Osep Minasoğlu
Osep Minasoğlu | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Hovsep Minasyan 26 Şubat 1929 Samatya, Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 6 Ağustos 2013 (84 yaşında) Şişli, İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Balıklı Ermeni Mezarlığı |
| Milliyet | Ermeni |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Saint Benoît Fransız Lisesi (yarım bıraktı) |
| Meslek | Fotoğrafçı |
| Etkin yıllar | 1951-2012 |
| Ajans | Stüdyo Osep/Stüdyo Show |
| Akraba(lar) | Kani Kıpçak (eniştesi) |
Osep Minasoğlu doğum adıyla Hovsep Minasyan (26 Şubat 1929, İstanbul - 6 Ağustos 2013, İstanbul), Türkiye Ermenisi fotoğraf sanatçısı. 1960'lı yıllarda dönemin en büyük fotoğraf stüdyosu Stüdyo Osep'i kuran Minasoğlu, aralarında Zeki Müren, Cüneyt Arkın, Türkan Şoray, Feri Cansel ve Yılmaz Güney gibi birçok Yeşilçam oyuncusunun fotoğraflarını çekti. Türkiye'de ilk renkli fotoğrafı çeken ve ilk renkli fotoğraf baskısını yapan Minasoğlu, İstanbul'un en eski stüdyo ve set fotoğrafçılarından birisi olarak kabul edilmektedir.
İlk yılları ve eğitimi
Hovsep Minasyan, 26 Şubat 1929 tarihinde İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Samatya semtinde dünyaya geldi.[1] Semtin üç kuşak sakinlerinden Minasyan ailesinin dört çocuğunun en küçüğü olan Osep'in babası Yervant Minasyan, mahallenin en büyük bakkaliyesinin sahibiydi. Babası öldükten sonra bakkal dükkanının idaresini annesi devraldı. Minasoğlu, anaokulunu İtalyan Rahibe Okulunda bitirdi.[2] O sırada yabancı bir okula devam edebilmek için ilkokulu Türk okulunda bitirme zorunluluğu getiren bir kanun çıktığı için ilk ve orta öğrenimini bir Türk okulunda tamamladı. Saint Benoît Fransız Lisesine devam ederken, ailesinin Varlık vergisi'ni ödemekte güçlük çekmesi nedeniyle öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. 1935 yılında yürürlüğe giren Soyadı Kanunu ile ailesi ve kendisinin soyadı "Minasoğlu" olarak değişti.[3]
Fotoğrafçılık kariyeri
1951 yılında Kodak şirketinin laborantlarından olan Joan Armes'in yanında çalışmaya başladı. Bu esnada 6-7 Eylül 1955 Olayları patlak verince şirket olaylardan çok büyük zarar gördü ve devam edemez duruma gelip kapandı, Minasoğlu da işini kaybetmek zorunda kaldı.[4] Minasoğlu, gayrimüslimlere yönelik gerçekleştirilen baskı ve saldırılara dayanamayarak 1956 yılında elinde şirketin referans mektuplarıyla Türkiye'den Beyrut'a hareket etti ve oradan da Fransa'nın başkenti Paris'e gitti.[5] Burada Profesyonel Fotoğrafçılar Sendikası'na bağlı okula devam etti ve Société Romaphot adlı laboratuvarda çalıştı. Fotoğrafçılığın inceliklerini ve püf noktalarını öğrendi ve çok önemli kimyager ve fotoğrafçılarla çalıştı. Klasik fotoğrafı da öğrenen Minasoğlu, laboratuvar bilgisini en üst seviyeye çıkardı. Bunun yanında bütün Avrupa'ya seyahat etme imkanı buldu ve kültürel yaşam bakımından oldukça verimli bir dönem geçirdi. 1954'te başlayan ve devam eden Cezayir'in Fransa'ya karşı yürüttüğü bağımsızlık savaşının ardından Paris'te göçmenlere karşı başlatılan yabancı düşmanlığı, doğup büyüdüğü İstanbul'a özlem duyması ve fotoğrafçılık tekniklerinin İstanbul'daki kullanımı ve popülaritesinin artması sonucu Fransa'dan ayrılmaya karar verdi. Paris'te geçen altı yılın ardından 1962'de İstanbul'a kesin dönüş yaptı fakat geldiği yerdeki ilişkilerini ve bağlantılarını muhafaza etti.[3]
