İçeriğe atla

Orycteropodidae

Orycteropodidae
Yaşadığı dönem aralığı: 20-0 myö
Burdigaliyen-Günümüz 
Orycteropus afer – Yer domuzu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Tubulidentata
Huxley, 1872
Familya:Orycteropodidae
Gray, 1821
Cinsler
Orycteropus
†Amphiorycteropus
†Eteketoni[1]
†Leptorycteropus
†Myorycteropus[2]

Orycteropodidae, afrotherian memelilerin mevcut bir familyasıdır. Birçok fosil türü olmasına rağmen, günümüzde hayatta kalan tek tür, Orycteropus afer, yer domuzudur. Orycteropodidae, Tubulidentata takımındaki tek familya olarak kabul edilir, bu nedenle ikisi eşanlamlıdır.[2][3]

Evrim

Keşfedilen ilk yer domuz fosili Orycteropus gaudryi (şimdi Amphiorycteropus) olarak adlandırıldı ve Samos adasındaki Turoliyen yataklarında bulundu.[2] O zamandan beri, Tubulidentata takımının temsilcileri, şimdiki Avrupa'nın Oligoseni'nden yerleştirildi ve düzenin muhtemelen 65-70 milyon yıl önce veya Paleosen'de ortaya çıktığına inanılıyor.[4][4] Etçil bir afrotheres soyu olan, şimdi soyu tükenmiş Ptolemaiida ile yakından ilişkili oldukları düşünülmektedir.[5][6] Aile, Erken Miyosen döneminde Afrika'da ortaya çıktı ve daha sonra Miyosen'de Avrasya'ya yayıldı. Ailenin çeşitliliğinin çoğu Pliyosen sonunda yok olmuştu.[2]

Özellikleri

Orycteropodid iskeleti

Yer domuzları başlangıçta Edentata takımına Amerikalı karıncayiyenlerin akrabaları olarak sınıflandırılmıştı. Ancak benzersiz diş tipleri ve diğer morfolojik özellikleri, yerdomuzlarının diğer canlı memelilerle yakından ilişkili olmadığını açıkça ortaya koymuştur. 19. yüzyılın sonundan beri, kendi ayrı Tubulidentata takımına yerleştirildiler. Hem fosil kayıtları hem de genetik çalışmalar bu ayrı durumu doğruladı. Amerikan karıncayiyenleriyle olan tüm benzerlikler, karınca yemeye uyarlamalar olarak bağımsız olarak evrimleşmiştir.

Hayvanların en belirgin özelliklerinden biri, dişlerinin "tübüldent" bir mikro yapıya sahip olması, mineden yoksun olması ve sadece yuvarlak dentin yapıları olmasıdır. Kesici dişleri ve köpek dişleri yoktur ve sürekli büyüyen, köksüz ve difiyodont olan 20-22 dişleri vardır. Bir başka benzersiz özelliği de, küçük süt dişlerinin hayvan doğmadan önce kaybedilmiş olmasıdır.

Birkaç anatomik özellik, Orycteropodidae ve Tubulidentata'yı birleştirir. Kafatasının oksipital bölgesi geniş mastoid açıklığa sahiptir, femurda pektineal bir tüberkül vardır ve tibianın diyafizi mediolateral olarak kavislidir.

Modern yer domuzları çok eşlidir, dişiler gençlerin bakımını sağlar. Bölgeseldirler ve sadece üremek için yolları kesişir. Erkeklerin cinsel organları bir misk oluştururken, dişiler bu miski dirseklerindeki bezlerden oluşturur, bu koku çiftleşmenin gerçekleşmesine yardımcı olur. Gebelik süresi yaklaşık yedi ay sürer, altı aylık olana kadar anneye bağımlıdırlar ve iki yaşında cinsel olarak olgunlaşırlar. Üreme yılda bir kez gerçekleşir, bir yavru üretirler ve yaşamları boyunca belki bir ila iki tane daha doğururlar. Karıncayiyen canlılardır, neredeyse yalnızca termitler ve karıncalarla beslenirler. Yiyeceklerinin çoğunu bulmak ve geceleri avlanmak için koku alma duyularına güvenirler.

