İçeriğe atla

Osmanlı eyaletleri listesi

Kontrol Edilmiş


Osmanlı eyaletleri ve Osmanlı beylerbeylikleri listesi, Osmanlı Devleti'ndeki tarihsel eyaletlerin bir dizelgesidir. Osmanlı Devleti'nde 250'den çok eyalet, 5 tane özerk bölge vardır. 1864'te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tüm eyaletler vilayete çevrilmiştir.

Harita

Liste

Eyalet adı Harita Kuruluş Yılı Kaldırılış Yılı Merkez Sancaklar Bugün parçası olduğu ülkeler
Rumeli Eyaleti Rumeli Eyaleti1362 1826 Edirne
Sofya
Manastır
 Arnavutluk
 Bosna Hersek
 Bulgaristan
 Kosova
 Kuzey Makedonya
 Sırbistan
 Türkiye
 Yunanistan
Anadolu Eyaleti Anadolu Eyaleti1393 1827 Ankara (1393-1451)
Kütahya (1451-1827)
Kütahya Sancağı

Saruhan Sancağı
Aydın Sancağı
Hüdavendigar Sancağı
Kastamonu Sancağı
Menteşe Sancağı
Bolu Sancağı
Ankara Sancağı
Karahisar-i Sahib Sancağı
Teke Sancağı
Kangırı Sancağı
Hamideli Sancağı
Sultanönü Sancağı
Karesi Sancağı

 Türkiye
Rum Eyaleti Rum Eyaleti1398 1864 Tokat
Amasya
Sivas
Sivas Sancağı

Amasya Sancağı
Canik Sancağı
Divriği Sancağı
Arapgir Sancağı
Çorum Sancağı
Bozok Sancağı

 Türkiye
Trabzon Eyaleti Trabzon Eyaleti1461 1864 TrabzonGümüşhane Sancağı

Canik Sancağı
Viçe Sancağı
Gönye Sancağı
Batum Sancağı

 Gürcistan
 Türkiye
Karaman Eyaleti Karaman Eyaleti1483 1864 KonyaKonya Sancağı
Niğde Sancağı
Kayseri Sancağı
Aksaray Sancağı
Akşehir Sancağı
Beyşehir Sancağı
Kırşehir Sancağı
 Türkiye
Diyarbekir Eyaleti Diyarbekir Eyaleti1515 1867 DiyarbakırDiyarbekir Sancağı
Mardin Sancağı
Sincar Sancağı
Birecik Sancağı
Ruha Sancağı
Siverek Sancağı
Çermik Sancağı
Ergani Sancağı
Harput Sancağı
Arabgir Sancağı
Kiğı Sancağı
Çemişkezek Sancağı
 Irak
 Suriye
 Türkiye
Mısır Eyaleti Mısır Eyaleti1517 1867 Kahire Mısır
 Eritre
 Etiyopya
 Irak
 İsrail
 Ürdün
 Lübnan
 Libya
 Filistin
 Suudi Arabistan
 Güney Sudan
 Sudan
 Suriye
 Türkiye
 Yemen
Musul Eyaleti Musul Eyaleti1517 1867 MusulBajwanli Sancağı
Tikrit Sancağı
Eski Musul (Ninova) Sancağı
Hard Sancağı
 Irak
Şam Eyaleti Şam Eyaleti1517 1867 ŞamŞam Sancağı
Gazze Sancağı
Kudüs Sancağı
Safed Sancağı
Halep Sancağı
Trablus Sancağı
Hama ve Humus Sancağı
Ayntâb Sancağı
Antakya Sancağı
Birecik ve Rum-kal'a Sancağı
Adana Sancağı
Tarsus Sancağı
Sis Sancağı
 Suriye
 Ürdün
 İsrail
 Filistin
Zülkadriye Eyaleti Zülkadriye Eyaleti1521 1864 MaraşMaraş Sancağı
Malatya Sancağı
Ayntab Sancağı
Kars-i Maraş Sancağı
 Türkiye
Halep Eyaleti Halep Eyaleti1516 1864 HalepHalep Sancağı
Kilis Sancağı
Mameratülnuman Sancağı
Ulu Türkmen (Uzeyr) Sancağı
Mezik Sancağı
Antakya Sancağı
Azez Sancağı
 Suriye
 Türkiye
Erzurum Eyaleti Erzurum Eyaleti1533 1864 ErzurumErzurum Sancağı
Kara-hisar (Şebinkârahisar) Sancağı
Kiğı Sancağı
Pasinler Sancağı
İspir Sancağı
Hınıs Sancağı
Malazgirt Sancağı
Tekman Sancağı
Kuzucan (Pülümür) Sancağı
Tortum Sancağı
Micingirt (İnkaya) Sancağı
Mamar (Karababa) Sancağı
 Türkiye

14. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Osmanlı eyaletleri, Bir yeni beylerbeyliği Karaman Eyaleti'ni de kapsar.

1609'dan önce

1609'dan sonra yıkılan ve 1609'dan önce kurulan eyaletler burada belirtilmiştir.

Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Abhazya EyaletiAbhaz? yıl (1578–?)Sohumkale ve Gürcistan olarak da adlandırılıp Megralya, İmeretia ve günümüz Abhazya'sını kapsar – fethedilmekten ziyade Osmanlı himayesine girmiştir
Ahıska PaşalığıAhıska? yıl (1603–?)Samtskhe'den ayrılma veya Samtskhe topraklarıyla özdeş
Dağıstan EyaletiDağıstan? yıl (1578–?)Demirkapı olarak da bilinir – beylerbeyi yerine serdar tayin edilmiştir
DmanisiTumanis? yıl (1584–?)
Erzincan-Bayburt Eyaleti
GanjaGence16 yıl (1588–1604)
GoriGori? yıl (1588–?)Muhtemelen 1587'de eyaletin adı Tiflis olarak değiştirildi.
GyőrYanık4 yıl (1594–1598)
KakhetiKaheti? yıl (1578–?)Kaheti kralı bey olarak tayin edilmiştir.
Lazistan? yıl (1574–?)
LorriLori? yıl (1584–?)
MoldovaBoğdan1 yıl (sadece 1595)Boğdan Prensliği yeniden özerk prenslik yapıldı.
Nahçivan EyaletiNahçıvan/Nahcivan1 yıl (sadece 1603)
PotiFaş? yıl (1579–?)Trabzon Eyaleti'ne katıldı.
Sana EyaletiSan'a2 yıl (1567–1569)1569 yılında Yemen Eyaleti'ne katıldı.
ŞamahıŞamahı1 yıl (sadece 1583)Diğer adı Şirvan.
ZigetvarZigetvar4 yıl (1596–1600)Daha sonra Kanije Eyaleti'ne bağlandı.
Şirvan EyaletiŞirvan26 yıl (1578–1604)Beylerbeyi yerine bir serdar tarafından yönetilmiştir.
Tebriz EyaletiTebriz18 yıl (1585–1603)
Tiflis EyaletiTiflis8 yıl (1578–1586)Muhtemelen 1586'da Gori'nin yerini aldı.
Eflak PrensliğiEflak1 yıl (sadece 1595)Osmanlı Devleti'nin vassalıdır.
Revan EyaletiErivan21 yıl (1583–1604)Daha sonra Van Eyaleti'ne dahil edildi.
Zebid EyaletiZebit2 yıl (1567–1569)Yemen Eyaleti'ne dahil edildi.

1609 yılındaki Eyaletler

1609 yılında Osmanlı devletinde 42 eyalet bulunmaktadır.

Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Habeş EyaletiHabeş313 yıl (1554–1867)Kızıldeniz'in güneyindeki eyalet. Mekke ve Medineyi kısmen kapsamaktadır. 1867'de Mısır Hidivliği'ne verildi.
Adana Eyaletiآضنه Ażana (Adana)257 yıl (1608–1865)
Cezayir-i Bahr-i Sefid EyaletiCezayir-i Bahr-i Sefid329 yıl (1535–1864)Kapudan Paşa'nın mülkü - Denizi veya Denizli olarak da bilinir, sonraları Takımadalar Vilayeti
Halep Eyaletiحلب Ḥaleb (Halep)330 yıl (1534–1864)
Cezayir Eyaletiجزاير غرب Cezâyîr-i Ġarb (Cezayir Garp)313 yıl (1517–1830)
Anadolu EyaletiAnadolu434 yıl (1393–1827)
Bağdat Eyaletiبغداد Baġdâd (Bağdat)326 yıl (1535–1861)
Basra Eyaletiبصره Baṣra (Basra)326 yıl (1538-1864)
Bosna EyaletiBosna344 yıl (1520–1864)
Budin EyaletiBudin145 yıl (1541–1686)
Kıbrısقبرص Ḳıbrıṣ (Kıbrıs)092 yıl (1571-1660; 1745-1748)
Diyâr-ı Bekr Eyaletiدياربكر Diyârbekir (Diyarbakır)352 yıl (1515–1867)
Eğri Eyaletiاكر Egir (Eğri)065 yıl (1596–1661)
Mısır Eyaletiمصر Mıṣır (Mısır)350 yıl (1517–1867)
Erzurum EyaletiErzurum350 yıl (1514–1864)
Al-Hasa EyaletiLahsa112 yıl (1551–1663)Nadiren doğrudan yönetilmiştir.
Kefe (Theodosia)Kefe206 yıl (1568–1774)
Kanije EyaletiKanije088 yıl (1600–1688)
Karaman EyaletiKaraman381 yıl (1483–1864)
Kars EyaletiKars024 yıl (1580–1604)1604'te Samtskhe ile birleşmiştir. Nihayet 1845'te Erzurum Eyaleti'ne bağlanmıştır.
Dulkadir EyaletiMaraş, Dulkadır343 yıl (1521–1864)
Musul EyaletiMusul347 yıl (1517–1864)
Rakka EyaletiRakka270 yıl (1594–1864)
Rumeli EyaletiRumeli464 yıl (1362–1826)Anadolu'dan sonra büyük eyalettir. Rumeli'de bulunmaktadır.
Çıldır EyaletiÇıldır267 yıl (1578–1845)Çıldır'ın ele geçirilmesiyle kurulmuştur. Çıldır Eyaleti'nin başkenti Çıldır'dır. Çıldır, paşa sancağıdır. Ahıska 1829 yılında Rusya'nın eline geçmiş, başkenti Çıldır'da kalmaya devam etmiştir.
ŞehrizorŞehrizor308 yıl (1554–1862)1541'de Irak seferiyle ele geçirilmesiyle kurulmuştur. 1862 yılında Bağdat Eyaletine dahil edilmiştir.
Silistre Eyaleti sonra Özü EyaletiSilistre145 yıl (1541–1686)Sonraları nadiren Ochakiv (Özi) olarak da anılmıştır; İlk beylerbeyi Kırım Hanıdır.
Rum EyaletiSivas466 yıl (1398–1864)
ŞamŞam348 yıl (1516–1864)
Temeşvar EyaletiTımışvar (Temeşvar)164 yıl (1552–1716)
Trabzon EyaletiTrabzon403 yıl (1461–1864)
Trablusşam Eyaleti (Doğu Trablus)Trablus-ı Şam (Trablusşam)294 yıl (1570–1864)
Trablusgarp Eyaleti (Batı Trablus)Trablus-ı Garb (Trablusgarp)313 yıl (1551-1864)
Tunus EyaletiTunus340 yıl (1524–1864)
Van EyaletiVan316 yıl (1548–1864)
Yemen EyaletiYemen152 yıl (1517–1635; 1830–1864)

Kaynaklar:

  • Colin Imber. The Ottoman Empire, 1300-1650: The structure of Power. (Houndmills, Basingstoke, Hampshire, UK: Palgrave Macmillan, 2002.)
  • Halil Inalcik. The Ottoman Empire: The Classical Age 1300–1600. Trans. Norman Itzkowitz and Colin Imber. (London: Weidenfeld & Nicolson, 1973.)
  • Donald Edgar Pitcher. An Historical Geography of the Ottoman Empire (Leiden, Netherlands: E.J.Brill,1972.)

