İçeriğe atla

Orhan Kızıldemir

Orhan Kızıldemir (d. 1914, İstanbul - ö.17 Ağustos 2008, İstanbul), Türk deniz feneri ustası, denizcilik tarihçisi.

Türkiye’nin ilk deniz feneri müteahhididir. 1945’te Finike’de yaptığı deniz feneri ile bu unvanı almıştır. Bu ilk fenerden sonra Türkiye kıyılarındaki onlarca deniz feneri yapmıştır.

Türkiye sivil denizcilik tarihi üzerine "Şirket-i Hayriye" ve "İlk Buharlı Geminin Türkiye'ye Gelişi ve Türk Deniz Ticareti Resmî ve Özel Kuruluşları" isimli kitapları ile onlarca makalesi bulunur.

Yaşamı

1914’te İstanbul’da dünyaya geldi.[1] Babası, bahriye çarkçısı Ahmet Kızıldemir'dir. Ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde, yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin Coğrafya bölümünde tamamladı.[2]

Üniversite öğrenimi ve askerlik yıllarından sonra inşaat alanında çalışmaya başladı. Arkadaşları ile bir şirket kurarak 1945 yılında Finike’de deniz feneri inşası için açılan ihaleye girdi. O güne kadar Türkiye kıyılarındaki fenerlerin hemen hemen tamamı Fransız Fenerler İdaresi tarafından inşa edilmiş; 1938 yılında Fenerler imtiyazı Fransızlardan alınmıştı. İhaleyi kazanan Kızıldemir, Türk mimar ve mühendislerince çizilip projelendirilen ve bir Türk firması tarafından inşa edilen ilk deniz fenerini inşaatını gerçekleştirdi. Ardından Marmara, Ege, Akdeniz ve Çanakkale'de deniz fenerleri inşa etmeye devam etti. 1979 yılına kadar 25 deniz feneri inşa etti[3] birçok eski feneri tamir etti. 1978 yılında emekliye ayrıldı. Kızıldemir, yaptığı bütün fenerlerin yapım aşamalarını tarihe ışık tutmak ve tecrübelerini sonraki nesillere aktarabilmek için fotoğraflamıştır.[1]

İnşa ettiği başlıca fener ve iskeleler şunlardır: Alanya Feneri’nin lojman inşaatı (1948), Edremit Akçay Karaburun’da kazıklı temel sistemine göre inşaatı yapılan betonarme Karaburun feneri (1949), Bodrum Feneri’nin rıhtımını tamir ve takviyesi, anrojman blokları takviyesi inşaatı (1950), Karaada Feneri’nin inşaatı (1951), Mandalya Körfezinde inşa Güllük feneri ile Farelye Tavşan adası fenerlernin inşası (1951), Şarköy İnceburun Feneri’nin inşası (1953), Ayvalık’ta sehpa sistemine göre 6 adet kanal fenerinin ve Rovley burnu fenerinin inşası (1953), Karabiga Vapur İskelesi bakım ve onarım inşaatı (1955), Marmara Denizi’ndeki Hayırsız Ada’da Nervürlü sisteme göre Ekinlik feneri ve sis düdüğü binasının inşası (1963), Çanakkale Kilye Feneri’nin inşası (1964), Çanakkale Zincirbozan’da deniz feneri inşası (1967), Tekirdağ vapur iskelesi inşası (1969), Çeşme Döküntütaş Feneri inşası (1969-1971).

Türk sivil denizcilik tarih üzerine "Şirket-i Hayriye" ve "İlk Buharlı Geminin Türkiye'ye Gelişi ve Türk Deniz Ticareti Resmî ve Özel Kuruluşları" isimli kitapları ve onlarca makale kaleme aldı. Zengin bir denizcilik arşivi oluşturdu. Arşivi onun izniyle İTÜ Denizcilik Fakültesi Mezunları Sosyal Yardım Vakfı (DEFAV) bünyesine kazandırılması amacıyla Gündüz Aybay Denizcilik Merkezi’ne nakledildi.[4]

17 Ağustos 2008’de İstanbul’da hayatını kaybetti. Cenazesi, Beylerbeyi Küplüce Mezarlığı’na defnedilmiştir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b "Ali Bozoğlu, Denizlere Yol Gösteren Adam:Orhan Kızıldemir, Denizhaber.com sitesi, Erişim tarihi:07.03.2014". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  2. ^ "Mehmet Kenan Kaya, Bu deniz feneri 17 yıldır aşkla yanıyor, Milliyet gazetesi, 04.12.2001". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  3. ^ "Son Fener Evinin Çatısında, Sabah gazetesi, 01.02.2005". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  4. ^ "Murat Koraltürk, Orhan Kızıldemir vefat etti, Toplumsal Tarih Sayı 177 Eylül 2008" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karaburun</span> İzmirin ilçesi

Karaburun, İzmir ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin idari merkezi kasabadır. İlçenin güneyinde Urla ilçesi; batısında, kuzeyinde ve doğusunda Ege Denizi bulunmaktadır. Karaburun Yarımadası'nda bulunan ilçe, nüfus bakımından ilin en küçük ikinci ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Şehitleri Anıtı</span> Çanakkale Boğazının ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde yer alan anıt

Çanakkale Şehitleri Anıtı, Çanakkale il ve Eceabat ilçe sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası'nda, Çanakkale Boğazı'nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde yer alan anıt.

<span class="mw-page-title-main">Haliç Tersaneleri</span> Haliçte üç tersaneden oluşan kompleks

Haliç Tersaneleri, Kasımpaşa'dan Hasköy yönüne doğru Haliç, Camialtı ve Taşkızak Tersanelerini kapsar. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1455 yılında kurulan Tersane-i Amire günümüzde Haliç Tersaneleri adıyla anılmaktadır. İnşa edildiği dönemin en büyük tersanesi olma özelliğini taşımışlardır.

