İçeriğe atla

Osmanlı Ermenileri listesi

Osmanlı Ermenileri listesi, kayda değer Osmanlı Ermenilerinin bir kısmını listelemektedir.

Dilbilimciler

Öğretmenler

Çevirmenler

Ressamlar

  • A. Karagözyan
  • A. Mildciyan
  • Agop Arad
  • Amberyan
  • Apazliyan
  • Aşod Zoryan
  • Azaryan
  • B. Papazyan
  • Bogosyan
  • Boşnakyan
  • David Floryan
  • David Çıracıyan
  • Demirciyan
  • Dork Zakaryan
  • Erganyan
  • Essayan
  • Garabet Yazmacıyan
  • Jak İhmalyan
  • K. Beyazyan
  • Kandciyan
  • Kavafyan
  • Maide Arel
  • Mari Kıbrisliyan
  • Mari Papazyan
  • Mıgırdiç Civanyan
  • Mihran Mardigyan
  • Miskciyan
  • Nakkaşyan
  • Norar Aslanyan
  • Ohannes Onnik Kürkcüyan
  • Onnig Atamyan
  • Petro Keşişoğlu
  • Püzant Gocamanyan
  • Seropyan
  • Simon Yazıcıyan
  • Stephan G. Zakarian
  • Terlemezyan
  • Terziyan
  • Şimşidyan
  • Vahan
  • Vart Hazeryan
  • Yazmacıyan
  • Yeghya İmirzeyan
  • Zak Zakaryan

Mimarlar

  • Balyan ailesi
  • Ohannes Serveryan
  • Mıgırdiç Çarkyan
  • Bedros Nemtze
  • Bedros Kalfa Azaryan
  • Mihran Azaryan
  • Hovsep Aznavur
  • Levon Güreğyan
  • Aram ve İsak Karakaş kardeşler
  • Keğam Kavafyan
  • Yetvart Terziyan
  • Andon
  • Garabed Tülbentciyan

Oyuncular

Önemli Mevkilerde Görev Almış Ermeniler

Bakanlar

  • Maliye Bakanı Agop Ohannes Kazazyan Paşa (1885; 1888, üç defa)
  • Nafia Nazırı Krikor Agaton Efendi (Mart 1867)
  • Davud Garabet Paşa (Mayıs 1868-Haziran 1871)
  • Ohannes Çamiç Efendi (1877 ve 1878)
  • Kirkor Sinapyan (Ocak 1912)
  • Orman ve Maden Bakanı Bedros Kuyumcuyan (Eylül 1878)
  • Posta ve Telgraf Bakanı Stanbulyan Efendi (Ocak 1910)
  • Mardikyan Oskan Efendi (Haziran1913)
  • Ticaret ve Ziraat Bakanı Ohannes Çamiç Efendi (Ağustos 1877, Ocak 1878)
  • Bedros Kuyumcuyan (Haziran 1880)
  • Bedros Hallaçyan (Ocak 1910)
  • Gabriel Noradukyan (1912'de Dışişleri Bakanı)
  • Ohannes Kuyumcuyan Paşa (1909-1913 arasında Dışişleri Bakanlığı Başkatip yrd.)

Hukuk Müşavir yardımcıları

  • Edvar Bey Mısırlı (1908'e kadar)
  • Hırant Bey Abro (1917'ye kadar)

Konsolos ve diplomatlar (1900-1907 arası)

