İçeriğe atla

Ortolanus

Ortolanus (y. 1300), Hortulanus olarak da bilinir, bir Orta Çağ simyacısıdır. Hayatı ve kimliği hakkında çok az bilgi vardır. En çok Zümrüt Levha üzerine Liber super textum Hermetis başlıklı etkileyici yorumuyla tanınır. 1325'ten önce bestelenmiştir ve orijinal eser iki bölümden oluşmaktadır.

İlki Spiritus quinte essentie et in quo elemento habitat başlığını taşır. Şarap olan "argento vivo" adlı gizemli bir malzemeden olağanüstü bir madde, özü yapmaya adanmıştır. Ortholan, Jean de Roquetaillade'den yarım asır önce alkol ve özü ilişkilendiren ilk yazardır.[1] Onun görüşüne göre, özün evrensel bir varlığı olacaktır, ancak en iyi bazı maddelerden ideal olarak da şaraptan elde edilir.

İkinci bölüm teorik bir metindir. Hermes'e atfedilen Zümrüt Tablet'e bir yorum olarak yazılmıştır. Teması, Hermes tarafından tüm kozmosa dinamizm veren evrensel bir alt tabaka olarak övülen ilkel ısı etrafında döner. Ortolanus, alkolün veya özün tüm maddi şeylerde saklı ilkel ısı olduğuna inanır. Bu ikinci bölüm In hoc volumine de alchemia continentur hæc (1541)'deki simya derlemesinde yayınlandı. 1545'te tekrar basıldı. Compendium alchimiae adı altında 1560 baskısı çıktı ve Johannes de Garlandia'ya (filolog) atfedildi. Bunu 1571'de başka bir baskı izledi.[2] Bu yaygın yayınla birlikte, ikinci bölüm Erken modern dönemin simyacıları arasında çok popüler oldu. Hiç yayınlanmayan ilk bölüm unutuldu ve kimse Ortolanus'u öz kavramının gelişimiyle ilişkilendirmedi.

Kimlik

Ortolanus'un gerçek kimliği bilinmiyor. Çalışmaları yanlış bir şekilde Johannes de Garlandia (filolog)'a (fl. 1205–1255) ve daha büyük olasılıkla Nördlingen'den Dominikan keşiş (fl. 1275–1325) Jakob Ortlein'e atfedilmiştir.[3] Daha sonraki kaynaklarda kendisine Martin Ortolan veya Lortholain isimleri de verilmiştir.

Ünlü yorumunun önsözü kimliğine dair bir ipucu verir: "Ben Hortulanus, sözde deniz kıyısındaki Bahçelerden çağrıldım, bir lakobin derisine sarındım, Felsefe Müridi olarak anılmaya layık değilim...".

Eserleri

  • Rosarius minör. Mellon Koleksiyonunda bulunabilir, Yale Üniversitesi Kütüphanesi MS. 5.
  • Textus alkimie.
  • Liber super textum Hermetis veya Hermes'in zümrüt tabletinin yorumu. Ortolanus, Zümrüt Tablet metnini Felsefe taşı için alegorik bir fiziko-kimyasal tarif olarak yorumladı.[4]

John Bumbles veya Dombelay adlı bir simyacının daha sonraki bir yorumu vardır: Practica vera alchemica. 1386'da tamamlandı ve Kuno II von Falkenstein'a ithaf edildi. Bu eser, 1358 yılında yazarın kendisi veya bir başkası tarafından yapılan bir uygulamaya dayandığını iddia etmektedir.[5]

Kaynakça

  1. ^ JOSÉ RODRÍGUEZ-GUERRERO, Desarrollo y Madurez del Concepto de Quintaesencia Alquímica en la Europa Medieval (s. XII-XIV). pp. 30-56. http://www.revistaazogue.com/azogue5.htm 21 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Bibliotheca Chemica, Part 1 By John Ferguson p.420
  3. ^ JOSÉ RODRÍGUEZ-GUERRERO, Desarrollo y Madurez del Concepto de Quintaesencia Alquímica en la Europa Medieval (s. XII-XIV). p. 40. http://www.revistaazogue.com/Azogue5-3.pdf 16 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ The Secret History of Hermes Trismegistus: Hermeticism from Ancient to Modern Times. Florian Ebeling. Cornell University Press, 2007. p.51
  5. ^ Introduction to the history of science, Issue 376, Volume 3. George Sarton. Published for the Carnegie Institution of Washington by the Williams & Wilkins Co., 1947

