İçeriğe atla

Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı

Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı'nda yaşanan çatışmaları gösteren harita

Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmalar, Aralık 2012'de Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti hükûmeti ve birçoğu daha önce Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı'na katılmış olan isyancılar arasında başlayan çatışmalardır. İsyancılar, Cumhurbaşkanı François Bozizé'nin hükûmetini imzalanan barış anlaşmalarına 2007 yılından bu yana uymamakla suçluyordu.

Séléka CPSK-CPJP-UFDR olarak bilinen isyancı güçler, ülkenin orta ve doğu bölgelerinde büyük şehirlerin birçoğunu ele geçirdi. İsyancılar arasındaki ittifakı kuzeydoğu merkezli Demokratik Güçler Birliği (UFDR) ve Adalet ve Barış için Vatansever Birlik (CPJP) ile daha az bilinen Ülkeyi Kurtarmak için Vatansever Birlik (CPSK) örgütleri oluşturmaktadır.[1] Kuzey merkezli Orta Afrika Halk Demokratik Cephesi (FDPC)[2] ve Çadlı Yeniden Yapılanma için Halk Cephesi (FPR)[3] örgütleri de koalisyona desteklerini açıkladılar. FPR ve CPSK dışında bütün fraksiyonlar, barış anlaşmaları ve silahsızlanma sürecine dair anlaşmalar imzaladılar.

Çad, Gabon, Kamerun, Angola, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Kongo Cumhuriyeti hükûmetleri, başkent Bangui'ye ilerleyen isyancıları geri tutmak için Bozizé hükûmetine destek vermek amacıyla bölgeye asker gönderdiler. 11 Ocak 2013'te Gabon'un başkenti Libreville'de bir ateşkes anlaşması imzalandı. İsyancılar, 18 Ocak 2013'e kadar muhalefet partisinden yeni bir Başbakan ataması kaydıyla Cumhurbaşkanı François Bozizé'ye yönelik istifa taleplerini geri çektiler. Bozizé, isyancı koalisyon ile olan anlaşmanın bir parçası olarak 13 Ocak 2013'te Başbakan Faustin-Archange Touadéra'yı görevden alan kararnameyi imzaladı.[4] 17 Ocak 2013'te, Nicolas Tiangaye Başbakan olarak atandı.[5]

23 Ocak 2013'te ateşkes bozuldu. Hükûmet Séléka'yı ateşkesi bozmakla suçlarken,[6] Séléka da hükûmeti iktidar paylaşım anlaşmasının koşullarını yerine getirmemekle suçladı. İsyancılar 21 Mart'a kadar başkent Bangui'ye 300 km mesafede olan Bouca kentine ilerlediler.[7] 22 Mart'ta çatışmalar başkente 75 km mesafede olan Damara'ya ulaştı.[8] Kentin kontrolünün hangi tarafta olduğu konusunda çelişkili haberler yayıldı.[9] İsyancılar, Damara'daki denetim noktasını geçip Bangui'ye doğru ilerlediler ama helikopterle hava saldırısına uğrayıp durduruldular.[10] Ertesi gün ise Bangui'ye girmeyi başardılar ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na doğru yol aldılar.[11] İsyancılar sarayı ele geçirince Bozizé 24 Mart'ta ülkeden kaçtı.[12] İsyancı koalisyonun lideri Michel Djotodia, aynı gün kendisini cumhurbaşkanı ilan etti.[13]

Devlet başkanlığı koltuğuna oturan Djotodia her ne kadar Eylül ayında Séléka'yı feshetse de, Kasım ayında ülke içerisindeki şiddet olayları yeniden alevlenmiştir. Özellikle feshedilen eski Séléka asi kuvvetleri ile Bozizé yanlıları arasında başlayan çatışmalar daha sonra hristiyan - müslüman çatışmasına dönüşmüş ve bu çatışmalarda sivil halka karşı da eylemler gerçekleştirilmiştir. Bu gelişmeler neticesinde devlet otoritesi kaybolan ülkede sivil halk ülkenin özellikle kuzeybatı bölgelerini terk etmek zorunda bırakılmıştır. Hem Fransa hükûmeti hem de Afrika Birliği ülkeye askerî güç göndermiştir. 2500 Afrika Birliği askerî gücünün yanı sıra Fransa'dan gönderilen 650 asker ülke içerisinde görev almış, Fransız askerleri ülkenin başkentinde yer alan Bangui havaalanının ve diplomatik öneme sahip binaların ve Fransız şirketlerin güvenliği sağlamıştır.[14] Birleşmiş Milletler'in 5 Aralık 2013 tarihinde Fransa'nın askerî gücünü arttırması kararı sonrası Fransa devlet başkanı Hollande en kısa sürede ülkeye yeni askerî birliklerin gönderiminin sağlanacağını açıklamıştır.[15]

