İçeriğe atla

Orta serebral arter

Orta serebral arter
Beynin yüzeyinin sol yandan görünüşü. Orta serebral arterin beslediği alanlar pembe renkle gösterilmiştir.
Willis poligonu
Latince isimarteria cerebri media
Kaynak yapıinternal karotid arter
ToplardamarSerebral toplar damarlar
Hedef yapıSerebrum
Tanımlayıcılar
JSTORmiddle-cerebral-artery
Microsoft Academic2775841333
MeSHD020768
TA4509
FMA50079
Bu madde anatomik terminoloji içermektedir.
Orta serebral arter her iki tarafta ICA'dan çıkıp temporal lob önüne doğru uzanmaktadır
MCA ve dalları. Hastanın hipoplastik A1 segmenti vardır. Ayrıca PcomA mevcut değildir. Bu nedenle saf MCA anjiografisi olarak izlenmektedir

Orta beyin atardamarı ya da diğer adıyla orta serebral arter (MCA) beynin dış yüzeyinde sylvian yarık içerinde seyrederek beynin dış yüzeyinin büyük kısmını besler. Bu arter internal karotid arterden çıkar. Direkt olarak Willis poligonunun yapısına katılmaz.[1] Önce anterior serebral arter ve arkada posterior komünikan arter ile posterior serebral arter ile dolaylı bağlantı içerisindedir.

Yapısı

Orta serebral arter temel olarak dört bölümde incelenir:[2] s22.

  • M1: Internal karotid arterden ayrıldıktan sonra sfenoid kemik kanadı boyunca uzanır. Bu nedenşe bu segmente sfenoid segment de denir.[3] Buradan çıkan lateral lentikülostriat arterler bazal ganglionlar ve internal kapsülün bir kısmını besler.
  • M2: insülar veya sylivan segment olarak da bilinir. MCA burada iki veya üç dala ayrılır. Bu dallanmalara sırasıyla bifurkasyon veya trifurkasyon ismi verilir.
  • M3: operküler segment olarak da bilinir. Frontal operkülümün altından, insulanın önünden beyin kortikal yüzeyine uzanır.
  • M4: MCA'nın terminal segmentidir. Korteksin bir kısmını besler.

MCA bifurkasyon yapısı insanların yaklaşık % 50'sinde, trifurkasyon ise % 25'inde görülür. Bazen MCA direkt olarak ICA'dan çıkmaz ve anterior serebral arterden aksesuar bir dal olarak çıkabilir. Bu artere AccMCA ismi verilir.

MCA'nın dalları beslediği beyin bölgelerine göre isimlendirilir: Frontal lob

  • Orbitofrontal dal: Inferior frontal girusu besler. Anterior, superior ve lateral dalları vardır.
  • Pre-frontal dal: İnsulanın hemen önünden, frotal operkulumdan çıkar ve inferior frontal girus, pars triangularis ve middle frontal girusu besler.
  • Pre-santral dal: Sylvian fissür içerisinden yukarı doğru uzanır. Middle ve inferior frontal girusların arka taraflarını ve pre-frontal (motor) korteksin alt kısmını besler.
  • Rolandik (santral) dal: Operkülümden öıktıktan sonra santal sulkus içerisinde yukarı doğru seyreder. Burada seyri sırasında hem pre-santral hem de post-santral girusların alt kısımlarına dallar verir.

Parietal lob

  • Anterior parietal dal: ınterparietal sulkusa girer ve arka-aşağı yönde uzanır.
  • Posterior parietal dal: Sylivan fissürün arka son noktasından çıkar
  • Anguler dal: Bu dal sylvian fissürden çıktıktan sonra ikiye ayrılır (bifurkasyon) ve beslediği bölgeye göre Supramarginal ve anguler arter isimlerini alır
  • Temporooksipital dal: En uzun kortikal arter. Çıktıktan sonra superor temporal fissüre paralel olarak arkaya doğru uzanır. Süperior ve inferior oksipital lobları besler. Arkaya doğru uzanarak posterior serebral arter ile anastomoz yapar.

Temporal lob

  • Temporopolar dal: Frontal operculumunun hemen önünden çıktıktan sonra temporal lobun önüne doğru uzanır. Temporal lobun ucu, ön-yan bölgelerini besler. Normal anjiyogramların % 52'sinde izlenir.
  • Anterior temporal dal: Temporopolar artere benzer bir seyir gösterir ve komşuluğunu besler.
  • Middle temopral dal: Sylivan fissürden çıktıkan sonra superior ve middle temporal giruslara dallar verir. Normal anjiyogramların % 79'unda izlenebilir.
  • Posterior temporal dal: Sylvian fissür arka kısmından çıktıktan sonra superir ve middle temporal girusların arka kısımlarını besler.