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kur'an</span> İslamın temel dinî metni

Kur'an veya yaygın kullanılan adıyla Kur'an-ı Kerim, Müslüman inancına göre, yaklaşık 23 yıllık bir süreçte ayetleri Allah tarafından Cebrâil adındaki melek aracılığıyla Muhammed'e parça parça vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır. İslam inancına göre Kur'an, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan en önemli ve en büyük mucizedir. Müslümanlar, namaz başta olmak üzere belli başlı ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümler okurlar.

<span class="mw-page-title-main">İbn Sina</span> Fars tıp bilgini ve filozof (980–1037)

İbn Sînâ veya Ebu Ali Sînâ ya da Batılıların söyleyişiyle Avicenna, İslam'ın Altın Çağı döneminin en önemli doktorlarından, astronomlarından, düşünürlerinden, yazarlarından ve bilginlerinden biri olarak kabul edilen Fars polimat ve "polimerik erken tıbbın babası" olarak bilinen tabiptir.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Arjantin, resmî adıyla Arjantin Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Güney Amerika kıtasının güneyini kaplayan Güney Konisi’nde yer alan ülke. Arjantin 2.791.810 kilometrekare (1.077.924 sq mi)'lik toplam yüzölçümü ile Güney Amerika'da ikinci, dünyada ise en büyük sekizinci ülkedir. Kuzeyde Bolivya ve Paraguay, kuzeydoğuda Brezilya, batıda Şili, doğuda ise Uruguay komşusudur. Güneyini Drake Boğazı, batısını And Dağları ve doğusunu Atlas Okyanusu çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

<span class="mw-page-title-main">René Descartes</span> Fransız filozof (1596-1650)

René Descartes, bir Fransız filozof, matematikçi ve bilim insanıydı. Daha önce birbirinden ayrı olan geometri ve cebir alanlarını birleştirerek analitik geometriyi icat etti. İlk olarak Nassaulu Maurice'in Hollanda Devlet Ordusu'nda ve bir Stadhouder olarak Birleşik Hollanda Cumhuriyeti'nde hizmet veren Descartes, çalışma hayatının büyük bir bölümünü Hollanda Cumhuriyeti'nde geçirdi. Hollanda Altın Çağı'nın en dikkate değer entelektüel şahsiyetlerinden biri olan Descartes ayrıca modern felsefenin kurucularından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Apollonios (Pergeli matematikçi)</span> Konik kesitler üzerine yazılarıyla tanınan antik Yunan coğrafyacı ve astronom

Pergeli Apollonius, konik kesitler üzerindeki çalışmaları ile tanınan Antik Yunan geometri uzmanı ve astronom. Öklid ve Arşimet'in konuya katkılarından başlayarak, onları analitik geometrinin icadından önceki duruma getirdi. Elips, parabol ve hiperbol terimlerinin tanımları bugün kullanımda olanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ruh</span> yaşayan bir varlığın manevi özü

Ruh, can ya da tin; din ve felsefede, insan varlığının fiziksel olmayan yönü ya da özü olarak tanımlanır ve genellikle bireysellikle eşanlamlı olarak ele alınır. Teolojide ruh kişinin tanrısallığa ortak olan kısmı olarak tanımlanır ve genellikle bedenin ölümünden sonra kişinin varlığını sürdüren kısmı olarak ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Gottfried Leibniz</span> Alman matematikçi ve filozof (1646-1716)