10 Ocak 2014 tarihinde Orta Afrika Ticaret Birliği (CEEAC) temsilcileri ile yaptıkları görüşmeler neticesinde devlet başkanı Djotodia ve başbakan Tiangaye görevlerini bıraktıklarını açıklamışlardır.[16] Bu süreçte BM, ülkeye barış gücü olan MINUSCA'yı sevk etmiş, 13 Aralık 2015 için anayasa referandumunu, 27 Aralık 2015 tarihi için de genel seçimlerin gerçekleştirileceğini açıklamıştır.

Yapılan bu açıklamalara rağmen Séléka, bu yaşananlardan sonra hristiyan ve müslüman toplumumun artık bir arada yaşamasının mümkün olamayacağını ifade etmiş, ileride tam bağımsızlığı hedefleyecek şekilde ülkenin kuzey bölgelerinde özerk Dar El Kuti Cumhuriyeti'ni ilan etmişlerdir. Bu karar uluslararası alanda bir karşılık bulmamasına rağmen, yetkililer bölgenin belli kısımlarında önceden ilan ettikleri yeni bayraklarını göndere çekerek seremoni düzenlemişlerdir. Bu ilana rağmen bölge uluslararası alanda tam anlamıyla OAC bölgesi olarak görülmektedir.[17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Three rebel groups threaten to topple C.African regime 3 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". ReliefWeb (AFP). 18 Aralık 2012. En son 31 Aralık 2012 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  2. ^ "Centrafrique : Le FDPC d’Abdoulaye Miskine a rejoint la coalition Séléka 30 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Journal de Bangui. En son 2 Ocak 2013 tarihinde erişildi. (Fransızca)
  3. ^ "Le FPR soutient l'UFDR dans son combat contre le Dictateur Bozizé 28 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (Press release). FPR. 18 Aralık 2012. En son 2 Ocak 2013 tarihinde erişildi. (Fransızca)
  4. ^ "Prime minister booted from job in Central African Republic, part of peace deal with rebels[]". The Washington Post. 13 Ocak 2013. En son 15 Ocak 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  5. ^ "Tiangaye named Central African PM, says 'hard work' begins 27 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Agence France-Presse. 17 Ocak 2013. En son 17 Ocak 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  6. ^ "CAR Rebels Break Terms of Cease-Fire 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". VOA. 23 Ocak 2013. En son 22 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  7. ^ "Central African Republic Seleka rebels 'seize' towns 24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". BBC. 21 Mart 2013. En son 22 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  8. ^ "Central African Republic rebels reach outskirts of capital 30 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Reuters. 22 Mart 2013. En son 22 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  9. ^ "RCA: revivez la journée du vendredi 22 mars 23 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Radio France International. 22 Mart 2013. En son 23 Mart 2013 tarihinde erişildi. (Fransızca)
  10. ^ "CAR forces 'halt rebel advance' 26 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". BBC. 22 Mart 2013. En son 23 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  11. ^ "Rebels Push into Capital in Central African Republic 29 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". New York Times. 23 Mart 2013. En son 23 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  12. ^ "CAR rebels 'seize' presidential palace 24 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Al Jazeera English. En son 24 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  13. ^ "Centrafrique: Michel Djotodia déclare être le nouveau président de la république centrafricaine 11 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Radio France International. 24 Mart 2013. En son 24 Mart 2013 tarihinde erişildi. (Fransızca)
  14. ^ "Orta Afrika Cumhuriyeti - Fransa askeri güç gönderiyor". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016. 
  15. ^ "Fransa, BM kararına uyarak askeri gücünü artıracağını açıkladı". 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016. 
  16. ^ "Devlet başkanı ve başbakan görevi bıraktı". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016. 
  17. ^ "Seleka'dan yeni ülke ilanı: Dar El Kuti". 27 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mali</span> Batı Afrikada bulunan denize kıyısı olmayan bir ülke

