bine tarihlenmektedir. Kireç taşından yapılma silindirik bir mühür üzerinde kabartma olarak, topluklarına kadar uzanan bir elbise giymiş bir erkeğin, tanımlanamayan iki ayaklı bir yaratığa ok atmak üzere olduğu resmedilmiştir. Bu tarz mühür işlemeleri Yeni Asur mühür işlemelerinden bilinmektedir.[5]
Kuzey yükseltisinde 2007-2009 yıllarında yapılan çalışmalarda adak eşyaları bulunmuştur. Orta Tunç Çağı II'ye tarihlenen yapıdaki adak buluntuları bakır bir balta ile tunç tanrı ve yine tunçta bir tanrı çifti heykelcikleridir. Tüm bu eşyalar yapının temel ve tabanı altına yerleştirilmiştir. Muhtemelen yapının tanrılar tarafından esirgenmesi sağlanmak istenmiştir.[6]
Değerlendirme
Anadolu'nun en büyük höyüklerinden biri olan Oylum Höyük, aynı zamanda bir kraliyet merkezi olarak değerlendirilmektedir.[7] 2009 yılı kazı çalışmaları başkanı Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Atilla Engin, "Bu yılki çalışmalarımızda, höyüğün krallık merkezi olduğu öngörümüzün doğruluğunu güçlendiren önemli bulgulara ulaştık" demektedir.[8] S
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fotoğraflar4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- ^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları[]
- ^ "Oylum Höyük". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları[]
- ^ "Arkeoloji Haberleri". 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2012.
- ^ 18. Kazı Sonuçları Toplantısı 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 190
- ^ Atilla Engin, Oylum Höyük Kazılarında Ele Geçen Bir Grup Orta Tunç Çağı Yapı Adak Eşyası[]
- ^ 18. Kazı Sonuçları Toplantısı 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 195
- ^ "Höyükte binlerce yıl öncesine yolculuk". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2012.
