İçeriğe atla

Osmanlı Dram Kumpanyası

Mınakyan Yönetiminde Osmanlı Tiyatrosu kadrosu
4 Mart 1920 tarihli Servet-i Fünun mecmuasında Osmanlı Dram Kumpanyası

Osmanlı Dram Kumpanyası (Mınakyan Tiyatrosu olarak da bilinir), 19. yüzyıl sonunda İstanbul'da kurulmuş, tiyatro topluluğu.

Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Döneminde kurulan batılı anlamda ilk Türk tiyatrolarındandır. Mardiros Mınakyan'ın kurduğu ve yönettiği kumpanya, Türk tiyatrosu'nun gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Kadrosunda Türk ve Ermeni oyuncular bulunan kumpanya, kuruluşundan 1908'e değin 250 dolayında oyun, opera, operet sahneledi.[1]Güllü Agop'tan devraldığı batı tarzı tiyatro anlayışını Darülbedayi'ye aktardı.

Tarihçe

Güllü Agop'un kumpanyasından ayrılan bazı sanatçıların 1882 veya 1884 yılında Mardiros Mınakyan yönetiminde bir araya gelmesi ile kuruldu. 1870-1880 yılları arasında Türkçe oyun oynama imtiyazını elinde bulunduran Güllü Agop'un oyunlarını sahnelemiş olduğu Gedikpaşa Tiyatrosu'nu oyunlarını sahneledi. Gedikpaşa Tiyatrosu padişahın iradesi ile yıkılınca kumpanya Şehzadebaşı'na taşındı.

Dönemin en nitelikli tiyatro topluluğu olarak nitelendirilebilecek Osmanlı Dram Kumpanyası 1908'e değin etkinliğini sürdürdü ve Güllü Agop'tan devraldığı batı tarzı tiyatro anlayışını Darülbedayi'ye (sonradan İstanbul Şehir Tiyatrosu) devretti.

Aynı dönemdeki tiyatro toplulukları tuluata dayanır ya da kadrolarında kantocular bulundururken, Osmanlı Dram Kumpanyası'nın repertuvarında genellikle melodram ve duygusal komediler yer alırdı.[2] Kumpanya, devrin tabiri ile "hissi" komediler sergilemesinin yanı sıra sıklıkla cinai melodramlar da sergilemiştir.[3] Olaylar Paris'in kibar çevrelerinde, Seine Nehri civarındaki büyük şatolarda geçer. Kırmızı saçlı Toni Grok'ın sekiz kişilik profesyonel orkestrası, oyun başlamadan önce parçalar çalardı.[3] Arada metne dayanan (tuluat olmayan) komediler de oynanıyordu. Tıbbiye, Harbiye, Mühendishane, Hendese-i Mülkiye öğrencileri izleyicileri arasında idi.[3]

Kadrosunda Mınakyan ve Ahmed Fehim dışında Siranuş, Eliza Binemeciyan gibi kadın oyuncularla Ahmet Necip, H. Aleksanyan, Rupen Binemeciyan, Hekimyan, Matosyan, Sancakçıyan, Şahinyan, Vahram Papazyan gibi erkek oyuncular uzun süre topluluğun yerleşik kadrosunu oluşturmuşlardı. Topluluğa sonradan Hakkı Necip ve Hulûsi de katıldı.[2] Kınar Hanım, kumpanyanın en hareketli yıllarını görememiştir ancak yine de bu kumpanya ile anılır.[3] Oyuncular her zaman benzer rolleri canlandırıyordu. Mınakyan Efendi, her zaman çocuklarına düşkün müşfik baba rollerini, Rupen Binemeciyan yakışıklı jön rolünü, Aleksanyan kanlı, hain kişiyi canlandırırdı; Şahinyan ikinci jön idi ve zaman zaman Binemeciyan'ın rolünü alırdı.[3]

Bu oyuncuların dışında çok sayıda oyuncu da sahneye çıkmıştı. Osmanlı Dram Kumpanyası'nın oyunları profesyonelce yürütülen uzun ve disiplinli provalarla hazırlanıyordu. Bu yerleşik kadrolu ciddi çalışmalar, 1908 sonrası özgürlük ortamında ortaya çıkan yeni tiyatrocu kuşağını yoğun biçimde etkiledi. Kumpanya 1888'de dağıldı. Mınakyan, 1893'te Ermenice oyunlar oynamak üzere izin aldı; 1895 yılında seyirci azlığından Ermenice oyun sergilemekten vazgeçti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Jübilesi Yapılan İlk Tiyatrocu Mardiros Mınakyan". 21 Şubat 2021. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  2. ^ a b "Mınakyan Tiyatrosu". Maksivizyon blog sitesi. 13 Temmuz 2018. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 
  3. ^ a b c d e Öztürk, Yakup. "Sermet Muhtar Alus ve Türk Tiyatrosu". Dil ve Edebiyat Araştırmaları (DEA), Güz, 2019. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güllü Agop</span> Osmanlı tiyatrocu (1830-1898)

Agop Vartovyan, Osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve Türk tiyatrosunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Mardiros Mınakyan</span> Osmanlı Ermenisi tiyatro yönetmeni

Mardiros Mınakyan, Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni. Türk tiyatrosunun doğuş ve gelişme evrelerindeki katkılarıyla Batılı anlamda tiyatronun yerleşmesinde önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Fehim</span> Türk oyuncu ve yönetmen

Ahmet Fehim, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen.

