İçeriğe atla

Osmanlı-Macar Mütarekesi (1488)

 Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Osmanlı-Macar Mütarekesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1488 yılında akdedilen ve 1483 tarihli ve beş yıl süreli Osmanlı-Macar Mütarekesi'nin geçerliliğini üç yıl daha uzatan mütareke anlaşması.[1]

Arka plan

Macar Krallığı'nın Kral Matyas Corvinus dönemindeki sınırları

Balkanlarda yüz yıla yakın bir süredir rekabet ve savaş halinde bulunan Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı 1483 yılında beş yıl süreli bir mütareke akdederek aralarında yaklaşık 30 yıl süren savaşı sonlandırmışlardı. Sonraki dönemde Osmanlılar 1483'te Hersek Düklüğü'nü ilhak etti, 1484'te Boğdan Prensliği'ne ait Kili ve Akkerman kalelerini ele geçirdi, Karamanoğulları Beyliği'nin son direnç noktalarını kırdı ve 1485'te Memlûk Devleti'yle (düşük yoğunluklu) bir savaş haline girdilerse de Padişah II. Bayezid'in asıl endişesi taht üzerinde hak iddiası bulunan sürgündeki kardeşi Cem Sultan'dı.

Macaristan Krallığı da 1477'den beri Avusturya'yla sürdürdüğü savaşa odaklanmaya öncelik veriyordu. 1483'ten beri doğuda Osmanlılarla mütareke halindeki Kral Matyas Corvinus 1485 yılında Viyana'yı kuşatarak ele geçirmeyi başardı.[2] 1487 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu yenilgiyi kabullenirken taraflar 1488 yılında barış müzakerelerine giriştiler (Mütareke anlaşması 16 Aralık 1488'de St. Pölten'de imzalandı[3]).

Bu koşullar çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı mücadele ettikleri diğer cephelere odaklnabilmek için aralarında 1483'ten beri hakim olan mütareke/ateşkes halini sürdürmeye meylettiler. Varılan mutabakat sonucunda 1488 yılında yeni bir mütarekenâme metni üzerinde mutabık kalındı.

Mütarekenamenin içeriği

Osmanlıca metni ahidnâme şeklinde yazılan Mütarekenâme mütekabiliyet ilkesi esasına göre hazırlandı. Maddelerin içriği şu şekildedir:[4]

1. madde: Karşılıklı saldırmazlık ilkesi kabul edilerek, tarafların kale ve hisarları her türlü taarruzdan muaf kılınmaktadır.

2. madde: Karşılıklı olarak akınlar yasaklanmakta, (Osmanlı İmparatorluğu'na tâbi ve Macaristan Krallığı'nın haraçgüzarı) Eflak ve Boğdan topraklarının da akıncıların serbest geçişleri için kullanılamayacağı taahhüde bağlanmaktadır.

3. madde: Osmanlı Padişahı ve Macar Kralı başka düşmanlarına karşı hareket ettiğinde bu düşmanlara yardım edilmemesi karşılıklı olarak taahhüt edilmektedir. Bu maddeyle, taraflar başkalarıyla savaş halindeyken birbirleri aleyhine ittifak teşkilini men etmektedir.

4. madde: Karşılıklı olarak gönderilecek elçilerin bağışıklıkları teminat altına alınmaktadır. Buna göre; elçilerden ipotek ve istimaletname sorulmayacak ve herhangi bir zarara ve ziyana uğratılmaları önlenecektir.

5. madde: Karşılıklı olarak tâcir ve tüccarların hakları ve faaliyetleri bir diğer ülkede teminat altına alınmaktadır. Olası bir zarar ve ziyan durumunda barış halinin bozulmaması ve tazminat ödenmesi cihetine gidilmesi üzerinde mutabık kalınmaktadır.

Yürürlüğe girme: Osmanlı İmparatorluğu Semendire'den, Macaristan Krallığı da Belgrad'dan birer elçi göndererek mütareknâmenin yürürlüğe girdiğini karşı tarafa bildirecektir.

Tüccarların ödedikleri vergiler: Macar tüccarlarının Osmanlı topraklarında vermekte oldukları vergileri aynı şekilde vermeye devam etmeleri gerektiği hatırlatılmaktadır. Beher tarafın tebaa ve tüccarlarının birbirlerinin topraklarına geçişi için sınırlardaki yerel yetkililer görevlendirilmektedir.

