Orman formu

Orman formu, orman ekosistemindeki ağaç türleri ve bunların bir arada bulunuş şekilleri, orman içindeki sosyal konumları, sıklığı ve tepe ilişkileri itibarıyla kuruluş şekli.

İşletme ormanlarında kesime olgun çağa gelen meşçerelerdeki ağaçların bir gençleştirme periyodu içinde tamamen kesilerek yerine doğal veya yapay yolla yeni bir orman kurmak suretiyle elde edilen meşçereye aynı yaşlı meşçere adı verilir. Bu meşçereyi oluşturan bireyler arasındaki yaş farkı başlangıçta gençleştirme periyodu uzunluğu kadardır. Ancak daha sonra meşçere sıklık çağına geldiğinde, alana sonradan gelen bireyler yaş farkından kaynaklanan boy kısalığından ötürü ara ve alt tabakaya itilirler. Bu çağda yaşam savaşını kaybeden bu bireyler meşçereden kısa zamanda ayrıldığından bireyler arasında başlangıçta gençleştirme periyodu kadar olan yaş farkı giderek azalır. Böylece meşçere zaman içinde tek katlı hale gelir.

İki şekilde oluşturulabilir; Kesime olgun çağa gelen meşçerelerde ki ağaç servetinin saf grup veya kombine grup işletmeleri ile 50-60 yıllık bir zaman dilimi içinde çıkartılması ve yerine saf veya karışık yeni bir generasyonun getirilmesi ve eski generasyon ile kaynaştırılması halinde yeni oluşan meşçere değişik yaşlı ve çok katlı olur. Ağaçlık çağına ulaşmış fakat kesim olgunluğuna henüz gelmemiş meşçerlerde kapalılığı kırarak altına ikinci ve üçüncü bir generasyonu yapay veya doğal yolla getirmek suretiyle de yapılır.

Her çap ve boyda ağacın alt alta veya yan yana bulunduğu bir orman formudur. Çok katlıdan farkı, ağaç tepelerini katmanlar halinde sıralamanın olanaksız oluşu ve her yıl doğal ölüm veya kesimlerle çıkartılan ağaçların yerine yeni bir gençliğin gelmesidir. Bu ormanlarda yaş anlamını yitirmektedir. Bu ormanlar dinamik yapısına uygun bir işletmecilikle devam ettirilebilir.

4 ayrı dönem gözlenmektedir.

• Seçme dönemi: Yaşlı ağaçların gruplar halinde ölmesiyle oluşur.
• Yıkım dönemi: Ölümlerin devamı
• Gençlik dönemi: İnce çaplı ağaçlar hakim olur.
• Klimaks : Orta büyüklükte ağaçlar hakimdir.

Değişik yaşlı ve düşey kapalı orman kuruluşunun seçme dönemine ilişkin formudur. Ağaç sayıları ince çaptan kalın çapa, kısa boydan uzun boya doğru gittikçe azalan bir geometrik dizi dağılımı gösterir. Meşçere hacminin çap basamaklarına dağılımı binom dağılımına bebzer. Meşçere boy eğrisi tipik bir S veya büyüme eğrisi formu göstermektedir. Üst katmandaki kalın çaplı ağaçların tepe uzunluğu ve dal sayısı çok fazla, gövdeleri paraboloid yapıdadır.

Aynı yaşlı ve tek koru ormanlarından farkı mevcut generasyonun sürerek geliştiği eski ağaçların tamamı aynı anda kesildiklerinden yeni oluşan ikinci generasyon arasında yaş farkı bulunmamaktadır. Yakacak odun üretimi, çubuk üretimi ve maden direği üretimi amaçlı kurulan baltalıklardır.

Standart baltalıklardan farkı ağaçların toprak seviyesinden değil yerden 1,5–2 m yukarıdan kesilmesidir. Yemlik yaprak üretimi amacıyla kurulan ormanlardır.

Su koruma ormanlarında ve erozyon tehlikesinin bulunduğu arazilerde uygulanır. Gölge ağaçlarından oluşan ve sarp araziler üzerinde bulunan baltalıklarda kesimlerin sürgün seçmesi veya ocak seçmesi biçiminde uygulanması gerekir. Işık ağaçlarından oluşan baltalıklarda ocak veya küçük alan seçmesi uygulanır.

Bu orman formu standart baltalıklarla seçme koru ormanlarının birleşmesinden doğmuştur. Bu işletme şekli iki katlı bir meşçere kuruluşu gibidir. Alt katman sürgün kökenli üst katman ise tohum kökenli bireylerden oluşur. Baltalık katmanı idare süresinin yarısı kadar, koru katmanı ise baltalığın en az iki misli kadardır.