İçeriğe atla

Orinoco

Orinoco üzerinde, Ciudad Bolívar'da köprü, Venezuela (2004)

Orinoco, 2140 km uzunluğuyla Güney Amerika'nın en uzun nehirlerinden biri. Nehir yatağının tümü Venezuela mülkiyetindeki topraklardadır.

Orinoco'nun kaynağı Venezuela- Brezilya sınırı yakınlarında Parima civarında bulunur. Buradan başlayarak geniş ve batıya doğru oluşan bir kavisle kuzeye doğru Atlas Okyanusu'na akar. Bu esnada ilk olarak Venezuela ve Kolombiya arasındaki sınır boyunca ilerleyip, akabinde alt kısımlarında Venezuela'yı boydan boya kateder. Deltası 41.000 km²'lik büyük bir hayvan zenginliği olan bataklık coğrafyası oluşturur. Brazo Casiquiare ile Orinoco Nehri ve Rio Negro birbirlerine bağlanırlar.

Orinoco'nun keşfi

Üzerinde Orinoco'nun gösterildiği ilk harita 1529 yılından gelir ve Diego Ribero'ya dayanır.

Ancak ilk büyük keşif 18. yüzyılda José Solano önderliğinde yapılmıştır. Keşif gezisi Yukarı Orinoco Vadisi'nden Rio Negro'ya kadar ilerler. 1800 yılında Alman araştırmacı Alexander von Humboldt ve Fransız botanik Aimé Bonpland, Rio Apure ağzından başlayan ve Yukarı Orinico Vadisi'ne kadar süren bir keşif gezisine girişirler ve nehrin flora ile faunasıyla ilgili önemli veriler toplarlar.

Buna karşın Orinoco'nun kaynağı, henüz Kasım 1951'de Venezuelalı araştırmacılar tarafından Brezilya sınırı yakınındaki Sierra Parima'da keşfedilir.

Bifurkation

Orinoco haritası 1897

Orinoco'nun bir özelliği, çok ender doğal fenomen bifurkationdur. Bifurkation bir nehir yolunun çatallanıp kollara ayrılmasının bilimsel tabiridir. Orinoco'nun bir kolu Brazo Casiquiare Nehri, yüksek su seviyesindeyken, Amazonlara açılan Rio Negro'ya da akar. Orinoco kaynağından doğan su, belli şartlar altında Orinoco Deltası üzerinden Karayib Denizi'ne dökülmeyip, bilakis çok daha güney doğudaki Atlas Okyanusu'na dökülür.

Ayrıca bakınız

  • Dünyanın en uzun nehirleri

Dış bağlantılar

Aquanet (Almanca)

İlgili Araştırma Makaleleri

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon (Nehir)</span>

Güney Amerika'da bulunan Amazon nehri, Afrika'daki Nil Nehri'nden sonra dünyanın en uzun ikinci nehridir. Büyük Okyanus'a 160 km. mesafede, Peru'daki And Dağları'nın doruklarından doğarak doğuya doğru bir seyir izleyip Atlas Okyanusu'na dökülür. 6.400 km uzunluğundaki Amazon'un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil ve Yangtze nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır. Amazon, yıllık ortalama 180.000 m³/sn olan debisiyle ve suladığı Amazon Havzası'nın büyüklüğü itibarıyla en büyük nehirdir. Denize döküldüğü Atlas Okyanusu kıyılarında genişliği yaklaşık 240 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tuna</span>

Tuna, Almanya'nın güneyinde Kara Orman bölgesinde Donaueschingen kasabasında Brigach ve Breg nehirlerinin birleşmesiyle meydana gelen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Casiquiare Kanalı</span> Venezuelada bir nehir

Casiquiare Kanalı, Venezuela'da Orinoco ve Amazon Nehir sistemleri birbirine bağlayan yeryüzünün en büyük bifurkasyonu. Brazo Casiquiare Nehri, yukarı Orinoco'da dala ayrılır ve Rio Negro üzerinden Amazonlara akar. Su seviyesine göre Brazo Casiquiare'nin suyu kuzeye doğru da, yani Orinoco istikametinde de akar.

