İçeriğe atla

Otto Nikodym

Otto M. Nikodym
Kraków'daki Otto Nikodym ve Stefan Banach Anıt Bankı (heykeltraş: Stefan Dousa)
Doğum3 Ağustos 1887(1887-08-03)
Zabolotiv, Galiçya
Ölüm4 Mayıs 1974 (86 yaşında)
Utica, New York, ABD
MilliyetLeh
EğitimLviv Üniversitesi
Varşova Üniversitesi
Tanınma nedeniNikodym kümesi
Radon-Nikodym teoremi
Radon–Nikodym özelliği
EvlilikStanisława Nikodym
Kariyeri
DallarıMatematik
Çalıştığı kurumlarJagiellonian Üniversitesi
Varşova Üniversitesi
Akademia Górnicza
Kenyon Koleji
Akademik danışmanlarıWacław Sierpiński
Marian Smoluchowski

Otto Marcin Nikodym (3 Ağustos 1887 - 4 Mayıs 1974) (aynı zamanda Otton Martin Nikodým) Polonyalı bir matematikçi.

Hayatı

Nikodym, 1887'de Zabłotów'un (günümüzde Ukrayna'da) bir banliyösü olan Demycze'de Polonyalı, Çek, İtalyan ve Fransız kökenli bir ailede doğdu.[1] Küçük yaşta yetim kalan Nikodym, anne tarafından büyükbabası ve büyükannesi tarafından büyütüldü. 1924'te matematik alanında doktora yapan ilk Polonyalı kadın olan Stanisława Nikodym ile evlendi.

Nikodym, Lemberg Üniversitesi'nde (günümüzdeki Lviv Üniversitesi) matematik okudu. 1911'deki mezuniyetinin hemen ardından, 1924'e kadar kaldığı Kraków'daki bir lisede öğretmenlik yapmaya başladı. Stefan Banach ile bir gece yolda yürürken o zamanın taze buluşu sayılan Lebesgue integrali hakkındaki tartışmalarını kenardan duyan Hugo Steinhaus'un dikkatini çekti ve böylece bu matematikçilerin işbirliği de başlamış oldu.[2]

1919'da Polonya Matematik Derneği'nin kurucularından biriydi. Sonunda 1925'te Varşova Üniversitesi'nden doktorasını aldı; ayrıca, Sorbonne'da bir akademik yıl (1926-1927) geçirdi. Nikodym, sonraki yıllarda Kraków'daki Jagiellonian Üniversitesi ve Varşova Üniversitesi'nde ve Kraków'daki Akademia Górnicza'da ders verdi. 1948'de Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve Kenyon Koleji'nin kadrosuna katıldı. 1966'da emekli oldu ve emekli olduktan sonra taşındığı New York'taki Utica şehrinde araştırmalarına devam etti. 1971 yılında elektrik çarpması sonucu 2 yıldan fazla komada kaldıktan sonra 1974 yılında hayatını kaybetti.[1]

Lehçenin yanı sıra İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyanca da konuşuyordu ve bu dillerde dersler de veriyordu.

Araştırma

Nikodym çok çeşitli alanlarda çalıştı, ancak en bilinen erken dönem çalışmaları Lebesgue-Radon-Nikodym integralinin geliştirilmesine olan katkısıydı (bkz. Radon-Nikodym teoremi).[3] Nikodym, eşiyle birlikte analize giriş (1936), tensör teorisi (1938) ve diferansiyel denklemler (1949) dahil olmak üzere birçok ders kitabı yazdı. Tensörler ve mekanik üzerine daha önce tamamlamış olduğu ve yayımlamayı planladığı kitaplar İkinci Dünya Savaşı sırasında imha edildi. Matematik eğitimi üzerine kitaplar yazdı (1930, 1938; alınan tepkiden hayal kırıklığına uğradığı için üçüncü cildi yok etti) ve radyoda popüler bilim dersleri verdi ve bunlar da 1946'da kitap olarak yayınlandı

Ölçü teorisindeki çalışmaları onu soyut Boole latislerine ilgi duymaya yöneltti. Amerika Birleşik Devletleri'ne geldikten sonraki çalışmalarında, Boole latislerine dayalı Hilbert uzayındaki operatörler teorisine odaklandı ve The Mathematical Apparatus for Quantum-Theories(Kuantum Teorileri için Matematiksel Araçlar) adlı eserinde doruk noktasına ulaştı. Ayrıca matematik öğretimiyle de ilgilendi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Newsletter of the European Mathematical Society, June 2017, Issue 104" (PDF). Newsletter of the European Mathematical Society. June 2017. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  2. ^ Ekim 2016'da, Kraków'daki katedralin kuzeyindeki bir parka, Stefan Banach ve Otto Nikodym'i 1916'da parkta bir bankta tartışan öğrenciler olarak tasvir eden bir heykel dikildi. Ehrhard Behrends, A ceremony of Banach and Nikodym in Krakau 26 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Otton Nikodym - Biography". 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Leopold Kronecker</span> Sayılar teorisi ve cebir üzerine çalışan Alman matematikçi (1823-1891)

