| Yunan mitolojisi |
|---|
 |
| İlahlar |
|
| Kahramanlar ve kahramanlık |
| İlgili maddeler |
|
Yunan mitolojisinde, Ourea, ilk tanrılardan dağları simgeleyendir. Gaia'nın eşi ve çocuğu olan Ourea'nın mitolojide sıkça ismi geçmez ancak yine de Hesiod ondan bahsetmiştir. Gaia'dan Oreadların, Dryadların ve Hamadryadların babasıdır.
Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.
Zeus, "Tanrıların ve İnsanların Babası" ve Yunan mitolojisinde en güçlü ve önemli tanrıdır. Roma'da Jüpiter olarak da bilinir. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir. Bereket ile özdeşleşmiştir, yağmur ondan beklenir. Titan Kronos'un ve eşi Rhea'nın en küçük çocuğu ve oğludur. Tanrıça Hera'nın kocasıdır. Simgesi şimşeğin yanında boğa, kartal ve meşe ağacıdır. Aynı zamanda tanrıların kralı olduğu için taht ve asa ile de sık sık betimlenir. Ayrıca Athena'nın ona hediyesi olan Aegis'in de taşıyıcısıdır. Zeus'un en eski kült ve bilicilik merkezi Yunanistan'daki Dodona antik şehirdir. Habercisi oğlu Hermes'tir. Gigantlar arasındaki karşıtı Kral Porphyrion'dur.
Kriyus, Yunan mitolojisinde bir titan. Uranus ile Gaia'nın oğlu. Eurybia'dan Perses, Astraios ve Pallas isimli oğullara sahip olmuştur. Bu on iki titan arasında hiçbir bilgiye sahip olmayan daha doğrusu hakkında pek araştırma yapılmayan tek titan Krios'dur. Ne tanrısı olduğu belli olmayan bu titan hakkında pek çok tez atılmış fakat açıklık getirilememiştir. Tarihi kaynaklarda kabul edilen özelliği ve hakkında bilgi olmamasının sebebi şöyle açıklanmaktadır:
Nike, Yunan mitolojisinde zafer tanrıçasıdır. Roma mitolojisindeki karşılığı Victoria'dır.
Günümüzde genellikle Hesiod'unki baz alınsa da tarih boyunca birbirinden çok farklı Yunan theogoniaları olmuştur.
Khaos (Xάος), Yunan mitolojisinde (boş uzam, boşluk, uçurum, kaos'un tanrısı) ilk tanrı olan Khaos, Düzen'den ya da öteki adıyla Evren'den (Kosmos) önce gelmiştir. Platon'un Timaios diyaloğunda ele aldığı şekliyle, Khaos'u yaratan ve babası olan İlk Tanrı Kronos, var olan şeyleri düzene koymuş, onlara biçim vermiş, ama onları yaratmamıştır.
Okeanos, Yunan mitolojisinde, Uranus ile Gaia'nın ilk çocuğu ve ilk Titan'dır. Tüm okyanusların kişileşmiş hâli olan Okeanos, genelde kaslı bir adamın uzun sakallı ve boynuzlu yüzüyle simgelenirdi. Okeanos'un alt kısmı bir yılanı andırıyordu.
Gaia, Gaea ya da Ge, Yunan mitolojisinde yeryüzünün kozmik bir varlık olarak kişileştirilmiş halidir.
Yunan mitolojisinde Pontus, ilk tanrılardan denizleri simgeleyendi. Hesiod'a göre Gaia'nın oğlu olan Pontus, çiftleşmeden dünyaya geldi. Gaia'yla birlikte Nereus, Thaumas, Forkis, Keto, Euribia ve Ourea'nın babası olan Pontus, Thalassa'la da çiftleşerek Telchines'in babası olmuştur.
Uranüs, Yunan mitolojisinde, Aether ve Gaia'nın oğlu, Gaia'nın kocası ve ilk tanrılardandır. Yunan tanrılarının atasıdır. Kozmik bir güce sahiptir. Uranüs aynı zamanda uzayla ilgili olarak da tasvir edilir.
Kronos, Yunan mitolojisinde Uranos ile Gaia’nın Titan Kardeşler diye anılan 12 çocuğundan biri, en küçük erkek çocuktur. Efsaneye göre evrensel egemenlik zincirinde babasını üretme gücünden yoksun bırakıp devirerek mitolojik Altın Çağ’da hüküm sürmüş ve oğullarından Zeus tarafından tahtından indirilerek Tartaros’a hapsedilmiştir.
