İçeriğe atla

Osmantepe

Osmantepe, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Şahbuz ilçesine bağlı Kükü köyü yakınlarında Erken Neolitik yerleşim yeridir.

Coğrafi konumu

Höyük, Şahbuz ilçesine bağlı Kuku köyü yakınlarında, deniz seviyesinden 2400 m yükseklikte yer almaktadır.[1] Höyük şu anda yapay bir gölün kıyısında bulunuyor ve bir kısmı sular altında. Bu bölgede çok sayıda su kaynağı bulunması nedeniyle yerleşimin etrafındaki alan halen maldarlıkla uğraşan ahali tarafından kullanılmaktadır. Bu kaynakların suyunu bir araya toplamak için 1865 yılında kaza reisi Şangirey burada bir baraj inşa etmiş ve Qanlıgöl su anbarını oluşturmuştur.[2]

Erken Neolitik dönem Osmantepe kazıları

Bu alan 2019-2020 yıllarında V.B. Bahşaliyev[3] önderliğinde araştırılmıştır. Araştırma sonucunda çok sayıda obsidiyen alet ve az sayıda seramik örneği ortaya çıkarılmıştır. Araştırmamız sırasında yerleşimde 300'den fazla obsidiyen alet bulundu. Bunlar arasında 8 nukleus ve 159 mikrolit vardır. Mikrolitlerin boyutları 1 ila 2 santimetre arasında değişmektedir.[1] Aletlerin geri kalanı nispeten büyük obsidiyenlerden yapılmıştır. Boyutları 4 ila 7 santimetre arasında değişir.[1] Bulunan nukleuslar farklı şekillere sahiptir. Bir de işlenmemiş özekler vardır. Buluntular arasında bir taş alet bulunmaktadır. İki nukleus disk şeklinde, üçü piramidal ve üçü prizmatiktir. Unutulmamalıdır ki, tüm nukleuslar parçalanma sonucunda tükenmiştir.[1]

Obsidiyen ve obsidyen alet kullanımı

Belirttiğimiz gibi, çoğu arkeolojik malzeme obsidiyen ürünlerden oluşmaktadır.[1] Birinci grubun aletleri esas olarak kaşağılarla temsil edilir. Ancak ikinci grupta aletlerin çeşitliliği arttı ve oraklar da dahil olmak üzere çeşitli aletler ortaya çıktı. Araştırmalar, bazı araçların çok işlevli olduğunu gösteriyor. Benzer araçlar Mezolitik ve Erken Neolitik yerleşim yerlerinden bilinmektedir. Güney Kafkasya'nın Geç Neolitik dönem yerleşim yerlerinden kısa saplı kesici aletlerin benzerliklerinin bilinmediğine dikkat edilmelidir.[1] Osmantepe yerleşiminin incelenmesi, Nahçıvan'ın eski sakinlerinin obsidiyen yataklarına nasıl gittiklerini de netleştirmeye izin veriyor. Obsidiyen aletlerin mikroskobik incelemesi, bu yerleşim yerinin obsidiyenin taşınmasında sadece geçici yerleşim olmadığını, aynı zamanda insanların bir süre burayı kullanıldığını da göstermektedir.

Ekonomi ve yaşam biçimi

Araştırma sonucuna göre Osmantepe sakinlerinin yarımkazma evlerde yaşadığı söylenebilir. Bu ev tipi hala maldar aşiretler tarafından kullanılmaktadır. Bu da yerleşimin çok eski bir tarihe sahip olduğunu gösteriyor, yerleşimde bir kültür katmanının birikmesi de bunu doğruluyor. Yerleşmenin yüksek dağlık bir alanda yer aldığı ve buradaki iklimin soğuk olduğu düşünülürse, Osmantepe yerleşiminin mevsimlik yerleşim olarak kullanıldığını söyleyebiliriz.[1] Aletlerin tipolojik analizine göre, Osmantepe'nin eski sakinlerinin ağırlıklı olarak sığır yetiştiriciliği ve toplayıcılıkla uğraştıkları söylenebilir. Ancak orak dişleri ve seramikler bir üretim ekonomisinin varlığını doğrulamaktadır. Seramiğin çok küçük miktarlarda ve küçük parçalar halinde bulunması, çanak çömlekli Neolitik döneminin ve üretim ekonomisinin henüz yeni başladığını göstermektedir. Aletlerin incelenmesi de bunu kanıtlamaktadır.[1]

Sonuç

Sonuç olarak söyleyebilirizki Osmantepe yerleşmesinin malzemelerinin Mezolitik'ten Neolitik'e geçiş dönemini yansıtıyor. Çalışmalar, Göyçe ve Zengezur obsidiyenlerinin ağırlıklı olarak obsidyen aletlerin üretiminde kullanıldığını gösteriyor ve bu da Azerbaycan dahil Güney Kafkasya'da çanak çömlekli Neolitik'in gelişimini doğruluyor.[1] Yapılan araştırmalar Osmantepe sakinlerinin üretim ekonomisinin eşiğinde olduğunu gösteriyor. Aletlerin incelenmesine göre yerleşim sakinleri ağırlıklı olarak avcılık, toplayıcılık ve hayvancılıkla uğraştıkları söylenebilir. Tarımın varlığı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Aletlerin tipolojik analizine dayanarak, insanların burada uzun süredir yaşadığı söylenebilir. Seramiklerin azlığı, çanak çömlekli Neolitik dönemin başlangıcını gösterir. Yapılan analize göre yerleşimdeki yaşamın Mezolitik dönemin sonu ve Neolitik dönemin başlanğıcında olduğu söylenebilir.