  • Hrant Düz (Messina/İtalya)
  • Hovsep Misakyan Efendi (La Haye/Hollanda)
  • Ohannes Magakyan Efendi, (Oziçe/Sırbistan) konsolos yardımcısı
  • Mihran Kavafyan Efendi Fransa (Genel Konsolos / Brüksel 1907)
  • Şekip Efendi (Birinci Katip Berlin/Almanya)
  • Harutyun Markaryan Efendi (Birinci Katip/ Belgrad)
  • Hovsep Azaryan Efendi (Genel Konsolos Malta)
  • Sarkis Balyan Efendi (Bari Konsolosu/İtalya)
  • Dikran Hünkarbeğendiyan (Odesa/Rusya Konsolos Yardımcısı)
  • Levon Bey Yeremyan (II. Katip/Paris)
  • Diran Bey Dadyan (II. Katip/Brüksel)
  • Levon Bey Yeremyan (II. Katip/Paris)
  • Minas Yeram Efendi (Konsolos Yardımcısı /Zanta)
  • Ohannes Nafilyan Efendi (Konsolos Yardımcısı /Tiflis)
  • Hrant Bey Noradukyan (Konsolos Yardımcısı /Galaç-Romanya)
  • Arsen Efendi (New Castle/İngiltere ve Patras/Yunanistan)

Hazine-İ Hassa (Bakanlar)

  • Sakız Ohannes Paşa (Hazine-i Hassa Bakanı-1897-1908arası)
  • Agop Kazazyan Paşa (II. Abdülhamit dönemi)
  • Mikael Portukal Paşa (1891-1897-II. Abdülhamit dönemi)

Şuray-I Devlet Üyeleri (1900 Sonrası)

  • İlyas Çayan Efendi
  • Andon Köyesan (Muhasebat Dairesi)
  • Duran Bey
  • Zarah Dilber Efendi
  • Bedros Zeki Garabetyan
  • Krikor Hıdıryan Efendi
  • Hrant Asadur Efendi

Ticaret ve Ziraat nâzırı

İçişleri Bakanlığı (1900 sonrası)

  • Bedros Kapamacıyan (Van Valisi)

Vali Yardımcıları

  • Ohannes Ferit Efendi (Van)
  • Ohannes Asasyan (Elazığ)
  • L. Aycıyan ve Ant Billoryan (Erzurum)

PTT Bakanı (1878 sonrası)

Nafia Nazırı (1908 sonrası)

Meclis-i Âyan

S.NoSenatörPadişahAtanma tarihiDoğum-ÖlümNot
1Abraham PaşaII. Abdülhamid21 Ocak 18801830-1918
2Gabriyel Noradonkyan EfendiII. Abdülhamid17 Aralık 19081852-1916Ticaret ve Nafıa Nazırı, 8 Ocak 1916'da istifa etmiştir
3Manon Azaryan EfendiII. Abdülhamid17 Aralık 19081852-1916Belgrat Elçisi
4Aram EfendiII. Abdülhamid19 Mart 1909?-?Orman ve Maadin ve Ziraat Heyet-i Fenniyesi Reisi
5Dilber Zare EfendiV. Mehmed21 Ocak 1911?-?Şûrayı Devlet üyesi

Meclis-i Mebusan

I. Meşrutiyet Dönemi

Birinci Meşrutiyet döneminde Meclis-i Mebusan'da, İkinci Meclis Reisi Hüdavendigar mebusu Hovhannes Allahverdi, Dersaadet mebusu Sebuh Maksudyan Efendi, Diyarbekir mebusu Osep Kazazyan Efendi, Edirne mebusu Rupen Efendi, Erzurum mebusu Hamazasb Hallacyan Efendi, Erzurum mebusu Taniyel Karacıyan Efendi, Erzurum mebusu Giragos Kazancıyan Efendi, Erzurum mebusu Haçaduryan Efendi, Halep mebusu Karaca Manok Efendi, Hüdavendigar mebusu Sahak Yavrumyan Efendi, Sivas mebusu Agop Şahinyan Efendi, Ankara mebusu Daniloğlu Milkon Efendi, Aydın mebusu Ispartalıoğlu Agop Efendi, Dersaadet mebusu Agop Kazazyan Efendi, Trabzon mebusu Ohannes Efendi, Tuna mebusu Agop Kazancıyan Efendi, Erzurum mebusu Danyal Efendi ve Kayseri mebusu Agop Efendi görev yapmışlardır. Birinci Meşrutiyet dönemini kapsayan iki devrede, Meclis-i Mebusan'da görev yapan toplam on sekiz Ermeni mebus bulunmaktadır.[1]

