İçeriğe atla

Orestes

Erinyeler tarafından kovalanan Orestes'in pişmanlığı, William-Adolphe Bouguereau tablosu

Orestes (GrekçeὈρέστης), Truva Savaşı'nda savaşan Miken kralı Agamemnon ve Klytemnestra'nın oğludur.[1] Çılgınlığı ve arınması, birçok Antik Yunan oyununa ve efsanesine konu olmuştur.

İsmin kökeni

Orestes, Grekçe oreibates (ορειβάτης) kelimesinden gelir. Anlamı dağcı'dır. Metaforik anlamda ise dağları fethedebilen olarak kullanılır.

Homeros'un Hikâyesi

The British Mesium'da sergilenen Şarap Kasesi. Çan krater (şarap kasesi), Orestes'in Delphi'de omphalos ve tripodun yanında diz çökerek intikamını alan Fury'lerden sığınak aradığı sırada. Athena ve Apollon onun adına müdahale eder ve annesinin öldürülmesinden kurtulur.

Homeros'un hikâyesinde Orestes, Tantalus ve Niobe ile doğrudan akraba olan Atreus'un lanetli evinin bir üyesidir. Truva Savaşı'na giderken iyi bir rüzgâr için tanrıça Artemis'e dua eden Agamemnon, tanrıçanın işareti ile kızı İphigenie'yi kurban etmek ister, ancak karısı Klytemnestra buna karşı çıkar. Yine de kararından vazgeçmeyen Agamemnon, kızını kurban ederken kızı tanrıça tarafından kurtarılır, yerine bir dişi geyik kurban edilir. Ancak karısı Klytemnestra bu duruma çok kızmıştır. Agamemnon Truva Savaşı'ndayken, karısı Klytemnestra Agememnon'un kuzeni Aegisthus ile aşk yaşar. 12 yıl sonra kral savaştan döndüğünde, karısı onu öldürmeyi kafasına koymuştur. Çok sıcak karşıladığı kocasını, banyodayken bir balta ile öldürür.

Bu sırada 12 yaşında bir çocuk olan Orestes, annesi ve sevgilisinden kaçıp Parnassus dağı'ndaki Phanote'ye ve kral Strophius'a sığınır. 8 yıl sonra öldüğü söylentisi yayılır, ancak Orestes'in ölümünü haber vermeye gelen haberci gerçekte Orestes'in kendisidir. Annesi ve sevgilisini öldüren Orestes, arkadaşı Strophius'un oğlu Pylades ile şehirden ayrılır, ancak anne katili olması sebebiyle intikam ruhları erinyeler tarafından kovalanır. Atina'ya varan Orestes, bu şehirde Apollon ve Athene tarafından yargılanır ve beraat eder. Daha sonra Tauris'e gidip kız kardeşini İphigenie'yi bulması emredilir. Orestes son olarak Tauris'ten kız kardeşini kurtarır.

Popüler kültür

  • Amerikan hard rock grubu A Perfect Circle, Orestes'in içinde bulunduğu çılgınlığı anlatan Orestes isminde bir şarkı bestelemiştir.
  • Göze Göz, Dişe Diş: Elektra ve Orestes / 20 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Dune kitap serisinin baş kahramanlarından birisi olan Paul Atreides'in ikinci adı Orestes'tir. Tam adı Paul Orestes Atreides'tir. Babası Leto, Atreides Hanedanı'nın atası kabul edilen Agamemnon'un oğlunun adını, oğlu Paul'e bu gerekçe ile vermiştir.

Kaynakça

  1. ^ Morales, Helen (2007). Classical mythology: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192804761. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İlyada</span> Truva Savaşını anlatan bir destan

İlyada, Homeros'un Troya Savaşı'nı anlatan destanıdır. Yunancada Odysseia ile birlikte en eski destan olduğu düşünülen, epik bir şiirdir. Eldeki veriler ışığında Homeros tarafından MÖ 7. ya da 8. yüzyılda yazıldığı düşünülen Antik Yunan edebiyatının temel eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Odisseus</span> Yunan mitolojisinde İthaka kralı

Odisseus, Yunan mitolojisinde İthaka kralıdır. Laertes ile Antikleia'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Thetis</span> Yunan Mitolojisinde Su Tanrıçası, savaşçı Akhilleusun annesi

Thetis, Yunan mitolojisine göre tüm zamanların en iyi savaşçısı olan Aşil'in annesi, Phtya kralı Peleus'un karısıdır. Su tanrıçası olarak bilinir. İlyadada da 'gümüş ayaklı' olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Truva Savaşı</span> Yunan mitolojisinde efsanevi savaş

