İçeriğe atla

Osmanlı silahları

Miquelet kilitli Türk silahları, 1750-1800. Musée de l'Armée, Paris .
Yatağan

Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri kuvvetleri yüzyıllar boyunca çeşitli silahlar kullandı. Topkapı Sarayı'nın cephaneliğinde seçkin eşyaların bulunduğu geniş bir koleksiyon vardır.

Yatağan

Yatağan, 16. yüzyılın ikinci yarısına doğru ortaya çıkmıştır. Kabzası genellikle kemik veya fildişinden yapılan ve kabzasındaki topun (pommel) yumru şeklinde olduğu bir piyade silahıdır. Kısa ve hafif kavisli bıçağının bir tarafı keskindir. Bu form 19. yüzyılın sonuna kadar değişmeden devam etmiştir. Yatağın kılıcı, hem Osmanlı ordusunda hem de donanmasında, özellikle Yeniçerilerde, kolorduların imza silahı oldukları için yaygın olarak kullanılıyordu.

Türk Kılıcı

Kılıç

Osmanlı süvari kılıcı, Orta Asya kökenli Türk-Moğol kılıcının Osmanlı varyantıdır. Türk ve Memluk birlikleri tarafından tercih edilmiş ve yakın dövüş için tasarlanmıştır. Etkin bir şekilde kesip ve delmesi için hafif üretilmiş tek elli bir kılıçtı. Kılıcın "yalman" olarak bilinen arka kenarının bilenmiş uç kısmı Türk kılıcına özgü bir özelliktir.

Okçuluk

Yaylar, oklar ve topuzlar

Osmanlıda üç çeşit bileşik (recurve) yay vardır : savaş (tirkeş), hedef (puta) ve uzun menzilli (menzil) yayları. Her üç tip de dört malzemeden yapılmıştır: ahşap, boynuz, tendon ve yapıştırıcı . Her bir yayın merkezinde bir kabza bulunur. Genellikle lake tekniğiyle dekore edilirler.

Ok

Okların mili çamdan, başı işe demir, pirinç veya kemikten yapılırdı. Okların sonunda uçuşu dengelemek için tüyler ve oku kirişte sıkıca tutmak için gez bulunurdu.

Topuz

Osmanlı tarzı çıkıntılı topuz

Topuzlar, düşmana karşı ezici darbeler vermek için kullanılan silahlardı. Bu silahlar zırhlı birliklere karşı etkiliydi. Tipik olarak düz yüzeyliydi ya da silahın tepesinden çıkan yapan 3-12 çıkıntı veya bıçağa sahipti.

Ateşli silahlar ve topçular

Osmanlı Ordusunda topçu kullanımının başlangıcı çok kesin değildir. Görüşlerden biri, Osmanlıların Kosova Savaşında (1389) ve Niğbolu'da (1396) ve kesinlikle 1420'lerde top kullandıklarını söyler.[1] Ancak diğer bir argüman, sahra silahlarının (field guns) Varna Savaşı'ndan (1444) kısa bir süre sonra hizmete girdiğini ve daha kesin olarak İkinci Kosova Savaşı'nda (1448) kullanıldığını belirtir.[2]

Balkanlar, Osmanlılar tarafından topçuları kullanmak ve topçu teknolojisini ilerletmek amacıyla hem insani hem de teknik kaynak olarak kullanıldı.[3] Bosna ve Sırbistan, özellikle İtalya ve Almanya ile birlikte Osmanlı Ordusu için büyük öneme sahipti. Osmanlıların şehri Perslerden geri aldığı Bağdat kuşatmasında (1638) Avrupa kökenli topçular hatlarda görev yaptı.[4] Maaş bordrosu kayıtları topçu sayısını tam olarak kaydedemiyordu çünkü ölenlerin yoldaşları parayı onlar adına topluyordu. Aşağıdaki tablo bize sayıların net bir görünümünü veriyor.[5]

Osmanlı Topçu Birliklerinin Büyüklükleri 1514-1769

Tarih 1514 1527 1567 1574 1598 1609 1660 1669 1687 1699 1702 1739 1769
Topçular 348 695 1204 1099 2827 1552 2026 2793 4949 4604 1269 7279 1351
Topçu Arabaları 372 943 678 400 700 684 282 432 670 1074 470 2274 180
Cebeci 451 524 789 625 3000 5730 4180 4789 3503 9629 2462 9877 3691
Toplam 1171 2162 2671 2124 6527 7960 6488 8014 9122 15307 4201 19430 5222

Osmanlı ateşli silahlarındaki en büyük gelişmelerden biri, sahra topçu parçalarının ve tüfeklerden tüfeklere kadar birçok ateşli silahın tasarımını geliştiren II. Beyazid döneminde geldi. Buna ek olarak, 16. yüzyıl Osmanlılara silah yapımındaki en son teknik gelişmeleri getirdi; İspanyol Engizisyonundan kaçan Yahudiler şeklinde.