Fonksiyonu

MCA, Frontal ve parietal lobun üst kısmı (ACA) ve temporal lobun alt kısmı (PCA) hariç beyin yüzeyinin büyük kısmını besler. Üst dallar, frontal ve parietal alanları, alt dallar ise temporal lobları besler. Derin dallar ise bazal ganglionlar veinternal kapsülün bir kısmını besler. Frontal lob operkulumda motor konuşma alanı olan Broca alanı bulunur. Temporal lob arka kısmında operkülüm komşuluğunda ise konuşulan sesleri anlama alanı olan Wernicke alanı bulunur. Bu nedenle MCA çıkış yerinden tıkanırsa global afazi ismi verilen durum ortaya çıkar ve hastada hem anlama hem de konuşma bozulur. Frontal dalların sadece etkilendiği durumlarda Broca afazisi ortaya çıkar. Bu durumda anlama normalken motor konuşma bozulur. Tersi olarak temporal dallar etkilenirse anlama alanı etkileneceğinden Wernicke afazisi ortaya çıkar. Bu durumda ise anlama bozulur fakat hasta anlamsız bir şekilde akıcı olarak konuşabilir. Wernicke afazisinde hasta durumunun farkında değildir. Brocca afazisinden ise hasta durumun farkındadır ve huzursuz olur.

Klinik önem

  1. Etkilenen damarın karşı tarafında kolda ve yüzde tam veya kısmi felç durumu izlendir (brakio-fasial felç).
  2. Etkilenen damarın karşı tarafında kolda ve yüzde tam veya kısmi duyu kaybı ortaya çıkar.
  3. Baskın taraftaki beyin hemisferi etkilendiyse Broca ve/veya Wernicke afazisi durumları ortaya çıkar.
  4. Baskın olmayan beyin hemisferi etkilendiyse tek taraflı ihmale neden olan tek taraflı ihmal fenomeni (neglekt) ortaya çıkar.
  5. Geniş MCA enfarktlarında frontal göz hareketleri etkileneceğinden gözler tıkanıklığın olduğu tarafa doğru döner. Ayrıca görme yolları da etkileneceğinden karşı taraflı homonim hemianopsi ortaya çıkabilir.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Orta serebral arter ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Clinically oriented anatomy (4. bas.). Lippincott Williams & Wilkins. 1999. ISBN 0-683-06141-0. 
  2. ^ Cerebral angiography (2. completely rev.. bas.). Georg Thieme Verlag. ISBN 978-0-86577-067-6. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020. 
  3. ^ "Middle Cerebral Artery". www.meddean.luc.edu. 19 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Türköz'e göre serebral lateralizasyon kavramı, beynin asimetrik fonksiyonlarının oluşmasında rol alan organik anlamlı tüm etkenleri ve mekanizmaları içerir. Anatomik, embriyolojik, patolojik, kimyasal ve hormonal çalışmalar ile bu teori ve klinik örnekleri ortaya konabilmiştir. İnsan beyninde gözlenen asimetriler, makroskopik, yollarla ilgili ve sitoarşitektonik asimetrilerdir. Neanderthal insanının fosil kafatasları üzerinde sylvian fissure’lerin izlerine bakıldığında, soldakinin uzun ve gergin oluşu ayrıca, sol oksipital ve sağ frontal lobun daha uzun olması bu asimetriyi destekleyen bulgulardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Temporal lob</span> İnsanların beyninde bulunan dört lobdan biri

Temporal lob, memelilerin beynindeki serebral korteksin dört ana lobundan biridir. Temporal lob, memeli beyninin her iki serebral hemisferindeki lateral fissürün altındadır.

Lob, anatomide çizgi ve bölmelerle ayrılmış kısımlar olup, mikroskobik incelemeye gerek duyulmaksızın karar verilebilir.

Broca alanı veya Broca bölgesi insansı beynin ses üretimiyle bağlantılı işlevleri yürüten bir bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Paryetal kemik</span>

Paryetal kemik kafatası'nın kenarlarının ve çatısının birleştiği kemiktir. Her kemik düzensiz dörtgen biçimindedir ve iki yüzeyi, dört kenarı ve dört açısı vardır. İsmi Latince pariet-(duvar)'dan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Serebral korteks</span> kafada bir bölüm

Serebral korteks veya beyin korteksi, insan ve diğer memeli beyinlerindeki serebrumun sinir dokusundan oluşan dış tabakasıdır. Beynin diğer kısımlarının çoğunun beyaz renkte olmasını sağlayan yalıtımın kortekste bulunmamasından dolayı rengi gridir. Korteks serebrum ve serebellumun dış kısımlarını örter ve kalınlığı 1,5-5,0 mm arasında değişir. Korteksin serebrumu örten kısımı serebral korteks olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Brodmann alanı</span> serebral korteksinin bölümleri

Brodmann alanları, insan ve diğer primat beynlerindeki histolojik yapısı ve hücrelerin organizasyonu ile tanımlanan serebral korteksinin bölümleridir.

<span class="mw-page-title-main">Willis poligonu</span> Beyni besleyen temel arterlerin dolaşımsal anastomozu

Willis poligonu veya çemberi, beyin ve çevresindeki dokulara kan sağlayan bir anastomoz. İngiliz hekim Thomas Willis'e (1621-1675) atfen isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Posterior serebral arter</span>

Posterior Serebral Arter (PCA) ya da arka beyin atardamarı insan beyninin arka kısmı olan oksipital lobu ve bazı beyin sapı alanlarını besleyen bir çift arterdir. Baziler arterin terminal kısmının çatallanması ile her iki yana doğru uzanır. Posterior komünikan arter ile internal karotid arter ve orta serebral arter ile bağlantı kurar.

