İçeriğe atla

Orman yangını

Bir orman yangını

Orman yangını, doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan yangınların ormanları kısmen veya tamamen yakmasıdır. Yıldırım düşmesi, yanardağ patlaması ve yüksek sıcaklık gibi doğal sebeplerle çıkan yangınlar ile sigara, tarımsal ürünler nedenli çıkan insan kaynaklı yangınlar vardır. Ormanların yanması ekolojik olarak birçok zarara sebep olur, iklim değişikliği ve kuraklık bunun başlıca sonuçlarındandır.

Önlemler

Ormanları yangınlara karşı korumak için yapmamız gerekenlerden bazıları ;

  • Ormanlara cam ve cam kırıkları atılmamalıdır. (Cam, güneş ışığını odaklayabilir. Odaklanan ışık tutuşma yoluyla çimenlerin alevlenmesine ve dolayısıyla yangının oluşmasına neden olabilir.)
  • Mangal külleri söndürülmeden dökülmemelidir. Çünkü çimenlerin tutuşarak yangın çıkarma olasılığı vardır.
  • Halk görevli kişiler ve çevre örgütleri tarafından bilinçlendirilmeli, bu konuda seminerler ve konferanslar düzenlenmelidir.
  • Ormanda ateş yakmamalıyız, yakmak zorundaysak çimensiz bir alanda ateşin etrafına taş koyarak yakmalıyız.

İhmal, dikkatsizlik ve doğal nedenler nedeniyle çıkan orman yangınlarının sebepleri sıralaması

  1. Ormanda güvenlik tedbiri almadan ateş yakmak.
  2. Yakılan ateşi söndürmeden bırakmak. Özellikle mangal için yakılan ateşin söndürülmeden bırakılması.
  3. Sönmemiş sigara izmariti ve kibriti yere atmak.
  4. Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen otları veya tarla anızını yakmak.
  5. Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşmak.
  6. Cam ve cam kırıklarını ormanda bırakmak, güneş ışığının camdan yansıyarak otları yakması.
  7. Çocukların orman içinde ateşle oynamaları.
  8. Eğlence veya gösteri için ormanda ateşle bir şeyler yapılması, ateş yakılması.
  9. Tepelik yerlere servi benzeri uzun ağaçlar dikilmesi, bunun sonucunda ağacın yıldırımı çekerek yanması, yangının sıçrayarak yayılması.
  10. Havaya atılan kurşunlu silahlardan meydana gelir.
  11. Aşırı sıcaklar ve iklim değişikliğinin etkileri

Kasıtlı çıkarılan orman yangınları

  1. Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için çıkarılan yangınlar.
  2. Yabani hayvanları uzaklaştırmak.
  3. Gelir elde etmek.
  4. Tarla büyütmek veya tarla alanı açmak için ormanı yakmak veya ormanı bu sebeple yakınca yangının kontrolden çıkması.

Söndürme

Bir Rus itfaiyeci orman yangınını söndürüyor

Orman yangını söndürme, orman yangınının meydana geldiği alanda mevcut olan teknolojilere bağlıdır. Daha az gelişmiş ülkelerde kullanılan teknikler, kum atmak veya ateşi sopalarla veya palmiye yapraklarıyla dövmek kadar basit olabilir.[1] Daha gelişmiş ülkelerde, artan teknolojik kapasite nedeniyle bastırma yöntemleri değişir. Gümüş iyodür kar yağışını teşvik etmek için kullanılabilir,[2] yangın geciktiriciler ve su insansız hava aracı'ları, uçaklar ve helikopterler ile yangınların üzerine atılabilir.[3][4] Yangının tamamen bastırılması artık bir beklenti değil, ancak orman yangınlarının çoğu genellikle kontrolden çıkmadan önce söndürülür. Her yıl 10,000 yeni orman yangınının %99'undan fazlası kontrol altına alınsa da aşırı hava koşullarında kaçan orman yangınlarını, hava koşullarında bir değişiklik olmadan bastırmak zordur. Kanada ve ABD'deki orman yangınları yılda ortalama 54.500 kilometrekare (13.000.000 akre) alanı yakar.[5][6] Her şeyden önce, orman yangınlarıyla mücadele ölümcül olabilir. Bir orman yangınının yanan cephesi de beklenmedik bir şekilde yön değiştirebilir ve yangın aralarına sıçrayabilir. Yoğun ısı ve duman, yangınları özellikle tehlikeli hale getirebilecek şekilde yönelim bozukluğuna ve yangının yönünün algılanmasına neden olabilir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Montana'daki 1949 Mann Gulch yangını sırasında, on üç dumancı iletişim bağlantılarını kaybettiklerinde şaşırdılar, yangın tarafından ele geçirildiler ve öldüler.[7] Avustralya'da Şubat 2009 Victoria orman yangınları'nda, en az 173 kişi öldü ve orman yangını tarafından yutulduğunda 2,029'dan fazla ev ve 3,500 yapı kaybedildi.[8]

