İçeriğe atla

Othta Eklesia

Koordinatlar: 40°48′51″K 41°28′16″D / 40.81417°K 41.47111°D / 40.81417; 41.47111
Othta Eklesia
Tekkale köyünün merkezinden 7 kilometre uzaklıkta yer alan Othta Eklesia Manastırı'nın ana kilisesi.
Harita
Temel bilgiler
KonumTekkale, Yusufeli
Koordinatlar40°48′51″K 41°28′16″D / 40.81417°K 41.47111°D / 40.81417; 41.47111
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
DurumTerk edilmiş
Mimari
Mimari türTetrakonkhos bazilika
Mimari biçimGürcü mimarisi
Tamamlanma10. yüzyıl
Özellikler
MalzemelerTaş

Othta Eklesia (Gürcüce: ოთხთა ეკლესია; translit.: “oth’ta ek’lesia”), tarihsel Klarceti bölgesinde Gürcü Ortodoks manastırı. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastır bugün Türkiye sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde yer alır. Othta Eklesia Manastırı Tekkale Manastırı, Dört Kilise Manastırı olarak da bilinir.

Tarihçe

Gürcüce Othta Eklesia'nın birebir çevirisiyle Dörtkilise Manastırı olarak da bilinen manastır, ana kilise, dört ya da beş küçük kilise, yemekhane, ilahiyat okulu, gömü mekânı (küçük kilisenin alt katında), keşişler manastırından (iki kilise ile başka yapılar) oluşur. Othta Eklesia Manastırı yazılı kaynaklarda "büyük lavra" (büyük manastır) olarak geçer. Araştırmacıların görüşlerine göre manastır 960'larda kurulmuştur. Manastırın rastlanmadık bu adı, İncil sahibi dört Havari (“othta” / dört) adına inşa edilen dört kiliseyle açıklanabilir. Manastırın bir tür şubesi, keşişler için “Yukarı Manastır” adında bir manastır daha olduğu bilinmektedir. Othta Eklesi'yı koruma işini yakınlardaki Kavkasidzeler Kalesi yerine getiriyordu.[1]

Mimari

Manastırın ana kilisesi, köyün 7 km kuzeybatısında yer alır. Ana kilise tetrakonkhos bir bazilika olmakla birlikte, Gürcistan'daki Bolnisi ve Urbnisi gibi daha eski Gürcü kiliselerinden farklı bir plana sahiptir. Üç nefli bir yapı olan Othta Kilisesi'nin orta nefi yanlardaki neflerden oldukça ayrıksıdır. Beşik tonozla örtülü olan ortadaki nef daha geniş ve yüksek, yanlarındaki kefler ise birbirine eşit ölçülere sahiptir. Kilisenin cephesinde simetrik olarak düzenlenmiş yuvarlak kemerli dikdörtgen formlu pencereler bulunmaktadır. Orta nefin güney kanadı başta olmak üzere yapının tüm çatısı zarar görmüştür. Yapıda duvar resimlerinin bir bölümü günümüze ulaşmıştır. Cephede kabartma olarak yapılan süslemeler, geçme şeklindeki çeşitli geometrik ve bitkisel motiflerden oluşur.[2][3]

Yukarı manastır

1990 yılında Othta Eklesia Manastırı'nın 1,2 kilometre batısında, vadinin yukarısında, yüksek tepelerde, daha önce bilinmeyen iki kilisenin daha varlığı keşfedildi. Bu yapıların keşişler için kurulmuş ayrı bir manastır, Othta Eklesia Manastırı'nın bir tür şubesi olduğu tahmin edilmektedir. "Dağ Manastırı" veya "Yukarı Manastır" şeklinde adlandırılan manastırın ana kilisesi olan Arseniseuli Kilisesi, 984 yılında inşa edilmiş tek nefli bir yapıdır. Günümüze ulaşmış olan kilisenin duvar resimlerinin bir kısmı kalmış, ama kilisenin ön cephesindeki süslemeler tahrip edilmiştir. Kilisenin içindeki freski yazılar parça parça günümüze ulaşmıştır. Kilisenin alt katı gömüt katıdır. Yukarı manastırın daha küçük olan ikinci kilisesi, ilk kilisenin 70 metre kuzeyinde yer alır. 10. yüzyılda yapılmış bu tek nefli yapıdan geriye yıkıntılar kalmıştır. Bu kilisenin alt katının da gömüt mekânı olduğu anlaşılmaktadır.[4]

Galeri

  • Ana kilisenin güney nefi ve kapısı.
    Ana kilisenin güney nefi ve kapısı.
  • Ana kilisenin güney nefi.
    Ana kilisenin güney nefi.
  • Othta Eklesia.
    Othta Eklesia.
  • Ana kilisenin güney nefi. Uzaktan görünüşü.
    Ana kilisenin güney nefi. Uzaktan görünüşü.
  • Othta Eklesia Manastırı'nın küçük kilisesininin planı.
    Othta Eklesia Manastırı'nın küçük kilisesininin planı.
  • Freskler.
    Freskler.

