İçeriğe atla

Orkun

Orkun
SıklıkHaftalık
İlk sayı6 Ekim 1950
Son sayı18 Ocak 1952
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe

Orkun, 1950-1952 tarihleri arasında yayınlanan ve 68 sayı olarak çıkan dergi.[1] Dergi 1950 tarihinde yayın hayatına başlamış olsa da kökeni olarak 1933'te neşredilen Orhun dergisi gösterilmiştir. 1950'de Orhun ismi yerine, yayın ekibinin doğru adlandırma olarak kabul ettikleri Orkun ismi ile yayınlanmış ve ilk derginin devamı olarak lanse edilerek on yedinci sayı ile başlatılmamıştır. Eski sayılarına ithafta bulunmayarak birinci sayı olarak devam etti. Türkçüler Yardımlaşma Derneği'nin bir yayın organı olarak çıkmış ve künyesinde sahibi olarak İsmet Tümtürk'e yer verilmiştir. Derginin başyazarlığını Hüseyin Nihal Atsız yaptı. Derginin çıkarılmasında, yayın hayatına başlamadan iki gün önce kurulan derneğin ve Türkçü çevrelerin kendi matbaalarını kurmaları etkili olmuştu.[2]

Derginin logosu olarak Türkçülerin önemli hassasiyet gösterdiği bozkurt ile ayın yer aldığı bir biçim kullanıldı. Logunun hemen altında yer alan mottosu ise "Bütün Türkler Bir Ordu" oldu.[3] Derginin iç sayfalarında ise "Haftalık Türkçü dergi" ibaresi yer aldı.[2] İlk sayısında "Tanrı Türkü Korusun!" yazısı altında derginin çıkarılma süreci hakkında bilgi verilmişti. Orkun isminin, günümüzde Moğolistan sınırları içerisinde yer alan ve kadim Türk topluluklarının anavatanlarındaki topraklardaki ırmaktan geldiği söylenmişti. 1933'teki Orhun dergisinin isminin Köktürk yazısına, Orhun yazısı denmesinden ileri geldiğini ama bilinenin aksine bu kelimenin doğrusunun "Orkun" olmasından dolayı mevcut çıkardıkları derginin bu ismi aldığı anlatılmıştır.[3]

Türkçülük, Turancılık, Antikomünizm ve 1944 yılındaki Irkçılık-Turancılık Davası başlıca konuları olan dergide, edebiyat ve tarih içeriklerine de yer verildi. Ana yazar kadrosunun dışında amatör katkıda bulunmak isteyen her kişiden içerikler kabul etti.[4] Ana yazar kadrosu içerisinde Ali Rıza Akdemir, Namık Zafer Alpsü, Turan Atasever, Hüseyin Nihal Atsız, Fazıl Bayraktar, Fehmi Cumalıoğlu, Nejdet Sançar, Hikmet Dizdaroğlu, Fethi Gemuhluoğlu, Faik Gözübüyük, Ertürk Hocaoğlu, Süleyman Kadıoğlu, Refet Körüklü, Lütfi Önsoy, Ali Püsküllüoğlu, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Zeki Sofuoğlu, Hikmet Tanyol, İsmet Tümtürk ve Zeki Akdağ gibi isimler yer aldı.[2] Dergi içerisinde öykü, deneme, şiir, piyes, anı, sohbet, haberler ve duyurular da yer aldı. Edebi içerikler bakımından 424 şiiri yer alan 170 şaire yayın hayatı boyunca yer verdi. Toplamda 99 yazara yer veren dergide 394 makale yayımlandı.[1] Derginin temel yazım maksadı ise "tek parti döneminde Türk milliyetçilerinin yaşadığı sıkıntıları" dile getirmek olarak lanse edildi. Irkçılık-Turancılık Davası hakkında detaylara sıklıkla yer verildi.[5] Türk milliyetçilerini tek çatı altında toplamak ve gençliğe yayılmak istenen "zehirli düşüncelerle" mücadele etmek diğer amaçları arasında yer aldı.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b Cin, Halil (31 Ekim 2018). "Hüseyin Nihal Atsız'ın Çıkardığı Orkun Dergisi'nde (6 Ekim 1950-18 Ocak 1952) Dil, Kültür ve Milliyetçilik Hakkındaki Yazılar". Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi. 4 (8). ss. 385-397. ISSN 2149-5645. 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  2. ^ a b c Şahin, Murat (2022). Türkiye'de Milliyetçi Yayınlarda Kıbrıs Meselesi (1947-1960) (Yüksek Lisans). İstanbul: Marmara Üniversitesi. s. 82. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  3. ^ a b Eyüp, Kaan (2020). Orkun Dergisinde Milliyetçilik Düşüncesinin İnşası (Yüksek Lisans). Erzurum: Atatürk Üniversitesi. s. 35. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  4. ^ Kızılırmak, Halil İbrahim (2022). Türkçü Neşriyatta Faşizm Esintisi: Orkun Örneği (1950 -1952) (Yüksek Lisans). Ankara: Ankara Üniversitesi. ss. 20-21. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  5. ^ Zelyut, Rıza (7 Mayıs 2020). "Atatürk düşmanı Türkçü olabilir mi?". Yurt. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
  6. ^ Elçi, Mehmet Nuri (30 Aralık 2021). "Köy Enstitüleri ve Orkun Dergisinin Köy Enstitülerine Yaklaşımı". Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi. 8 (4). ss. 2039-2060. ISSN 2148-2292. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nihal Atsız</span> Türk yazar