Sınıflandırma

Lehmann'ın 2009 yılındaki analizine göre:[2][7]

  • Cins †Scotaeops Ameghino 1887 [Scoteops (sic) Ameghino 1894]
    • †S. simplex Ameghino 1887
  • Cins †Archaeorycteropus Ameghino 1905
  • Cins †Palaeorycteropus Filhol 1893 [Palaeoryctoropus (sic) Filhol 1893]
    • †P. quercyi Filhol 1893
  • Cins † Myorycteropus MacInnes, 1956
    • †M. africanus MacInnes, 1956 [Orycteropus africanus MacInnes 1955] type species
    • †aff. M. chemeldoi (Pickford, 1975) [Orycteropus chemeldoi Pickford 1975]
    • †aff. M. minutus (Pickford, 1975) [Orycteropus minutus Pickford 1975]
  • Cins †Leptorycteropus Patterson, 1975
    • †L. guilielmi Patterson, 1975
  • Cins †Amphiorycteropus Lehmann 2009
    • †A. gaudryi (Major, 1888) [Orycteropus gaudryi Major, 1888] type species
    • †A. abundulafus (Lehmann vd., 2005) [Orycteropus abundulafus Lehmann vd. 2005][8]
    • †A. browni (Colbert, 1933) [Orycteropus browni Colbert 1933; Orycteropus pilgrimi Colbert 1933]
    • †A. depereti (Helbing, 1933) [Orycteropus depereti Helbing 1933]
    • †A. mauritanicus (Arambourg, 1959) [Orycteropus mauritanicus Arambourg 1959]
    • †aff. A. pottieri (Ozansoy, 1965) [Orycteropus pottieri Ozansoy 1965]
    • †aff. A. seni (Tekkaya, 1993) [Orycteropus seni Tekkaya 1993]
  • Cins Orycteropus Geoffroy St. Hilaire 1796 [Oryctopus (sic) Rafinesque 1815; Oryctheropus (sic) Muirhead 1819; Orajeteropus (sic) Hill 1913]
    • †O. crassidens MacInnes, 1956
    • †O. djourabensis Lehmann vd. 2004
    • O. afer (Pallas 1776) Yer domuzu (tip tür)
      • O. a. capensis (Gmelin 1788) [Myrmecophaga capensis Gmelin 1788; Orycteropus capensis Gmelin 1788] (Cape yer domuzu)
      • O. a. senegalensis Lesson 1840 [Orycteropus senegalensis Schinz 1845] (Batı/Senegambiya yer domuzu)
      • O. a. haussanus Matschie 1900 [Orycteropus haussanus Matschie 1900] (Hausa yer domuzu)
      • O. a. adametzi Grote 1921 [Orycteropus adametzi]
      • O. a. leptodon Hirst 1906 [Orycteropus leptodon Hirst 1906] (Kamerun yer domuzu)
      • O. a. erikssoni Lönnberg 1906 [Orycteropus erikssoni Lonnberg 1906; Orycteropus erikssoni erikssoni] (Eriksson'un/Kuzey yer domuzu)
      • O. a. albicaudus Rothschild 1907 (Güneydoğu/Damara yer domuzu)
      • O. a. angolensis Zukowsky & Haltenorth 1957 [Orycteropus angolensis] (Angola yer domuzu)
      • O. a. afer (Pallas 1776) [Orycteropus afer wertheri Matschie 1898; Orycteropus wertheri Matschie 1900 (Doğu Afrika/Bagamoyo yer domuzu)] (Güney yer domuzu)
      • O. a. wardi Lydekker 1908 [Orycteropus wardi] (Kongo/Ward'ın yer domuzu)
      • O. a. observandus Grote 1921 [Orycteropus observandus]
      • O. a. matschiei Grote 1921 [Orycteropus matschiei]
      • O. a. lademanni Grote 1911 [Orycteropus lademanni]
      • O. a. ruvanensis Grote 1921 [Orycteropus ruvanensis] (Ruwana yer domuzu)
      • O. a. faradjius Hatt 1932 [Orycteropus erikssoni faradjius] (Faradje yer domuzu)
      • O. a. kordofanicus Rothschild 1927 [Orycteropus kordofanicus] (Kordofan Aardvark)
      • O. a. aethiopicus Sundevall 1843 [Orycteropus aethiopicus] (Kuzeydoğu/Habeş yer domuzu)
      • O. a. somalicus Lydekker 1908 [Orycteropus somalicus] (Somali yer domuzu)

