İçeriğe atla

Orta Asya Birliği

Orta Asya ülkeleri

Orta Asya Birliği, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan olmak üzere beş eski Sovyet Orta Asya cumhuriyetlerini kapsayan, 26 Nisan 2007 tarihinde Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından önerilip kurulan bir örgüttür. Bugüne kadar Kazakistan ve Kırgızistan devlet başkanları iki devlet arasında bir "Uluslararası Yüksek Kurulu" oluşturmak için bir anlaşma imzaladı. Buna ek olarak Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan, Ebedi Dostluk Antlaşması imzalamıştır.

Üyeler

Ülke Nüfusu Yüzölçümü (km²) GDP (nominal) Kişi başına düşen gelir (nominal)
 Kazakistan16.375.0002.724.900141,1 milyar $9.266
 Kırgızistan5.356.869199.90010,764 milyar $2.009
 Özbekistan27.372.000447.40086,1 milyar $2.342
 Tacikistan7.215.700143.10011,820 milyar $1.638
 Türkmenistan5.110.023488.10031,860 milyar $3.451
Toplam59.504.723
(24th)
4.003.400
(7th)
277 milyar $
(40th)
4.655 $
(85th)

Bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Oş</span>

, Fergana Vadisi'nin güneyinde bulunan ve "güneyin başkenti" olarak adlandırılan, Kırgızistan'ın en büyük ikinci şehridir.

Orta Asya Oyunları, 1995 yılından beri Orta Asya'da bulunan Türk Cumhuriyetleri tarafından düzenlenen spor organizasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya müziği</span>

Orta Asya'da bulunan ülkelerin yaptığı müziklerin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan coğrafyası</span>

Kırgızistan, Orta Asya'da, Çin'in batısında karayla çevrili bir ülkedir. Orta Asya'nın yeni bağımsız ülkelerinin en küçüğü olan Kırgızistan, yaklaşık 198,500 kilometrekarelik yüzölçümüyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Anadolu Bölgesi ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Millî toprakları yaklaşık olarak doğudan batıya 900 kilometre, kuzeyden güneye 410 kilometre halinde erişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan-Sibirya Demiryolu</span>

Türkistan-Sibirya Demiryolu, Orta Asya ile Sibirya'yı birbirine bağlayan demiryolu ağıdır. Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Rusya olmak üzere toplamda 4 ülkeden geçmektedir. Demiryolu Sovyetler Birliği döneminde 1926-1931 yıllarında tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Buhara Yahudileri</span>

Buhara Yahudileri, Farsçanın bir lehçesi olan Buhori dilini konuşan Orta Asya'daki Yahudilerdir. İsimleri, zamanında oldukça büyük bir Yahudi cemaati olan Buhara Emirliği'nden gelir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla cemaatin çoğunluğu İsrail ve ABD'ye bir kısmı da Avrupa ve Avustralya'ya göç etti.

<span class="mw-page-title-main">Teskey Ala Dağları</span>

Teskey Ala dağları veya Terskey Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kırgızistan'da bir dağ sırasıdır. Sıradağların en yüksek doruğu 5216 metre olan Yeltsin Tepesi'dir. Bitki örtüsü fakir, dağınık kayalıklarla ve karla kaplı ortalama 375 km uzunluğunda olan dağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Küngöy Ala dağları</span>

Küngöy Ala dağları veya Kengey Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kırgızistan'dan başlayıp Kazakistan içlerine kadar uzanan bir dağ sırasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Talas Ala Dağları</span>

Talas Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan'da bir dağ sırasıdır. Talas Ala dağları'nın en yüksek doruğu 4484 metre olan Özbekistan sınırına yakın Manas Dağı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgız Ala Dağları</span>

Kırgız Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kırgızistan ve Kazakistan'da yüksekliği 4875 metreye ulaşan bir dağ sırasıdır. Kırgız Ala dağları'nın en yüksek doruğu 4875 metre olan Bişkek şehrinin güney-güneydoğusunda Zapadnı Alamedin Tepesi'dir. Aynı bölgede ayrıca Ala-Artşa Ulusal Parkı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü</span> Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından kurulan askerî ittifak

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ), 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi tarafından kurulan hükûmetlerarası askerî ittifaktır.

Eski Sovyet ülkeleri ya da Rus politik tabiriyle Yakın çevre, Sovyetler Birliği'nin Aralık 1991 tarihinde dağılması sonucu ortaya çıkan 15 bağımsız ülkedir. Bunlardan en büyüğü olan Rusya, Sovyetler Birliği'nin ardılı olarak kabul edilir. İlk olarak 11 Mart 1990 tarihinde Litvanya bağımsızlığını ilan etmiş olup bunu daha sonra Ağustos 1991'de Estonya ve Letonya takip etti. Geriye kalan 12 cumhuriyet sonradan ayrıldı. 12 devlet Bağımsız Devletler Topluluğu'nu kurdu ve çoğunluğu KGAÖ'ye katılmış olup Baltık ülkeleri ise NATO ve Avrupa Birliği'ne katıldı.

Kompozit Türk-Fars geleneği, 9. ve 10. yüzyıllarda Horasan ve Mâverâünnehir'de ortaya çıkan farklı bir kültüre atıfta bulunmaktadır. İran menşeli olduğu iddia edilen bir okur yazar geleneğine dayanmış ve Türk hükümdarlar tarafından himaye edilmiştir. Sonraki yüzyıllarda, Türk-Fars kültürünü, fethedilen halklar tarafından komşu bölgelere daha ileri götürülecek ve sonunda Batı Asya, Orta Asya ve Güney Asya egemen ve seçkin sınıflarının egemen kültürü haline gelecektir.

Orta Asya Ermenileri Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a çeşitli nedenlerle genelde Sovyet döneminde göçmüş bir topluluktur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan-Rusya ilişkileri</span>

Kazakistan-Rusya ilişkileri- Kazakistan Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu arasındaki mevcut ikili ilişkileri kapsar.

Asya nehirlerinin takvimi - Asya'nın iç suları (nehirler)