II. Meşrutiyet Dönemi

II. Meşrutiyet Döneminde Osmanli Meclis-i Mebusanı'nda Yer Alan Ermeni Mebusları (Gri boyalı mebuslar 1915'te öldürülmüşlerdir):[2]

S.NoisimI. Dönem
1908-1912		II. Dönem
1912		III. Dönem
1914-1918
1Kirkor Zöhrapİstanbulİstanbulİstanbul
2Bedros Hallaçyanİstanbulİstanbulİstanbul
3Kegam DergarabedyanMuşMuşMuş
4Artin BoşgezenyanHalepHalepHalep
5Karekin PastırmacıyanErzurumErzurum
6Ohannes Serengülyan (Vartkes)ErzurumErzurumErzurum
7Mededyan Osep EfendiErzurum
8Dağavaryan Nazret EfendiSivas
9Karabet PaşayanSivas
10Dikran BarsamyanSivas
11Hamparsum BoyacıyanKozan
12Matyos NalbantyanKozan
13Agop BabikyanTekirdağ
14Agop BoyacıyanTekirdağTekirdağ
15Vahan PapazyanVanVan
16Onnik Tertsakyan (Arşak Vramyan)VanVan
17Ispartalızâde İstepanİzmir
18Vahan Bardizbanyanİzmir
19Onnik İhsanİzmir
20Agop Hırlakyan AğaMaraş
21Karabet TomayanKayseri
22İstepan ÇıracıyanErgani
23Minas ÇerazBitlis

Memurlar ve bürokratlar

  • Sisak Ferit Bey (Sansür Müdürü)
  • Minas Gamsar (Ermeni gazeteleri sansürcüsü)
  • Levon Surenyan (Ermeni gazeteleri sansürcüsü)
  • Bogos Parnasyan (Matbuat I. sekreteri)
  • Harutyun Hamdanyan Efendi (Sınırdışı Pasaportlar şefi)

Kaynakça

  1. ^ Koç, Yılmaz (2009). Osmanlı Mebusan Meclisinde görev yapan ermeni mebuslar ve faaliyetleri (PDF) (Yüksek Lisans). s. 5. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mart 2021. 
  2. ^ İzrail 2015, s. 54.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erzurum</span> Erzurum ilinin merkezi olan şehir

Erzurum, Türkiye'nin Erzurum ilinin merkezi olan şehirdir. Erzurum Ovası'nın güneydoğu kenarında, bu ova ile Palandöken dağının temas sahasında kurulmuş olan Erzurum, tarihin ilk dönemlerinden beri yerleşim yeridir. Şehir, tarihî eserleri ve kış sporları tesisleriyle de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Güllü Agop</span> Osmanlı tiyatrocu (1830-1898)

Agop Vartovyan, Osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve Türk tiyatrosunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Said Paşa</span> 201. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Said Paşa, Osmanlı devlet ve siyaset adamı. II. Abdülhamid saltanatında yedi kez ve İkinci Meşrutiyet döneminde iki kez olmak üzere, toplam dokuz dönemde dokuz yıla yakın sadrazamlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rüstem Bilinski</span>

Ahmet Rüstem Bey veya doğumundaki adı ile Alfred Bilinsky, Polonyalı ve İngiliz kökenli Türk diplomat, siyasetçi, gazeteci ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ferit Tek</span> Türk politikacı

Ahmet Ferit Tek, Türk siyasetçi, diplomat, fikir adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kirkor Zohrab</span>

