İçeriğe atla

Orman bahçeciliği

Robert Hart'ın Shropshire'daki orman bahçesi

Orman bahçeciliği az bakım gerektiren, bitki bazlı gıda üretimi ve tarımsal ormancılığa dayalı sürdürülebilir bir bahçecilik sistemidir. Bu tür bahçeler ormanlık ekosistemleri örnek alırlar ve çeşitli meyve ve fındık ağaçları, çalılar, otlar, sarmaşıklar ve çok yıllık sebzeler gibi insanlara doğrudan faydalı bitkiler içerirler. Bu bitkiler tıpkı doğal ormanlık alanlardaki gibi birbirine uyum sağlayacak şekilde (eşlik eden ekim) ekilir. Ekosistem kurulduktan sonra bahçedeki bitkiler fazladan bakım istemeden kendi kendilerine yetişirler.

Orman bahçeleri, tropik bölgelerde yiyecekleri güvence altına almak için kullanılan tarih öncesi bir yöntemdir. 1980'lerde, Robert Hart bu yöntemi ılıman iklimlere uyarlamış ve İngilizce "orman bahçeciliği" anlamına gelen "forest gardening" terimini tanıtmıştır.[1]

Robert Hart, orman bahçeciliği öncüsü

Yedi katmanlı sistem

Orman bahçesinin yedi katmanı

Robert Hart, doğal ormanın farklı seviyelere bölünebileceği gözlemine dayanan bir sistemin öncülüğünü yaptı. Bu sisteme göre farklı türdeki bitkiler bir arada dikilerek, çok kültürlü bir bahçe sistemi elde ediliyordu. Bu sistem yedi katman içermektedir:

  1. Orijinal olgun meyve ağaçlarından oluşan ' gölgelik tabakası '.
  2. Cüce kök yapısına sahip küçük fındık ve meyve ağaçlarından oluşan 'alçak ağaç tabakası'.
  3. Kuş üzümü ve meyveleri gibi meyve çalılıklarından oluşan 'çalı tabakası'.
  4. Çok yıllık sebze ve bitkilerin oluşturduğu 'otsu tabaka'.
  5. Kökleri ve yumru kökleri için yetiştirilen bitkilerin oluşturduğu 'rizosfer' veya 'yer altı' tabakası.
  6. Yatay olarak yayılan yenilebilir bitkilerin oluşturduğu 'zemin örtüsü' tabakası.
  7. Asma ve diğer tırmanıcılardan oluşan 'dikey katman'.

Robert Hart'a göre yedi katmanlı sistemin en temel bileşeni seçtiği bitkilerdi. Havuç gibi günümüzde yetiştirilen geleneksel sebzelerin çoğu bol güneş isteyen, gölgeli orman bahçesi sistemi için uygun olmayan bitkilerdir. Hart ise orman bahçeleri için gölge toleransı yüksek olan çok yıllık sebzeleri tercih etti.

Permakültür

Permakültür terimini icad eden Bill Mollison, 1990 yılının Ekim ayında Robert Hart'ı Wenlock Edge'deki orman bahçesinde ziyaret etti.[2] Hart'ın yedi katmanlı sistemi o zamandan beri ortak permakültür tasarım öğesi olarak kabul edildi.

Graham Bell, Patrick Whitefield, Dave Jacke, Eric Toensmeier ve Geoff Lawton gibi çok sayıda permakültürcü orman bahçelerinin ya da yiyecek ormanlarının savunucularıdır. Bell, 1991 yılında orman bahçesini inşa etmeye başladı ve 1995'te ''The Permaculture Garden (Permakültür Bahçesi) kitabını yazdı. Whitefield, 2002'de How to Make a Forest Garden (Nasıl Bir Orman Bahçesi Yapılır?), Jacke ve Toensmeier ise 2005 yılında Edible Forest Gardens (Yenilebilir Orman Bahçeleri) adlı iki ciltlik kitabını yayımladı. Lawton ise 2008 yılında Establishing a Food Forest (Bir Gıda Ormanı Kurulması) filmini yayınladı.[3][4][5]

Avusturyalı Sepp Holzer kendi Krameterhof çiftliğinde "Holzer Permakültürünü" deniz seviyesinden 1,100 ila 1,500 metre arasında değişen çeşitli yüksekliklerde uygulamıştır. Tasarımları, kayalar, göletler ve yaşayan rüzgar bariyerlerini kullanarak mikroiklimler oluşturmak üzerine kurulmuştur. Bu sayede yıl boyu ortalama sıcaklığı 4 °C olan ve kış sıcaklıkları -20 °C'ye kadar düşebilen bir ortamda çeşitli meyve ağaçları, sebzeler ve çiçekler yetiştirmiştir.