Türler

16. yüzyılın başlarındaki bir Osmanlı yaylım topu

Arşiv kayıtları, Osmanlı topçularının topun büyüklüğü ve sayılarıyla ünlü olduğu fikrini desteklemektedir. Son derece mobil kitle imhaya yönelik obüs silahı devasa Şahi Topu gibi örnekler bunu destekler. Bu silahlar, kale parçalama amacını haiz özel bir çalışmanın ürünüdür. Bu tür silahlar öncelikle kuşatmalarda kullanılsa da; nakledilmelerindeki lojistik zorluklar nedeniyle belli yerlere yerleştirilmiş şekilde savunma amaçlı da kullanıldı. Osmanlı-İngiliz Savaşı'ndaÇanakkale Harekâtı sırasında İngiliz gemilerine karşı 1 mil menzilli 1000 kiloluk mermer fırlatan devasa toplar kullanıldı. Avrupa barutunun aksine, Osmanlı barutunun ateşlemede daha iyi olduğu düşünülmektedir; siyah duman yerine beyaz duman üretir.

Bu büyük topların kullanıldığı en ünlü savaş 1453'teki İstanbul kuşatmasıdır. Toplar 19 ton ağırlığındaydı, yerleştirmek için 200 adam ve altmış öküz gerekiyordu ve günde sadece yedi kez ateşlenebiliyordu. Sir Charles Oman'a göre Konstantinopolis'in düşüşü "topçu kullanımı sayesinde sonucu belirlenen ilk önemli olay" idi.[6]

En yaygın kullanılan top, darbzen topudur. Bu top 0.15-2.5 kg ağırlığında atışlar yapardı. Küçük ve orta kalibreli toplara ağırlık verildiğinden, bu toplar daha çok kalelerde kullanıldı. 3,7 ile 8,6 kilogram arasında ağırlığa sahip küçük kalibreli bronz parçalar ayrıca kalyonlarda ve nehir teknelerinde de kullanıldı. 'Balyemez', 31-74 kilogram ağırlığında atışlar yapan orta ağırlıkta, uzun menzilli bir toptu. 'Şahalaz', ağırlıklı olarak nehir teknelerinde kullanılan hafif bir toptu ve 0.5 kg atışlar yapardı. 'Şayha', ağırlıklı olarak Tuna Nehri'nde nehir teknelerinde kullanılan çeşitli büyüklüklerdeki bir toptu. 31 ile 74 kilo arasında ağırlığa sahipti. 16. ve 17. yüzyıllarda ise ''Saçma topu'' ve ''Ağaç topu'' ortaya çıktı.[2][3][7]

Yöntem ve üretim

Tophane, 1890'lar.

Şahi topunda 1 metre çapında ve 400 kg ağırlığındaki bronz taş gülleler mühimmat olarak kullanıldı. Bu güllelerin dökümü Critoboulos tarafından 1467'de anlatılmıştır. Demir, tahta, toprak ve taşla güçlendirilmiş kil kalıbından bahseder. 45 ton bakır ve kalayın, büyük taş bloklardan inşa edilmiş, çimento ile döşenmiş ve ateş tuğlasıyla kaplanmış ve kile bulaştırılmış iki fırına yerleştirildiği anlatır. Odun kütükleri odun kömürü ile birlikte fırının içine yerleştirilir ve musluk kanalları dışındaki tüm delikler kapatılır. Daha sonra körükler, içindeki metal sıvı kıvama gelene kadar çalıştırılır. Sıvı bronz daha sonra kil kalıbına dökülür ve daha sonra yontulur ve parlatılır.[8]

II.Mehmet, İstanbul'da birçok top dökümhanesi kurdu, bunların en ünlüsü kuşatma savaşı için bronz toplar üreten Tophane dökümhanesidir. Burada 60 ila 100 santimetre çapında büyük gülleler yapıldı. Sadece 1562'de 481 ton ağırlığında toplam 1012 top yapıldı.[8]