Kirkor Zohrab Efendi, Osmanlı Ermenisi yazar, akademisyen, siyasetçi ve avukat. Ermeni Kırımı'nın başlangıcında Osmanlı hükûmeti tarafından İstanbul'da tutuklandı ve yargılanmak üzere Diyarbakır'da bir askeri mahkemeye gönderildi. Yolculuk esnasında 15-20 Temmuz 1915'te Urfa yakınlarındaki Karaköprü'de Çerkez Ahmet, Halil ve Nazım'ın başını çektiği bir grup eşkıya tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Talat Paşa</span> 214. Osmanlı sadrazamı

Mehmed Talat, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin kurucu lideri, İttihat ve Terakki'nin kurucularından ve önde gelen liderlerinden olan Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi</span>

Meclis-i Mebûsan 3. dönem mebusları listesi, 1908 Osmanlı genel seçimleri ile Meclis-i Mebûsan'a seçilen mebusların tam listesidir. 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'un İşgali</span> Mağlup Osmanlı İmparatorluğunun başkentinin İtilaf Devletleri tarafından işgali

İstanbul'un İşgali, Osmanlı İmparatorluğu ve İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mondros Bırakışması ile Birinci Dünya Savaşı'nın bu ülkeler arasında sona erdiğinin ilan edilmesinin ardından gerçekleşmiştir. Osmanlı başkenti İstanbul, önce 13 Kasım 1918, sonra 16 Mart 1920'de olmak üzere iki kez işgal edildi. İlk işgalde, İstanbul'un önemli ve stratejik noktaları kontrol altına alındı ancak idareye el konulmadı; ikinci işgal ile idareye el konuldu. Eylül 1922'ye gelindiğinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra, Mustafa Kemal Paşa İstanbul'u kurtarmak için Türk birliklerine İngiliz ve Fransız işgalindeki Çanakkale'ye hareket etmeleri emrini verdi. Bu emir üzerine Çanakkale Krizi patlak verdi. Türkler Kurtuluş Savaşı verdiği sırada İrlanda sorunuyla uğraşan Birleşik Krallık, Ankara Hükûmeti ile savaşın eşiğine geldi. Liberal Başbakan David Lloyd George Mustafa Kemal'in birliklerine karşı taarruza geçilmesini istediyse de müttefiklerinin desteğini alamadı ve ülkesindeki savaş karşıtı muhalefet ile dominyonların güçlü direnişiyle karşılaştı. Lloyd George'u gereksiz bir savaş başlatmaya çabalamakla itham eden Muhafazakâr Parti'nin 19 Ekim 1922'de Carlton Club deklarasyonu ile koalisyondan ayrılması sonucu Lloyd George hükûmeti düştü. İlerleyen süreçte diplomatik olaylar Türklerin lehine gelişti. İşgal, son İtilaf birliklerinin 4 Ekim 1923'te şehri terk etmesinden sonra, Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu birliklerinin 6 Ekim 1923'te tören eşliğinde şehre girmesiyle sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Barosu</span> İstanbuldaki avukatların meslek kuruluşu.

İstanbul Barosu, 5 Nisan 1878 tarihinde kurulmuştur. Aynı tarih Türkiye Barolar Birliği'nin 15-16 Mayıs 1987 tarihli genel kurulunda Avukatlar Günü olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret ve Ziraat Nezâreti</span>

Ticaret ve Ziraat Nazırlığı, Osmanlı Devleti'nde ticaret ve tarım işlerinden sorumlu bakanlığa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Adana Katliamı</span>