Gottfried Wilhelm Leibniz, Alman matematikçi, filozof, hukukçu ve dönemin idarecilerine danışmanlık yapmış bir entelektüeldir. Matematik tarihi ve felsefe tarihinde önemli bir yer tutar. Leibniz, Isaac Newton’dan bağımsız olarak "Sonsuz küçük" teorisini geliştirdi. Leibniz'in bu formülü yayınlandığından bu yana hâlâ kullanılmaktadır. Geliştirdiği homojenitenin deneyüstü kanunu ve süreklilik yasası yirminci yüzyılda matematiksel karşılık buldu. Mekanik hesaplayıcılar alanında en üretken insanlardan biri oldu. Pascal’ın hesaplayıcısına otomatik çarpma ve bölme fonksiyonlarını eklemeye çalışırken, 1685'te çarklı hesaplayıcıyı ilk tanımlayan insan oldu ve aritmometre -ilk toplu üretilen mekanik hesaplayıcı- kullanarak Leibniz çarkını icat etti. Ayrıca ikili sayma sistemini rafineleştirdi, bu çalışması tüm dijital hesaplayıcıların soyut temelini oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Hipparkos</span> 2. yüzyıl Yunan astronom, coğrafyacı ve matematikçi

İznikli Hipparkos veya Nikaialı Hipparhus bir Yunan astronom, coğrafyacı ve matematikçiydi.

Tarihyazımı ya da historiyografi, tarih hakkında eserlerin yazımı ve tarihçilik kuram ve geçmişini ifade eden terimdir. Terim Yunanca ἱστοριογράφος tarih yazanlar ifadesinden gelir. Tarihçilik terimiyle sıklıkla aynı anlamda kullanılsa da, çağdaş dönemde ayrı bir disiplin olarak anılmaktadır. Tarihyazımı hem yazma sanatının, hem de tarih biliminin bir parçasıdır. Tarih alanının "sanat" ve "bilim" özelliklerine yapılan vurgu, kültür temelinde, pek çok farklı alandan düşünürün üzerinde fikir belirttiği ve tarihçilerin yöntem açısından tartıştığı önemli bir konudur. Bazıları tek bir "tarih"ten değil, olayın koşulları ve sonuçları nedeniyle çoğul "tarihler"den bahseder. Çağdaş tarihçiler için tarihin bilimselliği ya da böyle bir bilimsellik durumu vazgeçilemezdir. Hatta birbirlerinden tamamen ayrı iki uyumsuz özellik olarak görmek yerine birbirlerini tamamlayıcı olduklarına dair görüş daha yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Dinler tarihi</span> Dinlerin tarihsel gelişimleri

Dinler tarihi, dinleri benzer ve farklı yönleri ile karşılaştırmalı olarak inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalının temelinde karşılaştırma, tarih ve din olmak üzere üç olgu bulunmaktadır. Bunlardan karşılaştırma kelimesi bu bilim dalının genel metodunu belirtir. Tarih kelimesi bu bilimin bir tarih bilimi olduğunu, din ise bu bilimin konusunun din olduğunu ifade eder. İnsan hayatında özel bir yere sahip olan dinleri konu edinen tarih branşına da ''karşılaştırmalı dinler tarihi'' veya sadece ''dinler tarihi'' denir.

<span class="mw-page-title-main">Jeffrey Epstein</span> Amerikalı finansçı, iş adamı ve çocuk tacizcisi

Jeffrey Edward Epstein, Amerikalı finansçı, iş insanı ve pedofili suçlusu. Epstein 20 Ocak 1953'te Brooklyn, New York'ta, Yahudi bir ailede doğdu. Kariyerine öğretmen olarak başladı, daha sonra çeşitli işlerle bankacılık ve finans sektörüyle ilgilendi. Gelir gider çalışmalarıyla kısa sürede başarı göstererek multimilyoner oldu. Epstein'ın uzun süre iyi bir iş ve dostluk ilişkisi kurduğu kişiler arasında, Donald Trump, Kevin Spacey, Bill Clinton, Alan Dershowitz ve York Dükü Prens Andrew gibi, dünyanın finansal, siyasi ve kültürel elit isimleri vardı.