<span class="mw-page-title-main">Anterior serebral arter</span>

Anterior serebral arter (ACA) ya da ön beyin atardamarı beynin frontal loblarının ve parietal lobunun ön üst orta kısmının ve her iki lobun dış korkelsinin orta hatta yakın bölümlerini besler. ACA Willis poligonunu oluşturan arterlerden biridir ve önde anterior komünikan arter ile her iki ACA bağlantı halindedir. ACA tıkanıklığına bağlı inme bu alanın beslediği alanlardaki fonklsiyonların kaybına bağlı tipik bulgular verir. Tıkanan ACA'nın karşı tarafında bacakta kuvetsizlik ve bilişsel fonksiyonlarda değişiklikler görünür.

<span class="mw-page-title-main">İnternal karotid arter</span> Beyni besleyen ana dallardan biri

Şah damarı ya da internal karotid arter (İKA), boynun her iki tarafında derinde bulunan, ortak şah damarından köken alan ve beyin ve gözleri besleyen ana damarlardan biridir. ortak şah damarın 3. ve 4. omur seviyesinde dallanmasıyla İKA ve göğüs şah damarından oluşur. Göğüs şah damarı boyun bölgesindeki organları, saçlı deriyi, yüzü, beyin zarlarını besler.

<span class="mw-page-title-main">Serebral dolaşım</span> beynin kan dolaşımı

Serebral dolaşım kalpten pompalanan kanın beyin içerisindeki damar ağında dolaşımını ifade etmektedir. Bu dolaşım miktarı dakikada ortalama 750 ml'dir ve kardiyak çıkışın % 15'tir. Kalpten çıkan oksijenlenmiş kan, arterler ile beyne gelir, bu esnada glikoz ve diğer metabolitlerde beyne taşınır. Metabolizma ürünleri ve oksijeni azalmış kan ise venler ile toplanarak kalbin sağ kulakçığına getirilir. Beyne gelen kan miktarı bazı faktörler ile değişir ve bu değişimleri hızlı şekilde dengelemek için beynin otoregülasyon mekanizmaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Superior sagittal sinus</span> beyin toplardamarlarından biri

Superior sagittal sinüs beynin orta kısmında, falks serebrinin üst kısmında, duranın iki yaprağı arasında kalan, median fissür boyunca uzanan en büyük toplar damarlardan biridir. Beyin yüzeyinden aldığı venöz kanın ve beyin omurilik sıvısının sistemik dolaşıma geçmesini sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Posterior spinal arter</span> omuriliğin arka kısmını besleyen damar

Posterior spinal arter omuriliğin arka kısmını besler. % 75 oranında PICA'nın, % 25 oranında vertebral arterin dalı olarak çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Rozental'in bazal veni</span>

Rozental'in bazal veni diğer adıyla bazal ven beyinde bir takım venlerin bir araya gelmesi ile oluşur. Bu ven beynin derin yapılarındaki venöz kanı dreni eder. Bazal veni oluşturan venler:

  1. Derin sylvian venler
  2. Fronto-bazal venler
  3. inferior striat venler
<span class="mw-page-title-main">Süperfisiyal temporal ven</span>

Süperfisiyal temporal ven kafatasının verteks noktasında yine karşı taraftaki aynı venle bağlantılı olarak başlar ve aşağı doğru uzanır. Aşağı seyri esnasında dalları supraorbital ven, frontal ven, posterior aurikular ven, oksipital ven ile bağlantı kurar. Aşağı seyrinden zigomatik arkın arkasını çaprazladıktan sonra parotis bezi içerisinden geçer internal maksiller ven ile birleşerek retromandibular veni oluşturur.

Wernicke alanı, Wernike'nin konuşma alanı olarak da adlandırılır, serebral korteksin konuşmaya bağlı olan iki bölümünden biridir, diğeri Broca'nın alanıdır. Dilin üretiminde yer alan Broca'nın aksine, yazılı ve sözlü dilin anlaşılmasında rol oynar. Geleneksel olarak, sağ elini kullananların yaklaşık% 95'inde ve sol elini kullananların %60'ında sol yarıküre olan baskın serebral yarımkürede üstün temporal girusta yer alan Brodmann bölgesi 22'de bulunduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Beyin asimetrisi</span> Beynin asimetrik olması

İnsan nöroanatomisinde, beyin asimetrisi en az iki farklı şekilde görülebilir:

<span class="mw-page-title-main">Angular girus</span>

Angular girus, parietal lobun ön-yanal kısmında, temporal lobun büyük kenarının yanında ve supramarginal girusun arkasında bulunan beyin bölgesi. Görsel bilgileri anlamlandırılması için Wernicke alanına aktarmak ana işlevidir. Ayrıca dil, sayı işleme, mekan algısı, dikkat ve zihin kuramı işlevlerine yardımcı olur. Brodmann 39 alanının ve varsayılan durum şebekesinin içinde yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.