Topçu galerisi

  • Uzunluk: 385 santimetre - Kalibre: 178 mm - Ağırlık: 2910 kilogram - Mermi: Taş - Dövülme: Cezayir'de 1581'de
    Uzunluk: 385 santimetre - Kalibre: 178 mm - Ağırlık: 2910 kilogram - Mermi: Taş - Dövülme: Cezayir'de 1581'de
  • Tür: Osmanlı Bronz - DökümTarihi: 1790–91 - Ağırlık 5,2 ton - Atış tarzı: 56 kilonun üzerinde taş atış.
    Tür: Osmanlı Bronz - DökümTarihi: 1790–91 - Ağırlık 5,2 ton - Atış tarzı: 56 kilonun üzerinde taş atış.
  • Bronz döküm Osmanlı bombardımanı - 15. – 16. yüzyılda dökülmüş - 1.000 lbs
    Bronz döküm Osmanlı bombardımanı - 15. – 16. yüzyılda dökülmüş - 1.000 lbs
  • Estergon Kuşatması'ndaki toplar. 1543
    Estergon Kuşatması'ndaki toplar. 1543
  • Osmanlı topçusunun minyatürü
    Osmanlı topçusunun minyatürü
  • Osmanlı topçu rozeti
    Osmanlı topçu rozeti
  • Osmanlı topçu birliği sancağı
    Osmanlı topçu birliği sancağı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • David Nicolle. Osmanlı İmparatorluğu Orduları 1775-1820 (Silahlı Adamlar, No 314) . Osprey Yayınları (1998). 1-85532-697-3
  • Gábor Ágoston. Sultan için Silahlar: Osmanlı İmparatorluğu'nda Askeri Güç ve Silah Endüstrisi . İslam Medeniyetinde Cambridge Araştırmaları. Cambridge University Press (2005). 0-521-84313-8 ISBN   0-521-84313-8
  • DK Yayıncılık. Silah: Görsel Silah ve Zırh Tarihi . DK ADULT (2006). 0-7566-2210-7 ISBN   0-7566-2210-7
  • Judith Herbst. Silahların Tarihçesi (Tarih Yoluyla Büyük Buluşlar) . Yirmi Birinci Yüzyıl Kitapları (CT) (2005) 0-8225-3805-9
  • Fanny Davis. Topkapı Sarayı istanbul'da . 1970. ASIN B000NP64Z2

Kaynakça

  1. ^ "Armies of the Ottoman Turks 1300-1774 By David Nicolle, Angus McBride Page 18". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  2. ^ a b "Firearms of the Islamic world in the Tareq Rajab Museum, Kuwait By Robert Elgood". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  3. ^ a b "Armies of the Ottoman Turks 1300-1774 By David Nicolle, Angus McBride". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  4. ^ "Firearms of the Islamic world in the Tare Rajab Museum, Kuwait By Robert Elgood". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  5. ^ "Guns for the sultan: military power and the weapons industry in the Ottoman ... By Gábor Ágoston Page 30". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  6. ^ Holmes, p. 70
  7. ^ "Guns for the sultan: military power and the weapons industry in the Ottoman ... By Gábor Ágoston". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
  8. ^ a b "War and society in the eastern Mediterranean, 7th-15th centuries By Yaacov Lev". 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Silah veya teçhizat, canlıların diğer canlılara karşı savunma veya saldırı amacıyla kullandığı her türlü araç. Silahlar, bıçak ve kılıç gibi kesici araçlardan, top ve tüfek gibi patlayıcı araçlara kadar çok geniş bir yelpazede yer alırlar.

Ateşli silahlar, barut gazının itici gücüyle mermi atan bütün silahların genel adıdır. Ateşli silah denince, genellikle bir kişi tarafından taşınabilen küçük çaplı silahlar akla gelse de ateşli silahlar kategorisi; büyük toplardan tüfeklere, av tüfeğine ve tabancaya kadar her türde ve boyuttaki silahları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Tank</span> Ateş gücü ve mobilitesi yüksek, ağır zırhlı araç

Tank; ana görevi doğrudan ateş gücü kullanımıyla düşman kuvvetlerine saldırmak olan, paletli ve zırhlı savaş aracı veya bu araçlardan oluşan birlikleri kapsayan askeri sınıf. Tankı diğer savaş araçlarından ayıran özellikleri ağır bir zırha, yüksek ateş gücüne ve her türlü arazide hızlı gidecek şekilde tasarlanmış sürüş takımlarına sahip olmasıdır. Her ne kadar masraflı ve lojistik açıdan çaba gerektiren araçlar olsa da, yer hedeflerine saldırma yeteneği ve piyadelerin moralini çökertmesi nedeniyle modern orduların vazgeçilmez unsurlarındandır.

