İçeriğe atla

Orhan Kurt

Orhan Kurt (16 Mayıs 1930, İstanbul - 26 Mart 2017, İstanbul), Karagöz sanatçısı.

Karagöz sanatında gerek ustası Ragıp Tuğtekin'in tasvir yapım ekolünün sürdürülmesinde gerekse Karagöz müziğinin günümüze aktarılmasında da önemli bir rol üstlenmiştir.[1]

Sanatçı, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine alınan "Karagöz Sanatı" dalında, "Yaşayan İnsan Hazinesi Ulusal Envanteri"'ne girmiştir (2009).

Yaşamı

1930 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Piyade Albayı Sırrı Kurt'tur. İlk ve ortaokul yıllarında babasının mesleği nedeni ile İstanbul ve Anadolu'nun çeşitli okullarında eğitim gördü. Pertevniyal Anadolu Lisesi'nden mezun olduktan sonra yüksek öğrenimini Maçka Yüksek Tekniker Okulu'nda tamamladı.

1952-1981 yılları arasında, yüksek inşaat mühendisi olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi'nde çeşitli görevlerde yer aldı. Ağırlıklı olarak eski eser restorasyonları olmak üzere, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin çeşitli yapı tamirat işlerinde görev aldı. Katıldığı başlıca yenilemeler Topkapı Sarayı, Tekfur Sarayı, Yerebatan Sarnıcı, Rumeli Hisarı, İstanbul Edirnekapı Surları ve Galata Kulesi restorasyonudur.

Küçük yaşlarda müzikle ilgilenmeye başlayan sanatçı, birçok musiki cemiyetindeki çalışmalara katılarak kendini geliştirdi ve inşaat mühendisliğinin yanı sıra İstanbul sahnelerinde profesyonel olarak müzik de icra etti. İstanbul sahnelerinde hanende olarak çalışmaktan gelen bilgisini ve birikimini Karagöz oyunlarında yansıttı[2] ve Karagöz musikisinin günümüze aktarılmasında da önemli bir rol üstlendi.

Türk Gölge Tiyatrosu olan Karagöz ile ilgisi, çocukluk yaşlarında babasının bir arkadaşı olan Binbaşı Niyazi Bey'den ilk bilgileri alarak başlamıştır. 1954 yılında Karagöz sanatının önemli ustalarından Ragıp Tuğtekin ile tanıştı. Yirmi iki yıl boyunca kendisine öğrencilik ve çıraklık yaptı.[3] Ragıp Tuğtekin tasvir yapım ekolünün sürdürülmesinde önemli rol oynadı. Karagöz figürlerini sınıflandırıp etnoğrafik hataları, çizim bozukluklarını eski örneklere göre düzeltmiş 120 kadar yeni figür çizip keserek hazırladı; yeni oyunlar için figürler çizdi.[4] Eserleri T.C. Kültür Bakanlığı arşivi, müze, üniversite, sanat kurumu, özel koleksiyon gibi, yurt içi ve yurt dışında birçok kişi ve kurumda yer almaktadır.

Karagöz tasvirleri yapımı ve oynatımı konusunda birçok ulusal ve uluslararası festivalde, kültür merkezlerinde, okullarda, belediyelerin sosyal organizasyonlarında, gösteriler yapmış ve sergiler açtı. Kültür Bakanlığı Tasvir Yapım ve Oynatım kursunda öğretim görevlisi olarak görev yaptı.[4] Bir dönem T.C. Mimar Sinan Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi'nde konuk öğretim görevlisi olarak eğitim verdi.

Karagöz sanatı ile ilgili yurt içi ve yurt dışı birçok belgesel film çekiminde,[5][6][7][8] üniversiteler için tez çalışmalarında[2] yer aldı. UNIMA Türkiye Ulusal Merkezi'nin kurucuları (1990) arasında yer alan Orhan Kurt,[9] UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine alınan "Karagöz Sanatı" dalında, 2009 yılında "Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak seçildi.[10]

2015 yılında "Karagöz'ün Kuralları – Karagöz Yapım ve Oynatım Teknikleri" isimli bir kitabı yayınladı.

T.C. Kültür Bakanlığı veya başka kurumların açtığı kurslarda ve eğitimlerde, Karagöz sanatının gelecek nesillere aktarılması konusunda birçok öğrencinin yetişmesinde katkı sağlayan sanatçının usta-çırak ilişkisi içerisinde yetiştirdiği öğrencileri de olmuştur. Oğlu Akın Kurt (T.C. Kültür Bakanlığı tarafından 2014 yılında Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı seçilmiştir),[11] eşi Hayret Kurt, aynı zamanda psikiyatr olan Dr. Murat Huten yetiştirdiği öğrencilerdenir.