<span class="mw-page-title-main">Meksika ekonomisi</span>

Meksika ekonomisi, Uluslararası Para Fonu'na göre, nominal olarak dünyanın en büyük 15. ve satın alma gücü paritesine göre 11. büyük ekonomisidir. 1994 krizinden bu yana, idareler ülkenin makroekonomik temellerini iyileştirmiştir. Meksika, 2002 Güney Amerika krizinden önemli ölçüde etkilenmemiş ve 2001'de kısa bir süre durgunluktan sonra, büyüme hızının düşük olmasına rağmen pozitifliğini korumuştur. Bununla birlikte, Meksika, 2008 durgunluğundan en çok etkilenen Latin Amerika ülkelerinden biriydi ve gayri safi yurt içi hasıla o yıl %6'dan fazla azalış göstermiştir.

<i>Doğa Tarihi</i> Yaşlı Plinius tarafından MS 77-79 yılları arasında yayımlanan ansiklopedi

Naturalis Historia, Büyük Plinius'un eserlerinden biridir. Roma İmparatorluğu'ndan günümüze ulaşan en büyük eserlerden olan Naturalis Historia'nın döneminin tüm bilgilerini kapsadığı iddia edilmektedir. Her ne kadar kitabın ismi doğa bilimi anlamına gelse de, içerik doğa tarihi ile sınırlı değildir; Plinius, kitabın kapsamını "doğal dünya veya yaşam" olarak tanımlamıştır. Kitabın içeriği ansiklopediktir, ancak yapısı günümüz ansiklopedilerine benzemez. Plinius'un yayınladığı son eser olan Naturalis Historia, Plinus'un günümüze ulaşan tek eseridir. İlk 10 kitabı MS 77'de yayınlamış, ancak MS 79'daki Vezüv volkan patlamasında öldüğü için eserin son halini yayınlayamamıştır. Kitabın son hali, Plinius'un yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus tarafından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Matematik tarihi</span> matematik biliminin tarihi

Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 3000'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.

Yahya en-Nahvi, aynı zamanda İskenderiyeli Yuhanna olarak da bilinen, bir Bizanslı İskenderiyeli filolog, Aristoteles yorumcusu ve Hristiyan ilahiyatçıydı.

1901'deki ilk ödülden bu yana, Nobel Ödülü'nün verilmesi zaman zaman eleştirilere ve tartışmalara neden oldu. 1896'da ölümünden sonra, İsveçli sanayici Alfred Nobel'in vasiyeti, fizik, kimya, fizyoloji veya tıp, edebiyat ve barış alanlarında insanlığa hizmet için yıllık bir ödül verilmesini sağladı. Benzer şekilde, Sveriges Riksbank Alfred Nobel Anısına İktisadi Bilimler Ödülü de Nobel Ödülleri ile birlikte verilmektedir.

Bu, kısmi bir Asurologlar listesidir. Bir Asurolog, Asur ve antik Mezopotamya'nın (Irak) geri kalanının arkeolojik, tarihsel, kültürel ve dilbilimsel çalışmalarında uzmanlaşmış bir kişidir.

<span class="mw-page-title-main">The Mirror of Alchimy</span>

Simyanın Aynası, Latincede Speculum Alchemiae olarak bilinmekte olan kısa bir simya kılavuzudur. 1597 yılında çevirisi yapılmıştır. İngilizce dilinde basılan ikinci simya metni olarak kabul edilmektedir. Uzun bir süre Roger Bacon'a (1214-1294) atfedilen eser, büyük olasılıkla on üçüncü ve on beşinci yüzyıllar arasında yazan kimliği belirsiz bir yazarın ürünüdür.

Tarihçiler listesi, ancak yalnızca Vikipedi'de biyografik girişi olanları kapsar. Başlıca tarihçiler ve tarihçiler dahil edilmiş ve isimler, kişinin tarihsel dönemine göre listelenmiştir. Girişler milliyetle değil uzmanlıklarla devam etmektedir.