Dipnotlar

  1. ^ Martin Pickford (2019). Orycteropodidae (Tubulidentata, Mammalia) from the Early Miocene of Napak, Uganda. Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen Reihe A: Geologie und Paläontologie. 47. ss. 1-101. ISBN 978-3-89937-247-2. 
  2. ^ a b c d e Lehmann 2009
  3. ^ Schlitter 2005
  4. ^ a b Shoshani 2002
  5. ^ "Additional material of the enigmatic Early Miocene mammal Kelba and its relationship to the order Ptolemaiida". Proc Natl Acad Sci USA. 104 (13): 5510-5. March 2007. doi:10.1073/pnas.0700441104. PMC 1838468 $2. PMID 17372202. 
  6. ^ Seiffert (2007). "A new estimate of afrotherian phylogeny based on simultaneous analysis of genomic, morphological, and fossil evidence". BMC Evolutionary Biology. 7 (1): 224. doi:10.1186/1471-2148-7-224. PMC 2248600 $2. PMID 17999766. 
  7. ^ Mikko's Phylogeny Archive [1] 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haaramo, Mikko (2007). "Tubulidentata – aardwarks". 9 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015. 
  8. ^ Lehmann et al. 2005

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

  • "A sub-complete fossil aardvark (Mammalia, Tubulidentata) from the Upper Miocene of Chad". DOI:10.1016/j.crpv.2005.12.016
  • MacInnes D. G. (1956). Fossil Tubulidentata from East Africa. British Museum (Natural History), London. Fossil mammals of Africa series; no. 10. 46 pp.

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Lepus europaeus</i>

Lepus europaeus, Lepus cinsine bağlı Avrupa'ya özgü bir hayvan türüdür. Avrupa ve Asya'nın bir bölümünde görülür. Bayağı tavşan, yabani tavşan veya tavşan olarak da adlandırılabilir. Takımındaki iri türlerden biridir ve ılıman açık araziye uyum sağlamıştır. Genellikle gececil ve otçuldur. Otların yanı sıra özellikle kışları olmak üzere ağaç kabukları, taze dallar ve tomurcuklarla beslenir. Doğada yırtıcı kuşlar, Canidae ve Felidae türleri tarafından avlanır. Uzun ve kuvvetli bacakları ve büyük burun delikleri sayesinde avlanmaktan kaçmak için yüksek hızlı uzun süreli koşulara dayanıklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ayı köpekleri</span> tarih öncesi etçil memeli familyası

Ayı köpekleri (Amphicyonidae), etçiller takımının köpeğimsiler alt takımına ait, nesli tükenmiş bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Geyik</span> geyikgiller familyasındaki gevişgetiren memeliler

Geyik, geyikgiller familyasında geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak geyik diye adlandırılmaktadır.

<i>Orycteropus afer</i>

Orycteropus afer, Orycteropus cinsine bağlı bir hayvan türüdür.

<i>Hydrochoerus hydrochaeris</i> kemirgenler familyasından bir büyük faredir

Hydrochoerus hydrochaeris, Hydrochoerus cinsine bağlı yarı sucul bir kemirgen türüdür. Yaşayan kemirgenler arasında en büyüğüdür. Kapibara olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Sümsük kuşugiller</span>

Sümsük kuşugiller (Sulidae), Suliformes takımına ait bir familya. Balık ve benzeri avlarını suya dalarak avlayan, orta büyüklükte ve deniz kıyılarında yaşayan kuşlardır. Bu familyada yer alan on tür eski kaynaklarda Sula cinsi içinde sınıflandırılmıştır. Ancak Sula ve Morus cinsleri morfolojik ve davranışsal özellikleri ile kolayca birbirlerinden ayırt edilebilirler. Bu iki cinsin DNA dizilimleri de birbirinden farklıdır. Papasula abbotti türü ise muhtemelen daha eski bir ortak atadan ayrılmıştır ve diğer iki cinsten farklılık gösterdiği için monotipik Papasula cinsinde sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrotheria</span> memeli kladı

Afrotheria eteneliler alt sınıfının bir üst takımı. Bu molekülergenetik araştırmalar sonucu ortaya konulan taxon birbirlerinden çok farklı görünüşlü 80 civarında türü içermektedir. Takımın tüm türleri Afrika'dan türemiştir ve Asya fili, bir Kır sıçanımsı türü ve Deniz inekleri haricinde bütün türler hala Afrika'da yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Islak burunlu primatlar</span> primatların alt takımı

Islak burunlu primatlar, Madagaskar'ın makimsileri, Afrika'nın galagoları ve pottoları ile Hindistan ve Güneydoğu Asya'da yaşayan lorislerden oluşan bir primat alt takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gibongiller</span> İnsansı familyası