Aether, Yunan mitolojisinde ilk tanrılardandır. Genellikle "yüksek gökyüzü", uzay ve cennetin tanrısı olarak düşünülmüştür.
Kiklop, Yunan mitolojisinde alınlarının ortasında tek gözleri bulunan devler. Uranüs ve Gaia'nın yani Gök ve Toprağın çocuklarıdır.
Tayfun veya Typhoeus, Typhaon veya Typhos ), Yunan mitolojisinde Gaia ile Tartaros'un oğludur. Yüz başlı yılan olduğu, başından alevler saçtığı, gözlerinin ateşle parladığı söylenir. Ehidna ile birleşiminden bir sürü canavar çocukları olmuştur. Bunlar Geryon'un kalesini koruyan köpek Orthos, Hades'in köpeği Kerberos, Lerna bataklığının canavarı Hidra, üç kafalı Khimaria'yı, Herakles'in 12 görevinden biri olan Nemeia Aslanı'nıdır.
Terra Mater ya da Tellus, Roma mitolojisinde tanrıların yaratıcısı olarak bilinir. Terra Mater ve Tellus Mater Latince'de Toprak Ana anlamına gelir.
Python, Yunan mitolojisinde tanrı Apollon tarafından öldürülen dev bir yılanın adı olup, toprak ana Gaia'nın oğluydu.
Gaia hipotezi, Gaia kuramı ya da Gaia prensibi, biyosferin ve yerkürenin fiziki bileşenleri sayılan atmosferin, kriyosferin (buzullar), hidrosferin ve litosferin, karmaşık bir karşılıklı etkileşim sistemi içinde bir araya gelerek bir bütünlük oluşturduğunu ileri süren ekolojik bir kuram ya da hipotezdir. Bu hipotezde, yeryüzündeki iklimsel ve biyojeokimyasal koşulların ve süreçlerin bu karşılıklı etkileşim sistemi çerçevesinde aynı yönde gelişme ve değişme eğilimi içinde oldukları öngörülmektedir. Hipotez başlarda James Lovelock tarafından yerküreyi konu alan bir geri besleme hipotezi olarak ortaya atılmıştır. Lovelock'un, hipotezi için seçtiği adlandırma Yunan mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen tanrıça Gaia'ya dayandırılmaktadır. Hipotez sıklıkla, yerkürenin tek bir organizma gibi göründüğü / davrandığı olarak anlaşılmaktadır.
Gigantlar, yunan mitolojisinde Tartarus ve Gaia'nın birleşmesi sonucunda yaratılan yılan ayaklı ölümsüz devlerdir. Olimpos tanrılarının, titanları yenmesi üzerine öfkelenen Gaia, her on iki Olimpos tanrısına karşılık on iki gigant yaratmıştır. Her biri yaratıldığı tanrının tam tersidir. Boyları genelde mitlerde 12 metredir. Titanların yenilmesinin ardından Toprak Ana'nın (Gaia) yardımıyla gigantlar tanrılara savaş açmıştır. Bir Gigant'ı ancak bir tanrıyla yarı tanrı birlikte öldürebilirdi. Bu yüzden savaş Herakles ve Dionysos yarı tanrılarıyla birlikte yapıldı. Gigant Kralı Porphyrion Zeus'a eşdeğerdi ve onu öldürmek üzere yaratılmıştı.
Poseidon'un üç uçlu mızrağı, Yunan mitolojisinde Poseidon ve Roma mitolojisindeki karşılığı Neptün'ün kullandığı üç uçlu mızrak. Aynı zamanda Hint mitolojisinde tanrı Shiva'nın Trishula adı verilen üç uçlu mızrağıyla da benzerlik gösterir.
Astraios, Astraeus veya Astraeos, Yunan mitolojisinde Crius ve Eurybia'nın oğlu, Uranos, Gaia ve Pontos'un torunu, Eos'un eşi, Pallas'ın kardeşi ve Boreas, Euros, Phorphorus, Hesperos, Notos, Zephyros, Pyroeis (Mars), Phanion (Satürn) ve Stilbon (Merkür)'ün babasıdır.