Orman yangını bastırma maliyetleri

Kaliforniya'da ABD Orman Servisi, orman yangınlarının %98'ini bastırmak için yılda yaklaşık 200 milyon dolar ve ilk müdahalede sönmeyen ve büyüyen yangınların diğer %2'sini bastırmak için 1 milyar dolara kadar harcar.[9] Maliyetler, her yangın mevsiminin şiddetine bağlı olarak yıldan yıla çılgınca değişirken, Amerika Birleşik Devletleri'nde yerel, eyalet, federal ve kabile kurumları, orman yangınlarını bastırmak için toplu olarak yılda on milyarlarca dolar harcar.

Vahşi alan yangını söndürme güvenliği

Orman yangını savaşçıları elektrikli testere kullanarak bir ağacı kesiyor
Vahşi alan itfaiyeci Hopkinton, New Hampshire'da bir çalı yangınında çalışıyor

Vahşi alan itfaiyecileri, ısı stresi, yorgunluk, duman, toz, yanıklar, kesikleri ve kazıklar, hayvan ısırıkları ve hatta rabdomiyoliz dahil olmak üzere çeşitli yaşamı tehdit eden tehlikelerle ve ayrıca aşağıdakiler gibi diğer yaralanma riskleriyle karşı karşıyadır. .[10][11] 2000-2016 yılları arasında 350'den fazla vahşi arazi itfaiyecisi görev başında öldü.[12]

Galeri

  • 25 Temmuz 2007 de çekilmiş Balkanlardaki yangına ait uydu fotoğrafı
    25 Temmuz 2007 de çekilmiş Balkanlardaki yangına ait uydu fotoğrafı
  • Bir orman yangını esnasında alevlerden sakınmak için nehre girmiş olan geyikler.
    Bir orman yangını esnasında alevlerden sakınmak için nehre girmiş olan geyikler.
  • Orman yangının yayılmasını engellemek için yapılmış karşıateş koridoru
    Orman yangının yayılmasını engellemek için yapılmış karşıateş koridoru

Kaynakça

  1. ^ Karki, 16
  2. ^ "China Makes Snow to Extinguish Forest Fire". FOXNews.com. 18 Mayıs 2006. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009. 
  3. ^ Ambrosia, Vincent G. (2003). "Disaster Management Applications – Fire" (PDF). NASA-Ames Research Center. 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2009. 
  4. ^ Plucinski, et al., 6
  5. ^ "Fighting fire in the forest". CBS News. 17 Haziran 2009. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2009. 
  6. ^ "Climate of 2008 Wildfire Season Summary". National Climatic Data Center. 11 Aralık 2008. 23 October 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 January 2009. 
  7. ^ Rothermel, Richard C. (May 1993). "General Technical Report INT-GTR-299 – Mann Gulch Fire: A Race That Couldn't Be Won". United States Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Research Station. 13 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 June 2009. 
  8. ^ "Victorian Bushfires". Parliament of New South Wales. New South Wales Government. 13 Mart 2009. 27 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  9. ^ "Region 5 – Land & Resource Management". www.fs.usda.gov. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016. 
  10. ^ Campbell, Corey; Liz Dalsey. "Wildland Fire Fighting Safety and Health". NIOSH Science Blog. National Institute of Occupational Safety and Health. 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012. 
  11. ^ "Wildland Fire Fighting: Hot Tips to Stay Safe and Healthy" (PDF). National Institute for Occupational Safety and Health. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2014. 
  12. ^ "CDC – Fighting Wildfires – NIOSH Workplace Safety and Health Topic". www.cdc.gov (İngilizce). National Institute for Occupational Safety and Health. 31 Mayıs 2018. 25 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018. Between 2000–2016, based on data compiled in the NIOSH Wildland Fire Fighter On-Duty Death Surveillance System from three data sources, over 350 on-duty WFF fatalities occurred. 

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Orman yangını ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Halep çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Halep çamı, Pinaceae (çamgiller) familyasından Akdeniz bölgesine özgü bir çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Ateş</span> bir maddenin hızlı oksidasyonu

Ateş, yüksek sıcaklık ve çoğunlukla alev veren hızlı yanma olayıdır. Eski Türkçe od ve Farsça nâr sözcüğü de zaman zaman aynı anlamda kullanılır. Ateş, insan yaşamının vazgeçilmez unsurlarındandır ve kontrol altına alınması, medeniyetin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karbondioksit</span> Renksiz, kokusuz, yoğunluğu 152,0 °Cde ve 36 atmosfer basıncında kolayca sıvılaşan ekşimsi tatta bir gaz (CO2)

Karbondioksit, kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküle sahip, normal koşullarda gaz hâlinde bulunan bileşiğin adıdır. Renk ve kokusu yoktur. Kimyasal formülü CO2 şeklinde olup molekül ağırlığı 44,009 g/mol'dür. Karbon içeren besin maddelerinin metabolize edilmesi sonucu meydana gelen bir son üründür. Küresel ısınmada önemli bir pay sahibidir. Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferden çıkma oranını azaltır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Ormanları</span> Güney Amerika kıtasında bir orman.

