Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية,, İbranice: הגדה המערבית,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.
Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.
İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.
Camp David Sözleşmesi, Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile, İsrail başbakanı Menahem Begin arasında, 12 gün süren gizli pazarlıkların ardından Camp David'de 17 Eylül 1978'de imzalanan ve ABD başkanı Jimmy Carter'ın gözetiminde gerçekleşen bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile ilk kez bir Arap ülkesi İsrail'i resmen tanımış ve ele geçirdiği topraklar üzerindeki varlığını meşru olarak kabul etmiştir.
Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:
- Filistin Devleti: Orta Doğu'da bir ülke.
- Filistin (bölge): Orta Doğu'da coğrafi ve tarihi bir bölge.
Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.
Oslo I Anlaşması veya Oslo I, resmen Geçici Yönetim Düzenleme İlkelerinin Bildirgesi olarak adlandırılır ve Filistin-İsrail çatışması için bir dönüm noktasıdır. Bu görüşme, İsrail ile Filistin temsilcilerinin üst düzeyde ilk doğrudan yüz yüze anlaşma çabası olarak tarihe geçmiştir. Bu anlaşma görüşmeleri İsrail ve Filistinliler arasındaki çatışmaların iki taraf arasında kalan nihai olarak çözecek bir anlaşma ve gelecekteki ilişkiler için bir çerçeve olarak düşünülmüştü.
Wye Nehri Memorandumu, İsrail ile Filistin Ulusal Yönetimi arasında Oslo II Anlaşması'nı uygulamak amacıyla ABD aracılığıyla Maryland'in doğu kıyılarındaki Wye Nehri civarında yapılan memorandum. Bill Clinton'ın evsahipliğini yaptığı dokuz gün süren bir zirve sonucunda İsrail ve FKÖ arasındaki bu memorandum Washington, DC'deki Beyaz Saray'da 23 Ekim 1998'de imzalanmıştır. Genel anlamda memorandum, Oslo II Antlaşması'nın yerine getirilmesiyle ilgili taraflara düşen karşılıklı sorumluluklara açıklık getirmekteydi. Daha detaylı olarak, Oslo II Antlaşması'nda belirtilen İsrail askerlerinin geri çekilmesi ile ilgili aşamaların ne zaman uygulanacağı ve çekilmenin miktarına değinilmekteydi.
Filistin Otoritesi pasaportu 1993 Oslo Anlaşması kapsamında Filistin Yönetimi'nin 2 Nisan 1995 yılından bu yana uluslararası seyahat amacı ile Filistin topraklarında yaşayan Filistin vatandaşları için Filistin Otoritesi tarafından verilen seyahat belgesidir. Sadece Batı Şeria'daki Filistin vatandaşlarına verilir. Filistin Otoritesi pasaportu, Filistin'de doğduğunu gösteren bir doğum belgesi ibraz eden herkes tarafından kullanılabilir. Kudüs'te yaşayan Filistinliler ancak Ürdün'den alınan geçici pasaport ve İsrail'den geçici alınma seyahat belgesi taşıyabilmektedirler. Filistin dışında doğan Filistinliler için pasaportun geçerli olup olmadığı hâlen net değildir. Bununla birlikte, pasaport verilmesi İsrail hükûmeti tarafından getirilen ek kısıtlamalara tabidir. İsrail, Geçici Anlaşma uyarınca güvenlik ihtiyaçları için gerekli olduğunu kabul etmektedir.
Yeşil Hat ya da 1947 Öncesi Sınırlar ya da 1949 Ateşkes Sınırları, 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası İsrail ile 4 Arap devleti arasında yapılan 1949 Ateşkes Anlaşmaları neticesinde çekilen sınır çizgisidir. Bu sınır hattı ile Araplara ait olan Batı Şeria ve Gazze şeridi İsrail'den ayrılmıştır. Oluşturulan bu hat ile birlikte sınırların durumu 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'na kadar devam etmiştir.
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri,, Filistin Devleti'nin paramiliter silahlı kuvvetleridir. İsmi tüm ulusal güvenlik birimlerini kapsıyor gibi görünse de İç Güvenlik Kuvvetleri, Devlet Başkanlığı Muhafızları ve Genel İstihbarat dahil değildir.