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Orta Afrika Cumhuriyeti ya da yaygın kullanımı ile Orta Afrika, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Çad, Sudan, Güney Sudan, Kongo DC, Kongo Cumhuriyeti ve Kamerun oluşturmaktadır. Ubangi-Chari ismi ile geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke, 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkenin başkenti Bangui'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri</span> Marksist-Leninist gerilla örgütü

Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri – Halk Ordusu, FARC veya FARC-EP kısaltmasıyla bilinen, Marksist-Leninist devrimci gerilla örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Fela Kuti</span> Nijeryalı müzisyen ve aktivist

Fela Anikulapo Kuti ya da kısaca Fela, Nijeryalı müzisyen, albüm yapımcısı, insan hakları savunucusudur.

<span class="mw-page-title-main">François Bozizé</span> Orta Afrikalı Politikacı

François Bozizé Yangouvonda, 2003-2013 yılları arası Orta Afrika Cumhuriyeti'nin eski Cumhurbaşkanı. Devlet Başkanı Ange-Félix Patassé'ye karşı bir isyan lideri olduktan sonra 2003 yılı Mart ayında iktidara geldi ve hükûmet bir geçiş dönemi başlattı. Ülkenin 2005 başkanlık seçimlerini kazandı. 2005 yılının Mart ayında ilk turda en çok oyu aldı.

<span class="mw-page-title-main">Faustin-Archange Touadéra</span> Orta Afrika Cumhuriyeti devlet başkanı

Faustin-Archange Touadéra, Orta Afrikalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Touadéra, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Mart 2016 tarihinden bu yana devlet başkanlığı makamında bulunmaktadır. Ocak 2008-Ocak 2013 yılları arası Orta Afrika Cumhuriyeti eski Başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Suriye Ordusu</span> Suriyede muhalif silahlı örgüt

Özgür Suriye Ordusu Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kurulan ve Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın temsil ettiği rejimi devirmek için savaşan, silahlı örgüttür. Kuruluş bildirisinde örgütün amacı, "rejimi sona erdirmek olduğu ve rejime destek veren tüm güvenlik birimlerinin hedeflerinde olduğu” biçimde ifade edilmektedir. Suriye İç Savaşı sırasında rejimi yıkmak isteyen, firar eden askerler tarafından, 29 Temmuz 2011 tarihinde Riyad el-Esad liderliğinde kurulmuştur. 2012 yılının başlarına kadar bütünüyle yerli isyancılar tarafından oluşmuştur. Siyasi kanadı Suriye Ulusal Konseyi'dir ve ona bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nicolas Tiangaye</span>

Nicolas Tiangaye, 2013-2014 yıları arası Orta Afrika Cumhuriyeti Başbakanı olmuş bir Orta Afrikalı politikacı ve avukat. Daha önce 2003-2005 yılları arası Ulusal Geçici Konseyi Başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Michel Djotodia</span>

Michel Am-Nondokro Djotodia, Orta Afrikalı politikacı ve Cumhurbaşkanı François Bozizé'nin devrilmesi sonrasında, 24 Mart 2013 - Ocak 2014 tarihleri arasında Orta Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olmuş askeri lider. Aralık 2012 isyanında Séléka asi koalisyonunun lideri oldu; bir barış anlaşmasını takiben, Şubat 2013 yılında Milli Savunma Başbakan Birinci Yardımcısı olarak hükûmete atandı.

<span class="mw-page-title-main">23 Mart Hareketi</span>

23 Mart Hareketi veya kısaca M23, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğu bölgelerinde, ağırlıklı olarak Kuzey Kivu eyaletinde faaliyet gösteren isyancı askerî gruptur. Kongo Devrimci Ordusu olarak da bilinir. Çoğunlukla azınlık Tutsi etnik grubundan olan savaşçılarının sayıca 1.200 ile 6.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Silahlı kanadı Genel Makenga Sultani tarafından yönetilmektedir. Grubun Nisan 2012'de DKC hükûmeti ile silahlı bir çatışmanın içine girmesiyle çok sayıda insan yerinden edilmiştir.