Literatür

  • Baxşəliyev V. Osmantəpə yaşayış yeri Daş dövrünün yeni abidəsidir // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Elmi Əsərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası, 2021, № 1, s. 57–69.
  • Baxşəliyev V. Eneolit dövründə Naxçıvanın iqtisadi-mədəni əlaqələri."Əcəmi" 2021. 225s

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i Baxşəliyev V. Osmantəpə yaşayış yeri Daş dövrünün yeni abidəsidir // AMEA Naxçıvan Bölməsinin Elmi Əsərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası, 2021, № 1, s. 57–69.
  2. ^ Сафарли Г. Эпиграфические памятники Нахчывана. Нахчыван: Аджами, 2017, 200 с.
  3. ^ Naxçıvanda aşkar olunan yeni Neolit abidəsi xüsusi əhəmiyyəti ilə seçilir - FOTOLAR, Mədəniyyət və Turizm, 24 Fevral 2021 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,5 may 2021-ci il

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Taş Çağı</span> çağlar

Kaba Taş Devri, Yontma Taş Devri veya bilimsel adıyla Paleolitik Çağ olarak tanımlanan Eski Taş Çağı günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce başlamış ve 12.000 yıl önce son bulmuştur. Ancak verilen bu tarihlerin dünya geneli içinde geçerli olduğunu ve yerel olarak değişmeye açık bulunduğunu da belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin %99'u gibi çok büyük bir bölümünü kapsayan bu çağ, aynı zamanda ilk insan atalarının ortaya çıkışı ve ilk aletlerin üretimi yoluyla insanın kavrama yeteneği ve temsil etmesiyle de söz konusu tarihin gelişimi içinde çok önemli bir yer tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çayönü</span>

Çayönü Höyüğü ya da Çayönü Tepesi Diyarbakır il merkezinin kuzeybatısında, Ergani İlçesi'nin 7 km güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, 4,5 metre yükseklikte 160 x 350 metre boyutlarında yayvan, geniş bir tepe üzerindedir. Güneyinden Boğazçay Deresi geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Maya uygarlığı</span> Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biri (y. 250–1700)

Maya uygarlığı, Kızılderili Maya halkları tarafından kurulan Kolomb öncesi Amerika uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan Mezoamerika bölgesinde hüküm sürmüştür. Meksika'nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar, tarihleri boyunca yüzlerce lehçe üretmişlerdir ve bu lehçelerden bazıları günümüzde hâlen konuşulan 21-44 Maya dilinin oluşumunu sağlamıştır. Bu uygarlık MÖ 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, MS 3. yüzyılda altın çağına adım atmış, kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü MS 900'e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir. Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Cilalı Taş Devri</span> tarihöncesi bir devir

Cilalı Taş Devri veya bilimsel adıyla Neolitik Çağ, tarih öncesi çağlardan biridir. Neolitik Çağ veya Yeni Taş Devri Taş Devri'nin Avrupa, Asya ve Afrika'daki son bölümü olan arkeolojik bir dönemdir. Neolitik çağ, dünyanın çeşitli yerlerinde bağımsız olarak ortaya çıkmış gibi görünen geniş kapsamlı gelişmelerden oluşan Neolitik Devrimi gördü. Bu "Neolitik paket" çiftçiliğin başlayışını, hayvanların evcilleştirilmesini ve avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik tarza geçişi içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan tarihi</span> Azerbaycanın tarihi

Azerbaycan, Avrasya'nın Kafkasya bölgesinde bir ülke. Doğuda Hazar Denizi, kuzeyde Rusya'nın Dağıstan bölgesi, kuzeybatıda Gürcistan, güneybatıda Ermenistan ve Türkiye ve güneyde İran ile sınırlıdır. Azerbaycan Cumhuriyet'nin yaklaşık 10 milyona yaklaşan nüfusunu bir Türk etnik grubu olan Azerbaycanlılar ve çeşitli diğer etnik gruplar oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azıh Mağarası</span>

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

Hallan Çemi Höyüğü ya da Hallan Çemi Tepesi, Batman il merkezinin 50 km. kuzeyinde yer alan bir arkeolojik yerleşimdir. Höyük, 4,3 metre yükseklikte bir tepe olup Dicle’nin kolu Sason Çayı’nın batı kıyısında dar bir vadide yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halaf kültürü</span>

Halaf Kültürü, Kuzey Mezopotamya'nın Çanak Çömlekli Neolitik Çağ'ında, Tell Halaf'da kesintisiz olarak gelişen bir tarihöncesi kültürdür. Tell Halaf yerleşimi, MÖ 6.000 civarı ile MÖ 5.400 arasında Halaf Dönemi olarak adlandırılan bir dönem boyunca gelişmiştir. Halaf Kültürü'nü yine aynı bölgede Obeyd Kültürü izlemiştir. Halaf Kültürü adını, günümüzde Türkiye – Suriye sınırının hemen güneyinde yer alan ve Erken Kalkolitik Çağ'a tarihlenen Tell Halaf yerleşiminden almaktadır. Halaf Kültürü'nün Samarra ve Hassuna kültürlerinden kaynaklanmadığı ama onlardan etkilendiği görüşü hakimdir.