Filistin Yasama Meclisi (PLC), Filistin Yönetimi'nin Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki Filistin topraklarında yaşayan Filistinliler tarafından seçilen tek kamaralı yasama organıdır. Şu anda Filistin Yönetimi'nin 16 seçim bölgesinden seçilen 132 üyeden oluşmaktadır. PLC'nin üçte iki çoğunluk şartı vardır ve 2006'dan bu yana Hamas ve Hamas'a bağlı üyeler PLC'deki 132 sandalyenin 74'ünü elinde bulundurmaktadır. PLC'nin faaliyetleri 2007 yılında askıya alındı ve Ocak 2021 itibarıyla bu durum devam ederken, PLC komiteleri düşük bir oranda çalışmaya devam etmekte ve parlamento paneli tartışmaları halen sürmektedir.
Filistin'de turizm Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki turizmi ifade eder. 2010 yılında, 2009'daki 2.6 milyona kıyasla 4.6 milyon kişi Filistin topraklarını ziyaret etti. Bu rakamdan 2.2 milyonu yabancı turist, 2.7 milyonu yerli idi. 2012'nin son çeyreğinde, Batı Şeria otellerinde 150.000'den fazla turist konakladı; % 40'ı Avrupa, % 9'u ABD ve Kanada'dan geliyordu. Büyük seyahat rehberleri "Batı Şeria seyahat etmek için en kolay yer değil ama yapılan gayretler zengin bir şekilde ödüllendirilir" şeklinde yazmıştır.
Gazze Şeridi Ablukası, Hamas'ın Gazze Savaşı sırasında Gazze Şeridi'ni kontrol altına almasının ardından El-Fetih ve Filistin Ulusal Yönetimi'ne ait hükûmet kurumlarını ele geçirmesi üzerine Gazze Şeridi'nin İsrail ve Mısır tarafından konulan ve devam eden kara, hava ve deniz ablukasıdır.
Üç devletli çözüm, Mısır-Ürdün çözümü veya Ürdün-Mısır seçeneği, İsrail-Filistin çatışması bağlamında yapılan önerilerden biridir. Buna göre, Batı Şeria Ürdün, Gazze Şeridi ise Mısır kontrolüne geçecektir.
"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.
Gazze-Eriha Anlaşması, resmi olarak Gazze Şeridi ve Eriha Bölgesi Anlaşması olarak adlandırılmaktadır. Filistin özerkliğinin ayrıntılarının sonuçlandırıldığı Oslo I Anlaşması'nın devamı niteliğindeki bir anlaşmaydı. Anlaşma genel olarak 1994 Kahire Anlaşması olarak bilinir. 4 Mayıs 1994'te Yaser Arafat ve dönemin İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin tarafından imzalandı.
Paris Protokolü olarak da adlandırılan Ekonomik İlişkiler Protokolü, İsrail ile FKÖ arasında 29 Nisan 1994'te imzalanan ve Eylül 1995 Oslo II Anlaşmasına küçük değişikliklerle dahil edilen bir anlaşmadır.
Hamas'ın Haziran 2007'de Gazze Şeridi'ni ele geçirmesinden bu yana Gazze Şeridi'nin yönetimi Hamas tarafından yürütülmektedir ve bu yönetim genellikle Gazze'deki Hamas hükûmeti olarak anılmaktadır. Hamas yönetimi 2007'den 2014'e kadar ve 2016'dan itibaren İsmail Haniye tarafından yönetildi.
Oslo Anlaşmaları, İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında 1993 yılında Washington, DC'de imzalanan Oslo I Anlaşması ve 1995 yılında Mısır'ın Taba kentinde imzalanan Oslo II Anlaşması'dır. Bu anlaşmalar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 242 sayılı kararı ve 338 sayılı kararı temelinde bir barış anlaşmasına ulaşmayı ve "Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını" yerine getirmeyi amaçlayan bir barış süreci olan Oslo sürecinin başlangıcına işaret ediyordu. Oslo süreci, Norveç'in Oslo kentinde yapılan gizli görüşmelerin ardından başladı ve hem FKÖ'nün İsrail'i tanıması hem de İsrail'in FKÖ'yü Filistin halkının temsilcisi ve ikili müzakerelerde bir ortak olarak kabul etmesiyle sonuçlandı.