Kurulanlar 1609–1683

Eyalet adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Girit EyaletiGirit198 yıl (1669–1867)
MoraMora181 yıl (1620–1687) ve (1715–1829)Başlangıçta Ege Adaları Eyaletinin bir parçasıydı.
PodoliaPodolya027 yıl (1672–1699)overseen be several serdars [chiefs] rather than a beylerbeyi
SidonSayda181 yıl (1660–1841)
Uyvar EyaletiUyvar022 yıl (1663–1685)
Varat EyaletiVarat031 yıl (1661–1692)

Kurulanlar 1683-1864

Eyaletin adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Edirne EyaletiEdirne38 yıl (1826–1864)
Manastır EyaletiManastır38 yıl (1826-1864)
Selanik EyaletiSelanik38 yıl (1826-1864)
Aydın EyaletiAydın38 yıl (1826-1864)
Ankara EyaletiAnkara37 yıl (1827-1864)
Kastamonu EyaletiKastamonu37 yıl (1827-1864)
Hersek EyaletiHersek18 yıl (1833–1851)
Hüdavendigâr EyaletiHüdavendigâr26 yıl (1841-1867)
Karesi EyaletiKaresi02 yıl (1845-1847)
Niş EyaletiNiş18 yıl (1846–1864)
Vidin EyaletiVidin18 yıl (1846–1864)

Galeri

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Mehmed</span> 13. Osmanlı padişahı (1595–1603)

III. Mehmed, divan edebiyatındaki mahlasıyla Adlî, 13. Osmanlı padişahı ve 92. İslam halifesidir. Sancağa giden son, I. Süleyman'dan 30 yıl sonra sefere çıkan ilk padişahtır ve bu nedenle de Avusturya’ya karşı kazanılan Eğri Kuşatması’nda ordunun başında olması nedeniyle kendisine Eğri Fatihi unvanı verilmiştir. Döneminde gerçekleşmiş olan Haçova Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa topraklarında kazandığı son büyük zaferidir. Sancak düzenini kaldırmış ve kendisinden önceki hükümdarlar dönemlerinde de süren Celali İsyanları’nı 1595-1603 yılları arasında kanlı şekilde bastırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı padişahları listesi</span> Osmanlı İmparatorluğu hükümdarlarının bir listesi

Osmanlı Hanedanı'nın hükümdarları, yükselme döneminden dağılma dönemine dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken, kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda İmparatorluk Bursa'da yönetilirken, 1365'te Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu'ndan alınan İstanbul başkent yapıldı. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş tarihçi, imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türklerinin Kayı boyundan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanlığı, 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nda müttefik olduğu İttifak Devletleri'nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluk'un İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı Türkiye Cumhuriyeti'nin doğmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nun idari bölünüşü</span> Osmanlı Imparatorluğu’na ait bölgesel yönetim düzeni

Osmanlı İmparatorluğu, çeşitli yönetim bölümlerine ayrılmıştır. Bu yönetim bölümleri devlet teşkilatının bir parçasıdır. Devletin topraklarının büyümesi ile kurulan eyalet sistemi, 1864 yılında Sultan Abdülaziz zamanında yerini vilayet sistemine bırakmıştır.

