İçeriğe atla

Osmanlı-Lehistan Savaşı (1620-1621)

1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı
Osmanlı-Lehistan Savaşları ve Otuz Yıl Savaşı

Sol üstten: Țuțora'da Stanisław Żółkiewski'nin ölümü
Jan Karol Chodkiewicz Hotin'de
Tatar öncü birlikleri
Hotin Antlaşması
Tarih1620 – 9 Ekim 1621
Bölge
Moldova ve Bukovina (modern Ukrayna)
SonuçHer iki taraf da üstünlük sağlayamadı. Hotin Antlaşması yapıldı.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu
Kırım Hanlığı		 Lehistan-Litvanya Birliği
Boğdan Beyliği
Komutanlar ve liderler
Sultan II. Osman İdam edildi
Sadrazam Çelebi Ali Paşa
Sadrazam Hüseyin Paşa
Nogay Beyi Kantemir Mirza
Kırım hanı Canibek Giray		Jan Karol Chodkiewicz
Stanisław Lubomirski
IV. Władysław Waza
Petro Konaşeviç-Sahaydaçni
Stanisław Koniecpolski
Güçler

120,000–160,000 Osmanlı[1] ve Tatar

13,000 Boğdan ve Eflak askerleri[2]

25,000[3] Lehistan askeri

20,000 Kazak askeri[3]
Kayıplar
40,000[4] 14,000[4]

1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı, Polonya-Lehistan Birliği ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Moldova'nın kontrolü konusunda yaşanan bir çatışmaydı.Bu durum Lehistan'ın Boğdan üzerindeki isteklerini geri çekmesiyle sona erdi ve sonunda Sultan II. Osman'ın ölümüne yol açtı.

Savaşın nedenleri

1514 yılından beri Boğdan Beyliği doğrudan doğruya Osmanlı Devleti'nin bir parçası olmamakla birlikte Osmanlı Devleti'nin himayesi altında sayılıyordu. Boğdan Beyliği Tuna nehri yoluyla Karadeniz'e ulaşan ticaret yolları üzerinde bulunduğu için coğrafi konumu açısından Lehistan için stratejik bir önem taşıyordu. 16. yüzyıl sonlarında Lehistan soyluları (magnatlar) Boğdan'ın işlerine karışmaya başladılar. Osmanlılar tarafından tayin edilmiş olan Boğdan Voyvodası Gaspar Graziani de Lehistan'ın yanında Osmanlılara karşı tavır aldı. Ayrıca Lehler Erdel Prensliği'ne saldırdılar. Erdel Prensi ve Protestan sempatizanı Bethlen Gábor, Osmanlı Devleti'nden yardım istedi. Bu Osmanlılar için kabul edilemez bir durumdu. Osmanlı padişahı Genç Osman Lehistan'a savaş açtı.

Asker sayısı

Osmanlı ordusu Çuçuro'ya varınca sayım yapıldı. Orduda bulunan 34.825 kapıkulu askerine kişi başına bin akçe verildi.[5]

Kapıkulu askerinin dağılımı:

Çuçoro Muharebesi (17 Eylül-7 Ekim 1620)

Ayrıca bakınız: Cecora Muharebesi (1620)

Hazırlanan Osmanlı kuvvetlerine Özi Beylerbeyi İskender Paşa kumanda ediyordu. Ayrıca Nogay Tatarları da Kantemir Mirza'nın kumandası altında Osmanlı ordusunun yanında yer aldı. Lehistan ordusunun başında Rusya'yı dize getirerek 10 yıl önce Moskova'yı ele geçirmiş ünlü Leh komutanı Stanisław Żółkiewski bulunuyordu. Boğdan Voyvodası Gaspar Graziani de 600-1000 civarında askeriyle Lehistan'ın yanında yer aldı. Ancak Boğdanlı birçok bey Osmanlılara karşı savaşmayı reddetti. 10 Eylül 1620 tarihinde Lehistan ordusu Prut nehri boylarında Yaş kenti yakınlarındaki Çuçoro mevkiinde Osmanlı ve Nogay ordularıyla karşılaştı.

Savaşın daha 18 Eylül'deki ilk gününde Leh askerleri bozguna uğradılar. Boğdanlı askerler taraf değiştirerek Osmanlı tarafına geçtiler. 6 Ekim'de Osmanlılar tekrar taarruza geçtiler. Leh kumandanlar ve soylular askerlerini terk ederek kuzeye doğru kaçmaya başladılar. Leh askerlerinin çoğu ya öldürüldü ya da esir alındı. Leh kumandanı Stanisław Żółkiewski de savaşta öldürüldü ve kafası kesilerek padişaha gönderildi. Gaspar Graziani kaçmayı başardı ama Osmanlılardan korkan kendi askerleri tarafından öldürüldü. Böylece Çuçoro Muharebesi büyük bir Osmanlı zaferiyle sonuçlanmış oldu.