Hüseyin Nihâl Atsız, Türk yazar, Türkolog, şair, düşünür ve öğretmendir. Türklerin tarihini konu edindiği edebî eserleri ve tarih araştırmaları olan Atsız, Türkçü-Turancı ve ırkçı dünya görüşüne sahiptir. Yaşamının son yıllarında İslam dinini "Araplar tarafından Araplar için kurulmuş bir din" olarak nitelendirerek eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Turancılık</span> Ural-Altay kökenli halkları birleştirmeyi hedefleyen pan-milliyetçi

Turancılık veya Pan-Turanizm, tüm Ural-Altay kavimlerinin birliğini savunan siyasi görüş. İlk olarak Macarlar, Finler, Estonlar ve Rusya içindeki Fin-Ugor kavimleri ile beraber Tunguzlar, Moğollar ve Türklerin bir araya getirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Türkçü ve Turancı olan Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları isimli eserinde Turancılığın; Macarları, Moğolları, Tunguzları, Finuvaları içine alan bir kavimler karması olmadığı görüşünü belirterek Turancılığı Türk halkları ile sınırlandırmış ve Türkçülük ile aynı anlamda kullanmıştır. Turancılık bugünkü Türkî devletlerde bu şekilde benimsense de esas olarak Fin tarihçi Matthias Alexander Castrén tarafından Ural-Altay kavimlerinin birliğini sağlamak amaçlı ortaya atılmış bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türkçülük Günü</span> Türkçüler tarafından kutlanan gün

Türkçülük Günü veya Türkçüler Günü, Nihal Atsız'ın yazdığı bir yazıda Sovyet casusu ve vatan haini olarak nitelendirdiği Sabahattin Ali'ye hakaretten 3 Mayıs 1944'te yargılanmasını anan bir gündür.

<span class="mw-page-title-main">Türkçülük</span> Türk ulusunun kültürel-politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan düşünce

Türkçülük, Türkizm veya Pan-Türkizm, tüm Türk halkının kültürel ve politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan; 1880'lerde Osmanlı İmparatorluğu'nda ve o zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'da yaşayan Türk aydınlarının başlattığı harekettir.

