İçeriğe atla

Os sphenoidale

Os sphenoidale

Temel kemik ya da sfenoid kemik ek olan bu kemik, kafa tabanında, etmoid kemiğin ve alın kemiği'nin arkasında artkafa kemiği 'nin taban parçası pars basilarisin ve şakak kemiği'nin önündedir. Bu kemik, kafa tabanının ön ve orta çukurlarının ön kafatası çukurunun oluşumuna katkı verir. Aynı zamanda şakak kısmının ön tarafını meydana getirir.

Temel Kemiği'nin ana bölümleri

  • Temel kemiğin gövdesi (Corpus ossis sphenoidalis)
  • Küçük kanatlar (alae minores), sağlı sollu çifttir.
  • Büyük kanatlar (alae majores), sağlı sollu çifttir.
  • Kanatsı çıkıntılar (processus pterygoidei), üç çifttir.

Temel kemiğin gövdesi

  • Kemiğin orta parçasını meydana getirir.
  • Altı yüzü vardır: Ön, arka, üst, alt ve iki tane yan yüz
  • İçinde temel kemik giriti (sinus sphenoidalis) adlı bir boşluk vardır.

Ön yüz

  • Burun boşluklarının (cavum nasi) tavanının arka bölümünü yapar.
  • Orta çizgi üzerinde temel kemik ibiği (crista sphenoidalis) adında ibik şeklinde bir çıkıntı bulunur.
  • Temel kemik ibiği'nin iki yanında temel kemik giritine açılma delikleri temel kemik girit açıklığı (apertura sinus sphenoidalis) yer alır.
  • Temel kemik ibiği, etmoid kemiğin (kalbursu kemik) dikey tabakasının (lamina perpendicularis) arka kenarı ile birleşir.
  • Temel kemik giriti, açılma delikleri temel kemik giriti açıklığı ise burun boşluklarının arka üst kısmına açılır.

Üst yüz

Kafa tabanı: orta solda sarı renkli alan hipofiz çukuru, Sella turcica
  • Kafa boşluğuna (cavum cranii) bakan bu yüzün ortasında epeyce derinliği olan bir çukur görülür.
  • Bu çukurun içinde hipofiz bezi (hypophysis cerebri) bulunur.
  • Bu çukurun adı Türk eyeridir (hipofiz çukuru, Sella turcica).
  • Bu çukurun arkasındaki enine çıkıntı sırtına art eyer (Dorsum sallae) denir.
  • Art eyernin iki yan ucundaki sivri çıkıntıya arka klinoid çıkıntı (Drocessus clinoideus posterior) denilir.
  • Art eyerin arka kısmı artkafa kemiğindeki klivusa uzanır.
  • Türk eyerinin önündeki tümseğe küçük yumru eyeri (tuberculum sellae) denir.
  • Küçük yumru eyeri her iki yanında sivri birer uçla sonlanır.
  • Bu uçlara orta klinoid çıkıntı (processus clinoideus medius) denir.
  • Tümseğin önünde enine yer alan bir oluk bulunur buna göz oluğu (sulcus opticus) denir.
  • Bu oluğun içinde görme siniri değil görme siniri çaprazı göz kesişmesi (chiasma opticum) yer alır.
  • Yanında göz arkı (canalis opticus) ile uzanır.
  • Hipofiz çukurunun iki tarafında önden arkaya uzanan oluğa şah damarı oluğu (sulcus caroticus) denir.
  • Bu oluğun içinde kovuklu girit (sinus cavernosus) meydana gelecektir.
  • Bu sinüsün içinde şah damarı (arteria carotis interna) ile bazı kafa çiftleri kafatası sinirleri (nervi craniales) geçmektedir.

Arka yüz

  • Art kafa kemiği taban parçası pars basilaris ile birleşir.
  • Bu birleşime temel artkafasal birleştirici kıkırdak (synchondrosis sphenooccipitalis) denir.
  • Bu bağlantı ilk yıllarda kıkırdak bağlantı şeklindedir.
  • Kıkırdak zamanla kemikleşir, buraya temel artkafasal kemik kaynaşması (synostosis sphenooccipitalis) denir.
  • Bu sayede iki kemik kaynamış olur.

Alt yüz

  • Kafa dışına bakar.
  • Bu yüzde temel kemik gagası (rostrum sphenoidale) bulunur.
  • Temel kemik gagası, bu yüzde orta çizgidedir.
  • Temel kemik gagası, ön yüzde görülen ibik şeklindeki çıkıntının : temel kemik ibiğinin (crista sphenoidalis) uzantısıdır.
  • Temel kemik gagası, sapan kemiği (vomer) ve sapan kemiğinin kanatları (alae vomeris) arasına girip kemik ile birleşir.