İstanbul'a döndükten sonra Sirkeci'de ilk atölyesini açtı. Bu dönemde manzara fotoğrafçılığına eğilen Minasoğlu, Anadolu'yu gezdi ve Alman Linhof - SuperTechnica marka fotoğraf makinesi ile iki binden fazla kartpostalı piyasaya çıkardı. Sirkeci'de işler büyümeye başlayınca tek başına yetişemez hale geldi ve daha büyük ve merkezi bir stüdyo açma kararı verdi.[3] Beyoğlu İstiklal Caddesi Hüseyin Ağa Camii sokağında toplam bin metrekarelik iki katlı "Stüdyo Osep" adlı fotoğraf stüdyosunu kurdu. 1963 Kanlı Noel, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ve ASALA'nın 1975'te başlayan Türk diplomatik temsilcilerine ve kurumlara düzenlediği suikast ve saldırılar sonucu artık Stüdyo Osep tabelası adı altında çalışmalarını yürütemeyeceğini anlayan Minasoğlu, stüdyonun adını "Stüdyo Show" olarak değiştirmeye karar verdi.[3] Aldığı işlerin birçoğu Yeşilçam sektöründen ve o dönemin basılı dergilerinden gelmeye başladı. Türkan Şoray, Zeki Müren, Sadri Alışık, Engin Çağlar, Hülya Koçyiğit, Kadir İnanır gibi birçok sinema sanatçısının portre fotoğraflarını çekti. Minasoğlu, geleceğin aktör ve aktrislerinin de fotoğraflarını çekmeye başladı ve Türkiye'nin Hollywood'u kabul edilen Yeşilçam onun sayesinde yeni yüzler kazandı.[5] Minasoğlu, sadece sinema oyuncularını değil, politikacı ve büyükelçilerin de fotoğraflarını çekti. Aynı zamanda Türkiye'de pornografik dergiler için çekim yapan ilk fotoğrafçı unvanını aldı. Minasoğlu bu sektör için, "Fotoğraflarını çekerken kadınların bedenleriyle ilgilenmedim çünkü profesyoneldim." ifadesini kullandı.[5]
Sinema ile yetinmeyen Minasoğlu, Electrolux, Singer Corporation ve Arçelik gibi birçok sanayi devinin görsel malzemelerini hazırladı. İlk kez dia pozitif filmleri yurtdışından Türkiye'ye ithal etti ve birçok işin ilk örneğini kendisi kullandığı için işini büyüttü. İç piyasada kullanabileceği malzeme eksikliği nedeniyle, ithalatçı belgesi ile kullandığı bütün malzemeyi Avrupa'dan ithal etti ve sinema filmleri basan makineye kadar birçok donanım malzemesini piyasaya arz etmeye başladı.[3] 1980'lerde işleri kötüleşmeye başladı. Çalışanları ile problemler yaşamaya başladı ve borçlulardan alacaklarını tahsil edemez duruma geldi. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ve sonrasında yaşanan ekonomik bunalım ve bilgisayar teknolojisinin ilerlemesi ile fotoğrafçılığa rağbetin düşmesi nedeniyle işleri durma noktasına geldi ve 1984 yılına kadar direnmeye çalıştı.[3]
Türkiye'deki ilk renkli fotoğrafı çeken ve aynı zamanda ilk renkli fotoğraf baskısını gerçekleştirdi.[6] Sosyolog, yazar ve araştırmacı Tayfun Serttaş, Aras Yayınları'nın Minasoğlu hakkında 10 yıllık araştırmasının sonuçlarını içeren Türkçe ve İngilizce çalışması Stüdyo Osep'i yayınladı.[7] Ayrıca Minasoğlu'nun arşivinden derlenen fotoğrafların yer aldığı sergi İstanbul'un Tophane semtindeki Gallery Non'da ziyaretçilere açıldı.[8] Kitapta ve sergide yer alan tüm fotoğraflar, Minasoğlu'nun Tarlabaşı'ndaki tek odalı evinde bulunan 6.500 görüntüden derlendi. 70 yıllık kariyerinin sırlarını hiç kimseyle paylaşmadığını söyleyen Minasoğlu, "Yeşilçam'ın müstakbel oyuncularını çekerken ışık ve rötuş yöntemlerini kullandım. Saçlar için özel ışık tercih ettim. Fotoğrafları özel, geniş bir odada çektim ve bu sayede modellerin samimi çekimlerini yapabildim." dedi.[5]
