İçeriğe atla

Orenburg

Orenburg
Орынбор
Оренбург
Orenburg'da bir köprü
Orenburg bayrağı
Bayrak
Orenburg arması
Arma
Rusya haritasında Orenburg
Rusya haritasında Orenburg
ÜlkeRusya Rusya
EyaletOrenburg Oblastı
İdare
 • Belediye BaşkanıYuri Nikolayevich Mescheryakov
Nüfus
 (2002)
 • Toplam556.127[1] (2.013 y)
Alan kodu+7 +7 3532

Orenburg (Rusça: Оренбу́рг; Kazakça: Орынбор (okunuşu: Orınbor); Tatarca: Ырынбур (okunuşu: Irınbur); Başkurtça: Ырымбур (okunuşu: Irımbur)), Rusya'nın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastı'na bağlı şehir, aynı zamanda Oblast'ın yönetim merkezi. Başkent Moskova'nın 1478 km güneyinde Ural Nehri civarındadır. (51°47′N 55°06′E) Nüfusu 542.700'dür (2005). Orenburg şehri 1920-1925 yıllarında Kazakistan'a başkentlik yapmıştır.

Tatar, Başkurt, Kazak Türklerinin yaşadığı bölgelerden biridir. Orenburg şehri günümüzde kuzey ve güney olmak üzere iki bölgeye ayrılmıştır.

Ulaşım

Orenburg– ulaşım yönünden iyidir. Samar, Orsk, Ural, Aktöbe, Ufa dolayına giden otoyolları var. Demir yolu ile Moskova, Yekatirinburg, Ufa (Öfe), Samara (Samar), Çilebek, Kiev, Adler, Taşkent, Astana, Bişkek ulaşımı olmaktadır. Şehrin yeni elektrikli trenleri Novosergiyev, Akbolak, Kuvandık, Sarıktaş, Sarıktaş, Sakmar gibi yakın yerleşimlere de olmaktadır. Federal yolu R239 (Kazan — Orenburg — Akbolak— Kazakistan) ulaşımı rahattır. Hava limanı vardır. 1932 yılında kurulmuş olan (OrenAir / Оренбургские авиалинии) adı ile hava yolu firması bulunur.

Oteller

Orenburg'da 302u aşkın otel bulunur:

  • 4 yıldızlı: «Rostoşi» iş oteli, spa-otel türünden «La Vi de Şato», «Stepnaya Palmira» (Bozkır yazı), «Don Kihot» (Don Kişot), «Orenburg», «Fakel»;
  • 3 yıldızlı: «Armada Komfort Otel», «Rostoşi» konukevi, «MİA», «Briz», «Viktoriya», «Yujnıye Borota» (güney kapısı) iş oteli, «Niva»;
  • 2 yıldızlı: «Lada», «Rostoşi»;
  • 1 yıldızlı: «Bristol», «RUSLAN», «Belıy Lebed» (Ak Kuğu), «Kolosok».
  • Hostel: «OrenHostel».

Nüfus durumu

1811 yılında 5400[2] olduğu sanılan şehrin nüfusu artık günümüzde (2013 yılına göre) 556.127[2] kişidir.

Etnik yapı

2010 yılı verilerine göre etnik yapıda şehir çok çeşitlilik gösterir:

Ulus Kişi sayısı. % Yüzdelik.
Ruslar 444 470 83,45 %
Tatar Türkleri 41 451 7,78 %
Kazak Türkleri 10 796 2,03 %
Ukraynalılar 10 502 1,97 %
Başkort Türkleri 5 890 1,10 %
Ermeniler 3 378 0,63 %
Mordvalar 2 750 0,52 %
Diğer Türk toplulukları 13 409 2,52 %
Toplam 532 646 100,0 %

[3]

Eğitim

Din

Camii yerine mescid anlamında meçet sözü kullanılır. Şehirde kilise ve sinagog da bulunur. Eski yerleşim Türklere ait olduğu için eski yapı camiiler de bulunur. Camiilere gelenler ise yerli Türklerden Tatar, Kazak, Başkurt ve Kırgızlardır.

