İçeriğe atla

Osmanlı Irak'ı

Osmanlı Irak'ı
1533-1920
Osmanlı Irak'ı, 1900
Osmanlı Irak'ı, 1900
BaşkentZerenc
HükûmetMutlak monarşi
Sultan 
• 1533-1566
I. Süleyman
• 1918-1920
VI. Mehmed
Tarihçe 
• Kuruluşu
1533
• Dağılışı
1920
Öncüller
Ardıllar
Safevi İran'ı
Memlûk Hanedanı (Irak)
Irak Mandası
Kürdistan Krallığı

Osmanlı Irak'ı, bölgenin Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildiği (1534–1704 ve 1831–1920) Irak tarihinin bir dönemini ifade eder. Reformlardan önce (1534-1704), Irak dört eyalete (il) bölündü:

  • Bağdat Eyaleti
  • Şehrizor Eyaleti
  • Basra Eyaleti
  • Musul Eyaleti

Osmanlı Irak'ı daha sonra (1831-1920) üç vilayete bölündü:

I. Dünya Savaşı sırasında, İngiliz İmparatorluğu güçleri tarafından Irak Cephesi adı altında bölgeye bir işgal gerçekleştirildi. 1914 yılında Basra Muharebesi ile başlayan çatışmalar savaş süresince devam etti. En dikkate değer eylem, 147 günlük bir kuşatmadan sonra Nisan 1916'da kasabanın İngiliz ve Britanya Hindistanı Ordusu garnizonunun teslim olmasıyla sonuçlanan Kût'ül-Amâre Kuşatması idi. Hayatta kalan ve esir düşen 11.800 İngiliz askerden 4.250'si hastalıktan veya esaret sırasında Osmanlı muhafızlarının ellerinde hayatını kaybetti.[1]

Eyaletleri gösteren Çağdaş Haritalar (Tanzimat öncesi reformlar)

Vilayetleri gösteren Çağdaş Haritalar (Tanzimat sonrası reformlar)

Kaynakça

  1. ^ "The National Archives - Exhibitions - First World War - Battles - The Mesopotamia campaign". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2020. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sykes-Picot Anlaşması</span> Birleşik Krallık ve Fransa arasında 1916 yılında yapılan gizli anlaşma

Sykes-Picot Anlaşması 1916 yılında Birleşik Krallık ve Fransa arasında imzalanan, Rusya ve İtalya tarafından onaylanan, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması durumunda karşılıklı olarak kabul edilen etki ve kontrol alanlarını tanımlayan gizli bir anlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Basra</span>

Basra, Irak'ın güneyinde bir kent; Irak'ın ikinci büyük şehri ve en önemli limanı. Hamar Gölünün güneydoğu ucunda, Şattül Arap su yolunun batı kıyısında, Basra Körfezi'ne 55, Bağdat'a ise 545 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Cephesi</span> I. Dünya Savaşında bir cephe

Irak Cephesi, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te Basra'yı işgali üzerine açıldı. Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele geçirdiler.

<span class="mw-page-title-main">1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1623-1639 yılları arasında yapılmış savaş

1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Safevî Devleti arasında, Irak meselesi için çıkan savaş.

Osmanlı Ordusu'nun doğuya yönelik en büyük ve en uzun süreli askerî harekâtlarından biridir. Irâk-ı Acem olarak adlandırılan İran'ın kuzeybatı kesimiyle, Irâk-ı Arap olarak adlandırılan Bağdat ve yöresine girilmesi sebebiyle tarihi kaynaklarda Irakeyn Seferi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Faysal</span> 1921den 1933e kadar Haşimi Irakın ilk kralı

I. Faysal, 1920 yılında kurulan kısa ömürlü Suriye Krallığı ve ardından Irak Krallığı kralı. Taç giydiği 23 Ağustos 1921 tarihinden, kalp krizi geçirerek öldüğü 1933 yılına kadar 12 sene hüküm sürmüştür. Kendisini Hicaz Kralı ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap İsyanını başlatan Şerif Hüseyin'in üçüncü oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Irak'ın posta tarihi ve posta pulları</span> Vikimedya liste maddesi

Bu Irak'ın posta tarihi ve posta pullarının bir araştırmasıdır. 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat (eyalet)</span>

Bağdat Eyaleti veya Bağdat Beylerbeyliği, 1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Namık Paşa</span>

Müşir Mehmed Emin Namık Paşa 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı devlet adamıdır. Mekteb-i Harbiye'yi kurmuş, iki defa Bağdat Valisi olarak görev almış, Osmanlı Devleti'nin Londra Büyükelçisi olmuş, Serasker ve Şeyh-ül Vüzera unvanlarını elde etmiştir.

Osmanlı eyaletleri ve Osmanlı beylerbeylikleri listesi, Osmanlı Devleti'ndeki tarihsel eyaletlerin bir dizelgesidir. Osmanlı Devleti'nde 250'den çok eyalet, 5 tane özerk bölge vardır. 1864'te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tüm eyaletler vilayete çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bağdad'ın düşmesi</span>

Bağdad'ın düşmesi. I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi'nde Osmanlı'nın elindeki Bağdat'ın İngilizler tarafından işgali.

<span class="mw-page-title-main">Şehrizor</span> Vikimedya liste maddesi

Şehrizor veya Şehrezûr, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içerisinde kalan Süleymaniye şehrinin batısında, Cibâl bölgesinde verimli bir ovadır. Bölge, İran, Irak ve Türkiye arasındaki sınır bölgesinde kalmaktadır. Havraman Dağları'nın batısında yer alır ve yaklaşık 60 x 40 km genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Hanedanı (Irak)</span>

Irak Memlûk Hanedanı, 18. ve 19. yüzyıllarda yüzyıllarda günümüz Irak'ta varlığını sürdüren bir hanedandı.

<span class="mw-page-title-main">1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında 1775-1779 yılları arasında yapılmış savaş

1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı, İran'da 1750 yılında yönetimi ele geçiren Zend Hanedanı'nın Osmanlı İmparatorluğu'yla Irak cephesinde karşı karşıya geldiği askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Musul Kuşatması (1743)</span> Vikimedya liste maddesi

Musul Kuşatması, 1742-1746 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Basra'nın Zaptı (1546)</span> I. Süleyman döneminde Osmanlı Devleti tarafından gerçekleştirilen askerî harekât

Basra'nın Fethi, 1546 yılında Basra'nın Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

Trablus Seferi, Osmanlı donanması'nın 1835'te icra ettiği ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp'ta Karamanlı Hanedanı yönetimini (1711-1835) sonlandırarak yeniden doğrudan Osmanlı yönetimini kurduğu harekât.

1922 İngiliz-Irak Antlaşması, İngiliz ve Irak hükümetleri arasında imzalanan bir anlaşmaydı. Anlaşmaya göre Irak'ın kendi kendini yönetmesine izin verilirken İngilizler de Irak'ın dış politikasının kontrol edecekti. Anlaşma ile, 1921 Kahire Konferansı ile Irak'ta bir Haşimi Krallığı kurulmasına yönelik yapılan anlaşmanın sonuçlandırılması amaçlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dulaim Kabilesi</span>

Dulaim, yedi milyondan fazla üyesi olan bir Arap kraliyet kabilesidir. Kabilenin tarihi İslam öncesi zamanlara kadar uzanır ve kabile mensupları bugün Irak, Suriye, Kuveyt ve Ürdün gibi ülkelerde yaşamaktadır.