Leopold Kronecker sayı teorisi, cebir ve mantık üzerine çalışan bir Alman matematikçiydi. Georg Cantor'un küme teorisi üzerine çalışmalarını eleştirdi ve Weber (1893) tarafından "Almanca: Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk " söylemiyle alıntılandı. Kronecker, Ernst Kummer'in öğrencisi ve ömür boyu arkadaşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Paul Erdős</span> Macar matematikçi (1913-1996)

Paul Erdős, Macar matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Henri Léon Lebesgue</span> Fransız matematikçi (1875 – 1941)

Henri Léon Lebesgue, 17. yüzyıl integral kavramının-bir eksen ile o eksen için tanımlanmış bir fonksiyonun eğrisi arasındaki alanı toplamak- bir genellemesi olan entegrasyon teorisi ile tanınan Fransız matematikçiydi. Teorisi ilk olarak 1902'de Nancy Üniversitesi'ndeki Intégrale, longueur, aire tezinde yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bugayev</span> Rus matematikçi

Nikolay Vasilyeviç Bugayev (14 Eylül 1837, Dusheti, Gürcistan- 11 Haziran 1903, Moskova, Rusya) Rus bir matematikçidir.

Gerçel analiz ya da bilinen diğer ismiyle reel analiz, matematiksel analizin bir dalıdır. Bu dal, gerçek sayılar ve bu sayılardan türetilen yapılarla ilgili temel kavramları ele alır. Ana konuları arasında diziler, seriler, limitler, süreklilik, türev, integral ve fonksiyon dizileri yer alır. Gerçek analizin incelenmesi, matematiğin diğer alanları için temel araçlar ve yöntemler sağlar.

Matematiğin vektör uzaylarıyla ve bu uzayların üzerinde tanımlı operatörlerle uğraşan bir alt dalı. Kökleri fonksiyon uzayları kuramının geliştirilmesine; hatta diferansiyel ve integral denklemlerinin çalışılmasına kadar gitmektedir. Özelde mesela Fourier dönüşümü gibi fonksiyon dönüşümlerinin çalışılmasında da kullanılmıştır. Fonksiyonel kelimesinin ilk kullanımı varyasyonlar hesabına kadar takip edilebilir. Ancak, genel anlamda kullanımı İtalyan matematikçi ve fizikçi Vito Volterra'ya atfedilmektedir. Yine de temeli büyük ölçüde Stefan Banach ve çevresindeki Polonyalı matematikçiler tarafından atılmış ve geliştirilmiştir. Çağdaş anlamda, fonksiyonel analiz bir topolojiye sahip vektör uzaylarının çalışılmasında, özellikle sonsuz boyutlu uzaylarda, gözükmektedir. Tanımdan yola çıkılarak fonksiyon analizinin sonlu boyutlu uzaylar kuramını da içerdiği düşünülebilir; ancak bu uzayları bir topolojisi olmadan inceleyen alan doğrusal cebirdir. Fonksiyonel analizin önemli bir işlevlerinden biri de ölçü, integral ve olasılık kuramı gibi genel kuramları sonsuz boyutlu uzaylara yaymaktır ki bu işlevin özelde adı sonsuz boyutlu analizdir.

<span class="mw-page-title-main">Hugo Steinhaus</span>

Władysław Hugo Dionizy Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci. Steinhaus doktorasını 1911 yılında Göttingen Üniversitesi'nde David Hilbert'in gözetiminde tamamladı. Ardından Lwów Üniversitesi'nde profesör olan Polonyalı matematikçi, burada, sonraları Lwów Matematik Okulu olarak tanınacak yapının kuruluşuna katkı yaptı. Steinhaus, birlikte fonksiyonel analizin önemli unsurlarından Banach-Steinhaus teoremini ortaya koyduğu matematikçi, Stefan Banach'ı keşfeden isim olarak bilindi. Polonyalı, II. Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra, Wrocław Üniversitesi'nin matematik bölümünün kurulması ve Polonya matematiğinin savaşın yıkımından sonra toparlanması adına önemli görevler üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Banach</span> Polonyalı matematikçi

Stefan Banach (Lehçe telaffuz: [ˈstɛfan ˈbanax] , genellikle dünyanın en önemli ve etkili 20. yüzyıl matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Polonyalı bir matematikçiydi. Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwów Matematik Okulu'nun orijinal bir üyesiydi. En önemli eseri, genel fonksiyonel analiz teorisi üzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Théorie des opérations linéaires kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lwów Matematik Okulu</span>