<span class="mw-page-title-main">Lena (nehir)</span> Baykal Dağlarında 1640 m yüksekte doğan nehir

Lena, Baykal Gölü'nün 20 km batısında, Orta Sibirya Platosunun güneyindeki Baykal Dağları'nda 1640 m yüksekte doğan nehir. Lena, Kirenga ve Vitim ırmakları ile birleşerek kuzeye doğru akar. Yakutsk'tan içeri girerek Olyokma Irmağı ile birleşir ve oradan da Aldan Nehri ile birleşerek akmaya devam eder. Verkhoyansk sırası ırmağı kuzeybatıya doğru saptırır, Lena en önemli sol kolu Viljuj Nehri ile birleştikten sonra yolunu doğruca Kuzey Buz Denizi'nin bir parçası olan Laptek Denizi'ne doğrultur.

<span class="mw-page-title-main">Delta (coğrafya)</span> bir nehrin ağzında oluşan yerşekli

Delta ya da çatal ağız, bir ırmağın çatallanarak denize döküldüğü yerdir. Eski Yunan tüccarların Nil Nehri'nin denize ulaşan kısmında üçgen biçiminde kara parçaları olduğunu gördüler. Oluşan şekiller Yunan alfabesinin dördüncü harfi Δ (delta) ile aynı olduğu için tüccarlar buraya delta adını verdiler.

<span class="mw-page-title-main">Nijer Nehri</span> Gine, Mali, Nijer ülkelerinden geçerek Benin - Nijerya sınırının bir kısmını oluşturan ve Nijerya topraklarında Gine Körfezine dökülen yaklaşık 4000 km uzunluğunda bir nehir

Nijer Nehri, 4.000 kilometreyi aşan uzunluğuyla Batı Afrika'daki en büyük nehirdir. Gine, Mali, Nijer ülkelerinden geçerek Benin - Nijerya sınırının bir kısmını oluşturur ve Nijerya topraklarına sokularak bir delta yapar ve Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Gine Körfezi'ne sularını boşaltır. Doğduğu kaynaktan döküldüğü yerin doğrultusu bir hilâli andırır.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Nehri</span> Afrikanın ikinci, Orta Batı Afrikanın en uzun nehri

Kongo Nehri veya eski ismiyle Zaire Nehri, Orta Batı Afrika'nın en uzun nehridir. Chambeshi koluyla birlikte 4.700 km uzunluk ile Afrika'nın Nil'den sonra en uzun ikinci nehridir. Nehir kollarıyla birlikte Amazon'nden sonra dünya'nın 2. en büyük yağmur ormanını beslemektedir. Dünyanın en uzun 9. nehridir. Ekvator çizgisini iki kez kesmektedir. Afrika kıtasında debisi en yüksek nehirdir. Kongo nehrinin kenarında Afrika kıtasının en modern şehirlerinden olan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin (Zaire) başkenti Kinşasa şehri yer almaktadır. Kongo nehrinin Atlas Okyanusu'nda denize döküldüğü yerden 560 km içeride kurulmuş olan bu başkentin hemen karşı kıyısında yine Afrika kıtasının ülkelerinden olan Kongo Cumhuriyeti'nin başkenti olan Brazzaville şehri yer almaktadır. Bu iki şehir dünyada birbirine en yakın olan iki başkenttir. Arasında sadece Kongo nehri bulunmaktadır. Kongo Cumhuriyeti ile Demokratik Kongo Cumhuriyetinin sınırını teşkil eden bu nehir Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Angola devleti sınırında Atlas Okyanusu'na dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Manaus</span>

Manaus, Brezilya'nin kuzeyinde bir kenttir. Amazonas eyaletinin merkezi ve eyaletin en büyük şehridir. Rio Negro Nehri ve Solimõeş Nehri'nin kıyısında, bu ırmakların kavuşup Amazon Nehri'ni oluşturduğu mevkinin yakınında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Zambezi</span> Afrikadaki Bir Nehir

Zambezi Nehri, Afrika'nın dördüncü büyük nehridir. Nehir, Orta Afrika Platosu'ndan doğar ve S biçimli bir vadi izleyerek Hint Okyanusu'na dökülür. Zambiya'daki Kalene Hill yakınlarında 1.460 m yükseklikte doğan başlangıç kaynağı, Angola'dan gelen kollarla beslenerek Zambiya'nın batı kesimi boyunca güney yönünde ilerler. Ardından kuzeydoğuya dönerek Zambiya-Zimbabve sınırını oluşturur. Mozambik topraklarına girdikten sonra güneybatıya yönelerek Hint Okyanusundaki deltasına ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Ogowe Nehri</span>

Ogooué, 1.200 km uzunlukdan fazla olup, Gabon'un batı merkezi Afrika'daki birinci sıradaki nehridir. Kongo Cumhuriyeti, Kamerun ve Ekvator Ginesi içindeki bazı kollarıyla onun tüm havzası Gabon ülkesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay Nehri</span> Güney Amerikada bulunan bir nehir