Osmanlı Donanma Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi, Balkan Savaşından (1912) sonra Osmanlı Donanma Cemiyeti' ne yeni gelir kaynakları sağlamak amacıyla 1913' te kurulan tiyatro topluluğu.

Osmanlı Tiyatrosu veya Tiyatro-i Osmani, Güllü Agop'un Gedikpaşa Tiyatrosu'nda kurduğu ve adı bu yapıyla özdeşleşmiş tiyatro topluluğudur. Repertuvarlarında Türkçe ve Ermenice olmak üzere iki dilli oyunlar sergileyen ekip 1870 yılından itibaren genellikle Türkçe oyunlar sergilemişlerdir. Batı edebiyatından Türkçeye çevrilmiş eserler ilk defa burada temsil edilmişlerdir. 1870'te Güllü Agop'a, on yıllık müzikli ve suflörsüz oyunlar dışında Türkçe oyun oynatma tekel imtiyazı Sadrazam Âli Paşa'nın desteği ile verildi, böylece Güllü Agop rakipsiz kaldı.Güllü Agop'a verilen bu imtiyaz, hicri takvimle 15 sefer 1287 ve 16 Mart 1870 tarihli Şûra-i Devlet Umumî tezkeresi ve şartname metni Başbakanlık Arşivi Şura-yı Devlet Belgeleri 777 numaradadır.

<span class="mw-page-title-main">Eliza Binemeciyan</span> Osmanlı Ermenisi oyuncu

Eliza Binemeciyan Osmanlı tiyatrosunun sanatçılarından olan Ermeni oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa Tiyatrosu</span> İstanbulun Gedikpaşa semtinde 1859’da inşa edildiği düşünülen 1884’te yıktırılmış tiyatro

Gedikpaşa Tiyatrosu, İstanbul'un Gedikpaşa semtinde 1859'da inşa edildiği düşünülen 1884'te yıktırılmış tiyatrodur. Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatronun doğuş ve gelişiminde önemli bir yer kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kınar Hanım</span> Ermeni kökenli Türk oyuncu

Kınar Hanım veya Kınar Sıvacıyan, Türkiye Ermenisi tiyatro oyuncusu. Osmanlı İmparatorluğu döneminde kendi tiyatrosunu kuran ilk iki Ermeni kadın tiyatro sanatçısından birisidir. 1912 yılında İstanbul'da Zabel Binemeciyan ve Sırapyon Hekimyan ile birlikte Yeni Osmanlı Tiyatrosu adını verdikleri bir tiyatro topluluğu kurmuştur. Darülbedayi’nin ilk sanatçıları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Tomas Fasulyeciyan</span> Osmanlı Ermenisi oyuncu

Tomas (Tovmas) Fasulyeciyan  Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, yönetmen.

Şark Tiyatrosu, Tanzimat döneminde İstanbul'da kurulmuş bir tiyatro topluluğu.

Musahipzade Celal, Türk oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Burhanettin Tepsi</span> Türk oyuncu

Burhanettin Tepsi,, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Raşit Rıza Samako</span> Türk oyuncu

Raşit Rıza Samako ya da Raşit Rıza, Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmendir.

<span class="mw-page-title-main">Yeranuhi Karakaşyan</span> Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu

Yeranuhi Karakaşyan, Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatları</span> Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adı

Osmanlı'da sahne sanatları, Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adıdır. 18. yüzyıla kadar kukla, meddahlık, Karagöz ve Hacivat ve ortaoyunu gibi geleneksel Türk tiyatrosu olarak adlandırılan sahne sanatları egemendir. 18. yüzyılda başlayan batılılaşma çabaları ile çağdaş anlamdaki tiyatro, opera ve daha sonra sinema sergilenmeye başlanmıştır.

Harutyun Aleksanyan, Ermeni asıllı Osmanlı tiyatro sanatçısıdır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatro Tanzimat devri sonrasında gelişim gösterdi ve II. Meşrutiyet sonrasında Batılı manada gelişimi hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Savarş Boğos Karakaş</span> Türkiye Ermenisi tiyatrocu

Savarş Boğos Karakaş Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı, oyuncu ve rejisör.

<span class="mw-page-title-main">Oksen Şahinyan</span> Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı

Oksen Şahinyan, Türkiye Ermenisi tiyatro sanatçısı, öğretmen, çevirmen ve rejisör.

<span class="mw-page-title-main">Vahan Şahinyan</span> Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, tenor ve rejisör

Vahan Şahinyan Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, tenor, rejisör ve operet sanatçısı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.