Orhan Kurt, 26 Mart 2017 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti.[12][13]

Ödülleri

  • Folklor Araştırmaları Derneği, İhsan Hınçer Türk Kültürüne Hizmet Ödülü, 1990
  • Mizah Üretenler Derneği 4. Mizah Ödülleri, "Münir Özkul" Özel Ödülü, 1991
  • Romania Constanta International Festival of Puppet Theatre Award, 1999
  • "Yaşayan İnsan Hazinesi" UNESCO, 2008
  • ESKADER, Gölge Tiyatrosunda "Yılın Sanatçısı Ödülü", 2014[14]

Kaynakça

  1. ^ "Orhan Kurt (1930-2017)". Kültür Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü web sitesi. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020. 
  2. ^ a b Artkın, Özgür. "Türkiye'de Gölge Tiyatrosu ve Yaşayan Bir Örnek "Orhan Kurt"". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  3. ^ Türk Folklor Araştırmaları Mecmuası, Ekim 1974, 303. sayı, "Karagöz Sanatçısı Ragıp Tuğtekin'le Bir Konuşma". Konuşmayı yapan Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma Dairesi Başkanı Nail Tan)
  4. ^ a b Hınçer, İhsan. "Orhan Kurt Röportajı". Karagoz.net sitesi. 10 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020. 
  5. ^ "Turkish Shadow Theatre". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  6. ^ "Hayal - Ein Film über das türkische Schattentheater von Merlyn Solakan und Manfred Blank". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  7. ^ "Karagöz Ustası - Orhan Kurt Belgeseli HD". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  8. ^ "Yaşayan İnsan Hazineleri". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  9. ^ "Ustalarımız". 18 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  10. ^ "Yaşayan İnsan Hazinesi". T.C. Kültür Bakanlığı. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  11. ^ Kurt, Akın. "Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı". T.C. Kültür Bakanlığı. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Orhan Kurt Vefat Haberi". Unima Türkiye. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  13. ^ "Orhan Kurt Vefat Haberi". Unima Europe. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 
  14. ^ Kurt, Orhan. "Orhan Kurt Vefat Haberi". Anadolu Ajansı. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Bülent Aksu, Türk tiyatrocu ve kuklacıdır.

Alpay Ekler, Türk Karagöz ve kukla sanatçısı, tiyatro dekor, kostüm, mask tasarımcısı, müzisyen, yazar ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Polat, Doğanşehir</span>

Polat, Malatya ilinin Doğanşehir ilçesine bağlı bir kasabadır.

Mehmet Nida Tüfekçi, Türk halk müziği sanatçısı. Uzun yıllar TRT'de çalıştıktan sonra Devlet Konservatuvarında öğretim üyeliği yapmıştır. Eşi Neriman Altındağ Tüfekçi ile birlikte hocası Muzaffer Sarısözen'in izinden gitmiş ve Türk halk müziği konusunda Türkiye'nin en önemli isimlerinden birisi olmuştur.

Ali Avni Çelebi, Türk ressamdır.

<span class="mw-page-title-main">Karagöz ve Hacivat</span> Türk gölge tiyatrosu karakterleri

Karagöz ve Hacivat, taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına kurgusal, hayali denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkardır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır.

Alâaddin Korkmaz, emekli Almatı Kültür Müşaviri.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Opera ve Balesi</span>

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, 1309 sayılı kanun ile kurulmuş, ulusal opera ve bale topluluklarını bünyesinde barındıran, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bir genel müdürlüktür. 6 taşra müdürlüğünde faaliyetlerini sürdürmektedir. Bunlar; Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin, Antalya ve Samsun Devlet Opera ve Balesi Müdürlükleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kültür ve Turizm Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, kültür ve turizm işlerinden sorumlu olan bakanlık. 16 Nisan 2003 tarih ve 4848 sayılı kanun ile kuruldu. Daha sonra bu kanun lağvedilerek 10 Temmuz 2018 tarihli cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yeniden düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Nusret Çolpan</span> Türk ressam

Nusret Çolpan, Türk Minyatür sanatçısı ve Mimar

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi; Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi ve Ankara Kalkınma Ajansı'nın ortak katkılarıyla 15 Haziran 2013 tarihinde, Ankara'nın Altındağ ilçesinde açılmış olan bir müzedir. Müzenin denetimi, Etnografya Müzesi Müdürlüğünce yapılmaktadır.

Hayalî Nevzat Çiftçi, Karagöz ve Hacivat oynatıcısı, tasvir ve kukla yapım ustası ve dizi oyuncusu

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

Hasan Çelebi, Türk hattat.

Somut olmayan kültürel miras taşıyıcısı , somut olmayan kültürel mirasın belirli unsurlarının icrası ve yeniden yaratılması için gerekli bilgi ve becerilere sahip olan ve aktarımını sağlayan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Petrikovka tasvirleri</span>

Petrikovka tasvirleri, geleneksel olarak ev duvarlarını ve günlük ev eşyalarını süslemek için kullanılan, Ukrayna'nın Dnipropetrovsk bölgesindeki Petrikovka köyünden kaynaklanan geleneksel bir Ukrayna dekoratif resim stilidir. Bu tarzın bilinen en eski örnekleri 18. yüzyıldan kalmadır, ancak modern bir sanat formu olarak gelişmeye devam etmektedir.

Karagöz Müzesi, Karagöz gölge oyunu kültürünü yaşatmak amacıyla Bursa'da 2007 yılında açılan müze.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri</span> Türkiye envnateri

Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri , Türkiye'nin kendi toprağı üzerinde tespit ettiği yaşayan kültürel miras unsurlarını içeren ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince hazırlanıp güncellenen listedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.