Yan yüzler

  • Bu yüzlerin yukarısına ve önüne küçük kanatlar (alae minores) tutunmaktadır.
  • Bu yüzlerin arkasına ve aşağı kısmına da büyük kanatlar (alae majores) tutunmaktadır.

Küçük kanatlar

  • Temel kemiğin gövdesinin (Corpus ossis sphenoidalis) yan yüzlerinin üst kısmından iki kökle başlarlar.
  • Enine birer üçgen lam (ل) biçimindedirler.
  • Bu üçgen lamın tabanı iç yanda; tepesi dış yandadır.

Göz arkı

  • İki kökün arasından bir kanal meydana gelir.
  • Bu kanal göz arkı adını alır.
  • Bu köklerden öndeki kalın arkasındaki incedir.

Ön klinoid çıkıntı

Büyük kanatlar

Büyük kanatların yüzleri

Kafa içi yüzü
Kafa dışı yüzü

Büyük kanatların kenarları

İç yan kenar
Dış yan kenar

Bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Omurga</span> omurgalılarda bulunan kemikli yapı

Omurga, yani columna vertebralis vücudu destekleyen servikal, torasik, lumbar, sakral ve koksiks olarak gruplanan 26 kemikten 33 vertebradan oluşan ana yapıdır. Omurga, vücudu desteklemek üzere torasik ve pelvik uzuvların arasında bir köprü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Eklem</span> İki ya da daha fazla kemiğin birleştiği nokta

Eklem, iki veya daha fazla kemiğin, vücut bölümlerinin hareket edebilmesini sağlamak maksadıyla birleştiği kısıma verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Os nasale</span>

Os nasale ya da burun kemiği, bireylere göre değişen boyutta ve şekilde, iki küçük, dikdörtgenimsi kemikten oluşur. Yüzün orta-üst kısmında ve yan yana bulunmaktadırlar. Bağlantı yerlerinden burnun "köprü"sünü oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Ağız</span> Gıda alan alimentary kanalının ilk bölümü

Ağız, sindirim sisteminin giriş boşluğudur. Bu boşlukta, diş arkları ve dil bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Os frontale</span>

Os frontale, bu tek kemik kafanın ön kısmını meydana getirir. Alın kemiği bir yandan kafa boşluğunun ön bölümünün büyük bir kısmını ve göz çukurunun üst kısmını meydana getirir.Kemik iki ana parçadan oluşmaktadır: Dikey sedef parça ve göz-çukuru burun parçası

<span class="mw-page-title-main">Maksilla</span>

Üst çene kemiği, maksilla veya maxilla, iskeletin yüz bölümünde Altçene kemiğinden sonraki en büyük alanı kaplayan ve çift olan bu kemik, göz çukuru, burun boşluğu ve ağız boşluğu gibi boşlukların meydana gelmesine yardım eder. Üst çene kemiğinin içinde üstçene kemiği giriti denilen büyük bir boşluk vardır. Üst çene kemiğinde, tabanı burun boşluğuna bakan bir piramit şeklinde üstçene kemiği gövdesi denilen bir cisim vardır. Ayrıca kemiğin elmacık çıkıntısı, alın çıkıntısı, diş yuvası çıkıntısı ve damak çıkıntısı denilen dört çıkıntısı, üst, ön, alt ve arka olmak üzere dört kenarı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Etmoid kemik</span>

Etmoid kemik ya da kalbursu kemik, burun boşluğunu beyinden ayıran, kafatasında bulunan bir kemiktir. Burunun üst kısmında ve yörüngemsilerin arasında bulunur. Bu küpsel kemik süngerimsi yapıda olduğu için hafiftir. Etmoid kemik, göz çukurlarını oluşturan kemiklerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Paryetal kemik</span>

Paryetal kemik kafatası'nın kenarlarının ve çatısının birleştiği kemiktir. Her kemik düzensiz dörtgen biçimindedir ve iki yüzeyi, dört kenarı ve dört açısı vardır. İsmi Latince pariet-(duvar)'dan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Oksipital kemik</span>

Oksipital kemik kraniumun arka ve alt kısmında buluna daire şeklinde membranöz kemiklerdendir, ikiz kenar yamuk şeklinde ve kendinden kavislidir. Oksipital kemik büyük bir açıklık olan ve içinde vertebral kanalla kranial iletişimi sağlayan foramen magnum ile delinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Corpus maxillae</span>

Üstçene kemiği gövdesi ya da Corpus maxillae, üst çene kemiğinin orta bölümünü oluşturur. İç kısmında boşluk bulunan bu cismin iç ve dış olmak üzere iki yüzü; üst, ön, alt ve arka olmak üzere dört kenarı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Damak kemiği</span>

Çift olan kafatası kemiklerinden olan damak kemiği os palatinum, üst çene kemiğinin arkasında ve temel kemiğin os sphenoidale nin altında yer alır.Göz çukuru, burun boşluğu, fossa pterygopalatina ve ağız boşluğunun oluşturulmasını sağlayan bu kemiğin iki laminası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Lakrimal kemik</span> Kafatası kemiği

Lakrimal kemik veya gözyaşı kemiği, göz boşluğunun iç yan duvarının küçük bir kısmını yapar ve çifttir.Os frontale alın kemiğinin altında, üst çene kemiğinin processus frontalis'inin arkasında ve os ethmoidale 'nin önünde yer almaktadır. İnce ve dörtgen şeklindedir. İki yüzü dört adet kenarı vardır.