Kolombiya çatışmaları, Kolombiya'da yaklaşık 1964 veya 1966 yılında devlet güçleri ve Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) gibi köylü gerillalar arasında başlayan ve asimetrik düşük yoğunlukla günümüze kadar devam eden silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Mahamat Kamoun</span>

Mahamat Kamoun 10 Ağustos 2014 2 Nisan 2016 tarihleri arası ülkenin ilk Müslüman Başbakanı olan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin geçici Başbakanı bir Orta Afrikalı politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Dar El Kuti</span>

Dar El Kuti Cumhuriyeti ya da bir diğer adı ile Logone Cumhuriyeti, Afrika kıtasında yer alan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin kuzey bölgelerinde ilan edilen ülkedir. Dar El Kuti'nin varlığı açıklanmış olsa da, uluslararası alanda bölgenin OAC bölgesi olduğu ifade edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bangui M'Poko Uluslararası Havalimanı</span> Havaalanı

Bangui M'Poko Uluslararası Havalimanı, Afrika kıtasında bulunan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başkenti Bangui'de yer alan havalimanıdır. Havalimanı şehir merkezinin 7 km kuzeybatısında yer almaktadır.

Duma Muharebesi, Suriye İç Savaşı sırasında çıkan bir çatışma. Savaş 21 Ocak 2012 tarihinde, Özgür Suriye Ordusu militanları saldırı taktiklerini değiştirip Şam'ın banliyölerinde gerilla savaşı düzenledikten sonra ordu birliklerine saldırmasıyla başladı. ÖSD, Ocak ayının başlarında Ez-Zabadani kasabasını almıştı ve dolayısıyla Duma'nın büyük bir bölümünün üzerinde kontrol sahibi olmuştu. Banliyölerde genel bir taarruz sonrasında Duma, diğer isyankâr banliyöleriyle aynı zamanda Suriye ordusu tarafından geri alındı.

<span class="mw-page-title-main">Ange-Félix Patassé</span>

Ange-Félix Patassé Orta Afrikalı siyasetçi. Patassé, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1993 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Bağımsızlık Savaşı</span>

Mozambik Bağımsızlık Savaşı, 1964-1974 yılları arasında Mozambik'te Mozambik Kurtuluş Cephesi ile Portekiz güçleri arasında meydana gelen çatışmalardır. Çatışmalar, Portekiz'in diğer Afrika sömürgelerinde yaşanan Portekiz Sömürge Savaşları'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">André Kolingba</span>

André-Dieudonné Kolingba 1 Eylül 1981'den 1 Ekim 1993'e kadar Orta Afrika Cumhuriyeti'nin (CAR) dördüncü Cumhurbaşkanı olan Orta Afrikalı bir politikacıydı. 1981'de kansız bir darbeyle cumhurbaşkanı David Dacko'dan iktidarı aldı ve 1993'te yapılan demokratik bir seçimde Ange-Félix Patassé'ye karşı iktidarı kaybetti. Kolingba, 1992'de Soğuk Savaş'ın sonuna kadar Fransa'nın güçlü desteğini aldı, ardından hem iç hem de dış baskılar onu kaybettiği cumhurbaşkanlığı seçimlerine gitmeye zorladı.

<span class="mw-page-title-main">Abel Goumba</span> Orta Afrikalı siyasetçi (1926-2009)

Abel Nguéndé Goumba, Orta Afrikalı siyasetçidir. Goumba, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Ubangi-Chari adı ile henüz Fransız Uluslar Topluluğu'nun özerk bir üyesi olduğu bir süreçte, 1959 yılında bir ay süreyle başbakanlık makamında bulunmuştur. Goumba, 2003 yılında da bağımsız Orta Afrika Cumhuriyeti'nin başbakanı olarak kısa bir süre bu görevi üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Pierre Lebouder</span>

Jean-Pierre Lebouder, Orta Afrikalı tarım uzmanı ve siyasetçi. Lebouder, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1980 ile 1981 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur. Aynı zamanda Aralık 2003'ten Ağustos 2004'e kadar da Maliye Bakanlığı görevini üstlenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.