Barutlu silahlarla savaş ya da daha yaygın kullanımla Ateşli Silahlarla Savaş, barutun bu patlayıcı maddenin kullanımına elverişli silahların kullanılması ve bu silah teknolojisinin geliştirilmesiyle zamanla savaşların ana silahları kategorisini oluşturmasıyla ortaya çıkan bir savaş tarzıdır. Avrupa ve Asya'da onbeşinci yüzyıldan itibaren sınırlı bir şekilde başlamış ve ondokuzuncu yüzyıl ortalarına kadar sürmüştür. 1792'den 1815'e kadar süren Napolyon Savaşları'nda doruk noktasına ulaşmıştır. Barutun Çinliler tarafından bulunduğunu belirten İngiliz felsefeci ve dinadamı Roger Bacon bu tarz savaşın ilk savunucularındandı.

<span class="mw-page-title-main">Havan</span>

Havan, piyade birliklerinin kullandığı, üst açı grubu ile atış yapabilen, namlu ağzından elle tek tek doldurulan, bazı modellerinde mermi namlu içi dibindeki iğneye çarpar çarpmaz otomatik olarak ateşlenen, bazı modellerinde ise top ve obüslerdekine benzer ateşleme ipinin çekilmesiyle ateşlenen piyade birliklerinin ateş destek silahlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şahi</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Şahi veya Şahi topu, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılıp kullanılmış olan, devrin en büyük ve özel bir savaş topudur. Top, İstanbul'un fethinde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azab</span>

Azab veya azap, Osmanlı devletinde çoğunlukla garnizon askeri olarak görev yapan askeri birimdir. Henüz evlenmemiş genç erkekler azab yazılabilirlerdi. Sözcüğün anlamı "bekar erkek"tir ve gönüllülerden oluşan yaya birliğidir. Savaşta ordunun en önünde yer alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad Kuşatması (1456)</span> Osmanlı tarafından Belgradı 2. kez ele geçirme girişimi

Belgrad Kuşatması, 1456 yılında Osmanlı İmparatorluğu padişahı Fatih Sultan Mehmed'in bizzat komuta ettiği başarısız seferdir. Macaristan Krallığı'nın elinde olan Belgrad'ın Osmanlılar tarafından ikinci kez ele geçirme girişimidir. İlk kuşatma Osmanlı sultanı II. Murad tarafından gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu (klasik dönem)</span> 15-19. yüzyıllarda Osmanlı Ordusuna genel bakış

Klasik Osmanlı Ordusu, Osmanlı ordusunun 1451'de II. Mehmed'in yapılandırmasından başlayıp 1826 Vaka-i Hayriye biten kısmına verilen isimdir. Dönemin ordusu, 1606 sonrasında yenilmeye başlamış ve 17. ve 18. yy itibarıyla geçirdiği reformlar ardından 1826 yılında lağvedilmiştir. Bu dönemde birçok ocaklardan birisi olan Yeniçeri ocağı olarak adlandırılan ve devşirmelerden kurulan ocağın ordu ve siyasette büyük yeri ve etkisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ordnance QF 2 pounder</span>

Ordnance QF 2-pounder 40 mm çapında Birleşik Krallık Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında araç üzerine monte edilerek kullanılan bir tanksavar topuydu. Fransa Seferi ve Kuzey Afrika Cephesinde etkili olarak kullanıldı. Düşman tank zırhlarının kalınlaşması üzerine yerini 1942 yılından itibaren kademeli olarak 6-pounder topuna bıraktı. Ama savaş sona erene kadar kullanıldı. Araç moteli top II. Dünya savaşının ilk yıllarında birçok tank için ana silah olmasının yanında, savaş boyunca orta ve ağır zırhlı arabaların üzerinde de kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">122 mm top M1931/37 (A-19)</span>

A-19 SSCB tarafından 1930 lu yıllarda geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tür sahra topuydu. Resmi adı 122 mm top model 1931/37 (A-19). II. Dünya savaşı boyunca kullanılan top savaşın ardından uzun süre Kızıl Ordu servisinde kaldı. A-19 ve ondan dönüştürülen D-25 tasarımı araçlarada monte edildi.