Uruguay Nehri Güney Amerika'da bulunan bir nehirdir. Nehir kuzeyden güneye doğru akar ve Brezilya, Arjantin ve Uruguay ülkelerinin topraklarından geçerek Arjantin'in Mesopotamia bölgesini diğer iki ülkeden ayırır. Brezilya'nın Santa Catarina ve Rio Grande do Sul eyaletlerinden geçer; doğuda Arjantin'in Misiones, Corrientes ve Entre Ríos eyaletlerinden; batıda Uruguay'ın Artigas, Salto, Paysandú, Río Negro, Soriano ve Colonia Bölümlerinden geçer. Rio de la Plata'ya katılarak Atlas Okyanusuna dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Limpopo Nehri</span> Güney Afrikada nehir

Limpopo Nehri, güney Afrika'nın ortasından başlayarak doğuya doğru akarak Hint Okyanusu'na dökülen bir nehirdir. Ortalama 1,750 km uzunluktadır ve havza alanı 415,000 km² büyüklüktedir. Nehir ağzındaki yıllık ortalama debi 170 m³/s'dir. Afrika'daki Hint Okyanusu'na dökülen nehirler arasında ikinci en büyük nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Tocantins Nehri</span>

Tocantins Nehri, Brezilya'da bulunan bir nehirdir. Ülkenin merkez akarsu arterlerinden bir tanesidir. Tupi dilinde "tukan gagası" anlamına gelir. Yaklaşık 2.640 km boyunca güneyden kuzeye doğru akar. Gerçekte Amazon Nehri'nin bir kolu olmamakla birlikte sularını Amazon Nehri ile birlikte Atlas Okyanusu'na boşalttığından dolayı bu şekilde kabul edilir. Brezilya'da dört eyaletten geçer. 1988 yılında kurulan Brezilya'nın en yeni eyaletlerinden birine ismi verilmiştir (Tocantins).

<span class="mw-page-title-main">Rio Negro (Amazon)</span>

Rio Negro Güney Amerika'da bulunan bir nehir. Amazon Nehri'ne katılan nehirlerden sol grubun en büyük nehridir. Dünyanın en büyük karasu nehridir ve dünyanın ortalama akıntıya göre en büyük on nehrinden birisidir. Orinoco ve Amazon havzaları arasında kendi su havzası kaynaklarına sahiptir. Güney Venezuela'da Casiquiare kanalı yoluyla Orinoco ile bağlanır. Rio Negro kaynaklarının bulunduğu Kolombiya'da ismine Guainía Nehri denir.

<span class="mw-page-title-main">Okavango Nehri</span>

Okavango Nehri, Kubango Nehri olarak da bilinir, güneybatı Afrika'da yer alan bir nehir. Toplam uzunluğu 1.609 km olan nehir, Afrika'nın güneyindeki dördüncü en uzun nehir sistemidir. Angola'da, Portekizce adı Rio Cubango tarafından bilinen noktada başlar. Daha güneyde, Angola ve Namibya arasındaki sınırın bir bölümünü oluşturur ve sonra Botsvana'ya girerek Kalahari'nin orta kesimindeki Okavango Deltası'na dökülür. Okavango'yu ilk keşfeden Avrupalı, 1848'de Okavango Deltası'na ulaşan İskoçyalı misyoner ve kâşif David Livingstone'dur.

<span class="mw-page-title-main">Paraná Nehri</span> Paraguay ve Arjantin sınırında bulunan nehir

34°0′5″G 58°23′37″B

<span class="mw-page-title-main">Arjantin coğrafyası</span>

Arjantin coğrafyası, Güney Amerika'nın güneyinde bulunan Arjantin'in coğrafi özellikleridir. Batıda And Dağları ve doğuda Güney Atlantik Okyanusu ile sınırlanan ülkenin komşuları, batıda Şili, kuzeyde Bolivya ve Paraguay ve kuzeydoğuda Brezilya ve Uruguay'dır.

<span class="mw-page-title-main">Essequibo Nehri</span>

Essequibo Nehri, Guyana'nın ortasından akan bir nehirdir. Nehir, Brezilya sınırı yakınlarında Acarai Dağları'dan başlayarak Atlas Okyanusu'na dökülmektedir. 1.014 km uzunluğu ile Guyana'nın en uzun nehridir.