Gibongiller (Hylobatidae), Asya'ya özgü bir Eski Dünya maymunları familyası. İnsansılar üst familyası içinde insangillerin kardeş taksonu olmalarından dolayı küçük insansı maymunlar olarak da adlandırılırlar. Familya 18 türü kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Balinaların evrimi</span> Eosen devrinin başında sucul hayata adapte olmaya başlayan mezonikid benzeri çift toynaklıların evrimsel süreci

Balinaların evriminin, Hindistan alt kıtasında 50 milyon yıl önce çift toynaklılardan başladığı ve en az 15 milyon yıllık bir süre boyunca ilerleyip günümüz dişli ve dişsiz balina gruplarını oluşturduğu düşünülmektedir. Balinalar, çift toynaklılar takımına ait, tamamen suda yaşayan deniz memelileridir ve yaklaşık 50-55 milyon yıl önce diğer çift toynaklılardan kopmuşlardır. Birçok analiz, balinaların Eosen veya daha öncesinde evrimleştikleri ve su aygırları ile nispeten yakın – diğer çift toynaklılara göre – bir ortak ataya sahip olmaları gerektiğini göstermiştir. Memeli olarak, hava solumak için yüzeye çıkarlar; yüzgeçlerinde 5 parmak kemiği vardır; yavrularını emzirirler. Tamamen suda yaşamalarına rağmen, karasal atalarından gelen birçok iskelet özelliğini korumuşlardır. 1970'lerin sonlarında Pakistan'da yapılan araştırmalar, deniz memelilerinin karadan denize geçişindeki çeşitli aşamaları ortaya çıkardı.

<i>Orrorin</i> Soyu tükenmiş memeli cinsi

Orrorin, Homininae içerisinde yer alan, primatların soyu tükenmiş bir cinsidir. Her ikisi de Kenya'da yer alan Miyosen tarihli Lukeino Oluşumu ve Pliyosen tarihli Mabaget Oluşumu'ndan çıkarılan örneklerinden bilinir. İki ayak üzerinde durabilen ilk hominidlerden olabileceği için paleoantropolojik açıdan önemli görülür.

Fosil primatlar listesi soyu tükenmiş olan primatların fosil kayıtlarından oluşan bir listesini içerir. Primatların genellikle muhtemelen böcek ve meyve ile beslenen küçük ve özelleşmemiş memelilerden evrimleştiği düşünülür. Ancak, primatların kesin kökeni tartışmalı olup bunun yanında primatların ilk atalarının da kendileri gibi ağaçlarda yaşamış olduğuna dair güncel olarak sorgulanmaktadır. Ayrıca diğer başka memeli türlerinin de ağaçlarda yaşayan canlılar olduğu ve bu ağaçsıl memelilerin primatlara benzer özellikler geliştirmedikleri de bilinmektedir. Günümüzde Purgatorius ve Plesiadapis gibi bazı iyi bilinen cinslerin uzun bir süre en eski primatlar olduğu düşünülmüş olsa da onları genellikle Euarchontoglires üst takımı içindeki yeni Plesiadapiformlar takımına dahil eden özellikle son dönem yazarları tarafından ilk primat olarak kabul edilmezler. Bazı yazarlar karışıklıkları önlemek için rütbesiz bir terim olan Plesiadapiformlara dahil olan Euprimatlar tanımını kullanır. Gayri resmi olan bu isim buradaki listede kullanılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bal porsuğu</span> Afrika, Güneybatı Asya, ve Hint altkıtasına yayılmış bir memeli türü

Bal porsuğu, Afrika, Güneybatı Asya ve Hint altkıtasına yayılmış bir memeli türüdür. Geniş yaşam alanı ve çeşitli habitatlarda görülmesi nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari endişe altındaki tür olarak kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nalburunlu yarasa</span>

Nalburunlu yarasa ya da Nalburun yarasa, Rhinolophidae yarasa familyasını oluşturan yarasalara verilen isimdir. Yaşayan tek cinsi olan Rhinolophus dışında soyu tükenmiş bir cins olan Palaeonycteris de tanımlanmıştır. Bazen Rhinolophidae familyası içinde de sınıflandırılan Hipposideridae familyası ile yakın akrabadır. Nalburunlu yarasalar altı alt cinse ve birçok tür grubuna ayrılırlar. Tüm nalburunlu yarasaların ortak atası 34 ila 40 milyon yıl önce yaşamıştır ancak bu familyanın coğrafi kökeni belirli değildir ve familya biyocoğrafyasını ortaya koyma çabaları sonuçsuz kalmıştır. Genetik kanıtların gösterdiği birçok tür kompleksinin olma olasılığının yanı sıra daha önceden ayrı bir tür olarak tanımlanmış yarasaların aslında başka taksonlardan çok az genetik farklılık göstermesi sonucu taksonomileri karmaşıktır. Çoğunlukla tropikal ve subtropikal bölgeler olmak üzere Afrika, Asya, Avrupa ve Okyanusya kıtalarında, Eski Dünya'da yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Pangolin</span> memeli takımı