Hotin seferi (2 Eylül-9 Ekim 1621)

Ana madde: Hotin Muharebesi (1621)

Çuçoro Savaşı'nda Lehistan'a karşı kazanılan bu büyük zafer sonucunda Osmanlı padişahı II. Osman Lehistan'ı tamamen dize getirerek Osmanlı Devleti'nin sınırlarını Baltık Denizi'ne kadar uzatabileceğini düşündü. Bu amaçla bir yıl sonra 200.000'i aşkın bir sayıda büyük bir ordu hazırlayarak bizzat kendisi bu ordunun başında İstanbul'dan Edirne'ye doğru yola çıktı.

Savaşın sonuçları

Ayrıca bakınız: Hotin Antlaşması

Osmanlılar, Hotin seferi'nden umduklarını bulamamışlardı. Ancak Lehler de büyük bir zafer kazanamamışlardı. O yüzden yapılan Hotin Antlaşması, Osmanlı Devleti'yle Lehistan arasındaki durumu olduğu gibi korudu. Sınırlarda hiçbir değişiklik olmadı. Antlaşmanın maddeleri:

  1. Lehistan'a Tatar akınları yasaklandı.
  2. Hotin, Osmanlı egemenliğindeki Boğdan'a verildi.
  3. Lehistan'ın Kırım Hanlığı'na vergi ödemeye devam etmesi kararlaştırıldı.

Saldırının başarısızlığına karşılık, Boğdan'ın güvenliği sağlanmış oldu. Savaşın ardından II. Osman, Hotin kalesi önünde istekli savaşmayan Yeniçeri Ocağı’nı kaldıracağını açıkladı. Bu kararı yeniçerilerin isyanına yol açtı. İsyan, II. Osman'ın öldürülmesi ile sonuçlandı.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ Encyklopedya polska. Nakl. Polskiej Akademii Umiejetnosci; skl. gl. w ksieg.: Gebethner i Wolff. 11 Nisan 2019. 
  2. ^ Podhorodecki, Leszek (1988). Chocim 1621. Historyczne bitwy. MON. 
  3. ^ a b Frost, Robert I. (2004). After the Deluge: Poland-Lithuania and the Second Northern War, 1655-1660. Cambridge University Press. s. 13. 
  4. ^ a b Brian Davies, Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700, (Routledge, 2007), 99. []
  5. ^ TÂRİH-İ KAMANİÇE (metin) (PDF). s. 33. 31 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Osman</span> 16. Osmanlı padişahı (1618–1622)

II. Osman ya da Genç Osman, divan edebiyatındaki mahlasıyla Farisî, tahttan indirildikten sonraki adıyla Osman Çelebi ; 16. Osmanlı padişahı ve 95. İslam halifesidir. Babası I. Ahmed, annesi genel kanıya göre Mahfiruz Hatice Sultan'dır. II. Osman 13 yaşında iken, amcası Sultan I. Mustafa'nın tahttan indirilmesi üzerine Osmanlı tahtına oturdu. Annesi onun yetişmesi için çok titiz davrandı. II. Osman iyi bir terbiye ve tahsil gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. Bazı batı kaynaklarında Latince, Yunanca ve İtalyanca gibi batı dillerini öğrendiği kaydedilirse de bunun doğru olma ihtimali olmadığı iddiasına karşın yabancı asıllı olan annesi tarafından bu dillere eğitildiği söylenir. Osmanlı şehzadeleri arasında en kültürlüsü olduğu belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

Dilaver Paşa II. Osman saltanatı döneminde 17 Eylül 1621- 19 Mayıs 1622 tarihleri arasında sekiz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Antlaşması</span>

Hotin Antlaşması, 9 Ekim 1621 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. 1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonuçlandıran antlaşmadır.

Osmanlı-Lehistan Savaşları, 15. yüzyıl'dan 17. yüzyıl sonlarına kadar Osmanlı Devleti ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında geçen savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1768-1774 yılları arasında yapılmış savaş

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlıların Ruslara yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır. Bu savaşın sonucunda Ukrayna'nın güneyi, Kuzey Kafkaslar ve Kırım, Rusya'nın eline geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu (klasik dönem)</span> 15-19. yüzyıllarda Osmanlı Ordusuna genel bakış

Klasik Osmanlı Ordusu, Osmanlı ordusunun 1451'de II. Mehmed'in yapılandırmasından başlayıp 1826 Vaka-i Hayriye biten kısmına verilen isimdir. Dönemin ordusu, 1606 sonrasında yenilmeye başlamış ve 17. ve 18. yy itibarıyla geçirdiği reformlar ardından 1826 yılında lağvedilmiştir. Bu dönemde birçok ocaklardan birisi olan Yeniçeri ocağı olarak adlandırılan ve devşirmelerden kurulan ocağın ordu ve siyasette büyük yeri ve etkisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Litvanya Birliği</span> 1569-1795 Avrupada iki konfederasyonlu monarşi

Polonya-Litvanya Birliği, Birinci Polonya Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği, 17. yüzyıl Avrupası'nın en güçlü ülkelerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">1633-1634 Osmanlı-Lehistan Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında 1633-34 yılları arasında yapılmış savaş

1633 - 1634 Osmanlı-Lehistan Savaşı, 17. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında yapılmış savaşlardan biridir.

Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü yayalar ve müsellemler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemi</span>

Duraklama dönemi, Sokollu Mehmed Paşa'nın ölümüyle başlayıp, ilk kez büyük çapta toprak kaybı yaşanılan Karlofça Antlaşması'na kadar olan dönemi kapsamaktadır. Osmanlı Devleti bu dönemde Ferhat Paşa Antlaşması ile doğudaki en geniş sınırlarına, Bucaş Antlaşması ile de batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Yaklaşık 120 yıl süren bu dönemde 12 padişah ile 61 sadrazam görev yapmıştır. Bu dönemde deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi ile merkezi yönetimin bozulması sonucu, devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşişi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır. Bu dönemde benimsenen beşik ulemalığı sistemi de Osmanlı eğitiminin bozulmasına yol açmıştır. Osmanlı duraklama dönemi XVII yüzyılı kapsamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun bu döneminde saltanat hukukunda düzenlemeler yapılmış, ekber ve erşed sistemine geçilmiştir. Ekber ve erşed sisteminde hanedan ailesinin en yaşlı üyesinin padişahlık makamında bulunması söz konusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Muharebesi (1621)</span>

Hotin Muharebesi, Hotin Savaşı veya Hotin Seferi, 2 Eylül ve 9 Ekim 1621 tarihleri arasında Lehistan-Litvanya Birliği ordusu ile Osmanlı İmparatorluğu ordusu arasında meydana gelen muharebeler serisidir.

<span class="mw-page-title-main">İskender Paşa (Özi beylerbeyi)</span> Osmanlı kumandanı

İskender Paşa Osmanlı Kumandanı ve Özi'nin beylerbeyidir. 1620 yılındaki Cecora Savaşı'nda İskender paşa Lehistan-Litvanya Birliği'ne karşı Osmanlı ordusu ile Eflak birliklerini (13,000-22,000) yöneterek galip geldi.

<span class="mw-page-title-main">Stanisław Żółkiewski</span>

Stanisław Żółkiewski, Polonyalı asilzade. Yaşadığı dönemde Lehistan-Litvanya Birliği'nde ordu silahlarından ve ordudan sorumlu komutandır. 1610 yılında Kluşino Muharebesi'nde, Hüssar'lara verdiği askerî taktik ile kazandığı savaş ile tanınır. Stanisław Żółkiewski 1620 yılındaki Çuçoro Savaşında Osmanlı askerleri tarafından kafası kesilerek öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Cecora Muharebesi (1620)</span>

Cecora Muharebesi, Lehistan-Litvanya Birliği ve Osmanlı kuvvetleri, arasında 17 Eylül-7 Ekim 1620 tarihleri arasında Prut Nehri yakınlarındaki Moldova'da (Boğdan) gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Budin Kuşatması (1529)</span>

1529 Budin Kuşatması, Kanuni Sultan Süleyman yönetimindeki Osmanlı ordusunun, Avusturya Arşidüklüğü'nün kontrol altında tuttuğu şehri yeniden ele geçirmek istemesiyle gerçekleşen kuşatmadır. Osmanlı ordusunun zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kozmin Korusu Muharebesi</span>

Kozmin Korusu Muharebesi, 1497-1500 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nda ve Lehistan-Boğdan mücadelesinde evre.

<span class="mw-page-title-main">Boğdan Seferi (1574)</span>

Boğdan Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun bağlı devletlerden Boğdan Prensliği üzerine 1574 yılında icra ettiği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Kartal Ovası Muharebesi (1574)</span>

Kartal Ovası Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile isyankâr Boğdan Voyvodası III. Ioan komutasındaki Boğdan ordusu arasında 10 Haziran 1574 tarihinde Kartal Ovası'nda meydana gelen büyük çaplı çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Busza Antlaşması</span>

Busza Antlaşması, Jaruga Antlaşması olarak da bilinir, Polonya-Litvanya Birliği'nden Stanisław Żółkiewski ve Osmanlı İmparatorluğu'ndan İskender Paşa tarafından 23 Eylül 1617'de Jaruga ve Dinyester nehirleri yakınındaki Busza'da müzakere edilmiştir. Polonya ve Osmanlı orduları karşılaştı ancak savaşmak yerine müzakere etmeye karar verdiler. Bu barış antlaşmasında Polonya-Litvanya Birliği, Hotin'i Osmanlılara bırakmayı ve Moldavya'ya müdahalesini durdurmayı kabul etmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.