Diğer Bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Crawford, Martin (2010). Creating a Forest Garden. Green Books. s. 18. 
  2. ^ Hart, Robert A. de J. (1996a), s. 149
  3. ^ "Graham Bell's Forest Garden". 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Edible Forest Gardening". 1 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  5. ^ "Establishing a Food Forest review". 22 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ağaç</span> meyve verebilen, gövdesi odun veya kereste olmaya elverişli bulunan ve uzun yıllar yaşayabilen bitki

Ağaç, botanikte çoğu türünde dalları ve yaprakları destekleyen uzun bir sürgüne ya da gövdeye sahip çok yıllık bir bitkidir. Ağaç tanımı, bazı kullanımlarda sadece ikincil büyüme gösteren odunsu bitkileri, kereste olarak kullanılabilen bitkileri ya da belirli bir yüksekliğin üzerindeki bitkileri kapsayacak şekilde daha dar olabilir. Daha geniş tanımlarda ise uzun palmiyeler, eğrelti ağaçları, muz ağaçları ve bambular da birer ağaç olarak kabul edilir. Ağaçlar taksonomik bir grup değildir ancak güneş ışığı için rekabet etmek adına diğer bitkilerden daha fazla yükseğe çıkmanın bir yolu olarak birbirinden bağımsız şekilde evrimleşip gövde ve dalları olan çeşitli bitki türlerini içermektedir. Ağaçlar uzun ömürlü olma eğilimindedir ve bazıları birkaç bin yıl yaşar. Ağaçlar 370 milyon yıldır dünya üzerindeki varlığını sürdürmektedir. Dünyada yaklaşık üç trilyon olgunluğa erişmiş ağacın olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu kestanesi</span> bitki türü

Anadolu kestanesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasında anavatanı güney Avrupa ve Asya olan, 20–35 m boy, 2 m çap yapabilen bir kestane türü.

<span class="mw-page-title-main">Mabet ağacı</span> bitki türü

Ginkgo biloba (Çince ve Japonca 銀杏), günümüzde varlığını sürdüren hiçbir yakın türü veya benzeri bulunmayan, tamamıyla kendine özgü bir ağaçtır. Botanikçilerce, bitkiler (Plantea) alemi içindeki ayrı bir bölümde (Ginkgophyta) değerlendirilir. Bu bölümün içinde tek bir sınıf (Ginkgoopsida), sınıfın içinde tek bir takım (Ginkgoales), takımın içinde tek bir familya (Ginkgoaceae), familyanın içinde de tek bir cins olarak Ginkgo ve bu cinste de tek tür olarak Ginkgo biloba bulunmaktadır. Geçmişte Spermatophyta veya Pinophyta bölümlerine yerleştirilmişse de bugün yukarıda belirtilen tanımların daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Bilinen yaşayan fosil türlerinin en iyi örneklerinden biridir. Ginkgo biloba, açık tohumlular (gymnospermae) olarak anılan, başka bir deyişle tohumları bir meyve tarafından koruma altında olmayan bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İncir</span>

İncir, dut familyası'ndaki küçük ağaç türleri olan Ficus caricanın yenilebilir meyvesidir. İncir, Akdeniz ve batı Asya'ya kadar yerlisi ağacı olup eski zamanlardan beri yetiştirilir. Şimdi hem meyvesi hem de süs bitkisi olarak dünya çapında yaygın olarak yetiştirilir. Ficus carica 800'den fazla tropikal ve subtropikal bitki içeren Ficus cinsinin tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Zen bahçesi</span>

Zen bahçesi bir çeşit Japon kayalık bahçedir. Kum, çakıl, kaya ve bazen çimen veya diğer doğal unsurlar içeren sığ bir kum bahçesidir. Yaygın bir inanca göre Japon Zen rahipleri tarafından meditasyon amaçlı kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Babil'in Asma Bahçeleri</span> yeri ve mevkisi net bir şekilde bilinmeyen Eski Dünyanın yedi harikasından biri olan yer

Babil'in Asma Bahçeleri, Helen kültürü tarafından listelenen Antik Dünyanın Yedi Harikasından biriydi. Çamur tuğlalardan inşa edilmiş büyük yeşil bir dağa benzeyen çok çeşitli ağaçlar, çalılar ve asmalar içeren artan bir dizi bahçe ile dikkate değer bir mühendislik başarısı olarak tanımlandılar. Bahçelerin Irak'ın Babil eyaletine bağlı Hille yakınlarındaki antik Babil kentinde inşa edildiği söyleniyor. Asma Bahçeler'in adı Grekçe: κρεμαστός; yükseğe asılı) kelimesinden türetilmiştir. "Asma" kelimesinden daha geniş bir anlama sahip olan ve teras gibi yükseltilmiş bir yapı üzerine dikilen ağaçları ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanat bahçesi</span> genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe

Hayvanat bahçeleri, farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.

Yapraklı kara yosunları (Bryopsida), Bryophyta bölümünün bir sınıfı.