Son yılları ve ölümü
Minasoğlu tüm fotoğraflarının bir kopyasını sakladı. 1990'da iflas ettiğinde stüdyosunda binlerce fotoğraf vardı. Stüdyosunu geri alınca arşivlerini bir arkadaşına emanet etti.[3] Ancak bir yangın sonucunda tüm arşiv belgeleri, tarihsel açıdan önemli yazışmaları, birçok fotoğrafı ve teknik formülleri bu yangın sonucunda küle döndü. Gümüşsuyu ve Beyoğlu'ndaki birçok gayrimenkulünü borçları sebebiyle satmak zorunda kaldı ve yakın dostlarının yardımları ile hayatını sürdürmeye çalıştı.[3] Son olarak Sarıyer ilçesinin Ayazağa köyüne yerleşen Minasoğlu, satranç ile ilgilendi.[9] Osep, ölmeden önceki bir röportajında "Ölmeden önce bir de ilan için para bırakacağım, ölünce ilan koysunlar gazeteye" ifadesini kullandı ve Ermenistan'a çok gitmek istediğini belirtti.[10]
Hiç evlenmeyen Osep Minasoğlu, Türkçenin yanı sıra akıcı derecede Fransızca ve az düzeyde de Ermenice bilmekteydi.[10] Haziran 2013'te düşme sonucu kalça kırığı nedeniyle hastaneye kaldırıldı ve iki ağır ameliyat geçirdikten sonra taburcu oldu.[11] Bir süre Şişli'nin Bomonti semtindeki Petites Soeurs Bakımevinde tedavi gören Minasoğlu, 6 Ağustos 2013 tarihinde 84 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. 10 Ağustos'ta Surp Yerrortutyun Üç Horan Ermeni Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Balıklı Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.[12]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Tayfun Serttaş. "Stüdyo Osep". Aras Yayıncılık. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ Aysel Yaşa (18 Ağustos 2022). "Ondan geriye pozları kaldı". Yeni Şafak. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ a b c d e f g h Tayfun Serttaş (13 Ağustos 2013). "Osep Minasoğlu ile belleğin kadrajında". Agos. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2022.
- ^ Yasemin Bay (7 Ağustos 2013). "'Fotoğraf dışında bir şeyden para kazanmadım' | Milliyet Sanat". www.milliyetsanat.com. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Vercihan Ziflioğlu (2 Kasım 2009). "Historic Archives of Studio Osep Revealed". Hürriyet Daily News. Aras Yayıncılık. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ "İstanbul'un kayıp renkli fotoğrafı". www.itohaber.com. İstanbul Ticaret Odası. 8 Mart 2017. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ Calafato, Özge Baykan (27 Ocak 2022). Making the Modern Turkish Citizen: Vernacular Photography in the Early Republican Era (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 25. ISBN 978-0-7556-4328-8. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ "Stüdyo Osep: Ermeni Fotoğrafçı Minasoğlu'nun Yaşamı Sergi Oldu". Bianet. 13 Ekim 2009. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ "İSD- Osep Minasoğlu`nu Anma Turnuvası". www.istanbul.tsf.org.tr. Türkiye Satranç Federasyonu. Eylül 2013. 18 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ a b Serttaş, Tayfun (18 Ağustos 2013). "Ondan Geriye Pozları Kaldı" (İngilizce). Yeni Şafak. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım)
- ^ Ümit Şahin (6 Ağustos 2013). "Fotoğrafçı Osep Minasoğlu hayatını kaybetti". Yeşil Gazete. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
- ^ "'Stüdyo Osep' artık yok!". Milliyet. 7 Ağustos 2013. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2022.
