İçeriğe atla

Osmanlı Sosyalist Fırkası

Osmanlı Sosyalist Fırkası
KısaltmaOSF
Son liderHüseyin Hilmi
Kuruluş tarihi1910
Kapanış tarihi1913
ArdılıTürkiye Sosyalist Fırkası
İdeolojiSosyalizm
Siyasi pozisyonSol

Osmanlı Sosyalist Fırkası (OSF), Osmanlı İmparatorluğu'nda 1910 yılında kurulmuş olan ilk Türk sosyalist siyasi partisidir.

Osmanlı Sosyalist Fırkası (1910-1913)

Refik Nevzat

Partinin kurulmasından önce, sosyalist partiler ya da gruplar sadece Selanik merkezli Yahudi Sosyalist İşçi Federasyonu ve Halkın Federatif Partisi (Bulgar Kısmı) adındaki Bulgar sol partisi gibi Osmanlı İmparatorluğu azınlıkları arasında var olmuştur.[1] Diğer yandan İstanbul Rum Sosyalist Merkezi, Sosyal Demokrat Hınçak Fırkası ve Ermeni Devrimci Federasyonu da mevcuttu.[2] Osmanlı Sosyalist Fırkası asıl desteğini meclisteki Bulgar ve Ermeni gruplardan almıştır.[3]

Osmanlı Sosyalist Fırkası modern tarzda gerçek bir siyasi parti olmaktan çok bir aydınlar topluluğuydu. Jön Türklerin muhalefete karşı aldığı zorlayıcı tedbirler sonrasında parti, muhalefeti desteklemeye başlamıştır. Eylül 1911'de uluslararası işçi hareketi ile irtibat kurabilmek adına partinin uluslararası örgütü, Dr. Refik Nevzat tarafından Paris'te kurulmuştur. Buna rağmen partinin eylemleri sınırlı kalmıştır ancak Hüseyin Hilmi, Jean Jaurés ile yazışmayı başarmıştır. Fakat parti, İkinci Enternasyonal'e kabul edilmeyi başaramamıştır.

Jön Türklerin 1913'teki askeri darbesinin ardından muhalefet geniş çapta baskı altında tutulmaya başlandı ve Osmanlı Sosyalist Fırkası adına zorlu bir süreç başladı. Hüseyin Hilmi tutuklandı ve 1918 yılına kadar hapis ve sürgün edildi. Bu durum partinin sonunu getirdi.

Kaynakça

  1. ^ Mark Mazower, Salonica, City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews, 1430-1950, 2004, syf. 287.
  2. ^ Hür, Ayşe (April 24, 2008). "Cumhuriyet'in Amele Evlatları!", Taraf. 21 Mayıs 2009'da orijinalinden arşivlenmiştir.
  3. ^ Shaw, Ezel Kural (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey. 16 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2. Cambridge University Press. syf. 548. ISBN 978-0-521-29166-8. 2009-11-14.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Partisi (1961)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1961–1971, 1975-1981)

Türkiye İşçi Partisi (TİP), 1961 yılında Türkiye'de kurulan siyasi parti. 1946 sonrası çok partili dönemde TBMM'ye milletvekili seçtirebilen ilk sosyalist parti olmuştur. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında kapatılmış, 1988 yılında TKP ile birleşerek TBKP kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İkinci Meşrutiyet döneminde iktidardaki İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne (İTC) karşı kurulmuş olan en önemli muhalefet partisidir. 1911-1913 arasındaki ilk etkinlik dönemi, 23 Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin Bâb-ı Âli Baskını ile hükûmeti ele geçirmesiyle sona erdi. Mondros Mütarekesi'nden sonra Ocak 1919'da yeniden kurulan parti, ertesi yıl başlarında etkinliğini kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Bâb-ı Âli Baskını</span> 1913te hükûmet binası olan Bâb-ı Âlinin basılmasıyla yapılan askerî darbe

Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey'in önderlik ettiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli'nin basılmasıyla yapılan askerî darbedir. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında Mahmud Şevket Paşa Hükûmeti kurulmuş ve İttihat ve Terakki Partisi yönetime hakim hale gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ahrar Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TİÇSF), Osmanlı Devleti'nde Mütareke döneminde kurulan sol görüşlü siyasi örgüt.