Ülkücülük, Türk-İslam Ülküsü veya Türkeşçilik, Milliyetçi Hareket Partisinin Türkçülük ve İslamcılık üzerine temellenmiş kurucu ideolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Erk Yurtsever</span>

Erk Yurtsever, Türk şair, yazar ve Türkolog.

Töre 1969-1985 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış aylık fikir ve sanat dergisidir.

Remzi Oğuz Arık, Türk arkeolog, yazar ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Nejdet Sançar</span> Türk yazar

Ahmet Nejdet Sançar (Çiftçioğlu), Türk eğitimci, yazar, düşünür, fikir adamıdır. Nihâl Atsız'ın kardeşidir.

Cihat Fethi Tevet, Türk doktor, yazar, ansiklopedist ve siyasetçidir.

Cemal Oğuz Öcal, Türk şairdir.

Reha Oğuz Türkkan, Türk hukukçu, tarihçi, yazar, Türkolog, psikolog, senarist, gelecekçi (futurist) ve Ordinaryüs Profesör. Doğum tarihini daha sonradan Türkçüler Günü olarak kutlanan 3 Mayıs olarak değiştirmiştir.

Z Vitamini, Hüseyin Nihal Atsız tarafından 1959'da yazılan bir romandır. Büyük Doğu dergisinde tefrika edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık-Turancılık Davası</span> Dava

Irkçılık-Turancılık Davası, 7 Eylül 1944'te başlayan ve 29 Mart 1945'e kadar süren, Türk siyasetinde önde gelen 23 ismin Irkçılık-Turancılık suçlamasıyla yargılandığı sürecin adıdır. Toplam 65 oturum sürmüştür. Yargılama sonucunda Zeki Velidi Togan, Hüseyin Nihal Atsız, Alparslan Türkeş, Reha Oğuz Türkkan, Cihat Savaş Fer, Nurullah Barıman, Fethi Tevetoğlu, Nejdet Sançar, Cebbar Şenel ve Cemal Oğuz Öcal çeşitli cezalara çarptırıldılar.

Çınaraltı, 1941-1948 yılları arasında yayımlanmış haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Genç Atsızlar</span> Türkçü-Turancı oluşum

Genç Atsızlar, 3 Mayıs 2005'te Adana merkezli kurulmuş ve Türkçü-Turancı görüşler benimsemiş aşırı sağ gençlik organizasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Nihal Atsız bibliyografyası</span>

Nihal Atsız bibliyografyasında, Atsız'a ait kitaplar, şiirler gibi eserler yer almaktadır.

Atsız Mecmua, adını Nihal Atsız'dan alan ve 1931 yılında yayın hayatına başlayan dergi. Aralıksız olarak 17 sayı çıkmıştır. Dergide edebiyat, tarih, milliyetçilik, Türk halk edebiyatı, sosyal konular ve çeşitli fikirler üzerine yazılar yayınlanmıştır. Derginin ana ekseni Komünizm karşıtı yazılar ile Türkçülük ve Turancılık düşüncesidir. Yazı kadrosunda Mehmet Fuad Köprülü ve Zeki Velidi Togan gibi isimlerinde de olduğu bu dergi, 25 Eylül 1932 tarihinde kapatılmıştır.

İçimizdeki Şeytanlar, Nihal Atsız'ın 1940 yılında yayımladığı on altı sayfalık çalışmasıdır. Atsız, Sabahattin Ali'nin İçimizdeki Şeytan eserine karşılık olarak İçimizdeki Şeytanlar adından bir broşür hazırlar. Atsız'a göre Sabahattin Ali, bu romanı ile milliyetperverliği kötülemeye ve Türkçüleri fena göstermeye yeltenmiştir. Broşürün 1 ve 3. sayfaları arasında kitabın özeti yer almaktadır. Atsız, kitabın özetine yer verirken yer yer Sabahattin Ali'nin yazarlığını küçümsemiştir. Atsız, broşürde ayrıca Sabahattin Ali'nin Rum kökenli olduğunu ileri sürer.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.