<span class="mw-page-title-main">152-mm top-obüs M1937 (ML-20)</span>

152-mm obüs-top model 1937 (ML-20), SSCB tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hem obüs ve hem de top olarak kullanılabilen bir silahtı. II. Dünya Savaşı boyunca kullanılan top savaşın ardından uzun süre Kızıl Ordu servisinde kaldı ve 20. yüzyılın ortaları ve sonlarına doğru birçok çatışmada kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ağır silah</span>

Ağır silahlar; hafif silahlardan ve piyade silahlarından daha büyük çaplı, mürettebat tarafından kullanılan büyük top, obüs ve roketatar gibi modern savaş silahlarına verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Zülkadriye (eyalet)</span>

Zülkadriye Eyaleti veya 1831'den sonraki adıyla Maraş Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 19. yüzyıldaki yüzölçümü 77.352 milkare (200.340 km2) kadardı.

<span class="mw-page-title-main">Trablusşam (eyalet)</span> Osmanlı İmparatorluğuna bağlı bir eyalet

Trablusşam Eyaleti veya Trablusşam Beylerbeyliği, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir eyalet. 1516'daki Mercidabık Muharebesi'nde Suriye ve civar bölgenin kazanılmasının ardından, 1517 yılında eyalet olan Şam Eyaleti'nin ve 1534'te eyalet yapılan Halep Eyaleti'nin içerdiği topraklar idari bakımdan düzenlenerek, 1579 yılında eyalet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cidde Kuşatması (1517)</span> 1517 yılında Portekiz ve Memlûk Sultanlığı arasındaki çatışma

Cidde Kuşatması, 1517 yılında Portekiz'in Hint donanmasının Cidde'ye saldırısının Osmanlı destekli Memlûk donanması ve garnizonu tarafından püskürtülmesi.

Diu kuşatması, Osmanlı-Gucerat güçleri ortak bir şekilde Portekizlilerin 1531 yılında Diu şehrini ele geçirme teşebbüsünü püskürttü. Bu zafer, Mustafa Bayram'ın Osmanlı ateşli silahlarının üstünlüğünü çok iyi kullanarak Portekizlileri mağlup etmesiyle ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Top (silah)</span> çok uzağa atış yapabilen ve tahrip gücü yüksek ağır silahlar

Top, çok uzağa atış yapabilen ve tahrip gücü yüksek ağır silahlardır. Topları kullanan askeri sınıf topçu birlikleri olarak adlandırılmıştır. Orta Çağ'da şehirleri korumak için inşa edilen büyük surları yıkmak insan gücüyle mümkün olmadığı için topçuluğun önemi artmış ve yüzyıllar boyu farklı devletler tarafından geliştirilerek kullanılmıştır. Tarihi kaynaklarda ilk topların Çin'de döküldüğü ve 13. yüzyılda önce Orta Doğu, daha sonra ise Avrupa'ya yayıldığı ifade edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nda topçu ocağı I. Murad zamanında kurulmuş, top dökümlerinin yapıldığı yer Tophane olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sd.Kfz. 250</span>

Sd.Kfz. 250 Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ve DEMAG şirketi tarafından üretilen hafif zırhlı ve yarı paletli bir araçtır. Kendisinden biraz büyük olan Sd.Kfz. 251 modeline benzemektedir. "Sd.Kfz. 250" modeli 4 adet dingilli, "Sd.Kfz. 251" ise 6 dingillidir. Sd.Kfz. 251 modeli 3 ton yük kapasitesine, Sd.Kfz. 250 ise bir ton yük kapasitesine sahipti. Önden bakıldığı zaman iki araçta birbirine çok benzemekteydi.

<i>Sd.Kfz. 8</i> Almanya yapımı yarı paletli kamyon

Sonderkraftfahrzeug 8, Almanya yapımı yarı paletli kamyondur. Ana görevi 21 cm Mörser 18, 15 cm Kanone 18 ve 10,5 cm FlaK 38 gibi ağır çekili toplar için topçu traktörü olarak faaliyet göstermekse de, aynı zamanda piyade taşıma görevi de yapabilmekteydi. 1938 ve 1945 arasında yaklaşık 4.000 adet üretildi. II. Dünya Savaşı'nda Almanlar tarafından her cephede, özellikle Polonya'nın İstilası, Fransa Muharebesi, Balkan Cephesi, Doğu Cephesi, Kuzey Afrika Cephesi, Normandiya Savaşı ve İtalyan Cephesi'nde kullanıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.