Bu madde Osmanlı Devleti'nde kurulmuş siyasi partiler hakkındadır.

Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Komünist Partisinin (TKP) birleşmesiyle kurulmuş bir siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Hilmi</span> Türk siyasetçi; Osmanlı Sosyalist Fırkası ile Türkiye Sosyalist Fırkasının kurucusu

Hüseyin Hilmi veya İştirakçi Hilmi, Türk sosyalist siyasetçi. Osmanlı Sosyalist Fırkası ve Türkiye Sosyalist Fırkası'nın kurucusu ve genel başkanı. Osmanlı İmparatorluğu’nda sosyalizm düşüncesinde öne çıkan isimlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Ulusal Hareketi</span>

Ermeni Ulusal Hareketi, 1780 Zeytun İsyanı ile başlayarak 1984 yılına kadar süren dönemdeki "Ermeni ulusal kurtuluş hareketi" olarak da bilinen Ermeni milliyetçiliğini savunan Ermenilerin tarihte kurulmuş olan Ermeni devletlerinin kapsadığı bölgelerde, Doğu Anadolu Bölgesi ve Kafkasya'da, yeniden bir Ermeni devleti kurma amacı doğrultusunda düzenlenen faaliyetlerdir.

Sosyal Demokrat Fırkası, Ekim Devrimi'nden etkilenen Dr. Hasan Rızâ Bey, Kâzım Bey, Yorgaki Efendi, Dr. Lebib Bey, Cemâl Efendi ve Sâlim Bey, Mehmed Esad Bey, Muallim Osman Nuri Bey, Muallim Abdullah Bey gibi sosyalist aydınlar tarafından Aralık 1918'de İstanbul'da kurulan parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Sosyalist Fırkası</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasi parti

Türkiye Sosyalist Fırkası, İştirakçi Hilmi olarak bilinen Hüseyin Hilmi Bey öncülüğünde, Mustafa Fâzıl, Nâmık Hasan, Mehmed Ali (Bilgisin), Hasan Sadi (Birkök), Dr. Refik Nevzat, Sadreddîn Celâl, Çopur Rıza (Kiper), Dr. İhsan (Özgen) ve Mehmed Nureddîn Bey gibi isimler tarafından 20 Şubat 1919 yılında İstanbul'da kurulan sosyalist parti.

<span class="mw-page-title-main">Vasil Glavinov</span>

Vasil Glavinov, Osmanlı Devleti'nin Makedonya topraklarında sosyalist propagandanın öncüsü militan.

Türkiye'ye liberalizm Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat döneminde gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Federasyonu</span>

Balkan Federasyonu projesi, Yugoslavya, Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'yı birleştirerek Balkanlar'da bir ülke kurmaya yönelik sol görüşlü bir siyasi hareketti.

<span class="mw-page-title-main">Avram Benaroya (1979 yılında ölen)</span> Yahudi asıllı Osmanlı ve daha sonra Yunan sosyalist (1887-1979)

Avram Eliezer Benaroya (İbranice:  אברהם בן-ארויה; Bulgarca: Аврам Бенароя; Yunanca: Αβραάμ Μπεναρόγια; Yahudi İspanyolcası: Abrahán Eliezer Benarroya

<span class="mw-page-title-main">Selanik Sosyalist İşçi Federasyonu</span> 20. yüzyıl başlarında Selanikte kurulan işçi federasyonu

Selanik Sosyalist İşçi Federasyonu (Fransızca: Fédération Socialiste Ouvrière, Yahudi İspanyolcası: Federacion Socialista Laboradera Osmanlı İmparatorluğu'nun Selanik Vilayeti'nde Avram Benaroya liderliğindeki sosyalist bir örgüttür. Selanik'teki farklı milletlerden işçilerin tek bir işçi hareketi içinde birleştirilmesi girişimidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.