  • Karavan-Saray mescidi (Kervansaray camii)
  • Orenburg Ulu Camii
  • Husayin Mescidi (Hüseyin camii)

Ünlü kişiler

  • Şamil Abdraşitov (Абдрашитов, Шамиль Мунасыпович) — pilot, Sovyetler Birliği kahramanı
  • Ahmet Baytursınulı (Kazakça: Ахмет Байтұрсынұлы) (Ахмет Байтурсынов) (1873—1937) — Kazak Türklerinden sosyal aktivist, Türkbilimci (Türkolog), dilbilimci, edebiyat eleştirmeni, mütercim. Orenburgda yaşamıştır ve okumuştur. Yayıncılık ve siyasetle meşgul olmuştur.
  • Alibey Cankeldin (Kazakça: Әліби Тоқжанұлы Жанкелдин, 1884—1953) (Джангильдин, Алиби Тогжанович) — Sovyet devrimcisi, sosyal aktivist.
  • Musa Celil (1906—1944) (Муса Джалиль) — Sovyet devri Tatar Türklerinden şair, Sovyetler Birliği kahramanı, Lenin ödülü hak sahibi. Orenburg eyaletinin Mustafino (Мустафино) köyünde doğmuş, Orenburg'da Hüseyin Medresesinde (медресе Хусаиния) okumuş ve Orenburg'da Tatar Millet Enstitüsünden mezun olmuştur (20. asrın ilk çeyreği).
  • Cevdet Feyzullin (Җәүдәт Харис улы Фәйзуллин)(1910—1973) — besteci, folklorcu. Tataristan halk sanatçısı. Tataristan Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Abdullah Tukay ödülü layık görüldü.
  • Merver Ansel, 16 Ağustos 1902 tarihinde, Rusya İmparatorluğuna bağlı Odenburg şehrinde doğmuştur. Türkiye'nin ilk kadın Veteriner Hekimidir.

Kaynakça

  1. ^ Rusya 2013 Nüfus Sayım İstatistiği http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar 13 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014. 
  3. ^ "Итоги::Оренбургстат". 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Ufa</span> Rusyada şehir

Ufa (Rusça: Уфа, romanize: Ufa, Rusça telaffuz: [ʊˈfa]; Başkurtça: Өфө, romanize: Öfö,

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk</span> Rusya, Çelyabinsk Oblastının yönetim merkezi şehir

Çelyabinsk - Rusya'nın büyük bir şehri, Çelyabinsk Oblastı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2019 sayımına göre nüfusu 1 200 720'tir. Büyük transport kavşağı. Şehirde Çelyabinsk Balandino ve Çelyabinsk Şagol isimli iki havaalanı bulunmaktadır. Büyük sanayileşmiş merkez Metalurji, Makine mühendisliği, metal işi, cihaz işi, hafif sanayi, gıda kaynaklı sanayi. 1795 yılında 2700 civarı olan nüfusu 1897 yılından beri hızla artmıştır. 2020 itibarıyla nüfusuna göre Rusya'nın en büyük yedinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan Millî Özerk Hükûmeti</span> Eski bir Orta Asya Türk devleti

Türkistan Millî Özerk Hükûmeti, Türkistan Millî Muhtar Hükûmeti, 1917'de Rus devriminin meydana geldiği dönemlerde eski Hive, Hokant ve Buhara hanlıklarının topraklarının üzerinde özerkliğini ilan eden ve ileride diğer iki Türki bölgeyle birleşmeyi öngören hükûmet.

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk Oblastı</span>

Çelyabinsk Oblastı, Rusya'nın idarî bölgesidir. Çelyabinsk Kalesi 1736'da inşa edilmiştir. Kalenin inşa edilmesinden sonra bölgede bir nüfus artışı gözlenmiştir fakat bu artış yalnızca 19. yüzyılda demiryollarının bölgeye ulaşmasıyla gerçekleşebilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurdistan</span> Rusyaya bağlı federal bir bölge

Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı federal bir cumhuriyettir. İdil Nehri ile Ural Dağları arasında yer alır. Başkenti Ufa şehridir. 2010 nüfus sayımı itibarıyla 4.072.292 nüfusa sahip Başkurdistan, Rusya'nın en kalabalık cumhuriyetlerinden biridir. Başkurdistan'da 2010'da yapılan nüfus sayımına göre 1.584.554 Başkurt yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Orenburg Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Orenburg şehridir. 1938 - 1957 yılları arasında Sovyet pilotu Valeri Çkalov 'un onuruna Çkalov Oblastı adı kullanıldı. Oblastta Türk nüfusu önemli bir yere sahiptir. Bağımsız bir Türk ülkesi olan Kazakistan ile özerk Türk cumhuriyetleri Tataristan, Başkurdistan arasında köprü olması yönünden stratejik bir öneme sahiptir.