Mütarekenâmenin süresi: Anlaşmanın süresi iki yıl olarak belirlenmektedir. Başlangıç tarihi olarak ise Macar Kralının Osmanlı elçisinin önünde yemin edeceği gün olarak saptanmaktadır.

Mütarekenin akıbeti ve sonu

1488 yılında akdedilen bu mütareke ile Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı aralarında 1483'ten beri süren mütareke/sulh halini sürdürdüler. Macaristan Krallığı 1488 yılında Osmanlıların (1485'ten beri) savaş halinde bulunduğu Memlûk Sultanlığı ile elçi teatisinde bulundularsa da[5], Osmanlı-Macar Mütarekesi'nin 3. maddesi uyarınca Macarlar Memlûklarla Osmanlılar aleyhine bir ittifaka girişmediler.

Buna mukabil, Macar Kralı Matyas Korvinus'un 6 Nisan 1490'da ölmesiyle anlaşma da geçerliliğini yitirdi ve iki ülke arasındaki ilişkiler hukuken tekrar harp haline döndü. 1492 yılında ise Osmanlıların Belgrad'ı ele geçirme girişimleriyle taraflar yeniden 1495'e kadar sürecek ve daha ziyade sınır çarpışmalarıyla devam edecek yeni bir savaşa sürüklendiler.

Kaynakça

  1. ^ "The Wars of the “Long Peace”, 1483–1520" makalesi, "From Nicopolis to Mohács" kitabı, Tamás Pálosfalvi, Brill (2018), s.278
  2. ^ "Sketches from Hungarian History", Charlotte Mary Yonge; Christabel Rose Coleridge; Arthur Innes, The Monthly packet. Londra (1874), J. and C. Mozley
  3. ^ "Matthias Corvinus (Macarca), Péter E. Kovács, Officina Nova (1990), ISBN 963-7835-49-0, s.128
  4. ^ "Osmanlı-Macar Ahidnameleri Bağlamında Osmanlı-Macaristan İlişkilerinin Gelişimi ve II. Bayezid Dönemine ait Türkçe Macaristan Ahidnameleri Üzerine İncelemeler", Büşra Aktaş Kütükçü, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, sy.47, İstanbul (2022), s.57-59
  5. ^ "Beyond the Ottoman Empire 14th-16th Century Hungarian Diplomacy", Lajos Tardy (İngilizce'ye çev. Janos Boris), Segedin (1978), s.98

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">János Hunyadi</span> Orta çağ Macar ordu komutanı

Hünyadi Yanoş ya da Yanoş Hunyadi, Orta Çağ Macar ordu komutanıdır. Hunyadi soyadı, János adıdır, Macar geleneğine göre önce soyadı, sonra adı yazılır, Türkçeye de bu şekilde geçmiştir.

Kale-i Sultaniye Antlaşması veya Çanakkale Antlaşması, Osmanlı-İngiliz Savaşı'nın sonucu olarak 5 Ocak 1809 tarihinde, Osmanlı İmparatorluğu ile Birleşik Krallık arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. Antlaşmaya Osmanlı tarafını temsilen nişancı Mehmet Emin Vahat Efendi, Birleşik Krallık tarafını temsilen Robert Adair imza koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı</span> Orta Avrupada uzun yıllar hüküm süren bir krallık

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Matyas Corvinus</span> Macaristan ve Bohemya kralı, Avusturya Dükü (1440-1490)

Matyas Korvinus, 1458'de 15 yaşından ölümüne kadar Macaristan'ın ve Hırvatistan'ın kralı olmuştur. Matthias'ın annesi Macar soylu ailesinden gelen Erzsébet Szilagyi idi. Askeri eğitimini babasının gözetiminde alan Matthias seferler düzenlenmeye başladığında yaşı sadece on iki idi. 1456 yılında Belgrad Kuşatmasında şövalye unvanını almıştır. Çok sayıda askeri sefere çıktıktan sonra Bohemya Kralı (1469) ve Avusturya Dükü (1487) oldu.