Bu madde, 1299–1922 yılları arasında altı asır boyunca hüküm sürmüş olan Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihinden önemli olayların bir kronolojisini vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span> 1593-1606 yıllarında Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma Imparatorluğu arasında yaşanan savaş

1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı ya da genel tarih kaynaklarındaki kullanımlarda Long Turkish War, Osmanlı Devleti ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında sınır çatışmalarının artması ve Bosna Beylerbeyi Telli Hasan Paşa'nın 1593 yılında Kulpa'da ağır yenilgiye uğraması sonucunda başlayan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

Salyane, Osmanlı Devleti’nde bazı eyaletlerden yılda bir kez toplanan ve başkent İstanbul’a gönderilen vergiye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Budin (eyalet)</span>

Budin Eyaleti, Budin Beylerbeyliği veya Budin Paşalığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 1526'daki Mohaç Muharebesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanan Macaristan Krallığı'nın başkenti Budin'e 1530, 1540 ve 1541 yıllarında Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Avusturya Arşidüklüğü tarafından gerçekleştirilen ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar sonrasında kurulmuştur. 1552'de Temeşvar ele geçirilmiş ve Temeşvar ve çevresinde Temeşvar Eyaleti kurulmuştur. 1606'da Zitvatorok Antlaşması'yla Eğri ve Kanije şehirleri de alınarak Eğri (1596) ve Kanije (1600) Eyaletleri kurulmuştur. 17. yüzyılda II. Viyana Kuşatmasının başarısızlığından sonra 2 Eylül 1686'da Habsburg ordusu Budin şehrini düşürdü ve eyalet de düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Macaristan</span>

Osmanlı döneminde Macaristan, Orta Çağ'ın sonlarında Macaristan Krallığı'nın güney ve orta kısımlarıydı ve 1541'den 1699'a kadar Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi ve yönetildi. Osmanlı egemenliği, Büyük Macar Ovası ve Güney Transdanubia'nın neredeyse tamamını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Seydi Ahmed Paşa</span>

Seydi Ahmet Paşa Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmet döneminde Budin Eyaleti valiliği ve serdarlığı yapmış Çerkes asıllı Osmanlı devlet adamı ve asker.

<span class="mw-page-title-main">İskender Paşa (Özi beylerbeyi)</span> Osmanlı kumandanı

İskender Paşa Osmanlı Kumandanı ve Özi'nin beylerbeyidir. 1620 yılındaki Cecora Savaşı'nda İskender paşa Lehistan-Litvanya Birliği'ne karşı Osmanlı ordusu ile Eflak birliklerini (13,000-22,000) yöneterek galip geldi.

İstanbul Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1 Haziran 1562 tarihinde İstanbul'da imzalanan antlaşma. Sekiz yıl geçerliliği olan antlaşmayla birlikte Avusturya Arşidüklüğü'nün Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın vergi vermesi ve her iki tarafın da birbirine saldırılmaması kabul edilmişti.

Mihalıçlı Ahmed Paşa , sancakbeyi ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kadızade Ali Paşa</span>

Kadızade Ali Paşa, sancakbeyi ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında 1775-1779 yılları arasında yapılmış savaş

1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı, İran'da 1750 yılında yönetimi ele geçiren Zend Hanedanı'nın Osmanlı İmparatorluğu'yla Irak cephesinde karşı karşıya geldiği askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Estergon Kuşatması (1543)</span>

Estergon Kuşatması, Avusturya Arşidüklüğü'nün elindeki Estergon'un Osmanlı İmparatorluğu tarafından, 25 Temmuz ile 8 Ağustos 1543 tarihleri arasında kuşatılması. Yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.

<span class="mw-page-title-main">Basra'nın Zaptı (1546)</span> I. Süleyman döneminde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen askerî harekât

Basra'nın Fethi, 1546 yılında Basra'nın Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

Eyyubizade Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hadım Ali Paşa (Budin Beylerbeyi)</span> Budin Beylerbeyi

Hadım Ali Paşa, sancakbeyliği ve beylerbeyliği ile son olarak Budin Eyaleti yöneticiliğinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Basra Seferi (1701)</span>

Basra Seferi, 1701 yılında Osmanlı Serdarı Daltaban Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Osmanlı İmparatorluğu'na isyan halindeki Müntefik aşiretini tedip ve karışıklıktan bilistifade Basra idaresini gaspeden Safevîleri uzaklaştırmak için icra ettiği askerî harekât.