Adana Katliamı veya Osmanlı Türkçesi ile Adana İğtişaşı olarak da adlandırılan, 1909 Nisan'ında Osmanlı İmparatorluğu'nun Adana vilayetinde meydana gelen karşılıklı silahlı etnik çatışmalar sonucu Adana bölgesindeki Müslüman nüfus tarafından Ermeni mahalle ve köylerinde uygulandığı iddia olunan Ermeni karşıtı pogrom. Olaylarda 15.000 ile 30.000 arasında Ermeni'nin öldürüldüğü rapor edilmektedir. Osmanlı ve Türk kaynakları ile bunun aksi yönde iki tarafın karşılıklı çatışmaları neticesinde her iki taraftan ölenlerin olduğunu belirtmektedir. Bu olaylar üzerine hükûmet derhâl Rumeli'den Adana'ya asker sevk etmiş, bunların gelmesi üzerine olaylar yeniden alevlenmiş ama bu defa isyan çabuk bastırılmıştır. Cemal Paşa, Adana Vakası'nda 17.000 Ermeni ve 1.850 Müslüman öldüğünü, eğer şehrin nüfus oranı Ermenilerin lehine olsaydı bu sayıların tersine tecelli etmiş olacağını belirtmiştir. Yeni Tasvir-i Efkâr gazetesi de ölenlerin sayısını şöyle vermiştir: Müslümanlardan 1.186 kişi, gayrimüslimlerden ise 5.243 kişi. Ayrıca İsmail Hami; ölü sayısını 1.850 Türk, 1.700 Ermeni olarak tespit etmiştir. Öte yandan Patrikhane kendi yaptırdığı araştırma ile 21.300 ölü rakamı çıkarmıştır. Edirne mebusu Babikyan Efendi, meclise takdim etmek üzere bir rapor hazırlamıştı. Pek kısa bir zaman sonra öldüğü için mecliste görüşülemeyen bu raporda ölü sayısını 21.001 olarak gösteriyordu. Cemal Paşa'nın verdiği rakam, mahkemelerin bitmesinden sonraya ait olduğu cihetle, olay sırasında kaçıp da sonra geriye gelenler olabileceği düşünülürse ölen Ermenilerin 21.000'den ziyade 17.000'e yakın olduğu kabul edilebilir.

Aşağıdaki liste, kayda değer Türk mimarlarının ismini alfabetik bir sırayla gösteren listedir.

<span class="mw-page-title-main">24 Nisan 1915'te Ermeni aydınların sürgünü</span>

Ermeni aydınların sürgünü veya diğer adıyla Kızıl Pazar, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı içerisinde iken başkent İstanbul'daki Ermeni toplumunun önde gelen insanları tutuklaması ve tehcir etmesidir. Tutuklular, 24 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle Ankara yakınlarındaki iki merkeze taşındı. 27 Mayıs 1915 tarihinde Tehcir Kanunu'nun kabulü ile birlikte daha sonra sürdürülen bu aydınların çoğu öldürüldü. 24 Nisan, Ermeni tehcirinin başlangıç günü olarak kabul edilmekte ve Ermenistan'da ve Ermeni toplulukları tarafından "Ermeni Soykırımını Anma Günü" olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ohannes Vartkes Efendi</span>

Ohannes Vartkes Efendi veya Vartkes Serengülyan Osmanlı Ermenisi siyasetçi ve aktivist. Meclis-i Mebûsan Erzurum milletvekiliydi. Ermeni Kırımı sırasında öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni-Kürt ilişkileri</span> Irklararası tarihsel ilişki

Ermeni-Kürt ilişkileri, Kürtler ve Ermeniler arasındaki tarihsel ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Minas Çeraz</span> Ermeni yazar

Minas Çeraz Efendi, Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, aktivist ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Agop Kazazyan Paşa</span> Ermeni kökenli Osmanlı maliyeci ve siyasetçi

Agop Ohannes Kazazyan Paşa, Ermeni kökenli Osmanlı maliyeci ve siyasetçi.

1919 Osmanlı genel seçimleri, Mütareke yıllarında ve İstanbul, İzmir, Batı Anadolu, Trakya başta olmak üzere ülkenin pek çok bölgesinin işgal altında olduğu bir dönemde gerçekleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oksen Şahinyan</span> Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı

Oksen Şahinyan, Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı, öğretmen, çevirmen ve rejisör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.