Truva Savaşı, Yunan mitolojisinde M.Ö. 12. veya 13. yüzyıl civarında meydana gelen efsanevi bir çatışmadır. Savaş, Truvalı Paris'in Helen'i Sparta kralı kocası Menelaos'tan almasının ardından Akalar (Yunanlar) tarafından Truva şehrine karşı yürütülmüştür. Savaş Yunan mitolojisindeki en önemli olaylardan biridir ve başta Homeros'un İlyada'sı olmak üzere Yunan edebiyatının birçok eserinde anlatılmaktadır. İlyada'nın özü on yıl süren Truva kuşatmasının onuncu yılında dört gün iki gecelik bir dönemi anlatır; Odisseia ise savaşın kahramanlarından biri olan Odisseia'un eve dönüş yolculuğunu anlatır. Savaşın diğer bölümleri, fragmanlar halinde günümüze ulaşan epik şiirler döngüsünde anlatılır. Savaştan bölümler, Yunan tragedyası ve Yunan edebiyatının diğer eserleri ile Virgil ve Ovid gibi Romalı şairler için malzeme sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Agamemnon</span> Yunan Mitolojisinde Miken Kralı

Agamemnon, Yunan mitolojisinde Miken Kralı, Sparta Kralı Menelaos'un büyük kardeşi, orduları Truva (Troya) savaşına götüren kumandan. Atreus ve Aerope'nin oğludur. Yunan orduları Avlid'de Truva'ya yola çıkmak için toplandıklarında hiç rüzgâr olmadığı için Agamemnon Av Tanrıçası Artemis rüzgârları serbest bıraksın diye kızı İphigenia'yı kurban vermeye yönelir. Ancak İphigenia, kurban olarak kesileceği sırada Artemis, bir dişi geyik göndererek kızın yerine onu kurban ettirdi ve kızı Artemis tapınağına rahibe yaptı. Böylece Artemis rüzgârları serbest bıraktı. Truva savaşında kazanılan zaferden sonra Agamemnon güzel Kassandra'yı da yanına alıp evine döndü. Agamemnon'un kızları İphigenia'yı öldürmeye teşebbüs etmesini ve Kassandra'yla dönmesini sindiremeyen, Agamemnon'un karısı Clytemnestra, sevgilisi Aigisthos ile birlikte Agamemnon'u öldürdüler. Homeros'un Odysseia destanında baş karakter İthake kralı Odysseus, ölüler ülkesinde Agamemnon'un ruhuyla konuşur, Agamemnon ölümünden şöyle bahseder:

''Çok kurnaz Odysseus, tanrıya denk Laertesoğlu,

gemilerimde alt etmiş değil Poseidon beni

uğursuz yellerin azgın soluğunu salıp üstüme,

beni düşman adamlar da yok etmiş değil karada,

Aigisthos'tur hazırlayan bana ölümü ve eceli,

o öldürdü beni hain karımın yardımıyla,

evine buyur etmiş oturtmuştu beni sofrasına,

öldürdü yemek yerken, boğazlar gibi ağılda bir sığırı.

Ben yürekler acısı bir ölümle böyle öldüm işte.''

<span class="mw-page-title-main">Elektra</span>

Elektra, Yunan mitolojisinde, Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Babaları öldürüldüğünde, kardeşi Orestes'i uzaklaştırarak yaşamını kurtarır. Orestes döndüğünde, annesiyle sevgilisinin öldürülmesinde ona yardım eder, daha sonra Orestes'in arkadaşı Pylades ile evlenir.Ayrıca Günümüzde Gerçek Kişiliği Değiştirilerek Bir Hayal Kahramanı Olarak Filmi Yapılmaktadır. Freud'un Oedipus kompleksi diye adlandırdığı komplekse pek çok yerde karşılık gelen Elektra kompleksi, içerik bakımından Oedipus kompleksi ile benzerlik gösterse de, Freud, bu komplekse Elektra kompleksi ismini vermeyi reddetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hermione (mitoloji)</span>

Hermione, Truva'lı Helen ile Menelaus'un kızı. Annesi Helen, çeşitli efsanelere göre Zeus'un fani bir kadından olan tek kızıdır. Ve Truva'dan kaçabilmeyi de Zeus ve Aphrodite'e borçlu olduğu söylenir. İlyadanın ve çevrim şiirlerinin başlıca kahramanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">İphigenia Tauris'te</span>

İphigenia Tauris'te Christoph Willibald Gluck tarafından Fransızca olarak hazırlanmış 4 perdelik bir trajedik opera. Eserin librettosu Nicolas-François Guillard tarafından Fransızca olarak Yunanca antik klasik trajedi yazarı Euripides'in "İphigenia Tauris'te" trajedisinden uyarlanarak' yazılmıştır. Eserin prömiyeri 18 Mayıs 1778'da Paris'te "Académie Royale de Musique" tarafından verilmiştir. Bu eser Fransız opera sahnesinde temsil edilen 5. Fransızca opera eseri olmuştur.