<span class="mw-page-title-main">Vişegrad, Macaristan</span> Macaristanda bir kasaba

Vişegrad veya Visegrád Macaristan'ın Pest ili'nde bulunan bir kasabadır. Kasaba; başkent Budapeşte'nin 43 km kuzeyinde, Tuna Nehri'nin sağ kıyısında yer almakta olup Macar Kralı Matyas Corvinus' un erken Rönesans yazlık sarayı ve Orta Çağ kalesinin kalıntıları ile ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hunyadi ailesi</span>

Hunyadi ailesi, Macaristan Krallığı'nda 15. yüzyılda en önemli Macar soylu ailelerden olan aile. Aile üyelerinden Matyas Corvinus 1458 ile 1490 yılları arasında Macaristan Kralı, 1469 ile 1490 yılları arası Bohemya Kralı ve 1487 ile 1490 arası Avusturya Dükası olmuştur. Gayrimeşru oğlu John Corvinus 1485-1501 arası Troppau Dükası olmuş ve 1485-1490 yılları arasında Beuthen Dükalığı, Głubczyce Dükalığı, Liptó Dükalığı, Ratibor Dükalığı ve Tost Dükalığı dahil birçok Silezya Dükalığını yönetmiştir.

1474 yılında devlet başkanları, hükûmet liderleri ve diğer hükümdarlar listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna'nın Fethi</span> Osmanlı İmparatorluğunun, Bosna bölgesini fethetmesi ve Bosna İmparatorluğunun yıkılması olayı

Bosna Seferi veya Bosna'nın Fethi 1463-1464 yıllarında Fatih Sultan Mehmed komutasındaki Osmanlı İmparatorluğu ile Bosna Krallığı ve müttefikleri Macar Krallığı ile Hersek Düklüğü arasında gerçekleşmiştir. Bu seferlerde Osmanlı ordusu Bosna’yı zaptetmiş ve 300’den fazla müstahkem mevkiyi ele geçirmiştir. Bu fethin ardından Bosnalılar arasında islamiyet yayılmaya başlamış ve bununla beraber 415 yıl Türk hâkimiyetinde sırasıyla Rumeli Eyaleti ve Bosna Eyaleti olarak idare edilmişlerdir.

Una Muharebesi, 29 ve 30 Ekim 1483'te, çoğu Bosna Sancağı'ndan gelen bölgesel Osmanlı kuvvetleri ile Una Nehri geçidinde Brod Zrinski yakınlarındaki Hırvatistan Krallığı arasında yapılan muharebedir. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Hırvatların elde ettiği ilk büyük zaferlerden biriydi. Hırvat ordusu, Hırvatistan Ban'ı Matthias Geréb ve diğer Hırvat soyluları ve Sırbistan Despotu Vuk Grgurević'in katıldığı Frankopan ailesinin birkaç üyesi tarafından yönetildi. Amaçları, Una Nehri'ne doğru ilerleyen Osmanlıları durdurmaktı. İki gün süren savaşta Osmanlılar yenildi ve kısa süre sonra Sultan II. Bayezid ile 7 yıllık bir ateşkes imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Macar Savaşı (1426-1428)</span>

1426-1428 Osmanlı-Macar Savaşı, 1426 ve 1428 arasında Osmanlı Devleti ile Macar Krallığı arasında süren ve Osmanlıların zaferiyle biten savaş.

<span class="mw-page-title-main">1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan'ın hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'deki kesintisiz Osmanlı zaferleri üzerine 1545'teki ateşkesin ardından 1547 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı</span>

1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1454 yılından 1483 yılında imzalanan ateşkes antlaşmasına kadar fasılalarla ve çeşitli cephelerde süren savaş.

George Zápolya Stephen Zápolya'nın oğlu ve Macaristan Kralı I. János 'un kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">1444-1449 Osmanlı-Macar Savaşı</span>

1444-1449 Osmanlı-Macar Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında 1444 yılında Macarların Edirne-Segedin Antlaşması'nı bozmalarıyla başlayan ve 1449 yılında yapılan mütareke ile sona eren büyük çaplı askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Antlaşması (1573)</span>

İstanbul Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında 5 Mart 1573'te imzalanan ve taraflar arasındaki 1570-73 Savaşını sona erdiren ahidnâme.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Seferi (1477)</span>

Sırbistan Seferi, 1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">İzvornik Muharebesi (1464)</span>

İzvornik Muharebesi, 1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Pozazin Muharebesi</span>

Pozazin Muharebesi, 1454-1483 Osmanlı-Macar Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.