Orsk, Rusya'nın batı kesimindeki Orenburg Oblastı'nda bulunan bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Baytursun</span> Kazak aydını

Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Cüzleri</span>

Cüz üç ana Kazak topluluklarının, Kıpçak Obası'nda kontrol ettikleri alanlara denir. Bu alanların büyük kısmı bugünkü Kazakistan sınırlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1925'ten 1936'ya kadar var olan Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) içindeki Sovyetler Birliği'nin özerk bir Cumhuriyeti idi.

<span class="mw-page-title-main">Kuvandık Koridoru</span>

Kuvandık koridoru veya Orenburg koridoru – Orenburg Oblastı’nın Kuvandık bölgesini tanımlamak için şu iki anlamda kullanılan jeopolitik terim:

  1. Rusya’nın Avrupa ve Asya bölgelerini, bölgeyi nüfusun Rus etnik çoğunluğu ile bağlayan toprak parçası;
  2. Orenburg bölgesinin orta ve doğu bölgelerini birbirine bağlayan toprak parçası;

Nagaybaklar Rusya'da, Rus mevzuatı uyarınca ayrı kişiler olarak tanınan yerli Türklerdir. Nagaybak'ların çoğu Chelyabinsk Oblastı Nagaybaksky ve Chebarkulsky Bölgelerinde yaşıyor Tatar dilinin Orta lehçesinin bir alt lehçesini konuşmaktadırlar. Rus ve Tatar tarihçileri, Nagaybak'lara Volga Tatarlarının ayrılmaz bir parçası gibi davranırlar; bir azınlık Nagaybaklar'ı kendi başlarına ayrı bir etnik köken olarak görüyor. 1989 Rus nüfus sayımında 11.200 kişi kendilerini Nagaybak olarak tanımladı, 2002'de 9.600'e düştü.

Tataristan coğrafyası, Rusya Federasyonu'ndaki Tataristan Cumhuriyeti'nin coğrafi özelliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Tarihi Başkurdistan</span>

Başkurdistan, Ufa ilçesinin Başkurt Ufa bölgesine dönüşümü sonucunda oluşan tarihi ve coğrafi bir bölgedir. Şu anda Başkurdistan Cumhuriyeti, Orenburg ve Çelyabinsk bölgeleri, Tataristan Cumhuriyeti'nin doğu kısmı, Udmurtya'nın güneydoğu kısmı, Perm bölgesinin güney kısmı, Sverdlovsk'un güneybatı kısmı, Kurgan'ın batı kısmı, Samara'nın kuzeydoğu kısmı ve Saratov'un doğu kısmı bu bölgede yer almaktadır.

1735-1740 Başkurt İsyanı, Başkurtlar tarafından Rus İmparatorluğu'na karşı başlatılan bir isyandır. 1735'te başlayan isyan bir dizi ağır çatışmanın ardından 1740'ta Rus birlikleri tarafından bastırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Şağan (Ural)</span> Rusya ve Kazakistanda bir nehir, Uralın bir kolu

Şağan, Kazakistan'ın Batı Kazakistan Eyaleti'nde ve Rusya'nın Orenburg Oblastı'nda Ural Nehri'nin sağ koludur.

Mişer Tatarcası veya Batı Tatarcası, Tatarcanın bir lehçesi veya Mişer Tatarları tarafından konuşulan ayrı bir Türk dilidir. Çoğunlukla Rusya'nın Penza, Ulyanovsk, Orenburg'da, Nijniy Novgorod, Samara, Volgograd ve Saratov oblastlarında, Tataristan, Başkurdistan, Çuvaşistan, Mordovya ve Finlandiya'da konuşulmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.