Amazon yağmur ormanları, Amazon Havzası'nın çoğunu kaplayan bir yağmur ormanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş fırtınası</span>

Ateş fırtınası veya alev fırtınası bir yangının felakete dönüşmesini sağlayan ve şiddetlenerek devam etmesini sağlayan bir doğa fenomeni. Ateş fırtınasında sırasında yangın kendi rüzgâr sistemini oluşturuyor ve bu rüzgârları şiddetlendirerek içine çekiyor. Genelde bu doğa fenomeni doğal yollarla meydana geliyor, özellikle çalı yangınlarından ve orman yangınlarından oluşuyor. Victoria'daki çalı yangınları, Büyük Peshtigo yangını, Victoria ve Güney Avustralya çalı yangınları veya 1906 San Francisco depreminden sonra oluşan yangın, doğal yollarla oluşan alev fırtınalarından birkaç örnek. Ateş fırtınası ayrıca kasıtlı bir şekilde patlayıcı maddeler sonucunda oluşturulabillir, bu yöntemlerden arasında yangın bombardımanı ve alan bombardımanı var. Kasıtlı bir şekilde oluşan alev fırtınaları arasında Hammburg bombardımanı, Dresden bombardımanı, Tokyo bombardımanı ve Hiroşima'ya atom bombası saldırısı sonucu oluşan alev fırtınaları gösterilebillir.

<span class="mw-page-title-main">Fosfin</span>

Fosfin (IUPAC adı: fosfan), fosfamin, fosfor trihidrür, fosforat hidrojen adlarıyla da anılan ve PH3 formülüyle gösterilen bir tür kimyasal bileşiktir. Fosfin, -88 santigrat derece (°C) kaynama noktasına sahiptir; renksiz, yanıcı ve zehirli bir gazdır. Saf fosfin kokusuz olmakla birlikte, değiştirilmiş fosfin ve difosfan (P2H4) bulunduran bileşikler, sarımsak ya da çürük balık gibi son derece hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Ticari olarak üretilen fosfin gazına da ayırt edici olması amacıyla sarımsak esansı eklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mantar meşesi</span> bitki türü

Quercus suber veya Mantar meşesi, Quercus cinsine bağlı bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Patlama</span> ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan enerji salınımı

Patlama, genellikle ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan, çok yüksek bir sesle birlikte gerçekleşen hızlı hacim artışı ve aşırı yüksek enerjinin açığa çıkmasına sebep olan kimyasal olaydır. Bu özelliğe sahip maddelere "patlayıcı" adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Havadan yangın söndürme</span>

Havadan yangın söndürme, orman yangınlarıyla mücadele etmek için hava taşıtlarının kullanılmasıdır. Orman yangınlarını söndürmek için uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından yangın söndürücü maddeler atılır. Yangınlarla mücadelede kullanılan kimyasallar arasında su, köpükler ve jel gibi su arttırıcılar ve Phos-Chek gibi özel olarak formüle edilmiş yangın önleyicileri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş (ocak)</span> Konaklama yerinde yakılan ocak ateşi

Ateş (ocak): Konaklama yerinde ısınma ve pişirme için yakılan ocak ateşidir.

<span class="mw-page-title-main">Klorometan</span>

Klorometan ya da metil klorür, CH3Cl formülüne sahip bir alkil halojenürdür. Aşırı derecede yanıcı bir gazdır. Önceden soğutucularda kullanılmıştır ancak toksisitesinden dolayı artık tüketici ürünlerinde kullanılmamaktadır. Klorometan ilk olarak Jean-Baptiste Dumas ve Eugene Peligot isimli iki Fransız kimyager tarafından 1835'te metanol, sülfürik asit ve sodyum klorür karışımının kaynatılması ile sentezlenmiştir, bu yöntem günümüzde kullanılana çok benzerdir.