Şirket-i Hayriye, 1854'ten 1945'e kadar Boğaziçi'nde yolcu ve yük taşımacılığı yapan vapurculuk anonim şirketi.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'da toplu taşıma</span> Toplu taşıma ağı

İstanbul'da toplu taşıma, 5712 km²'lik bir alana yayılmış 15 milyondan fazla nüfusa hizmet veren banliyö treni, metro, tramvay, nostaljik tramvay, füniküler, teleferik, otobüs ağı, metrobüs, vapur ve deniz otobüsü gibi çeşitli hizmetlerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rahmi M. Koç Müzesi</span> Müze

Rahmi M. Koç Müzesi, İstanbul'un Hasköy semtinde, Haliç kıyısında bir sanayi müzesidir. 1994 yılında iş insanı Rahmi Koç'un desteği ile açılmış müze, Türkiye'de sanayi, ulaşım, endüstri ve iletişim tarihine adanmış ilk önemli müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Bandırma Vapuru</span> Mustafa Kemal Atatürkü İstanbuldan Samsuna getiren gemi

Bandırma Vapuru Mustafa Kemal Atatürk'ü 9. Ordu Müfettişi olarak kurmayları ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a getiren gemidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki deniz fenerleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste Türkiye'deki fenerler listesidir.

<span class="mw-page-title-main">İZDENİZ</span>

İZDENİZ, 18 Kasım 1992 tarihinde İzmir merkezli kurulmuş ve denizyolu ulaşımı alanında faaliyet gösteren bir şirkettir. İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı olan şirket, 8 Mart 2000 tarihinden beri İzmir Körfezi'ndeki denizyolu ulaşımından sorumludur. Bünyesinde barındırdığı 16 Yolcu Gemisi, 5 Arabalı Vapur, 1 Yüzer Tesis ve 12 iskele ile İzmir körfezinde hizmet veren şirket, 2022 yılında başlattığı İzmir Limanı çıkışlı İzmir – Midilli seferlerini de düzenlemektedir.

Kuzguncuk İskelesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesindeki Kuzguncuk semtinde yer alan bir iskeledir.

<span class="mw-page-title-main">Şehir Hatları</span> İstanbul deniz taşımacılığı kuruluşu

Şehir Hatları ya da tam adıyla İstanbul Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş., İstanbul'da deniz yolu ile taşımacılık alanında faaliyette bulunan kamu kuruluşudur.

<i>Gülcemal</i> vapur

Gülcemal, ilk ismi ile Germanic, 1874 yılında Belfast kentinde Harland and Wolff firması tarafından inşa edilen ve 1911 yılında Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi tarafından satın alınan uzun yol buharlı yolcu gemisi. Amerika'ya giden Türk bayraklı ilk gemi olarak Türk Sivil Denizcilik tarihine geçmiştir. 1950 yılında söküldüğünde 75 yıllık hizmet ömrüyle o tarihte dünyanın en uzun süre çalışan ikinci gemisi olarak da kayıtlara ayrıca geçmiştir.

HMS <i>E7</i> Birleşik Krallıka ait E sınıf bir denizaltı

HMS E7, E sınıfına mensup, Birleşik Krallık'a ait bir denizaltı. Kraliyet Donanması tarafından inşasına 2 Ekim 1913'te, Chatham Tersanesi'nde başlanıldı ve 14 Mart 1914 tarihinde inşası tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Feribot</span>

Feribot veya arabalı vapur, taşıt araçlarının taşınmasında kullanılan vapurların genel adıdır. Genellikle şehir içi ya da yakın mesafe araç taşımacılığında kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü</span> Devlet kurumu

Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlı olarak 12 Mayıs 1997 tarihinde Türk denizleri ve karasularında seyreden Türk ve yabancı bayraklı gemilerin seyir güvenliğine yardımcı olmak, kıyı emniyeti ve gemi kurtarma hizmetleri ile kılavuzluk, römorkör hizmetlerini yapmak ve bunlarla ilgili cihaz ve tesislerini kurmak, işletmek, can, mal ve gemi kurtarmak, yardım, çeki, batık çıkarmak ve bunlarla ilgili römork ve dalgıçlık hizmetlerini yürütmek, güvenli seyre yönelik kurulmuş ve kurulacak olan sahil telsiz istasyonları, Otomatik Tanımlama Sistemi, dGPS ve benzeri sistemlerle ilgili her türlü yatırımı yapmak ve tekel şeklinde işleterek seyir emniyetini artırmak amacıyla kurulmuş denizcilik teşkilatıdır. Türk boğazları olarak bilinen İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'ndan yapılan geçişleri kontrolünü yapmaktadır. Genel müdürlük, boğazlardaki koşullar uygun değilse boğazları kapatma yetkisine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar İskelesi</span>

Üsküdar İskelesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan bir iskeledir.

<span class="mw-page-title-main">Karşıyaka Vapur İskelesi</span> İzmir, Türkiyede bir vapur iskelesi

Karşıyaka Vapur İskelesi İzmir'de kent içi ulaşımın sağlandığı önemli bir terminalidir.

<span class="mw-page-title-main">Beşiktaş İskelesi</span>

Beşiktaş İskelesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde bulunan bir iskeledir.

Küplüce Mezarlığı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Beylerbeyi Mahallesi ve Küplüce Mahallesi sınırları içerisinde bulunan bir mezarlıktır.

Hamidiye Vapur Şirketi veya İzmir Hamidiye Vapur Şirketi, 1883-1915 yılları arasında İzmir'de hizmet vermiş vapur şirketidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.