Lwów Matematik Okulu, iki dünya savaşı arasında Polonya'nın Lwów kentinde birlikte çalışmış matematikçiler grubu. Matematik problemlerini tartışmak üzere, ünlü İskoç Kafesi'nde sıkça bir araya gelen grup, çalışmalarını 1929'da çıkmaya başlayan Studia Mathematica dergisinde yayımlıyordu. Okul, küme teorisi ve fonksiyonel analiz gibi çeşitli başlıklarda yaptığı büyük katkılarla ün kazandı. Gruptaki isimlerin biyografileri ve yaptıkları katkılar, 1980 yılında Kazimierz Kuratowski tarafından A Half Century of Polish Mathematics: Remembrances and Reflections adıyla kitaplaştırıldı.

Matematik konularının listesi, matematik ile ilgili çeşitli konuları kapsar. Bu listelerden bazıları yüzlerce makaleye bağlantı içerir; bazıları sadece birkaç tane ile bağlantılıdır. Bu makale, aynı içeriği, göz atmaya daha uygun bir şekilde organize halde bir araya getirmektedir. Listeler, temel ve ileri matematik, metodoloji, matematiksel ifadeler, integraller, genel kavramlar, matematiksel nesneler ve referans tablolarının özelliklerini kapsar. Ayrıca insanların adını taşıyan denklemleri, matematiksel toplulukları, matematikçileri, matematik dergilerini ve meta listeleri de kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Wacław Sierpiński</span>

Wacław Franciszek Sierpiński (Lehçe: ˈvat͡swaf fraɲˈt͡ɕiʂɛk ɕɛrˈpij̃skʲi Polonyalı bir matematikçiydi. Küme teorisine, sayı teorisi, fonksiyonlar teorisi ve topolojiye yaptığı katkılarla biliniyordu. 700'ün üzerinde makale ve 50 kitap yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Kazimierz Kuratowski</span>

Kazimierz Kuratowski,, , Polonyalı bir matematikçi ve mantıkçı. Varşova Matematik Okulu'nun önde gelen temsilcilerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Edmund Landau</span> Yahudi Alman matematikçi (1877-1938)

Edmund Georg Hermann Landau sayı teorisi ve karmaşık analiz alanlarında çalışan Alman matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Franz Mertens</span> Leh Matematikçi (1840-1927)

Franz Mertens Polonyalı bir matematikçidir. Prusya Krallığı'nın Posen Büyük Dükalığı'nda Schroda'da doğdu ve Avusturya'nın Viyana kentinde öldü.

Matematikte, integral geometri, belirli bir uzayın simetri grubu altındaki geometrik uzay değişmezi üzerindeki ölçü teorisidir. Daha yakın zamanlarda, anlam, bir geometrik uzaydaki fonksiyon uzayından başka bir geometrik uzaydaki fonksiyon uzayına değişmeyen dönüşümlerin bir görünümünü içerecek şekilde genişletildi. Bu tür dönüşümler genellikle Radon dönüşümü ve genellemeleri gibi integral dönüşümlerin biçimini alır.

Varşova Matematik Okulu, Dünya Savaşları arasındaki yirmi yıl içinde, özellikle mantık, küme teorisi, nokta-küme topolojisi ve gerçel analiz alanlarında, Polonya, Varşova'da çalışan bir grup matematikçiye verilen isimdir. Çalışmalarını, 1920'de kurulan, dünyanın ilk uzman saf matematik dergilerinden biri olan Fundamenta Mathematicae dergisinde yayınladılar. Birkaç yıl sonra ünlü kariyeri onu Berkeley'deki California Üniversitesi'ne götürecek olan Alfred Tarski, 1933'te bu dergide, doğru kavramının tanımlanamazlığı üzerine ünlü teoremini yayınladı.

Polonya Matematik Okulu, 20. yüzyılda Polonya'da, özellikle I. ve II. Dünya Savaşları arasındaki dönem (interbellum) sırasında gelişen matematik topluluğuydu.

Bu Rus matematikçiler listesi, Rusya İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu'ndan ünlü matematikçileri içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Émile Picard</span> Fransız matematikçi (1856 – 1941)

Charles Émile Picard, Fransız matematikçi. 1924'te Académie française'in 1. koltuğunu işgal eden on beşinci üye seçildi

Matematikte Radon-Nikodym teoremi, aynı ölçülebilir uzayda tanımlanmış iki ölçü arasındaki ilişkiyi ifade eden bir sonuçtur. Burada ölçü ile kastedilen ölçülebilir bir uzayın ölçülebilir alt kümelerine tutarlı bir büyüklük atayan bir küme fonksiyonudur. Ölçü örnekleri arasında alan ve hacim verilebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.