<i>Troyalı Kadınlar</i> Evripides trajedisi

Troyalı Kadınlar, MÖ 415 yıllarında Euripides tarafından kaleme alınmış tragedyadır. Euripides’in Truva Savaşı'nı konu alan üçlemesinin üçüncü kitabı olan eser, Atina ve Sparta halklarını karşı karşıya getiren ve on yıl süren Peloponez Savaşı ortamında yazılmıştır. Bu oyun, şehirleri yağmalandıktan, kocaları öldürüldükten ve kalan aileleri köle olarak götürüldükten sonra geriye kalmış Troyalı kadınların kaderini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hekabe (oyun)</span> Evripides trajedisi

Hekabe, Euripides tarafından MÖ 424'te yazılmış trajedidir. Truva Savaşı'ndan sonra, Yunanlar Truva'dan ayrılmadan önce gerçekleşir. Ana karakter, düşmüş Truva Şehri'nin kraliçesi Hekabe'dir. Hikâye kısaca, Hekabe'nin kızı Polyksena'nun Akhilleus'un mezarına kurban edilmesinden ve oğlu Polydoros'un öldürülmesinden intikamını nasıl aldığını anlatır.

Elektra tragedyası, Sofokles'in günümüze ulaşan yedi oyunundan biridir.

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.

<span class="mw-page-title-main">Orestes (oyun)</span> Evripides trajedisi

Orestes, Euripides Makedonya'ya göç etmeden önce Atina'da sergilenen son oyunudur. Bu oyunun M.Ö. 480 civarında sergilendiği düşünülmektedir. Adaletin koruyucusu mitolojik yaratıklar olan Erinyeler, Orestes'in işlediği cinayet yüzünden Orestes'in peşine düşerler. Ancak ona halisülasyonlar gördürür ve hem bedensel hem de zihinsel olarak zayıf düşmesini sağlarlar.

Euripides, İphigenia Aulis'te oyununu ömrünün son on sekiz ayını geçirdiği Makedonya'da yazmıştır. Adaşı olduğu oğlu, oyunu M.Ö. 405 yılında sergilemiştir. Korint'te Alkmaeon ve Bakkhalar adlı oyunları ile birlikte bir tetralojinin parçası olan oyunun, Euripides'in oğlu veya yeğeni tarafından yönetildiği düşünülmektedir. Oyun, Dionysia şehir festivali yarışmasında birincilik ödülünü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Pilades</span>

Yunan mitolojisinde, Pylades Phocian Kralı Strophius ve Anaxibia'ın oğludur. Anaxibia, Atreus'un kızıdır ve Agamemnon ile Menelaos'un kızkardeşidir. Daha çok Agamemnon'un oğlu olan kuzeni Orestes ile olan ilişkisiyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Neoptolemos</span>

Neoptolemos, Yunan Mitolojisinde savaşçı Akhilleus ve prenses Deidamia'nın oğludur ve Oneiros'un kardeşidir. Antik Epirus'un Molosslularının hanedanının efsanevi atasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tindareos</span> Sparta kralı

Yunan mitolojisinde, Tyndareos / Tyndareus bir Sparta kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">İphigeneia Tauris'te</span> Evripides trajedisi

İphigenia Tauris'de, Euripides tarafından MÖ 414-412 arasında yazılmış ve günümüze kadar ulaşan trajedi oyunlarından biridir. Yine Euripides'in İphigenia Avlis'de adlı oyunundan sonraki zamanı anlatır. Aristotales, Poetika'sında oyuna sık sık değinir ve kardeşlerin birbirini tanıma sahnesini oldukça başarılı bulur. Oyun, Peloponez Savaşı esnasında sergilenmiştir. Oyun bir prologos, parados, 3 stasimon, 3 epeisodion ve ekodos'tan oluşur. Oyun sonunda, tanrıça Athena gelerek, kurguyu sonuca bağlar. Oyun, Tauris'teki Artemis Tapınağı önünde geçer.

Oresteia Eshilos tarafından MÖ. 5. yüzyılda yazılmış, Agamemnon'un Klytemnestra tarafından öldürülmesi, Clytemnestra'nın Orestes tarafından öldürülmesi, Orestes'in yargılanması, Atreus Evi üzerindeki lanetin sona ermesi ve Furie'lerin pasifleştirilmesini konu alan Yunan trajedilerinin bir üçlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Klitemnestra</span> Yunan Mitolojisinden bir karakter

Clytemnestra, Miken Kralı Agamemnon'un karısıdır ve Helen'in kız kardeşidir.