Fikirtepe Höyüğü, İstanbul İli'nin Anadolu yakasında, Kadıköy İlçe merkezinin birkaç kilometre doğusunda, Fikirtepe Tepesi'nin doğu kenarında yer alan bir düz yerleşmedir. Denizden 26 metre yükseklikteki yayvan bir tepenin güney-güneydoğu kesiminde, Kalamış Koyu'nda Marmara Denizi'ne dökülen Kurbağalıdere'ye doğru uzanan yamaçta bulunmaktaydı. Günümüz yerleşiminin altında kalmış ve tümüyle tahrip olmuştur. Yerleşmenin Kalamış Koyu'na mesafesi 1.300 metre, Kadıköy Koyuna ise 2 km.dir. eski çağlarda çevrenin ormanlık olduğu, bu yüzden balıkçılık, avcılık ve sınırlı ölçüde de olsa tarım olanaklarına sahip olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Medya Devleti</span>

Medya, Midiya, Mada ya da Maday (İbranice: מָדַי, translit: Maday) — MÖ 728–MÖ 549 yılları arasında var olmuş eski bir doğu imparatorluğu, ayrıca kuzeyde Aras nehri ve Elbruz Dağı'na, doğuda Deşti-Kevir çölüne, batıda ise Zagros Dağları'na kadar uzanan tarihi bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan kültürü</span>

Azerbaycan kültürü Azerbaycan'da yaşayan halkların ve Azerbaycan tarihinde yer alan devletlerin kültürü. Bölgede yaşanan siyasi ve askeri olaylar ve Azerbaycan'ın Doğu ve Batı arasında yerleşmesi kültürün gelişimini etkileyen temel faktörlerdir. Azerbaycan Doğu Avrupa ve Batı Asya'dadır ve Avrupa Konseyi üyesidir.

Aşağıdaki tarih öncesi insan kronolojisi, 300.000 yıl önce Afrika'da Homo sapiens'in ilk görünüşünden başlayıp, 5.000 yıl önce Yazının icadı ve tarihyazımının başlangıcına kadar süren, bir başka anlatımla Orta Paleolitik 'den dünya tarihi nin başlangıcına kadar olan zamanı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">2020 Bakü Zafer Geçidi</span> Askeri zafer geçidi

2020 Bakü Zafer Geçidi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki Azatlık Meydanı'nda 10 Aralık 2020'de düzenlenen askerî geçit töreni. Azerbaycan'daki resmî makamlarca Vatanseverlik Savaşı olarak nitelendirilen 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan'ın zaferiyle sonuçlanması onuruna düzenlendi. Geçit, savaş sırasında askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçakların yanı sıra Ermeni savaş ganimetleri ve Türk askerleri ve subayları ile birlikte askerî teçhizat, insansız hava araçları ve uçaklarla birlikte yürüyen 3.000 askerî personelle yapıldı. Yakındaki Bakü Körfezi'nde jetler ve helikopterler tarafından şehrin üzerinde manevralar yapıldı. Azerbaycan'ın savaştaki kilit müttefiklerinden olan Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bakü'ye devlet ziyareti kapsamında askerî geçit törenine de katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Göytepe Arkeoloji Parkı</span>

Göytepe Arkeoloji Parkı Azerbaycan'da bir neolitik arkeolojik parktır. Göytepe, Şomutepe kültürüne bağlı olup, Güney Kafkasya'da Neolitik erken döneminin en büyük yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Franhti Mağarası</span>

Franchthi Mağarası veya Frankhthi Mağarası, Yunanistan'ın güneydoğusundaki Argolis'teki Kiladha köyünün karşısında, Argolic Körfezi'ndeki Kiladha Koyu'na bakan bir arkeolojik sit alanıdır.

Azerbaycan'daki Taş Devri, Paleolitik, Mezolitik ve Neolitik dönemlere ayrılmıştır. Karabağ, Kazah, Lerik, Kobustan ve Nahçıvan'da Taş Devri ile ilgili araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Kazah bölgesindeki Gyrag Kasaman köyü yakınlarında bulunan Şorsu vadisinde Taş Devri'ne ait taş malzemeler Mammadali Hüseynov tarafından bulunmuştur. Hüseynov'un araştırmalarına göre, insanlar ilk olarak 2 milyon yıl önce Azerbaycan topraklarına yerleşmişlerdir. Taş Devri'nde bölgede iki farklı insan türü yaşamaktaydı: Homo neanderthalensis ve Homo sapiens.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.