<span class="mw-page-title-main">Çalıklı, Selendi</span>

Çalıklı, Manisa ilinin Selendi ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Egeskov Şatosu</span>

Egeskov Şatosu, Danimarka'nın Fyn adasının güneyinde yer alır. Şato Avrupa'nın en iyi korunmuş Rönesans su şatosudur. Egeskov'un tarihsel hikâyesi 14. yüzyılda başlar. Şato yapısı 1554 yılında Frands Brackenhaus tarafından inşa edildi. Sivil savaşların Count's Feud sebep olduğu problemlerden dolayı pek çok Danimarkalı asilzade evlerini kale olarak inşa ettiler. Şato, derinliği maksimum 5 metre olan küçük bir göl içinde meşe kazıkları üzerine inşa edilir. Orijinal olarak tek giriş kalkmalı köprüdendir. Hikâyeye göre meşe ağacının tümü temeli kurmak için kullanılır. Bundan dolayı ismi Egeskov Meşe ormanı dır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa kayını</span> Kayıngiller familyasından bir bitki türü

Avrupa kayını, kayıngiller (Fagaceae) familyası üyelerinden belirli mevsimlerde yaprak döken bir kayın türü.

<span class="mw-page-title-main">Permakültür</span> Tarım ve arazi yönetimine yaklaşım

Sürdürülebilir tarım ya da permakültür, doğadaki insan yerleşimlerini, doğal ekosistemlerden örneklenen ziraat uygulamaları ve sürdürülebilirlik görüşüne göre uygulayan bir ekolojik tasarım anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Carpinus betulus</span>

Adi gürgen, huşgiller (Betulaceae) familyasından kerestesi değerli bir orman ağacı türü.

<span class="mw-page-title-main">Gövde (botanik)</span> damarlı bir bitkinin yapısal ekseni

Gövde, bir vasküler bitkinin iki ana yapısal ekseninden biridir, diğeri ise kök'tür. Yaprakları, çiçekleri ve meyveleri destekler, ksilem ve floemde kökler ve sürgünler arasında su ve çözünmüş maddeleri taşır, besin maddelerini depolar ve yeni canlı doku üretir. Gövde normalde düğümlere ve ara düğümlere ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Aden Bahçesi</span>

Aden Bahçesi, Kitâb-ı Mukaddes'te Adem ile Havva'nın yaşadığı cennet bahçesidir. Eden'in Orta Doğu'da bir yerde olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hortikültür</span>

Hortikültür, bahçecilik, bahçıvanlık ve çiçekçiliği içine alan, besin ve görünüş için veya boş zaman aktivitesi olarak bitki yetiştirme bilimi veya sanatı olarak tanımlanır. Meyve, kuruyemiş, sebze, süs bitkisi ve çiçeklerin yetiştiriciliği, işlenmesi ve satışını kapsar. Ayrıca bitki koruma, peyzaj restorasyonu, toprak yönetimi, peyzaj ve bahçe tasarımı ve ağaç yetiştiriciliğini de içerir. Tarımın aksine, bahçıvanlık ve bahçecilik (hortikültür) büyük ölçekli mahsul üretimini veya hayvancılığı içermez.

<span class="mw-page-title-main">Limonluk binası</span>

Limonluk binası, 17. yüzyıldan 19. yüzyılla kadar portakal ve diğer meyve ağaçlarının kış boyunca korunduğu seranın çok büyük şekli olarak şık konutlar yanında özel bir binaydı.

Anaç, bitkinin bir parçasıdır, genellikle yeni yer üstü büyümesinin üretilebildiği bir yeraltı kısmıdır. Başka bir bitkinin tomurcuğunun aşılandığı, iyi gelişmiş bir kök sistemine sahip bir gövde olarak da tanımlanabilir. Bir köksap veya yeraltı sapına atıfta bulunabilir. Aşılamada, bir bitkiye, bazen sadece bir kütüğe, halihazırda kurulmuş, sağlıklı bir kök sistemine sahip olan, üzerine başka bir bitkiden bir kesme veya tomurcuk aşılanmış anlamına gelir. Üzüm asmaları ve diğer meyveler gibi bazı durumlarda, anaçlar için çelikler kullanılabilir, kökler onları dikmeden önce fidanlık koşullarında kurulur. Anaç üzerine aşılanan bitki kısmına genellikle kalem denir. Scion o özelliklere sahip bitkidir yayıcısı fotosentetik aktivite ve meyve veya dekoratif özellikleri dahil, yerden arzuluyor. Anaç, toprakla etkileşimi, köklerin ve gövdenin yeni bitkinin desteklenmesini sağlaması, gerekli toprak suyu ve minerallerini alması, ilgili zararlı ve hastalıklara karşı direnç göstermesi için seçilir. Birkaç hafta sonra iki parçanın dokuları birlikte büyüyecek ve sonunda tek bir bitki oluşturacaktır. Ürün her zaman genetik olarak farklı iki bitkinin bileşenlerini içermesine rağmen, birkaç yıl sonra aşı yerini tespit etmek zor olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Malç</span>

Malç ya da İngilizce özgün adıyla Mulch, toprağın yüzeyine uygulanan bir malzeme tabakasıdır. Malç uygulamasının nedenleri; toprak neminin korunması, toprak verimliliği ve toprak sağlığının yerinde kalması, yabani otların büyümesinin eğitilmesi ile söz konusu toprağın görsel çekiciliğini artırılmasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.