Kaynakça

  1. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 35, ISBN 9789941478178.
  2. ^ " Tekkale Manastırı - Artvin"[] Erişim: 28 Ağustos 2019
  3. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 89, ISBN 9789941478178.
  4. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 93, ISBN 9789941478178.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tao-Klarceti</span>

Tao-Klarceti, çağdaş tarih yazıcıları tarafından eski Tao-Klarceti Krallığı'ndaki tarihi ve coğrafi bölgeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Tao-Klarceti olarak ifade edilen yerler Gürcistan tarihi açısından önemli tarihsel bölgelerdi ve Gürcü Boğazı’ndan başlayıp Küçük Kafkaslar’a değin uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bağlıca, Ardanuç</span> Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köy

Bağlıca, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ölçek, Ardahan</span>

Ölçek, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Parhali Manastırı</span> Gürcü Ortodoks Manastırı

Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşhani Manastırı</span>

İşhani Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Makriyali Kilisesi</span>

Makriyali Kilisesi veya Noğedi Kilisesi, Artvin ilinin Kemalpaşa ilçe merkezine yakın bir yerde, deniz kıyısında konumlanan Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir. Kilisenin bulunduğu yerin Osmanlı döneminde Makriyali / Makriyal olarak adlandırılması ve buranın adının Lazca Noğedi olmadından dolayı bu adlarla anılmaktadır. Makriyali'nin adının Kemalpaşa olarak değişmesinden sonra kiliseye Kemalpaşa Kilisesi de denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Parehi Manastırı</span>

Parehi Manastırı, Parehta Manastırı olarak da bilinir, tarihi Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Ortaköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nuka Kilisesi</span>

Nuka Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesindeki Alabalık köyündedir. Kilisenin son rahibi Nuka'dan dolayı bu isimle anılıyor hale gelmiş ve kilisenin eski adının da unutulmuş olabileciğine dair görüş bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Handzta Manastırı</span> Pırnallı, Artvinde bir manastır

Handzta Manastırı ya da Hantsta Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Porta olan Pırnallı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bulunduğu köyün eski ve yeni adından dolayı Porta Manastırı ya da Pırnallı Manastırı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Esbeki</span>

Esbeki, tarihsel Tao-Klarceti'nin bir parçası olan Tao bölgesinde yer alan yerleşim yerlerinden biridir. Bugün Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Darıca köyünün bir mahallesidir. Türkçede Esbek ya da Espek olarak yerleşmiştir. Esbeki, adını Esbeki Manastırı ile Esbeki Kalesi'nden almış ya da bu tarihsel yapılara adını vermiş olabilir.

Şatberdi Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde 9. yüzyılda inşa edilmiş Gürcü kalesidir. Bugün Türkiye sınırları içinde yer alan kale, Artvin ilinin merkez ilçesindeki Boselta köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Cmerki Manastırı</span>

Cmerki Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Cmerki olan Çimenli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Manastırı</span>

Ali Manastırı, tam adı Ali Aziz Giorgi Manastırı,, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Alköy'de bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın 10-11. yüzyılda Aziz Giorgi adına inşa edilmiş olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.

Azlağa Kilisesi, Türkiye'nin kuzeydoğu kesiminde, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı Esenkıyı köyünde eski bir kilisedir. Kilisenin adı, Esenkıyı'nın eski adı Azlağa'dan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kavkasidzeler Kalesi</span>

Kavkasidzeler Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünün Kaledibi mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Çoruh Nehri'nin sol kıyısında, bir kayanın tepesinde inşa edilmiş olan kaleden geriye sur bölümleri ile tek nefli kilise kalmıştı. Ancak bu yapılar 2023 yılında Yusufeli Barajı suları altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vaçedzori Manastırı</span>

Vaçedzori Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Niakomi olan Keçili köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

Arseniseuli Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Othta Eklesia olan Tekkale köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. "Tekkale Dağ Manastırı" veya "Othta Yukarı Manastırı" olarak adlandırılan manastırın ana kilisesidir ve banisi Arsen Ninotzmindeli'den dolayı bu şekilde adlandırılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.