<span class="mw-page-title-main">2019 Amazon orman yangınları</span>

Ulusal Uzay Araştırma Enstitüsü, Ocak-23 Ağustos 2019 tarihleri arasında ülkede en az 75.336 orman yangınının meydana geldiği bilgisini yayınladıktan sonra, 2019 Amazon orman yangınları küresel açıdan dikkat çekmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Kloroetan</span>

Kloroetan ya da etil klorür etil grubuna bir adet klor atomu bağlanmasıyla oluşan bir organoklorür bileşiğidir. Renksiz yanıcı bir gazdır, soğutulmuş sıvı olarak taşınır. CH3CH2Cl formülüne sahiptir. Bir benzin katkı maddesi olan Tetraetilkurşunun üretiminde etil grubu kaynağı olarak kullanılır. Etilene HCl katılması ile üretilir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Türkiye orman yangınları</span> 28 Temmuzda başlayan ve ülke çapında devam eden yangınlar

2021 Türkiye orman yangınları, 28 Temmuz 2021'de Antalya'nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye'nin birçok şehrine yayılan orman yangınları. 12 Ağustos 2021 itibarıyla; çoğunluğu Akdeniz, Ege, Marmara, Batı Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki 53 ilde çıkan 299 orman yangınında 8 kişi hayatını kaybederken, önceki yıllara göre büyük artışla 150 binden fazla hektar orman alanı ve yerleşim yeri küle döndü ve binlerce hayvan can verdi.

2021 orman yangını sezonu, birden fazla kıtada meydana gelen orman yangınlarını içermektedir. Takvim yılının yarısında bile, orman yangınları önceki tarihe göre daha büyüktü ve iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı hava koşulları yangınların yoğunluğunu ve ölçeğini arttırdı.

Orman yangını söndürme ekipmanı ve personeli, doğal bir örtü yangınını etkin bir şekilde kontrol etmek, çevrelemek ve nihayetinde söndürmek için özel ekipman, eğitim ve taktiklerin kullanımına odaklanan yangınla mücadele biliminin bir parçasıdır. İşlevleri ve kullanıcı eğitimi yoluyla, doğal örtülü yangınla mücadeleye özgü özel görevleri yerine getiren özel olarak tasarlanmış birkaç araç vardır. Bu, uygulanabilir bir söndürme planı oluşturmak için yangının davranışının genel anlayışı ile birlikte kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Klor triflorür</span>

Klor triflorür, formülü ClF3 olan interhalojen bir bileşiktir. Zehirli, aşındırıcı ve aşırı reaktiftir. Gaz hâlindeyken renksizken sıvı hâlindeyken solgun yeşilimsi sarı renktedir. Yarı iletken sanayiinde, nükleer yakıtların yeniden işlenmesinde, roket itici yakıtlarında ve diğer endüstriyel alanlarda kullanılır. Benzen, toluen, eter, alkol, asetik asit, hekzan gibi çözücüler ile reaksiyona girer. Karbon tetraklorürde çözünür ancak yüksek konsantrasyonlarda patlayıcı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Frye Yangını</span> 2017 yılında Arizona, ABDde meydana gelen yangın

Frye yangını, 7 Haziran - 1 Eylül 2017 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaletine bağlı Graham County'de 19,604 ha alanı yakan bir orman yangınıdır. Yangın, Coronado Ulusal Ormanı içinde yer alan Graham Dağı'na düşen bir yıldırım ile çıktı ve 12 Temmuz'da kontrol altına alınana kadar hızla yayıldı. Yangın, üç binayı yaktı ve Graham Dağı Uluslararası Gözlemevini kısa süreliğine tehdit etti. Kontrol altına alınması ve söndürülmesi 26 milyon dolara mal oldu ve 800'den fazla itfaiyeci yangın söndürme faaliyetlerine katıldı. Ölen olmadı ancak 63 itfaiyeci boğaz enfeksiyonu salgını nedeniyle karantinaya alındı.

<span class="mw-page-title-main">Çapalı tırmık</span>

Çapalı tırmık, uzun, ahşap bir sap üzerinde bir tarafı tırmık diğer tarafı düz bilenmiş bir çapa görevi gören bir el aletidir. Doğada şerit ve yol oluşturma veya orman yangınlarında set oluşturmak için kullanılan standart bir araçtır.

<span class="mw-page-title-main">Kontrollü yakma</span>

Kontrollü yakma, genellikle ölü bitki örtüsü ve çürüyen malzeme topluluğunu temizlemek başta olmak üzere çeşitli amaçlarla önceden planlanmış kontrollü ateş yakma uygulamasıdır. Bu amaçlar; Amenajman, ekolojik restorasyon, arazi temizleme veya orman yangınlarıyla mücadele olabilir. Kontrollü yakma tarımda kullanılan kes-ve-yak(Slash-and-burn) yöntemiyle de benzeşmektedir. Ayrıca kontrollü yangın, kontrollü yanma veya kontrollü ve amaçlı yakma şeklinde de ifade edilmektedir. Orman yangınlarıyla mücadelede kullanılan yöntemlerden birisi olan karşıateş yöntemi de bir çeşit kontrollü yakmadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.