<i>Sella turcica</i>

Sella turcica (tekil) sellae turcicae (çoğul), insanların yanı sıra şempanze, orangutan ve gorillerin dahil olduğu insangiller familyasının (Hominidae) kafataslarındaki sfenoit kemikte bulunan eyer şeklindeki çukur.

<span class="mw-page-title-main">Atlas (anatomi)</span>

Atlas, anatomide omurganın en üstündeki (ilk) boyun omurudur.

<span class="mw-page-title-main">Transvers sinus</span>

Transvers sinus insan kafatasında, oksipital kemiğin alt kısmında, her iki tarafta kendine ait oluk içerisinde seyreden, tentoriyum serebellinin iki yaprağı arasındaki boşluktan oluşan, konfluens sinuumdan aldığı kanı sigmoid sinuse aktaran venöz bir yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sigmoid sinus</span>

Sigmoid sinus ismini şekli nedeniyle Sigma harfinden almaktadır. İnsan beyninin posterior dural venöz sinüslerindendir.

<span class="mw-page-title-main">İnferior petrozal sinus</span>

İnferior petrozal sinusler her iki tarafta ikişer adet bulunan, kavernöz sinusten aldığı venöz kanı, temporal kemiğin petröz parçasının alt sınır boyunca arkaya doğru uzanarak internal juguler vene taşıyan küçük sinuslerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kavernöz sinus</span>

Kavernöz sinus dural venöz sinuslerden biridir. Sella turcicanın yanında, sfenoid kemik ve temporal kemik arasında, lateral sellar kompartman olarak tanımlanan alan içerisinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Farengeal arklar</span>

Faringeal (farengeal) arklar ya da Brankiyal arklar, baş-boyun gelişmesindeki başlangıç noktalarıdır. Baş-boyun oluşmasında birincil etkinliği olan faringeal arklar, intrauterin yaşamın 4. haftasında, nöral krest hücrelerinin bölgeye göçüyle birlikte birlikte belirmeye başlar. Kafa tabanı ve boyun bölgesi 7.haftada şekillenir. Embriyonun kafa bölgesindeki mezenkimal doku, birbirlerinden yarıklarla ayrılmış olan arklar (tümsekler) oluşur. Mezodermden oluşan arkların iç yüzlerinde endoderm, dış yüzlerindeyse ektorderm bulunur. Nöral krest hücrelerinin proliferasyonu ve mezodermal hücrelerin yoğunlaşmasıyla, her arkın ortasında kıkırdak dokusu oluşur. Tümsek niteliğindeki oluşumlara faringeal ark, bunları birbirinden ayıran dış yüzdeki çöküntülere ise faringeal yarık adı verilir. İç yüze bakıldığında, faringeal arkları birbirlerinden ayıran oluşumların farinksin yan duvarlarında beliren keseler olduğu görülür. İlk evrede 6 ark vardır. Beşinci ark ortaya çıkısından kısa bir süre sonra involüsyon geçirerek silinir. Her arkta, o arka özgü biri motor, öteki sensitif iki sinir dalı, arter-ven ikilisi, kıkırdak dokusu ve kas bileşenleri vardır. Bu bileşenlere, yüz dokuları, dil, dudaklar, çeneler, damak, farinks, salgı bezleri ve bu bölgeleri innerve eden sinirler de katılır. Çene-yüz (maksillofasiyal) malformasyonların büyük bir bölümü 1. ve 2. faringeal arklardaki sapmalardan kaynaklanır.

<span class="mw-page-title-main">Kraniyofasiyal yarıklar</span>

Kraniyofasiyal yarıklar, kraniyofasiyal malformasyonların en önemlilerinden biridir; baş-boyun ve yüz bölgesinin oluşma ve gelişme aşamalarındaki aksamalar ya da sapmalar sonucu ortaya çıkan yapısal ve işlevsel bozuklukların önemli bir bölümünü oluştururlar. Embriyolojik kökenlerine göre; nöral tüp kökenli anomaliler, 1. ve 2. farengeal ark kökenli malformasyonlar, ektodermal displaziler söz konusudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.