Pullu memeliler olarak da bilinen pangolinler, bir eteneliler takımıdır. Mevcut tek familyası olan Manidae familyasında üç cins bulunur: Manis, Phataginus ve Smutsia. Manis, Asya'da bulunan dört türden oluşurken, Phataginus ve Smutsia, tümü Sahra altı Afrika'da bulunan iki tür içerir. Bu türlerin boyutları 30 ila 100 santimetre arasındadır. Bir dizi soyu tükenmiş pangolin türü de bilinmektedir.

<i>Machairodus</i> soyu tükenmiş kedi cinsi

Machairodus, orta Miyosen ila Pleyistosen dönemleri arasında, Afrika, Avrasya ve Kuzey Amerika'da yaşamış büyük machairodontine kılıç dişli kedilerin bir cinsidir. Machairodontinae alt ailesinin adını aldığı canlıdır ve o zamandan beri birçok kılıç dişli kedi cinsinin olduğu ve hâla ara sıra cinse takson atanan bir çöp taksonu hâline gelmiştir.

<i>Chalicotherium</i> soyu tükenmiş yarı-bipedal tek toynaklı

Chalicotherium, Perissodactyla takımından ve Chalicotheriidae familyasından soyu tükenmiş bir memeli cinsi. Cinsin, Avrupa ve Asya'dan, Orta Miyosen'den Messiniyen döneme kadar, yaklaşık 9 milyon yaşadığı bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afroinsectiphilia</span> memeli kladı

Afroinsectiphilia son moleküler filogenetik çalışmalar sonuçlarına göre önerilmiş bir afrotheria kladıdır. Grupatki taksonların çoğu, bir zamanlar Insectivora takımının bir parçası olarak kabul edildi, ancak Insectivora artık polifiletik ve modası geçmiş olarak kabul ediliyor. Önerilen bu sınıflandırma sadece moleküler çalışmalara dayanmaktadır ve bu grubun monofilisini doğrulayan hiçbir morfolojik kanıt yoktur.

<i>Macrauchenia</i> Güney Amerikaya özgü toynaklı cinsi

Macrauchenia, Litopterna takımında büyük, uzun boyunlu ve uzun uzuvlu, üç parmaklı bir Güney Amerika toynaklısıydı. Cins, adını ailesine, Macraucheniidae veya "sağlam litopternlere" verir. Diğer litopternler gibi, litopternlerin yaklaşık 66 milyon yıl önce ayrıldığı tek toynaklılarla (Perissodactyla) en yakından ilişkilidir. Cinsin en eski fosilleri yaklaşık yedi milyon yıl önce Geç Miyosen'e aittir ve M. patachonica yaklaşık 20.000-10.000 yıl önce geç Pleistosen sırasında fosil kayıtlarından kaybolur. M. patachonica, ailenin son ve en iyi bilinen üyelerinden biridir ve esas olarak Arjantin'deki Luján Formasyonu'ndan bilinir, ancak güney Güney Amerika'daki yerleşim yerlerinden bilinir. Bir başka macraucheniid Xenorhinotherium cinsi, Geç Pleistosen sırasında kuzeydoğu Brezilya ve Venezuela'da mevcuttu. Tip örneği, Beagle'ın yolculuğu sırasında Charles Darwin tarafından keşfedildi. Hayatta, Macrauchenia, iki takson yakından ilişkili olmasa da, hörgüçsüz bir deveye benzemiş olabilir. Şu anda Güney Amerika'da bulunan çeşitli ortamlardaki bitkilerle beslendi. Tanımlanan türler arasında M. patachonica ve M. ullomensis geçerli kabul edilir; M. boliviensis bir nomen dubium olarak kabul edilir; ve M. antiqua Promacrauchenia cinsine taşınmıştır.

<i>Hydrochoerus</i>

Hydrochoerus, Caviidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.